ECLI:NL:RBOBR:2021:5692

Rechtbank Oost-Brabant

Datum uitspraak
21 oktober 2021
Publicatiedatum
1 november 2021
Zaaknummer
7388537 \ CV EXPL 18-10442
Instantie
Rechtbank Oost-Brabant
Type
Uitspraak
Rechtsgebied
Civiel recht
Procedures
  • Eerste aanleg - enkelvoudig
Vindplaatsen
  • Rechtspraak.nl
AI samenvatting door LexboostAutomatisch gegenereerd

Onrechtmatige daad en zorgplichten in effectenleaseovereenkomsten

In deze zaak, die voor de Rechtbank Oost-Brabant is behandeld, betreft het een geschil tussen een eiser en Dexia Nederland B.V. over effectenleaseovereenkomsten. De kantonrechter heeft op 21 oktober 2021 een eindvonnis uitgesproken, waarin hij terugkomt op een eerder voorlopig oordeel. De zaak draait om de vraag of het retourneren van ondertekende effectenleasecontracten door de tussenpersoon aan Dexia kan worden aangemerkt als het doorgeven van orders. De kantonrechter concludeert dat dit niet het geval is, omdat Dexia de leiding had bij het tot stand komen van de overeenkomsten en de inhoud daarvan bepaalde.

Daarnaast wordt ingegaan op de zorgplichten van Dexia, waaronder een onderzoeksplicht en een waarschuwingsplicht. De kantonrechter oordeelt dat Dexia haar waarschuwingsplicht niet is nagekomen, wat heeft geleid tot onrechtmatig handelen jegens de eiser. Dexia wordt veroordeeld om tweederde van de ontstane restschuld op zich te nemen, maar het vonnis wijst ook andere vorderingen van de eiser af, waaronder de terugbetaling van andere door hem betaalde bedragen. De proceskosten worden toegewezen aan Dexia, en de eiser wordt veroordeeld in de kosten van de procedure.

Het vonnis benadrukt de verantwoordelijkheden van financiële instellingen in effectenleaseovereenkomsten en de noodzaak om aan zorgplichten te voldoen. De uitspraak is van belang voor de rechtspraktijk, vooral in het kader van effectenleasezaken en de bescherming van consumenten.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK OOST-BRABANT

Civiel Recht
Zittingsplaats Eindhoven
Zaaknummer: 7388537 \ CV EXPL 18-10442
Vonnis van 21 oktober 2021
in de zaak van:
[eiser] ,
wonende in [woonplaats] ,
eiser,
gemachtigde: mr. G. van Dijk (Leaseproces),
tegen:
de besloten vennootschap Dexia Nederland B.V.,
gevestigd in Amsterdam,
gedaagde, gemachtigde: mr. J.R. van Staveren (USG Legal B.V.).
Partijen worden hierna “ [eiser] ” en “Dexia” genoemd.

1.De procedure

1.1.
Het verdere verloop van de procedure blijkt uit:
het tussenvonnis van 26 november 2020;
de akte na tussenvonnis van Dexia van 21 januari 2021, met producties 22 en 23;
de antwoordakte van [eiser] van 4 maart 2021, met bijlage 1 en productie B1 en producties ANT 1 t/m ANT 4;
e akte uitlaten producties van Dexia van 29 april 2021.
1.2.
Tot slot is een datum voor vonnis bepaald.

2.De verdere beoordeling

2.1.
De kantonrechter verwijst naar hetgeen in het tussenvonnis van 26 november 2020 is overwogen en beslist.
voorlopig oordeel
2.2.
In voornoemd tussenvonnis is de kantonrechter tot de voorlopige slotsom gekomen dat het retourneren van - door [eiser] - ondertekende effectenleasecontracten, op grond van de daarin opgenomen specifieke informatie en op grond van de omstandigheid dat de effecten vanaf dat moment op naam van [eiser] werden bijgeschreven, als het doorgeven van orders kunnen worden geduid.
2.3.
In haar akte na tussenvonnis heeft Dexia toegelicht waarom zij meent dat de kantonrechter op zijn voorlopig oordeel zou moeten terugkomen.
2.4.
In zijn antwoordakte concludeert [eiser] , samengevat dat is voldaan aan de eis van het Europese Hof van Justitie dat de doorgegeven orders uitvoerbaar moeten zijn.
eindoordeel
2.5.
De kantonrechter ziet in het arrest van het Hof Arnhem-Leeuwarden van 3 november 2020 (ECLI:NL:GHARL:2020:8981) aanleiding om af te wijken van zijn voorlopig oordeel. Daartoe wordt het volgende overwogen.
2.6.
De overeenkomsten tussen Dexia en [eiser] van 8 mei 1998 en 2 juli 2001 maken niet dat Spaar Select als orderremisier is opgetreden. Wanneer Spaar Select, zoals [eiser] aanvoert (maar Dexia betwist), (a) de overeenkomsten van Dexia ontving, (b) deze doorgeleidde aan [eiser] , (c) zorgde voor ondertekening hiervan door [eiser] en (d) retourzending aan Dexia, waarbij zij (e) intussen aanspreekpunt was voor eventuele vragen van [eiser] , laat dit onverlet dat het Dexia is geweest die na ontvangst van de aanvraagformulieren de leiding had bij het tot stand komen van de overeenkomsten en de inhoud daarvan bepaalde door het soort effecten en de aankoopbedragen (in dit geval een hoofdsom van fl. 103.523,40 en € 19.511,70) in te vullen alsook de voorwaarden voor de te verstrekken leningen, waaronder de te vergoeden rente te vermelden. Immers, uit het feit dat de tussenpersoon de overeenkomsten van Dexia ontving, blijkt al dat de tussenpersoon dus niet bepaalde welk product en welke effecten moesten worden gekocht en/of werden afgenomen. Met andere woorden: de inhoud van de overeenkomst werd niet zelf(standig) bepaald door Spaar Select. Spaar Select vervulde in dat verband dus slechts een ondersteunende rol met het zorgdragen voor ondertekening en retourzending aan Dexia, waarbij zij intussen aanspreekpunt was voor eventuele vragen van [eiser] . Omdat het initiatief voor de totstandkoming van de overeenkomsten uiteindelijk bij Dexia lag en zij de aankoop concreet en bepaalbaar had gemaakt (door het soort effecten en het aankoopbedrag zelf in te vullen), had de (veronderstelde) ondersteunende functie van de tussenpersoon niet tot gevolg dat zij orderremisier werd, ook niet wanneer daarbij wordt betrokken dat zij het aanvraagformulier (en vervolgens de overeenkomst) bij Dexia had ingediend (in welk aanvraagformulier - met betrekking tot de gesloten overeenkomst “Capital Effect” - overigens ook geen concrete vermelding is gemaakt van het soort effecten dat zou (moeten) worden afgenomen). Dat Spaar Select voor haar werkzaamheden provisie van Dexia ontving maakt dit oordeel niet anders.
2.7.
Dit leidt ertoe dat in dit geval het door de tussenpersoon aan Dexia sturen van de (ondertekende) overeenkomsten niet kan worden aangemerkt als het doorgeven van orders.
zorgplichten
2.8.
Op Dexia rustten zorgplichten, te weten een onderzoeksplicht en een waarschuwingsplicht. Indien daartoe aanleiding bestond diende zij de effectenleaseovereenkomsten te ontraden (HR 2 september 2016, ECLI:NL:HR:2016:2012).
schending onderzoeksplicht
2.9.
[eiser] heeft zijn stelling dat Dexia geen, althans onvoldoende onderzoek heeft gedaan naar zijn financiële positie niet onderbouwd en toegelicht, vooral heeft hij niet gesteld dat de overeenkomsten een onaanvaardbaar zware financiële last voor hem vormden. Dat Dexia haar onderzoeksplicht naar zijn inkomens- en vermogenspositie heeft geschonden kan daarom niet worden aanvaard. Het voorbehoud dat [eiser] op dit punt heeft gemaakt, kan hem niet baten. Indien hij van mening is dat de onderzoeksplicht wel is geschonden en de overeenkomsten een onaanvaardbaar zware financiële last vormden, dan had hij dat niet alleen moeten stellen maar vervolgens ook moeten toelichten en onderbouwen. Nu hij dat heeft nagelaten, zal aan zijn stelling op dit punt voorbij worden gegaan.
2.10.
Dat Dexia haar onderzoeksplicht als onderdeel van haar zorgplicht heeft geschonden, wordt dan ook niet aangenomen. Uitgangspunt is dat de betalingsverplichting uit hoofde van de effectenleaseovereenkomsten geen onaanvaardbaar zware last voor [eiser] vormden.
schending waarschuwingsplicht
2.11.
Tussen partijen staat vast dat Dexia haar waarschuwingsplicht niet is nagekomen. Daarmee heeft Dexia onrechtmatig gehandeld jegens [eiser] . Er is in dit geval een restschuld ontstaan. Dexia dient daarom tweederde van die ontstane restschuld op zich te nemen. Niet in geschil is echter dat Dexia al is overgegaan tot vergoeding van deze schade. Dexia is in dit verband dus niets meer aan [eiser] verschuldigd.
2.12.
Voor terugbetaling van andere door [eiser] aan Dexia betaalde bedragen bestaat geen grond, zodat de vordering onder II. van de dagvaarding, zal worden afgewezen. Ook de vordering onder III. van de dagvaarding zal worden afgewezen, omdat niet vast is komen te staan dat Spaar Select [eiser] heeft geadviseerd om een nieuwe hypotheek af te sluiten.
2.13.
De gevorderde verklaring voor recht zal worden toegewezen zoals in de beslissing vermeld.
buitengerechtelijke kosten
2.14.
Omdat de vordering van [eiser] grotendeels wordt afgewezen, zullen de gevorderde buitengerechtelijke incassokosten worden afgewezen.
uitvoerbaarheid bij voorraad
2.15.
Dexia heeft verweer gevoerd tegen de door [eiser] gevorderde uitvoerbaar bij voorraad verklaring van het vonnis. De te geven verklaring voor recht kan niet uitvoerbaar bij voorraad worden verklaard en de overige vorderingen van [eiser] worden afgewezen. Dit verweer behoeft daarom geen bespreking.
proceskosten
2.16.
[eiser] wordt als de meest in het ongelijk gestelde partij veroordeeld in de proceskosten.

3.De beslissing

De kantonrechter:
3.1.
verklaart voor recht dat Dexia bij de totstandkoming van de overeenkomsten met nummers 28001446 en 22503307 onrechtmatig heeft gehandeld jegens [eiser] door de op haar rustende waarschuwingsplicht niet na te komen;
3.2.
veroordeelt [eiser] in de kosten van de procedure aan de zijde van Dexia tot heden vastgesteld op € 300,00 (4 punt x 75,00);
3.3.
verklaart dit vonnis ten aanzien van de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;
3.4.
wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. H.T.J.F. Verhappen, kantonrechter, en in het openbaar uitgesproken op 21 oktober 2021.