Uitspraak
vonnis
RECHTBANK NOORD-NEDERLAND
Afdeling Privaatrecht
Locatie Groningen
zaaknummer / rolnummer: C/18/219968 / KG ZA 23-4
Vonnis in kort geding van 17 februari 2023
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
DE APENROTS [vestigingsplaats] B.V.,
gevestigd te [vestigingsplaats],
eiseres,
hierna te noemen: De Apenrots,
advocaat: mr. B. van Dijk te Groningen,
tegen
[gedaagde],
wonende te [woonplaats],
gedaagde,
hierna te noemen: [gedaagde],
verschenen in persoon.
1.De procedure
1.1.
De Apenrots heeft [gedaagde] in kort geding gedagvaard, waarbij zij de in de dagvaarding geformuleerde vorderingen tegen [gedaagde] heeft ingesteld. De zaak is behandeld ter zitting van 7 februari 2023. De Apenrots is toen verschenen vertegenwoordigd door haar directeur [directeur] en bijgestaan door haar advocaat. [gedaagde] is in persoon verschenen. Ter zitting hebben partijen hun standpunten toegelicht, waarvan de griffier aantekeningen heeft gemaakt.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De feiten
2.1.
De Apenrots exploiteert een kinderopvang in het dorp [vestigingsplaats]. [gedaagde] heeft voor haar kinderen [kind 1] en [kind 2] gedurende een periode van ongeveer twee jaar van deze kinderopvang gebruik gemaakt.
2.2.
Tussen partijen is een discussie ontstaan over de juistheid van de factuur van De Apenrots voor de kosten van de opvang van de kinderen van [gedaagde] in de maand november 2022.
2.3.
[gedaagde] heeft De Apenrots in verband hiermee bij e-mail van 12 december 2022 geschreven:
"Ik denk niet dat hij klopt want [kind 1] en [kind 2] gaan nog maar 2 dagen."
2.4.
De Apenrots heeft dezelfde dag nog op deze e-mail van [gedaagde] gereageerd, waarbij zij schrijft:
"Dat klopt [eigenaresse] heeft dit eind november aan mij doorgegeven, maar dit is de factuur van de olvpang van November, en niet van December. Contractwijzigingen moeten 1 maand van tevoren doorgegeven worden, maar ik heb met [eigenaresse] overlegd en vanaf 1 december gaat deze wijziging in. Wil je de factuur zelf overmaken? Ik kan maar 1 x een factuur incasseren en de betaling is vanmorgen gestorneerd vanwege een onbekende reden."
2.5.
[gedaagde] heeft De Apenrots vervolgens bij e-mail van 13 december 2022 geschreven:
"Daar ga ik niet mee akkoord.
Ik heb mijn kinderen er afgehaald op dinsdag omdat ze mishandeld worden bij de apenrots nu hoorde ik van een andere ouder dat die een melding bij de ggd heeft gedaan maar dat er rond gaat dat ik die melding zou hebben gedaan. Dus ik ga niet betalen voor dinsdag 29 november. Ik krijg elke keer helemaal verward thuis, mijn zoontje zegt hele rare dingen wat hij daar allemaal niet mag, ze deden hem op bed terwijl ik meerdere keren had aangegeven dat [kind 1] al heel lang niet meer slaapt tussen de middag. Heb een week van te voren aangegeven dat ze op de dinsdag niet meer komen en zelfs tegen [eigenaresse] gezegd dat als we een andere optie hadden ze er helemaal af gingen halen. Die dinsdag gaat van de factuur af. Punt uit. Anders maak ik ook een melding bij de ggd en sleep ik de apenrots voor de rechter. Ben er spuug en spuug zat van hoe het er daar aan toe gaat. Ik heb ook ruim 2 maand moeten doorbetalen voor [kind 1] terwijl hij in het ziekenhuis lag en dat hoort ook niet. Anders eis ik die uren ook terug. Wij krijgen namelijk niet alles vergoed door ons inkomen. Jullie zijn helemaal gek geworden door over ons te gaan roddelen alleen omdat wij als ouder niet blij ben hoe er met onze kinderen om wordt gegaan, en aangezien die melding niet van mij komt ben ik dus niet te enige. Die dinsdag gaat van de factuur af, of ik doe ook een melding bij de ggd."
2.6.
De Apenrots heeft [gedaagde] bij e-mail van 13 december 2022 geschreven:
"Naar aanleiding van de inhoud van de email d.d. 13 december en het uitblijven van de betaling van de factuur van november lijkt het ons beter om de opvang te stoppen zonder opzegtermijn."
2.7.
[gedaagde] heeft De Apenrots hierop gemaild:
"Hahaha serieus?
Ten eerste heb ik mbt de oude factuur niks meer gehoord van [eigenaresse], ten tweede heeft bunq sinds 3 weken onze zakelijke en privé rekening geblokkeerd waar ik bewijzen van heb en zijn we terug naar ABN. Ik wou als we terug zijn van vakantie gelijk de factuur overboeken want ik heb geen reader mee op vakantie. Maar is helemaal prima. Ik zorg dat het jullie niet in de koude kleren gaat zitten. Dat [eigenaresse] haar medewerker niet eens betaald en iedereen zwart loopt te praten en niet goed zorgt voor kinderen komt nog wel hard terug in haar karma."
2.8.
[gedaagde] heeft op 7 januari 2023 het volgende bericht op de Facebookpagina van De Apenrots geplaatst:
"Mijn kinderen zijn niet meer welkom nadat ze hier vreselijk zijn behandeld. Er word geroddeld over ouders, er wordt geschreeuwd tegen de kinderen en er wordt slecht met werknemers om gegaan. Er is altijd rotzooi en ze luisteren niet naar de wensen van de ouders. Onze oudste werd blijkbaar al ruim een half jaar lang op bed gedwongen ondanks dat wij meerdere keren hebben aangegeven dat hij geen middag dutjes meer wou doen. Wij kregen elke keer verdrietige, hongerige, verdorste en oververmoeide kinderen thuis. Nadat ik op advies van 1 van de leuke begeleiders de kinderen op de dinsdag er af had gehaald, kreeg ik allemaal leugens en een enorm onprofdesioneel vragen vuur over mij heen omdat ik mij moest verantwoorden. Hier heb ik wat van gezegd. Iemand anders had blijkbaar een melding bij de ggd gedaan, waarvan ik de vingers toegewezen kreeg terwijl ik geen melding had gedaan. Nu heb ik wel een melding gedaan. Wees gewaarschuwd! Na ruim 2 jaar dat de kinderen hier heen gingen, kregen we vandaag een mail dat onze kinderen niet meer welkom zijn. Ouders die bewijs willen en screenshots willen zien, kunnen mij een bericht sturen. Twijfel je ook over een melding? Niet doen. Wij hebben spijt dat we zo lang hebben gewacht. [eigenaresse] moet zich schamen!"
2.9.
De Apenrots heeft dit bericht van haar Facebookpagina verwijderd.
2.10.
[gedaagde] heeft op 9 januari 2023 in haar gezamenlijke app-groep met De Apenrots (waar de medewerkers van De Apenrots in zitten) het volgende bericht gestuurd:
"Er komt jullie niet veel goeds tegemoet. Ik was niet de ouder die de melding bij de ggd had gedaan wel leuk dat jij, maar die komt er nu wel. Ik hoop dat de Apenrots snel dicht moet. [eigenaresse] liegt en bedriegt en gaat hiervoor boeten. Ik zou heel gauw ontslag nemen als ik jullie was. Ik waardeer en accepteerd het niet dat er zo over ouders wordt geroddeld, en dat er op deze manier met mijn kinderen word omgegaan. Dat weet [eigenaresse] tevens ook want dat heb ik haar geappt. Super leuk dat omdat ik mijn mond tegen haar opentrek, dat onze kinderen niet meer welkom zijn op deze opvang. Enkel en alleen omdat ik met tevens advies van [persoon] de kinderen op de dinsdag er af heb gehaald. Blijkbaar was het nodig om mij daarvoor helemaal lastig te vallen en leugens over mij te verspreiden! Wat ben je toch een rooskleurig persoon [eigenaresse]. Het aapje komt nu achter de rots vandaan (smiley)"
2.11.
[gedaagde] heeft De Apenrots bij e-mail van 10 januari 2023 geschreven:
"Bedankt. Graag willen we een betalingsregeling. Als dit niet mogelijk is, zullen we jullie ingebreke stellen en een jurist inschakelen aangezien onze kinderen zijn mishandeld en de emotionele schade bij ons en onze kinderen enorm is."
2.12.
[gedaagde] heeft hierna nog vele malen op de Facebookpagina van De Apenrots gereageerd, waarbij zij onder meerdere berichten als reactie heeft geplaatst:
"Ga hier niet heen! Ze doen aan kindermishandeling!"
2.13.
[gedaagde] heeft een werkneemster van De Apenrots via Facebook Messenger benaderd en haar berichten gestuurd over haar grieven tegen De Apenrots.
2.14.
[gedaagde] heeft op haar eigen Facebookpagina (Beauty by Echika) het volgende bericht geplaatst:
"Ik ben er zo flauw van dat ik openlijk ga spreken over mishandeling bij de kinderopvang. Mijn kinderen zijn hier helaas de dupe van geworden. Het gaat om Kindcentrum De Apenrots [vestigingsplaats] (Kindcentrum de Apenrots in [vestigingsplaats]). Na meerdere meldingen bij de GGD van vele werknemers van de apenrots en van meerdere ouders is er nog steeds niks mee gedaan. Wij als ouders worden nog zwart gemaakt door vrienden van de eigenaresse ook, door ons leugenaars te noemen terwijl de inspectie rapporten en meldingen er niet over liegen. Dit soort kinderopvangen moeten worden gestopt. Ervaar jij ook zulke nare dingen op jouw kinderopvang? Doe AUB een melding. Hoe meer meldingen hoe beter. Laten we hopen dat dit nooit meer hoeft te gebeuren. Helaas kost het mij nu veel energie, maar ik laat dit niet koud staan. Zeg NEE tegen mishandelingen op scholen en kinderopvangen!"
2.15.
De advocaat van De Apenrots heeft [gedaagde] bij brief van 11 januari 2023 gesommeerd om haar uitlatingen over De Apenrots op Facebook en andere sociale media uiterlijk de volgende dag om 12.00 uur te verwijderen en verwijderd te houden en een rectificatie te plaatsen. Verder is [gedaagde] in deze brief gesommeerd om geen contact meer met De Apenrots en haar werknemers te zoeken evenals met ouders die kinderen op de opvang van De Apenrots hebben en om zich niet meer uit te laten over (de opvang bij) De Apenrots.
2.16.
[gedaagde] heeft de advocaat van De Apenrots bij e-mail van dezelfde dag nog geschreven:
"Wij hebben een flinke aangifte lopen tegen de Apenrots wegens mishandeling van onze kinderen, andere kinderen die daar zitten en het mishandelen van werknemers. We zijn met vele mensen die aangifte tegen ze doen dus we zullen zien hoe de zaak zich afloopt. U hoort van onze advocaat. Tevens heeft mevrouw zelf hele erge dingen over ons bedrijf verspreid dus mevrouw heeft zelf laster tegen ons gepleegd."
2.17.
[eigenaresse], de eigenaresse van De Apenrots, heeft op 12 januari 2023 bij de politie aangifte gedaan tegen [gedaagde] wegens laster.
3.Het geschil
3.1.
De Apenrots vordert in dit kort geding dat de voorzieningenrechter, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:
I. [gedaagde] veroordeelt tot het verwijderen en verwijderd houden van al haar berichten over De Apenrots waaronder begrepen verwijzingen naar, op Facebook, WhatsApp en andere sociale media;
II. [gedaagde] een contactverbod met De Apenrots, haar werknemers en de ouders die kinderen op de opvang hebben oplegt, beperkt tot het doen van uitlatingen dan wel het uitlokken van uitlatingen over De Apenrots, haar werknemers en de kinderopvang bij De Apenrots;
III. aan de hiervoor genoemde beslissingen een dwangsom verbindt van € 5.000,- per dag of dagdeel dat binnen drie dagen na betekening van dit vonnis niet aan het vonnis wordt voldaan en per overtreding van het verbod;
IV. [gedaagde] veroordeelt tot betaling aan De Apenrots van een voorschot op schadevergoeding van € 10.000,-, te betalen binnen veertien dagen na betekening van het vonnis;
V. [gedaagde] in de proceskosten veroordeelt.
3.2.
De Apenrots legt aan haar vorderingen, samengevat weergegeven, het volgende ten grondslag. De uitlatingen van [gedaagde] over De Apenrots moeten als laster worden aangemerkt waarbij het duidelijk de bedoeling van [gedaagde] is om De Apenrots te beschadigen. Uit niets blijkt dat, zoals [gedaagde] stelt, haar kinderen op de kinderopvang bij De Apenrots zouden zijn mishandeld. Overigens betwist De Apenrots ook uitdrukkelijk dat daarvan sprake is geweest. Gelet op de wijze waarop het conflict tussen partijen is begonnen, is dit ook niet aannemelijk. [gedaagde] is boos geworden naar aanleiding van een financieel verschil van mening tussen partijen en heeft in meerdere berichten laten doorschemeren dat zij een wraakactie tegen De Apenrots zal beginnen. Gelet op het voorgaande moeten de openbare uitlatingen van [gedaagde] over kindermishandeling door De Apenrots als onrechtmatig jegens De Apenrots worden aangemerkt, dient [gedaagde] haar uitlatingen daarover op Facebook en andere sociale media te verwijderen en verwijderd te houden en dient het haar verboden te worden om zich tegenover De Apenrots, haar werknemers en ouders die kinderen op de opvang bij De Apenrots hebben over De Apenrots uit te laten althans uitlatingen over De Apenrots uit te lokken. Ten slotte moet [gedaagde] een voorschot op schadevergoeding van € 10.000,- aan De Apenrots betalen, omdat De Apenrots kosten heeft gemaakt en schade lijdt als gevolg van het onrechtmatig handelen van [gedaagde]. Gevreesd moet worden dat ouders in het licht van de uitlatingen van [gedaagde] zullen besluiten om hun kinderen niet (meer) door De Apenrots te laten opvangen. Verder zijn twee stagiaires inmiddels niet meer bij De Apenrots werkzaam nadat [gedaagde] had getracht hen te beïnvloeden en over te halen tot kwaadsprekerij over De Apenrots. Hierdoor zijn planningsproblemen en onrust bij De Apenrots ontstaan.
3.3.
[gedaagde] voert verweer.
3.4.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4.De beoordeling van het geschil
De kern van de zaak
4.1.
In deze zaak gaat het om de vraag of [gedaagde] onrechtmatig tegenover De Apenrots heeft gehandeld door De Apenrots bij herhaling op Facebook te beschuldigen van mishandeling van haar kinderen tijdens hun verblijf op de kinderopvang van De Apenrots.
Spoedeisend belang
4.2.
Het spoedeisend belang van De Apenrots is naar het oordeel van de voorzieningenrechter met de aard van de vorderingen die strekken tot het verwijderen van onrechtmatige uitlatingen en het opleggen van een contactverbod gegeven.
Juridisch kader
4.3.
Bij de beantwoording van de hiervoor genoemde vraag doet zich een botsing tussen twee fundamentele grondrechten voor. Aan de ene kant geldt op grond van artikel 7 Grondwet en artikel 10 van het Europese Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (hierna: EVRM) de vrijheid van meningsuiting. Aan de andere kant beschermt artikel 8 EVRM het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer, waaronder ook het recht op bescherming van de eer en goede naam valt. Het antwoord op de vraag welke van deze twee rechten in een concreet geval het zwaarste weegt, is afhankelijk van alle relevante omstandigheden van het geval. Bij deze afweging komt in beginsel geen voorrang toe aan een van beide rechten. Dat betekent dat de toetsing gelijktijdig moet plaatsvinden, waarbij het oordeel dat een van beide rechten, gelet op alle relevante omstandigheden, zwaarder weegt dan het andere recht voldoet aan de noodzakelijkheidstoets van artikel 8 lid 2 EVRM en artikel 10 lid 2 EVRM (o.a. HR 31 maart 2017, ECLI:NL:HR:2017:569). Niet iedere negatieve uitlating over een ander is onrechtmatig. Kritiek, ook scherpe kritiek, valt in beginsel onder de vrijheid van meningsuiting. Bij de beoordeling of uitlatingen al dan niet onrechtmatig zijn, spelen onder meer de volgende omstandigheden een rol:
- de aard van de geuite beschuldigingen en de ernst van de te verwachten gevolgen voor degene op wie de beschuldigingen betrekking hebben;
- de ernst - bezien vanuit het algemeen belang - van de misstand die met het uiten van de beschuldigingen aan de kaak wordt gesteld;
- de mate waarin de beschuldigingen ten tijde van het uiten steun vonden in het beschikbare feitenmateriaal;
- de inkleding van de beschuldigingen, bezien in verhouding tot de hiervoor genoemde omstandigheden.
Zijn de door [gedaagde] gedane uitlatingen onrechtmatig?
4.4.
De voorzieningenrechter stelt voorop dat het voor een kinderopvang vanzelfsprekend van groot belang is dat zij een goede reputatie heeft en houdt. Ouders zullen hun kinderen immers niet graag toevertrouwen aan de zorg van een kinderopvang die in een negatief daglicht staat. Een negatieve reputatie beïnvloedt daarmee ook de bedrijfsvoering van de kinderopvang. Bij het in het openbaar uiten van beschuldigingen van mishandeling van kinderen op een kinderopvang gaat het naar hun aard en strekking om ernstige beschuldigingen, die verstrekkende gevolgen voor de exploitant van een kinderopvang kunnen hebben. Dergelijke beschuldigingen aan het adres van een kinderopvang dienen naar het oordeel van de voorzieningenrechter dan ook behoorlijk te worden onderbouwd door degene die deze uitlatingen doet. Het klakkeloos uiten van dergelijke beschuldigingen zonder voldoende feitelijke onderbouwing is niet toelaatbaar.
4.5.
De voorzieningenrechter overweegt dat [gedaagde] ter zitting desgevraagd heeft verklaard dat de door haar genoemde mishandeling van haar kinderen ermee te maken heeft dat haar kinderen regelmatig werden gedwongen om tussen de middag een dutje te doen terwijl zij dat thuis al niet meer deden en dat de kinderen gedwongen werden om broodkorsten te eten. Beide verwijten van [gedaagde] zijn door De Apenrots uitdrukkelijk betwist. Volgens haar is hiervan geen sprake geweest. Maar zelfs wanneer de kinderen van [gedaagde], in tegenstelling tot thuis, regelmatig een middagdutje bij De Apenrots deden en/of broodkorsten aten tijdens de opvang, dan kunnen die omstandigheden naar het oordeel van de voorzieningenrechter niet als mishandeling van de kinderen van [gedaagde] worden beschouwd.
4.6.
Daarmee moet voorshands de conclusie zijn dat [gedaagde] haar openbare beschuldigingen aan het adres van De Apenrots over kindermishandeling niet voldoende heeft onderbouwd met feiten die op de juistheid van die beschuldigingen wijzen. Aldus heeft [gedaagde] zich naar het oordeel van de voorzieningenrechter schuldig gemaakt aan het in het openbaar uiten van ongefundeerde verdachtmakingen aan het adres van De Apenrots, die schadelijk zijn voor de bedrijfsvoering van De Apenrots. Andere ouders hebben immers ook van deze uitingen kennis kunnen nemen of kunnen dat nog steeds. Het uiten van dergelijke openbare beschuldigingen door [gedaagde] moet in de gegeven omstandigheden dan ook als onrechtmatig worden aangemerkt. Het recht van De Apenrots op bescherming van haar reputatie weegt hier zwaarder dan het recht van [gedaagde] op vrije meningsuiting. [gedaagde] zal daarom, zoals gevorderd, worden verplicht om alle door haar geplaatste Facebookberichten over mishandeling van haar kinderen door De Apenrots te verwijderen en verwijderd te houden. De veroordeling beperkt zich tot deze Facebookberichten, omdat niet gebleken is dat [gedaagde] de beschuldigingen ook via andere sociale media heeft geuit. Verder zal het [gedaagde] worden verboden om op grond van de in dit vonnis besproken stellingen opnieuw in het openbaar beschuldigingen over kindermishandeling door De Apenrots te doen tegenover De Apenrots, werknemers van De Apenrots en ouders die kinderen op de opvang van De Apenrots hebben. Voor een verder strekkend uitingsverbod ziet de voorzieningenrechter op dit moment geen aanleiding.
4.7.
De voorzieningenrechter zal zoals door De Apenrots is gevorderd dwangsommen verbinden aan de veroordelingen die tegen [gedaagde] worden uitgesproken voor het geval [gedaagde] deze veroordelingen niet nakomt. De te verbeuren dwangsommen zullen echter op een lager bedrag worden gesteld dan door De Apenrots is verzocht, nu het door De Apenrots genoemde bedrag de voorzieningenrechter bovenmatig voorkomt.
Schadevergoeding
4.8.
De Apenrots vordert ten slotte een voorschot op schadevergoeding van € 10.000,-. Die vordering is niet toewijsbaar. Ten aanzien van het toewijzen van geldvorderingen in kort geding is volgens vaste rechtspraak terughoudendheid geboden. Allereerst moet onderzocht worden of het bestaan van de vordering voldoende aannemelijk is. Dat betekent dat met een grote mate van waarschijnlijkheid te verwachten moet zijn dat de bodemrechter de vordering zal toewijzen. Daarnaast moet sprake zijn van feiten of omstandigheden die meebrengen dat het treffen van een voorlopige voorziening uit hoofde van onverwijlde spoed gerechtvaardigd is. Op dit moment acht de voorzieningenrechter echter onvoldoende aannemelijk dat de bodemrechter aan De Apenrots vanwege de onrechtmatige uitlatingen van [gedaagde] een schadevergoeding aan De Apenrots zal toekennen, laat staan tot het gevorderde bedrag van
€ 10.000,-. De Apenrots heeft niet voldoende onderbouwd dat daadwerkelijk ouders hun kinderen van De Apenrots hebben weggehaald of niet voor De Apenrots hebben gekozen als gevolg van de uitlatingen van [gedaagde] over kindermishandeling bij De Apenrots. Verder heeft De Apenrots ter zitting verklaard dat de genoemde twee stagiaires vanwege hun eigen handelen bij De Apenrots zijn vertrokken en dat hun vertrek niets te maken had met de uitlatingen van [gedaagde]. Ten slotte is ook niet gebleken van een spoedeisend belang van De Apenrots bij het op korte termijn verkrijgen van schadevergoeding van [gedaagde].
Proceskosten
4.9.
[gedaagde] zal als de in overwegende mate in het ongelijk te stellen partij in de proceskosten worden veroordeeld, die aan de zijde van De Apenrots als volgt worden vastgesteld:
- dagvaardingskosten € 107,99
- griffierecht € 676,00
- salaris advocaat € 1.079,00
--------------
€ 1.862,99
5.BESLISSING
De voorzieningenrechter:
5.1.
veroordeelt [gedaagde] om binnen zeven dagen na betekening van dit vonnis alle op haar eigen Facebookpagina en door haar elders op Facebook aan het adres van De Apenrots geuite beschuldigingen van kindermishandeling te verwijderen en verwijderd te houden;
5.2.
bepaalt dat [gedaagde] een dwangsom zal verbeuren van € 1.000,00 per dag of gedeelte van een dag dat zij niet (volledig) aan de veroordeling genoemd onder 5.1. voldoet, met een maximum van € 20.000,00;
5.3.
verbiedt [gedaagde] met onmiddellijke ingang om De Apenrots en haar werknemers via Facebook of andere social media opnieuw op grond van haar in dit vonnis besproken stellingen van kindermishandeling te beschuldigen;
5.4.
bepaalt dat [gedaagde] een dwangsom zal verbeuren van € 1.000,00 per dag of gedeelte van een dag dat zij niet (volledig) aan de veroordeling genoemd onder 5.3. voldoet, met een maximum van € 20.000,00;
5.5.
veroordeelt [gedaagde] in de proceskosten, aan de zijde van De Apenrots vastgesteld op € 1.862,99;
5.6.
verklaart het vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;
5.7.
wijst af het meer of anders gevorderde.
Dit vonnis is gewezen door mr. M. Haisma en in het openbaar uitgesproken op 17 februari 2023.
614 / MP