Uitspraak
RECHTBANK Noord-Holland
Civiel recht
Zittingsplaats Haarlem
Zaaknummer: C/15/333693 HA ZA 22/675 en C/15/338155 HA ZA 23-180
Vonnis van 7 februari 2024
in de hoofdzaak van
de rechtspersoon naar buitenlands recht
AIG EUROPE S.A.h.o.d.n.
AIG EUROPE S.A., NETHERLANDS BRANCH,
AIG EUROPE S.A., NETHERLANDS BRANCH,
gevestigd te Luxemburg (Luxemburg), tevens kantoorhoudende te Capelle aan den IJssel,
eiseres in de hoofdzaak,
procesadvocaat: mr. M.A.J.G. Janssen te ‘s-Hertogenbosch,
behandeld advocaten: mr. J. Cox en mr. D.A. van Nijnatten te Amsterdam,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
UNITED PARCEL SERVICE NEDERLAND B.V.,
gevestigd te Eindhoven, tevens kantoorhoudend te Hoofddorp,
gedaagde in de hoofdzaak,
advocaat: mr. J.P. Eckoldt te Amsterdam.
en
de kapitaalvennootschap naar buitenlands recht
DAP LOGISTIK GmbH,
gevestigd en kantoorhoudende te Keulen (Duitsland),
gevoegde partij ex art. 214 Rv
gevoegde partij ex art. 214 Rv
advocaat: mr. T.J. Wittendorp te Beek,
en in de vrijwaringszaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
UNITED PARCEL SERVICE NEDERLAND B.V.,
gevestigd te Eindhoven, tevens kantoorhoudend te Hoofddorp,
eiseres in vrijwaring,
advocaat: mr. J.P. Eckoldt te Amsterdam.
tegen
de kapitaalvennootschap naar buitenlands recht
DAP LOGISTIK GmbH,
gevestigd en kantoorhoudende te Keulen (Duitsland),
gedaagde in vrijwaring,
gedaagde in vrijwaring,
advocaat: mr. T.J. Wittendorp te Beek,
Partijen zullen hierna AIG, UPS NL en DAP worden genoemd,
1.De procedure
In de hoofdzaak
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het vonnis in incident van 25 januari 2023 en de daarin vermelde stukken,
- het tussenvonnis van 19 april 2023 en de daarin vermelde stukken,
- de conclusie van antwoord aan de zijde van DAP,
- akte overlegging nadere producties 19 tot en met 26 aan de zijde van AIG,
- de mondelinge behandeling van 20 november 2023, waarvan door de griffier aantekeningen zijn gemaakt,
- de spreekaantekeningen van mr. Cox en mr. Van Nijnatten,
- de spreekaantekeningen van mr. Eckoldt.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
In de vrijwaringszaak
1.3.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het vonnis in incident van 19 juli 2023 en de daarin vermelde stukken,
- de conclusie van antwoord inclusief producties vier en vijf aan de zijde van DAP,
- de mondelinge behandeling van 20 november 2023, waarvan door de griffier aantekeningen zijn gemaakt,
- de spreekaantekeningen van mr. Eckoldt.
1.4.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.Feiten
2.1.
AIG treedt op als transportverzekeraar van MobielWerkt B.V., tevens handelend onder de naam BelSimpel (hierna: MobielWerkt). MobielWerkt verkoopt mobiele telefoons en toebehoren (zoals hoofdtelefoons) via internet aan bedrijven en consumenten in binnen- en buitenland.
2.2.
Voor het vervoer van de verkochte producten heeft MobielWerkt met pakketvervoerder UPS NL, die deel uitmaakt van het wereldwijde UPS-concern, op 5 maart 2021 een raamovereenkomst gesloten. In de raamovereenkomst is bepaald dat op de door UPS NL uit te voeren diensten Nederlands recht van toepassing is.
2.3.
Voor de uitvoering van het pakketvervoer maakt UPS (ook) gebruik van ondervervoerders. DAP is zo een ondervervoerder.
2.4.
Op 22, 23, 24 en 25 maart 2021 heeft DAP in opdracht van UPS NL het pakketvervoer voor MobielWerkt uitgevoerd. De pakketten werden door DAP over de weg vervoerd vanaf het magazijn van MobielWerkt in Groningen naar de centrale “air hub” (overslagpunt) van UPS NL op het vliegveld van Keulen (Duitsland). Vervolgens werden de pakketten naar hun eindbestemming binnen Duitsland of naar andere landen, te weten Ierland, Denemarken, Zweden, Italië, Oostenrijk en Polen vervoerd.
2.5.
In de middag van 23 maart 2021 kreeg MobielWerkt de eerste meldingen van klanten die pakketten zonder de (volledige) bestelde inhoud hadden ontvangen. Uiteindelijk bleken tijdens de vier transporten 496 mobiele telefoons en andere items, met een factuurwaarde van in totaal € 145.014,78, te zijn verdwenen.
2.6.
MobielWerkt heeft de vermissingen bij UPS NL gemeld, waarna UPS NL een onderzoek is gestart naar de oorzaak van de verdwenen telefoons.
2.7.
MobielWerkt heeft de schade tevens gemeld bij haar transportverzekeraar, AIG. AIG heeft expertisebureau Dekra ingeschakeld om de schade te onderzoeken. Medio april 2021 vond telefonisch overleg plaats tussen de Dekra-onderzoeker en UPS NL over de bevindingen van beiden. De Dekra-onderzoeker noteert daarop in zijn onderzoeksrapport:
“
UPS concluded that the embezzlement/theft occurred during the transport from Groningen to Cologne Airport.”
UPS concluded that the embezzlement/theft occurred during the transport from Groningen to Cologne Airport.”
2.8.
Ook nam de Dekra-onderzoeker contact op met de ondervervoerder van UPS NL, DAP. Daarover rapporteert hij:
“
Contact with DAP Logistik
Contact with DAP Logistik
We have contacted DAP Logistik by phone. From this phone call, we learned that the driver that conducted the four transports was employed by DAP Logistik on the 1ste of March, 2021. They had noticed that the driver took longer to drive from Groningen to Cologne Airport than usual. Therefore, they equipped the truck with a GPS device on the 25th of March, 2021. The GPS data showed that after loading, the driver stopped near Groningen and near Rattingen (Germany) for a while. The driver was not able to explain why the GPS data indicated that he stopped there. DAP Logistik therefore fired the driver. Around the 1ste of April, 2021, DAP Logistik learned that the phones were stolen from the four transports the driver carried out.”
2.9.
DAP heeft aangifte gedaan van diefstal bij de politie in Duitsland en de betrokken chauffeur, de heer [betrokkene 2], ontslagen. In haar e-mail van 30 april 2021 laat DAP aan de Dekra-onderzoeker weten dat politiefunctionaris, [betrokkene 1] van het Polizeipräsidium Köln, het onderzoek naar de verdwijning van de telefoons na de aangifte van DAP op zich heeft genomen.
2.10.
De politiefunctionaris liet de Dekra-onderzoeker weten dat de chauffeur was verhoord, dat deze geen verklaring kon geven voor zijn stops tijdens het transport van Groningen naar Keulen, dat de chauffeur vervolgens was ondergedoken en dat er een arrestatiebevel tegen hem was uitgevaardigd. Ook waren er twee telefoons behorend tot de 496 verdwenen items aangetroffen bij de vriendin en de moeder van de chauffeur. De politiefunctionaris concludeerde daarom dat de verdwenen telefoons en andere items door de chauffeur zijn verduisterd en hij tijdens de transporten handlangers bij zijn eerste stop na Groningen in de laadruimte van zijn vrachtwagen heeft gelaten en de handlangers bij de tweede stop voor Keulen, met telefoons en toebehoren, er weer uit heeft gelaten.
2.11.
Nadat AIG de verzekeringsuitkering aan MobielWerkt had vergoed, heeft AIG UPS NL aansprakelijk gesteld voor vergoeding van de schade ter hoogte van € 145.014,78.
UPS NL heeft op haar beurt DAP als haar ondervervoerder op 4 juli 2022 aansprakelijk gesteld voor de schade.
3.Het geschil
In de hoofdzaak
3.1.
AIG vordert – samengevat – dat de rechtbank, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad, UPS NL veroordeelt tot betaling van:
I. € 139.182,78, vermeerderd met 5% CMR-rente vanaf 10 juni 2021,
II. € 8.196,89, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 1 juni 2022,
III. de proceskosten.
3.2.
AIG legt aan haar vorderingen ten grondslag dat eind maart 2021 bij transporten van goederen van haar verzekerde MobielWerkt door UPS NL 496 mobiele telefoons met toebehoren met een totale waarde van € 145.014,78 zijn verdwenen op het traject van Groningen naar Keulen. Op dit vervoer is het Verdrag betreffende de overeenkomst tot internationaal vervoer van goederen over de weg (hierna CMR-verdrag) van toepassing. UPS NL is op grond van dat verdrag aansprakelijk voor het handelen van de door haar ingeschakelde ondervervoerder, DAP. Omdat de chauffeur van DAP de telefoons en toebehoren op de door hem uitgevoerde transporten heeft gestolen en derhalve sprake is van opzet, kan UPS NL op grond van artikel 29 CMR geen beroep doen op uitsluiting of beperking van haar aansprakelijkheid, aldus nog steeds AIG. Aangezien UPS NL heeft toegezegd een bedrag van € 5.831,99 aan MobielWerkt te zullen betalen, maakt AIG aanspraak op vergoeding van de resterende schade ter hoogte van € 139.182,78. Daarnaast maakt UPS NL aanspraak op vergoeding van de kosten van de door haar ingeschakelde expert en buitengerechtelijke incassokosten.
3.3.
UPS NL en DAP, als gevoegde partij aan de zijde van UPS NL, voeren ieder afzonderlijk verweer.
3.4.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover relevant, nader ingegaan.
In de vrijwaringszaak
3.5.
UPS NL vordert – samengevat – dat de rechtbank, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:
I. voor recht verklaart dat DAP tegenover UPS NL onbeperkt aansprakelijk is,
II. DAP veroordeelt tot betaling aan UPS NL van (145.014,77 + € 8.196,89 =)
€ 153.211,68, vermeerderd met 5% CMR-rente vanaf 25 maart 2021 en de proceskosten inclusief rente in de hoofdzaak, althans DAP veroordeelt tot betaling van al hetgeen UPS NL aan AIG in de hoofdzaak moet betalen, vermeerderd met 5% CMR-rente, althans de wettelijke rente, indien betaling niet binnen 14 dagen na de uitspraak plaatsvindt,
III. DAP veroordeelt tot betaling aan UPS NL van de proceskosten in de vrijwaringszaak, daaronder begrepen de vertaalkosten, vermeerderd met de wettelijke rente daarover vanaf de datum van de uitspraak,
IV. DAP veroordeelt in de nakosten.
3.6.
UPS NL legt aan haar vorderingen ten grondslag dat DAP op grond van artikel 17 lid 1 CMR-verdrag tegenover UPS NL aansprakelijk is voor het verlies van de vervoerde goederen. Op grond van artikel 3 CMR-verdrag is DAP aansprakelijk voor de daden en nalaten van haar ondergeschikten en van alle personen van wie hij zich voor de uitvoering van het vervoer bedient. Omdat de telefoons en toebehoren door haar chauffeur zijn gestolen, is DAP ingevolge artikel 29 CMR onbeperkt aansprakelijk en dient zij UPS NL te vrijwaren voor al hetgeen UPS NL dient te betalen aan AIG.
3.7.
DAP voert verweer.
3.8.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover relevant, nader ingegaan.
4.De beoordeling
In de hoofdzaak
4.1.
De vraag die ter beoordeling voorligt is of UPS NL de door AIG gestelde schade in verband met verduistering van pakketten van MobielWerkt (volledig) dient te vergoeden.
4.2.
Niet in geschil is dat er in totaal 496 telefoons en toebehoren zijn gestolen. Deze 496 items hadden vervoerd moeten worden naar eindbestemmingen in Duitsland, Ierland, Denemarken, Zweden, Italië, Oostenrijk en Polen.
4.3.
Uit de stukken volgt dat 156 pakketten met een waarde van € 79.140,08 naar bestemmingen binnen Duitsland zijn vervoerd. Vast staat dat deze pakketten over de weg van Groningen naar Keulen zijn vervoerd, waar UPS NL haar overslagpunt heeft. Daar zijn deze pakketten vervolgens (her)verdeeld over andere wagens en verder vervoerd over de weg naar de klanten in Duitsland. Deze zendingen zullen verder worden aangeduid als de ‘Duitsland-zendingen’.
4.4.
Volgens UPS NL zijn de overige 340 pakketten met een waarde van € 65.874,69 via verschillende vervoersmodaliteiten naar andere landen dan Duitsland vervoerd. De pakketten zijn eerst per vrachtwagen (over de weg) van Groningen naar Keulen en vervolgens per vliegtuig (door de lucht) van Keulen naar Ierland, Zweden, Denemarken, Italië, Oostenrijk of Polen vervoerd. Deze zendingen zullen verder worden aangeduid als de ‘Europa-zendingen’.
De Duitsland-zendingen
4.5.
Tussen AIG en UPS NL is niet in geschil dat op de Duitsland-zendingen het CMR-verdrag dwingendrechtelijk van toepassing is. Deze pakketten hebben immers het gehele traject van Groningen naar de eindbestemming in Duitsland over de weg afgelegd. Evenmin is in geschil dat de diefstallen hebben plaatsgevonden op het door DAP in opdracht van UPS uitgevoerde vervoer tussen Groningen en Keulen en de chauffeur van DAP bij de diefstal betrokken was. UPS NL erkent dan ook dat zij op grond van artikel 3, jo artikelen 17 en 29 van het CMR-verdrag (onbeperkt) aansprakelijk is voor de schade, omdat deze het gevolg is van de daden van de door haar ingeschakelde hulppersonen, waaronder DAP en haar chauffeur.
4.6.
De rechtbank gaat voorbij aan het betoog van DAP dat het verlies van de goederen (mede) is te wijten aan de schuld van MobielWerkt. De enkele omstandigheid dat MobielWerkt de verzegeling van de vrachtwagen niet zelf heeft aangebracht, maar de plastic verzegelingen heeft meegegeven aan de chauffeur van DAP, maakt, anders dan DAP betoogt, uiteraard niet dat MobielWerkt mede schuld heeft aan de diefstal. Indien de verzegeling wel door MobielWerkt zou zijn aangebracht zouden hooguit de diefstallen wellicht eerder, op het overslagpunt in Keulen, opgemerkt zijn geweest. Echter, is ook dat nog maar de vraag, omdat de telefoons uit de pakketten waren gehaald, waarna deze weer waren dichtgeplakt.
De Europa-zendingen
4.7.
Volgens UPS NL is de vordering van AIG ten aanzien van de Europa-zendingen vervallen, althans verjaard. UPS NL stelt dat bij deze zendingen sprake is van multimodaal (gecombineerd) vervoer aangezien deze pakketten gedeeltelijk via de weg en gedeeltelijk via de lucht zijn vervoerd. Dit betekent volgens UPS NL dat het CMR-verdrag niet rechtstreeks van toepassing is op de Europa-zendingen en de in de op de vervoersovereenkomst van toepassing verklaarde algemene voorwaarden opgenomen korte vervaltermijn, althans de in Boek 8 BW opgenomen verjaringstermijn van een jaar onverkort gelden.
De rechtbank overweegt als volgt.
4.8.
Vast staat dat op de tussen MobielWerkt en UPS NL gesloten vervoersovereenkomst Nederlands recht van toepassing is verklaard. Op grond van Nederlands recht gelden bij gecombineerd vervoer voor ieder deel van het vervoer de op dat deel toepasselijke rechtsregelen (artikel 8:41 BW). Nu niet in geschil is dat de diefstallen hebben plaatsgevonden tijdens het (internationale) vervoer over de weg tussen Groningen en Keulen, is voor dit gedeelte van het vervoer derhalve het CMR-verdrag van toepassing. De rechtbank volgt UPS NL niet in haar betoog dat de toepasselijkheid van het CMR-verdrag zich beperkt tot de regeling omtrent aansprakelijkheid en de in artikel 32 lid 1 CMR opgenomen verjaringstermijn niet geldt. Met AIG is de rechtbank van oordeel dat, omdat de schade zich tijdens het wegvervoer heeft voorgedaan en het aansprakelijkheidsregime van het CMR-verdrag van toepassing is, ook de verjaringsregels van het CMR-verdrag gelden en deze de korte verval termijn uit de toepasselijke algemene voorwaarden, alsmede de verjaringsregel van artikel 8:1711 BW terzijde stelt. Naar het oordeel van de rechtbank is in de gegeven omstandigheden, waarbij de Nederlandse rechter bevoegd is en Nederlands recht van toepassing is verklaard, voor afwijking van de CMR bepalingen geen plaats. Te meer niet nu, zoals UPS NL zelf ook stelt, in de verhouding tussen UPS NL en DAP het CMR-verdrag, ook voor de Europa-zendingen, rechtstreeks en dwingend van toepassing is.
4.9.
Uit het vorenstaande volgt dat UPS NL ook voor wat betreft de Europa-zendingen gehouden is de schade als gevolg van de diefstallen te vergoeden.
Omvang van de schade
4.10.
AIG vordert betaling van de (door haar aan MobielWerkt vergoede) schade als gevolg van de diefstal ten bedrage van in totaal € 139.182,78. De schade is door expertisebureau Dekra vastgesteld aan de hand van de factuurbedragen van de gestolen goederen. UPS NL betwist de omvang van de schade. Zij stelt dat de gestolen mobiele telefoons door de klanten al vooruit waren betaald en MobielWerkt vermoedelijk mobiele telefoons en items opnieuw naar haar klanten heeft verzonden, zodat de enige schade die MobielWerkt heeft geleden de inkoopkosten voor de vervangende goederen betreft. Dit betoog faalt. Daargelaten de vraag of voornoemde aannames juist zijn, heeft AIG er terecht op gewezen dat in artikel 23 van het CMR-verdrag is bepaald dat de gangbare marktprijs op de plaats en tijdstip van in ontvangstneming vergoed dient te worden. Tenzij het gaat om zaken die een beurswaarde hebben, is het daarom gebruikelijk bij verlies van onder toepasselijkheid van het CMR-verdrag vervoerde zaken uit te gaan van de factuurwaarde die immers veelal zal overeenkomen met de marktwaarde (en dus niet enkel de inkoopkosten). De rechtbank zal daarom het gevorderde bedrag van € 139.182,78 integraal toewijzen.
De hierover gevorderde 5% CMR rente zal als niet betwist worden toegewezen zoals gevorderd.
4.11.
AIG vordert voorts betaling van € 8.196,89 als vergoeding van de kosten van het expertisebureau, de vrachtprijs en de buitengerechtelijke incassokosten. UPS NL heeft deze vordering onweersproken gelaten. De rechtbank zal deze vordering, alsmede de hierover gevorderde wettelijke rente, dan ook als onbetwist toewijzen.
4.12.
UPS NL zal als de in het ongelijk gestelde partij in proceskosten worden veroordeeld, aan de zijde van AIG tot op heden begroot op:
- dagvaarding
€
103,33
- griffierecht
€
5.737,00
- salaris advocaat
€
3.858,00
(2,0 punt x tarief € 1.929,00
Totaal
€
9.698,33
In de vrijwaringszaak
4.13.
Uit hetgeen hiervoor in de hoofdzaak is overwogen volgt dat DAP (als ondervervoerder) eveneens onbeperkt aansprakelijk is voor de schade als gevolg van de door haar chauffeur (mede-)gepleegde diefstallen. Op de tussen UPS NL en DAP gesloten overeenkomsten van internationaal vervoer over de weg is immers het CMR-verdrag dwingendrechtelijk van toepassing. De door DAP aangevoerde verweren zijn reeds in de hoofdzaak beoordeeld en verworpen. De rechtbank zal de vorderingen in vrijwaring daarom toewijzen en DAP veroordelen tot betaling aan UPS NL van € 153.211,68.
4.14.
De gevorderde CMR rente zal worden toegewezen vanaf het tijdstip waarop deze in hoofdzaak is toegewezen.
4.15.
DAP zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld, aan de zijde van UPS NL tot op heden (inclusief de proceskosten veroordeling in de hoofdzaak) begroot op:
- hoofdzaak
€
9.698,33
- dagvaarding
€
104,02
- vertaalkosten
€
1.165,15
- salaris advocaat
€
3.858,00
(2,0 punten x tarief € 1.929,00
Totaal
€
14.825,50
4.16.
UPS NLS vordert daarnaast veroordeling van DAP in de nakosten. Volgens vaste rechtspraak (zie HR 10 juni 2022, ECLI:NL:HR:2022:853) levert een kostenveroordeling ook voor de nakosten een executoriale titel op. Een veroordeling tot betaling van de proceskosten omvat dus een veroordeling tot betaling van de nakosten. De rechtbank zal daarom de nakosten niet afzonderlijk in de proceskostenveroordeling vermelden.
5.De beslissing
De rechtbank
In de hoofdzaak
5.1.
veroordeelt UPS NL om aan AIG te betalen een bedrag van € 139.182,78, te vermeerderen met 5% CMR-rente over dat bedrag vanaf 10 juni 2021 tot aan de dag van algehele voldoening,
5.2.
veroordeelt UPS NL om aan AIG te betalen een bedrag van € 8.196,89, te vermeerderen met de wettelijke rente over dat bedrag vanaf 1 juni 2022 tot aan de dag van algehele voldoening,
5.3.
veroordeelt UPS NL in de proceskosten, aan de zijde van AIG tot dit vonnis vastgesteld op € 9.698,33,
5.4.
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.5.
wijst af het meer of anders gevorderde,
In de vrijwaringszaak
5.6.
verklaart voor recht dat DAP jegens UPS NL onbeperkt aansprakelijk is overeenkomstig artikel 3 jo. artikel 17 lid 1 jo artikel 29 CMR voor het hierboven omschreven incident,
5.7.
veroordeelt DAP om aan UPS NL te betalen een bedrag van € 145.014,77 , te vermeerderen met 5% CMR-rente over dat bedrag vanaf 10 juni 2021 tot aan de dag van algehele voldoening,
5.8.
veroordeelt DAP om aan UPS NL te betalen een bedrag van € 8.196,89, te vermeerderen met de wettelijke rente over dat bedrag vanaf 1 juni 2022 tot aan de dag van algehele voldoening,
5.9.
veroordeelt DAP in de proceskosten, aan de zijde van UPS NL tot dit vonnis vastgesteld op € 14.825,50, te vermeerderen met de wettelijke rente daarover vanaf de vijftiende dag na dagtekening van dit vonnis tot aan de dag van algehele voldoening,
5.10.
verklaart het onder 5.7 t/m 5.9 bepaalde uitvoerbaar bij voorraad,
5.11.
wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. H.A. Pott Hofstede en in het openbaar uitgesproken op 7 februari 2024.