ECLI:NL:RBNHO:2020:10671

Uitspraak

RECHTBANK NOORD-HOLLAND

Handel, Kanton en Insolventie

locatie Haarlem

Zaaknr./rolnr.: 8627006 AO VERZ 20-101

Uitspraakdatum: 16 november 2020

Beschikking in de zaak van:

[verzoeker]

wonende te [woonplaats] (Roemenië)

verzoekende partij

hierna te noemen: [verzoeker]

gemachtigde: mr. R. Wolters

tegen

de besloten vennootschap
Yandex.Taxi B.V.

gevestigd te Schiphol

verwerende partij

hierna te noemen: Yandex

gemachtigde: mr. E. de Wind

1.Het procesverloop

1.1.

[verzoeker] heeft primair een verzoek gedaan om de opzegging door Yandex van zijn overeenkomst te vernietigen, en subsidiair om ten laste van Yandex een billijke vergoeding toe te kennen. Yandex heeft een verweerschrift ingediend.

1.2.

Nadat de aanvankelijk geplande mondelinge behandeling wegens aan Corona gerelateerde omstandigheden is afgezegd, heeft op 19 oktober 2020 alsnog een mondelinge behandeling via Skype plaatsgevonden. De griffier heeft aantekeningen gemaakt van wat partijen ter toelichting van hun standpunten naar voren hebben gebracht. Partijen hebben daarnaast gebruik gemaakt van pleitaantekeningen. Voorafgaand aan de zitting heeft Yandex bij e-mail van 18 augustus 2020 nog stukken toegezonden.

2.De feiten

2.1.

[verzoeker] , geboren [in 1990] , heeft de Roemeense nationaliteit en is woonachtig in Roemenië.

2.2.

Yandex is een in Nederland gevestigd bedrijf dat onderdeel uitmaakt van het Yandex.Taxi-concern dat bedrijven exploiteert in onder andere Rusland en omringende landen. Yandex biedt via een app taxiritten aan.

2.3.

Na een fusie met Über in (onder andere) Rusland, was Yandex medio 2018 op zoek naar iemand om haar bedrijfsactiviteiten uit te rollen in Roemenië en Moldavië.

2.4.

Na een aantal gesprekken met [verzoeker] op het kantoor van het Yandex concern in Moskou, hebben Yandex en [verzoeker] een ‘Services agreement’ voor bepaalde tijd gesloten, lopend van 17 juni 2018 tot 17 september 2018. De overeenkomst is daarna nog drie maal verlengd. De einddatum van de laatst gesloten Service agreement was 30 april 2020.

2.5.

In de Services agreements, die zowel in het Engels als in het Russisch zijn opgesteld staat – voor zover relevant – :

‘5. LIABILITIES OF THE PARTIES

5.1.

For breaching their obligations hereunder the Parties shall be held liable in accordance with the legislation of the Netherlands.

(…)

9.RESOLUTIONS OF DISPUTES

9.1.

If the Parties are unable to reach an agreement in the specified manner, the disputes shall be submitted for resolutions to a competent court in accordance with the laws of the Netherlands.

(…)

9.3.

Any questions relating to this Agreement that are not expressly of implicitly settled by the provisions contained in this Agreement shall be governed by the laws of the Russian Federation’

2.6.

De werkzaamheden werden door [verzoeker] aanvankelijk in Moldavië en vanaf juni 2019 in (Bucharest) Roemenië verricht. Yandex betaalde ten behoeve van de door [verzoeker] verrichte werkzaamheden maandelijks onder andere een ‘Service fee’ in US Dollars. Daarnaast deelde [verzoeker] mee in het aandelenplan van de Nederlandse groepsvennootschap MLU B.V.

2.7.

Belastingen en sociale zekerheidspremies zijn in Roemenië afgedragen.

2.8.

Bij e-mail van 9 april 2020 heeft Yandex [verzoeker] geïnformeerd dat zijn Service agreement na de einddatum van 30 april 2020 niet zou worden verlengd.

2.9.

Bij e-mail van 21 april 2020 heeft (de gemachtigde van) [verzoeker] hiertegen geprotesteerd en Yandex verzocht te bevestigen dat het contract werd voortgezet. Hij heeft zich daarbij op het standpunt gesteld dat de overeenkomst wordt beheerst door Nederlands recht en kwalificeert als een arbeidsovereenkomst, als gevolg waarvan de opzegging ongeldig is en de arbeidsovereenkomst niet is geëindigd.

2.10.

Omdat Yandex aan het verzoek van [verzoeker] geen gehoor heeft gegeven, heeft [verzoeker] Yandex in rechte betrokken.

3.Het verzoek

3.1.

Primairheeft [verzoeker] de kantonrechter verzocht:

de opzegging van de overeenkomst te vernietigen;
Yandex te veroordelen tot doorbetaling van loon vanaf 1 mei 2020
Yandex te veroordelen tot betaling van (8%) vakantietoeslag over het loon uitgekeerd over de periode van 17 juni 208 tot en met 30 april 2020
Yandex te veroordelen tot betaling van de wettelijke verhoging en wettelijke rente over het (achterstallige) loon en de vakantietoeslag.

Subsidiairheeft [verzoeker] de kantonrechter verzocht om Yandex te veroordelen tot betaling aan [verzoeker] van:

een transitievergoeding van USD 4.035,- bruto;
een billijke vergoeding van USD 200.000,-;
8% vakantietoeslag over het loon uitgekeerd over de periode van 17 juni 2018 tot en met 30 april 2020,
22 opgebouwde en niet genoten vakantiedagen;
de wettelijke verhoging en wettelijke rente over de verzochte bedragen, voor zover van toepassing.

Zowel primair als subsidiair verzoekt [verzoeker] om Yandex te veroordelen in de kosten van de procedure.

3.2.

Aan dit verzoek legt [verzoeker] – kort weergegeven – het volgende ten grondslag.
Partijen hebben een uitdrukkelijke keuze voor Nederlands recht gemaakt zodat de overeenkomsten met Yandex worden beheerst door Nederlands recht. Deze rechtskeuze is vastgelegd in artikelen 5.1 en 9.1 van de overeenkomst.

De overeenkomsten kwalificeren naar Nederlands recht als arbeidsovereenkomsten, omdat [verzoeker] de arbeid persoonlijk dient te verrichten, hij daarvoor loon ontvangt en er sprake is van een gezagsverhouding. Dat de overeenkomsten ‘Services agreement’ zijn genoemd maakt dit niet anders, nu ‘wezen voor schijn’ gaat en partijen bij het sluiten van de overeenkomst ook de intentie hadden om een arbeidsovereenkomst aan te gaan.

Op grond van de ketenregeling in artikel 7:668a BW is het een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur, die door Yandex niet eenzijdig kon worden opgezegd. De opzegging moet daarom worden vernietigd en het loon moet worden doorbetaald.

Subsidiair maakt [verzoeker] aanspraak op een transitievergoeding ex artikel 7:673 BW en een billijke vergoeding ex artikel 7:681 BW. Voor wat betreft de hoogte van de billijke vergoeding is als uitgangspunt genomen dat de arbeidsovereenkomst nog in ieder geval twee jaren zou voortduren, dat [verzoeker] door de slechte arbeidsmarkt (wegens de Coronacrisis) nog geruime tijd zonder inkomsten zal zitten, dat de transitievergoeding hiervoor onvoldoende dekking biedt, dat [verzoeker] extra juridische kosten heeft moeten maken en dat de opzegging volledig aan Yandex te wijten is.

[verzoeker] heeft zowel primair als subsidiair recht op vakantietoeslag op grond van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag en op uitbetaling van openstaande verlofdagen, voor het geval word geswitcht naar het subsidiaire verzoek.

4.Het verweer

4.1.

Yandex heeft aangevoerd dat alle verzoeken moeten worden afgewezen. Zij voert daartoe – samengevat – het volgende aan.
De overeenkomst wordt niet beheerst door Nederlands. Er is geen keuze voor Nederlands recht gedaan, expliciet, noch impliciet of partieel. De overeenkomst wordt op grond van het rechtskeuzebeding in artikel 9.3 beheerst door Russisch recht. Ook als ervan uit zou worden gegaan dat door partijen geen (geldige) rechtskeuze is gemaakt, dan is Nederlands recht op grond van artikel Rome I nog niet van toepassing, aangezien er nauwelijks of geen band met Nederland bestaat.

Mocht toch worden geoordeeld dat de overeenkomst door Nederlands recht wordt beheerst, dan geldt dat de overeenkomst niet kwalificeert als een arbeidsovereenkomst. Uit zowel de tekst en inhoud van de contracten als de wijze waarop daaraan uitvoering is gegeven blijkt dat partijen een overeenkomst van opdracht en geen arbeidsovereenkomst zijn overeengekomen.

Mocht toch worden geoordeeld dat sprake is van een arbeidsovereenkomst, dan geldt ten aanzien van de billijke vergoeding dat Yandex niet ernstig verwijtbaar heeft gehandeld en dat bij het vaststellen van de hoogte rekening gehouden moet worden met het korte dienstverband en de goede arbeidsmarktpositie van [verzoeker] (vanwege zijn leeftijd en werkervaring), met de transitievergoeding en met het feit dat er van te voren is aangezegd.

Yandex verzoekt [verzoeker] te veroordelen in de proceskosten.

5.De beoordeling

5.1.

De Nederlandse rechter is op grond van artikel 2 van de Verordening (EU) nr. 1215/2012 (Brussel I bis-verordening) bevoegd van het onderhavige geschil kennis te nemen, omdat Yandex gevestigd is in Nederland, een door de verordening gebonden staat. De bevoegdheid van de Nederlandse rechter is tussen partijen ook niet in geschil.

5.2.

Tijdens de mondelinge behandeling heeft [verzoeker] zijn primaire verzoek tot vernietiging van de opzegging ingetrokken en een switch gemaakt naar zijn subsidiaire verzoek. De kantonrechter zal daarom uitsluitend de subsidiaire verzoeken genoemd onder g) tot en met m) van het petitum beoordelen.

5.3.

Aangezien de verzoeken van [verzoeker] zijn gebaseerd op Nederlands (arbeids-)recht, zal allereerst worden beoordeeld of Nederlands recht op de rechtsverhouding van toepassing is.

Toepasselijke recht

5.4.

Welk recht op een grensoverschrijdende overeenkomst van toepassing is, wordt geregeld in de Verordening (EG) nr. 593/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 17 juni 2008 inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst (Rome I).

Rechtskeuze

5.5.

[verzoeker] stelt zich op het standpunt dat uit artikel 5.1 en 9.1 van de overeenkomst blijkt dat door partijen een expliciete keuze is gemaakt voor Nederlands recht. Het verweer van Yandex dat artikel 5.1 abusievelijk in de overeenkomst is opgenomen, is volgens [verzoeker] niet geloofwaardig en het feit dat in (artikel 9.3 van) de overeenkomst ook een keuze voor Russisch recht is gemaakt, laat de keuze voor Nederlands recht onverlet, aldus [verzoeker] . Yandex betwist dat een expliciete, impliciete danwel partiële keuze voor Nederlands recht zou zijn gemaakt.

5.6.

De kantonrechter neemt als uitgangspunt dat in artikel 3 lid 1 Rome I is bepaald dat een overeenkomst wordt beheerst door het recht dat de partijen hebben gekozen. Bij hun keuze kunnen de partijen het toepasselijke recht aanwijzen voor de overeenkomst in haar geheel of voor slechts een onderdeel daarvan. De rechtskeuze zoals bedoeld in artikel 3 lid 1 Rome I wordt
uitdrukkelijkof stilzwijgend gedaan. Van een stilzwijgende rechtskeuze is sprake als
duidelijkuit de overeenkomst of de omstandigheden van het geval blijkt dat partijen die rechtskeuze overeen wilden komen. De contractpartijen moeten dus daadwerkelijk de wil hebben gehad een bepaalde rechtskeuze overeen te komen. Omstandigheden die tot een stilzwijgende rechtskeuze kunnen leiden, zijn bijvoorbeeld het feit dat in een eerder contract tussen partijen een uitdrukkelijke rechtskeuze was opgenomen, terwijl die clausule in het daarop volgende contract is weggelaten zonder de intentie het toepasselijke recht te wijzigen, dat in de overeenkomst wordt verwezen naar materiele wetsbepalingen van een bepaald recht of dat een bepaalde forumkeuze is gemaakt.

5.7.

De kantonrechter is van oordeel dat in het onderhavige geval geen uitdrukkelijke of stilzwijgende (partiële) keuze voor Nederlands recht kan worden aangenomen. Daartoe wordt het volgende overwogen.

5.8.

Artikel 9.1 bevat naar het oordeel van de rechter geen rechtskeuzebeding, maar een forumkeuzebeding waarin is gekozen voor de bevoegdheid van de Nederlandse rechter. De daarin opgenomen verwijzing naar ‘the laws of the Netherlands’ moet ook in die context worden gelezen, namelijk dat naar Nederlands recht moet worden bepaald
welkerechter in Nederland bevoegd is van een geschil kennis te nemen.

5.9.

Ook uit artikel 5.1 kan geen (uitdrukkelijke of stilzwijgende) rechtskeuze voor Nederlands recht worden afgeleid. Allereerst geldt dat daarvoor de tekst en de bedoeling van de bepaling onvoldoende duidelijk zijn. Zo is door de zinsnede ‘for breaching their obligations hereunder’ niet duidelijk of de verwijzing naar Nederlands recht uitsluitend betrekking heeft op de bepalingen onder kopje 5 (Liability of parties) of op de gehele overeenkomst. Deze onduidelijkheid wordt versterkt door de plaats van het beding in de overeenkomst. Deze plaats is opmerkelijk en ongebruikelijk, aangezien rechtskeuzebedingen vaak aan het eind van een overeenkomst en onder een afzonderlijk kopje worden opgenomen. Verder is relevant dat de overige bepalingen van artikel 5 – zoals door Yandex onbetwist is aangevoerd – uit het Russisch recht afkomstig zijn, dat in artikel 9.3 (ook) Russisch recht op de rechtsverhouding tussen partijen van toepassing is verklaard en dat de overeenkomst – behoudens in de artikelen 5.1 en 9.1 – geen enkele verwijzing naar Nederlands recht bevat. Daarbij komt dat de rechtsverhouding tussen Yandex en [verzoeker] – behoudens de vestigingsplaats van Yandex – geen enkel aanknopingspunt met Nederland heeft. Zo is de overeenkomst opgesteld in de Engelse en Russische taal, heeft [verzoeker] de Roemeense nationaliteit, woont en werkt hij in Roemenië, had hij contact met Yandex-functionarissen die in Rusland gevestigd zijn, werd hij in US Dollars uitbetaald, droeg hij belasting af in Roemenië en was hij in Roemenië verzekerd voor sociale verzekeringen. De omstandigheden dat in de overeenkomst wel een forumkeuze voor de Nederlandse rechter is opgenomen en dat [verzoeker] deelnam aan een aandelenplan van een Nederlandse vennootschap, zijn in het licht van het voorgaande onvoldoende om een rechtskeuze voor Nederlands recht aan te nemen.

5.10.

Het standpunt van [verzoeker] dat eventuele onduidelijkheden in de overeenkomst voor rekening van Yandex moeten blijven, wordt niet gevolgd. Voor een geldig rechtskeuze is vereist dat deze uitdrukkelijk (en dus duidelijk) is gedaan, waarmee tot uitdrukking komt dat partijen daadwerkelijk de wil hebben gehad om het betreffende recht op de overeenkomst van toepassing te laten zijn. Juist door de onder 5.9. genoemde omstandigheden/onduidelijkheden kan die wil in het onderhavige geval niet worden vastgesteld. Om die reden is van een rechtsgeldige keuze voor Nederlands recht geen sprake.

5.11.Voor zover [verzoeker] heeft betoogd dat een partiële keuze voor Nederlands recht is gemaakt, oordeelt de rechter dat daarvan evenmin sprake is. Voor een geldige partiële keuze is vereist dat het afgesplitste onderdeel van de overeenkomst duidelijk is afgebakend en dat de gekozen rechtsstelsels op een logische samenhangende manier kunnen worden gecombineerd. Gesteld noch gebleken is dat aan deze voorwaarden is voldaan. Aan de voorwaarde van de duidelijke afbakening is gelet op de onduidelijkheid in de tekst van artikel 5.1 en/ in samenhang met artikel 9.3 nu juist niet voldaan. Verder is niet gebleken dat er een logische samenhang bestaat tussen de stelsels van het Nederlands en Russische recht.

Objectieve toepasselijke recht

5.12.

Bij gebreke van een geldige rechtskeuze voor Nederlands recht, kunnen de objectieve verwijzingsregels van Rome I alsnog naar de toepasselijkheid van (dwingendrechtelijke bepalingen van) Nederlands recht leiden. Ook de objectieve verwijzingsregels leiden echter, ongeacht de kwalificatie van de overeenkomst, niet tot de toepasselijkheid van Nederlands recht.

5.13.

Op grond van artikel 4 lid 1 Rome (van toepassing bij een opdrachtovereenkomst) is het objectief toepasselijke recht het recht van het land waar de kenmerkende prestatie moet worden verricht. Op grond van artikel 8 lid 2 Rome I (van toepassing bij een arbeidsovereenkomst) is dat het recht van het land waar de arbeid gewoonlijk wordt verricht. In geval van [verzoeker] is dat in beide gevallen Roemenië. Als in geval van een arbeidsovereenkomst echter uit het geheel van de omstandigheden blijkt van kennelijk nauwere banden met een ander land dan het gewone werkland, is het recht van dat land op grond van artikel 8 lid 4 Rome I van toepassing. Bij het bepalen van deze kennelijk nauwere band moet volgens de Hoge Raad (HR 20 mei 2020, ECLI:HR:2020:958) rekening worden gehouden met het land waar de werknemer belastingen en heffingen op inkomsten uit arbeid betaalt, het land waar hij is aangesloten bij de sociale zekerheid, pensioen-, ziektekostenverzekerings- en invaliditeitsregelingen en de criteria betreffende de vaststelling van het salaris en de andere arbeidsvoorwaarden. Op grond van de hieronder onder 5.9 genoemde omstandigheden kan geen kennelijk nauwere band met Nederland worden aangenomen, zodat toepasselijkheid van Nederlands recht ook op deze grond niet kan worden aangenomen.

Conclusie

5.14.

De conclusie van het voorgaande is dat Nederlands recht niet van toepassing is op de tussen [verzoeker] en Yandex gesloten overeenkomsten. De kantonrechter zal de verzoeken van [verzoeker] , die zonder uitzondering zijn gebaseerd op het Nederlandse recht, dan ook afwijzen. Of het recht dat wel op de overeenkomsten van toepassing is, correct is toegepast, ligt thans niet ter beoordeling voor.

Proceskosten

5.15.

De proceskosten komen voor rekening van [verzoeker] , omdat hij ongelijk krijgt. Het salaris gemachtigde wordt conform de ‘Aanbeveling schikking en proceskosten Wwz’ begroot op

€ 720,00.

6.De beslissing

De kantonrechter:

6.1.

wijst het verzoek af;

6.2.

veroordeelt [verzoeker] tot betaling van de proceskosten, die de kantonrechter aan de kant van Yandex tot en met vandaag vaststelt op € 720,00 aan salaris gemachtigde.

Deze beschikking is gegeven door mr. W. Aardenburg, kantonrechter en op bovengenoemde datum in het openbaar uitgesproken in aanwezigheid van de griffier.

De griffier De kantonrechter