ECLI:NL:RBMNE:2022:5370

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Civiel recht

handelskamer

locatie Utrecht

zaaknummer / rolnummer: C/16/548354 / KG ZA 22-573

Vonnis in kort geding van 14 december 2022

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

THE SWITCH B.V.,

gevestigd te Zeist,

eiseres,

advocaat: mr. R.P.M. de Laat te Utrecht,

tegen

de publiekrechtelijke rechtspersoon

GEMEENTE UTRECHT,

zetelend te Utrecht,

gedaagde,

advocaat: mr. M.B.J. Thijssen en mr. M.J.O. Copier te Nijmegen.

Partijen zullen hierna The Switch en Gemeente Utrecht genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaarding met producties 1 tot en met 11,
akte overlegging producties van The Switch met producties 12 en 13,
akte overlegging producties van Gemeente Utrecht met producties 1 t/m 10,
de mondelinge behandeling van 30 november 2022, waarvan de griffier aantekeningen heeft gemaakt,
de spreekaantekeningen van The Switch,
de spreekaantekeningen van Gemeente Utrecht.

1.2.

Aan het einde van de mondelinge behandeling heeft de voorzieningenrechter partijen medegedeeld dat op 14 december 2022 uitspraak zal worden gedaan tenzij partijen laten weten dat zij tot een vergelijk zijn gekomen. Op 2 december 2022 heeft The Switch de rechtbank bericht dat het partijen niet is gelukt om tot een overeenstemming te komen. Daarom volgt het vonnis.

2.Waar gaat deze zaak over?

2.1.

The Switch is eigenaar van het appartementencomplex [naam] met 28 appartementen gelegen aan de [straat] . Alle appartementen hebben een balkon met een zuidligging direct aan het Merwedekanaal. The Switch heeft onlangs vernomen dat Gemeente Utrecht het (rivier)cruiseschip genaamd de Danubia, direct voor het appartementencomplex wil laten aanmeren en in gebruik wil laten nemen voor de opvang van ongeveer 150 Oekraïense vluchtelingen.

2.2.

Naar verwachting zal de boot in de loop van december 2022 aanmeren bij de [straat] . Na wat aanpassingen wordt de boot dan vermoedelijk in januari 2023 in gebruik genomen voor de opvang. The Switch ziet de maatschappelijke noodzaak van de opvang voor deze vluchtelingen en verzet zich daar niet tegen, maar volgens The Switch is onvoldoende rekening gehouden met haar belangen bij de keuze voor deze locatie. Op dit moment ontbreken de vereiste vergunningen voor het (laten) aanmeren en in gebruik nemen van de boot als opvangboot. Door desondanks de boot te laten aanmeren en in gebruik te laten nemen, handelt Gemeente Utrecht volgens The Switch onrechtmatig. Daarnaast heeft Gemeente Utrecht volgens The Switch het vertrouwensbeginsel geschonden doordat in een eerder wijkbericht aan omwonende onjuiste informatie is gegeven over de locatie van de boot. Hierin stond dat de boot ter hoogte van [adres] zou komen en dus niet direct voor het appartementencomplex van The Switch. Ook het zorgvuldigheidsbeginsel is volgens The Switch geschonden. Er is namelijk geen rekening gehouden met de aantasting van de privacy en woonomgeving van de bewoners van het complex. Ook is geen rekening gehouden met de (huur)waardevermindering van het appartementencomplex van The Switch. Door het ontbreken van een publiekrechtelijk besluit (vergunning) met de bijbehorende procedure kan The Switch haar belangen niet op een andere manier naar voren brengen dan via deze civiele kortgedingprocedure.

2.3.

In dit kort geding vordert The Switch daarom een verbod op het aanmeren en in gebruik nemen van de opvangboot de Danubia ter hoogte van het appartementencomplex van The Switch ( [adres] ) totdat door Gemeente Utrecht alle daarvoor vereiste vergunningen verleend en bruikbaar zijn.

2.4.

Gemeente Utrecht heeft op 29 november 2022, één dag voor de mondelinge behandeling van dit kort geding, een vergunningsaanvraag ingediend voor het
in gebruik nemenvan de boot als opvangboot. Voor het
aanmerenvan de Danubia is ontheffing aangevraagd. Vooruitlopend daarop heeft Rijkswaterstaat al toestemming verleend. Gemeente Utrecht betwist dat zij onrechtmatig handelt, zelfs als de Danubia in gebruik wordt genomen voordat de benodigde vergunning is verleend.

2.5.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

3.De beoordeling

Spoedeisendheid

3.1.

De voorzieningenrechter dient in een kortgedingprocedure allereerst te beoordelen of er sprake is van een spoedeisend belang. Dat betekent dat de eisende partij op korte termijn een beslissing van de voorzieningenrechter nodig heeft en een beslissing in de bodemprocedure niet kan worden afgewacht
.Op het moment van dit kort geding is de Danubia onderweg naar Nederland en ligt nog niet aan de [straat] . Daarmee zou gezegd kunnen worden dat er feitelijk nog niet in strijd met de wet is gehandeld maar dit valt op korte termijn wel te verwachten. Gemeente Utrecht heeft namelijk aangekondigd dat de boot binnenkort, 2e helft december 2022, zal aanmeren en vervolgens in gebruik wordt genomen. Omdat er nog geen bestuursrechtelijk besluit ligt waarbij een rechtsgang open staat voor de The Switch om haar belangen naar voren te brengen en na het aanmeren een voldongen feit dreigt, legt zij het handelen van de Gemeente Utrecht voor in dit kort geding. Hiermee is het spoedeisend belang voldoende gegeven.

Kern van de zaak

3.2.

De kern van de zaak betreft de vraag of Gemeente Utrecht onrechtmatig handelt/ zal handelen door het (laten) aanmeren en in gebruik (doen) nemen van de opvangboot direct voor het complex van The Switch zonder dat daarvoor de benodigde vergunningen zijn verkregen. Dit feitelijk handelen door Gemeente Utrecht bij het ontbreken van een vergunning is volgens The Switch onrechtmatig (in de zin van artikel 6:162 BW). Het is in strijd met de wet en in strijd met hoe het in het maatschappelijk verkeer hoort. De voorzieningenrechter volgt dit niet en zal de vordering van The Switch afwijzen. Hierna volgt de uitleg hoe hij tot deze beslissing is gekomen.

Beoordelingskader

3.3.

De voorzieningenrechter stelt voorop dat het handelen zonder vergunning in beginsel onrechtmatig is jegens degenen die aan het vergunningsvereiste bescherming kunnen ontlenen. Uit de jurisprudentie volgt dat het handelen zonder vergunning niet onrechtmatig is in het geval dat met voldoende mate van zekerheid is te verwachten dat een vergunning zal worden verleend waarbij het concrete handelen van betrokkene wordt toegestaan. Bij een dergelijke vergunningverlening worden immers eerst in de vergunning de normen neergelegd waaraan de vergunninghouder zich in het concrete geval heeft te houden om geen onaanvaardbare inbreuk te maken op de belangen die met het vergunningvereiste worden gediend, waaronder begrepen de belangen van omwonenden. Indien dan een vergunning wordt verleend waarbij het betrokken handelen wordt toegestaan, is dat handelen dus geoorloofd te achten vanuit het oogpunt van de belangen die het vergunningvereiste beoogt te beschermen. Dat betekent dat in het geval dat met voldoende mate van zekerheid is te verwachten dat een vergunning zal worden verleend waarbij het betrokken handelen wordt toegestaan ervan kan worden uitgegaan dat dit handelen in dit opzicht geoorloofd is. In dat geval is er geen grond het betrokken handelen onrechtmatig te oordelen enkel omdat dat de daarvoor vereiste vergunning (vooralsnog) ontbreekt.^[1]

3.4.

Gemeente Utrecht heeft aannemelijk gemaakt dat voor het
aanmerenvan de Danubia geen vergunning nodig is maar een ontheffing van het ligplaatsverbod. Gemeente Utrecht heeft productie 8 overgelegd waaruit blijkt dat die ontheffing is aangevraagd bij Rijkswaterstaat en dat vooruitlopend daarop Rijkswaterstaat toestemming heeft verleend. Daarmee moet worden aangenomen dat het aanmeren van de Danubia niet onrechtmatig is. Voor het
in gebruik nemenvan de boot als opvanglocatie voor vluchtelingen is een ander publiekrechtelijk besluit (een vergunning) nodig. Die is (nog) niet verleend. De voorzieningenrecht is van oordeel dat er voldoende uitzicht is op een vergunning. The Switch ziet wel in dat het tijdelijk in gebruik nemen als opvangboot waarschijnlijk vergunbaar is, de vraag is alleen wanneer deze vergunning er komt en in hoeverre de belangen van The Switch daarin meegenomen zijn. Gemeente Utrecht heeft op 29 november 2022 de vergunningsaanvraag voor het in gebruik nemen van de Danubia als opvangboot ingediend. Gemeente Utrecht heeft verder aangevoerd dat de uiterlijke beslistermijn op deze aanvraag 8 weken is. Gelet op het moment van aanvraag betekent dit dat eind januari 2023 de beslissing op de aanvraag verwacht wordt. De planning is dat de boot na het aanmeren bij de [straat] en verbouwen, januari 2023 in gebruik wordt genomen als opvangboot. Gelet op de beslistermijn kan het zijn dat er nog geen vergunning is afgegeven op het moment dat de boot in gebruik wordt genomen. Gemeente Utrecht heeft met haar voorbereidingen voor de aanvraag voldoende aannemelijk gemaakt dat te verwachten is dat een vergunning zal worden verleend. In het geval dit kort na het in gebruik nemen is, acht de voorzieningenrechter het niet onrechtmatig dat de opvangboot in gebruik wordt genomen op een moment dat de vergunning nog niet is verleend. Het uitzicht op toewijzing is er namelijk en de periode dat mogelijk een vergunning ontbreekt is relatief kort. Dit kan anders worden indien de omstandigheden in het traject voor het verlenen van de vergunning wezenlijk wijzigen.

3.5.

Van belang in dit verband is dat nu de vergunningsaanvraag is ingediend, de bestuursrechtelijke procedure voor The Switch open staat om haar belangen naar voren te brengen. Het belang van The Switch dat het karakter van het complex wordt aangetast en er (huur)waardevermindering van haar eigendom zal plaatsvinden en of er plaats is voor nadeelcompensatie zal daarin betrokken moeten worden. Ook zullen de bezwaren omtrent de privacy van de huurders, de eventuele parkeerproblemen en andere praktische bezwaren daar meegenomen moeten worden. Gemeente Utrecht heeft ter zitting toegezegd rekening te houden met deze belangen van The Switch.

3.6.

Door The Switch is nog aangevoerd dat Gemeente Utrecht in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel handelt door alternatieven ter zijde te schuiven. Dit heeft Gemeente Utrecht weerlegd door haar toelichting dat verschillende opvanglocaties zijn verkend, maar dat de locatie aan de [straat] de enige optie bleek. Gemeente Utrecht heeft daarna op locatie gekeken of de boot niet een stuk verschoven kon worden om te voorkomen dat deze voor de appartementen van The Switch komt te liggen, maar door een knik in de kade is dit niet mogelijk. Het zou wel mogelijk zijn als de andere boot die er al ligt (Le Formidable) ook wordt verschoven, maar dit stuit op bezwaren. Deze boot is al in gebruik door circa 200 Oekraïense vluchtelingen en het verschuiven hiervan brengt de nodige tijd en kosten met zich mee. Bovendien is de opvang van de Oekraïense vluchtelingen tijdelijk. Gemeente Utrecht heeft ter zitting wel toegezegd dat zij als de eerste boot (Le Formidable) op enig moment weggaat/verschuift, zal onderzoeken of de Danubia dan naar die plek kan worden verplaatst. Omdat Gemeente Utrecht heeft aangekondigd rekening met de belangen van The Switch te houden, acht de voorzieningenrechter het voorgenomen feitelijk handelen ook als dat zonder vergunning is op dit moment niet zodanig dat dit tot toewijzing van de vordering moet leiden.

3.6.

Geconcludeerd wordt de vordering van The Switch afgewezen.

Proceskosten

3.7.

De voorzieningenrechter compenseert de proceskosten om reden van het volgende. Door Gemeente Utrecht is aan de omwonende en The Switch aanvankelijk onjuiste informatie verstrekt over de ligplaats van de Danubia. Tot een dag voor de zitting in dit kort geding ontbrak er voor belanghebbenden een kenbaar publiekrechtelijk besluit en communicatie daarover door Gemeente Utrecht. The Switch kon zich daardoor enkel wenden tot de civiele voorzieningenrechter als ‘restrechter’ om haar belangen naar voren te brengen. Gelet hierop acht de voorzieningenrechter het terecht dat Gemeente Utrecht haar eigen proceskosten draagt en compenseert daarom de kosten.

4.De beslissing

De voorzieningenrechter

4.1.

wijst de vorderingen af,

4.2.

compenseert de kosten van deze procedure tussen partijen, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.

Dit vonnis is gewezen door mr. J.P. Killian en in het openbaar uitgesproken op 14 december 2022.^[2]