Uitspraak
RECHTBANK GELDERLAND
Zittingsplaats Arnhem
Bestuursrecht
zaaknummer: ARN 21/2131
uitspraak van de meervoudige belastingkamer van
in de zaak tussen
[belanghebbende] , uit [plaats 1] , belanghebbende
(gemachtigde: [naam gemachtigde] ),
en
de inspecteur van de Belastingdienst, kantoor Arnhem, de inspecteur.
Inleiding
In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank het beroep van belanghebbende tegen de uitspraak op bezwaar van de inspecteur van 10 maart 2021.
De inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2017 een aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV) opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 103.028, en naar een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van
€ 430.425.
Gelijktijdig met de vaststelling van de aanslag heeft de inspecteur belanghebbende € 1.633 belastingrente in rekening gebracht (de belastingrentebeschikking).
De inspecteur heeft het bezwaar van belanghebbende ongegrond verklaard. De inspecteur heeft daarbij de aanslag gehandhaafd.
De inspecteur heeft op het beroep gereageerd met een verweerschrift.
De rechtbank heeft het beroep op 31 mei 2024 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen, de gemachtigde van belanghebbende, en namens de inspecteur
[persoon A] en [persoon B] . De zaak van belanghebbende is gelijktijdig behandeld met de zaak van zijn echtgenote, mevrouw [persoon C] (zaaknummer 21/2127).
Feiten
1. Belanghebbende is fiscaal partner van [persoon C] . Zij waren tot
[datum] 2020 eigenaar van de woning aan de [locatie 1] te [plaats 1] .
2. Belanghebbende is houder van alle aandelen in [bedrijf 1] ( [bedrijf 1] ). [bedrijf 1] had tot december 2020 (onder meer) het pand aan de [locatie 2] te [plaats 1] in haar bezit. Tot 20 juli 2017 hield belanghebbende daarnaast alle aandelen in [bedrijf 2] ( [bedrijf 2] ). De verkrijgingsprijs van de aandelen [bedrijf 2] is € 20.000. Het eigen vermogen van [bedrijf 2] op 31 december 2016 bedroeg blijkens de (concept)balans van [bedrijf 2] per die datum € 880.859.
3. Belanghebbende is op 5 januari 2017 een hoofdelijke aansprakelijkheid aangegaan voor de door [bank] aan [bedrijf 1] en aan [bedrijf 2] reeds verstrekte leningen (nummers [nummer 1], [nummer 2], en [nummer 3]), en nog te verstrekken leningen. De kredietovereenkomst is voortgezet op 1 maart 2017. In de kredietovereenkomst van 1 maart 2017 is betreffende die hoofdelijke aansprakelijkheid het volgende vermeld:
“Hoofdelijke verbondenheid
De heer [belanghebbende] , wonende te [plaats 1] , verklaart hierbij hoofdelijk verbonden te zijn voor alle vorderingen die de bank heeft of later zal hebben op basis van deze kredietovereenkomst op alle partijen genoemd op de eerste pagina onder 1. Dit betekent dat de bank de heer
[belanghebbende] kan verplichten deze vorderingen te voldoen. Bovenstaande verklaring is een aanvulling op, wijziging en/of voortzetting van de hoofdelijke verbondenheid uit de kredietovereenkomst van 5 januari 2017.”
4. Op 5 juli 2017 heeft de inspecteur een boekenonderzoek aangekondigd onder [bedrijf 1] naar de aanvaardbaarheid van de aangiften vennootschapsbelasting, omzetbelasting en loonheffingen over de tijdvakken 2012 tot en met 2015. Eveneens op 5 juli 2017 heeft de inspecteur een boekenonderzoek onder [bedrijf 2] aangekondigd naar de aanvaardbaarheid van de aangiften vennootschapsbelasting, omzetbelasting en loonheffingen over de tijdvakken 2014 tot en met 2015.
5. Bij verkoopovereenkomst getekend op 20 juli 2017 heeft belanghebbende de aandelen [bedrijf 2] verkocht aan [persoon D] ( [persoon D] ). In de verkoopovereenkomst is onder meer het volgende bepaald:
“(…)
Artikel 2. Koopsom
De koopsom voor 100% van de aandelen in de vennootschap bedraagt € 1.000 (zegge: duizend euro). (…).
Artikel 6. Overnamebalans en gebeurtenissen na balansdatum
De koop van de aandelen vindt plaats naar de toestand van de vennootschap per
overnamebalansdatum. De overnamebalansdatum stellen koper en verkoper vast op
31 december 2016. Aan deze overeenkomst is de overnamebalans (jaarrekening 2016) gehecht (bijlage 1). Koper heeft inzage gehad in de balans en administratie van de vennootschap om de juistheid van de overnamebalans vast te kunnen stellen. Koper is op de hoogte van de gebeurtenissen na de overnamebalansdatum en is op de hoogte van de (ook) na balansdatum ontstane schulden (waaronder begrepen openstaande facturen, claims en aanhangige procedures). Koper en verkoper wensen ter voorkoming van misverstanden zowel in deze overeenkomst als in de akte van levering van de aandelen te vermelden dat de vennootschap op dit moment de navolgende schulden bezit (alle bedragen zijn in euro's inclusief BTW en exclusief rente, incasso- en procedurekosten tenzij anders wordt vermeld)
(…)
[bedrijf 3] gevestigd te [plaats 2] € 380.178,92
(…)”
6. Bij akte verleden op eveneens 20 juli 2017 zijn de aandelen [bedrijf 2] geleverd aan [persoon D] .
7. Op [datum] 2017 is het faillissement van [bedrijf 2] uitgesproken. Daarna is de FIOD een strafrechtelijk onderzoek (“ [naam onderzoek] ”) begonnen naar onder meer faillissementsfraude bij [bedrijf 2] .
8. Bij brief van 21 november 2017 heeft [bank] een vordering op [bedrijf 2] van
€ 1.403.735,92 ingediend bij de curator, en de door haar verstrekte leningen met onmiddellijke ingang opgeëist.
9. In het rapport van 12 december 2018 naar aanleiding van het boekenonderzoek onder [bedrijf 2] heeft de inspecteur onder het kopje ‘Aandelentransactie 20 juli 2017’ het volgende vermeld:
“De verkoop van de aandelen in [bedrijf 2] is middels een notariële akte van
20 juli 2017 vastgelegd. In de akte wordt verwezen naar een onderhandse koopovereenkomst. In deze koopovereenkomst staat onder andere vermeld:
- de resultaten van de vennootschap zijn voor rekening en risico van de koper vanaf de datum van de overnamebalans per 31 december 2016;
- de koop van de aandelen vindt plaats naar de toestand van de vennootschap per
overnamebalans;
- koper heeft de juistheid van de overnamebalans kunnen vaststellen op basis van inzage in de administratie;
- na de balansdatum zijn schulden ontstaan, gevolgd door een opsomming van deze schulden per 20 juli 2017. Het totaal van deze opsomming bedraagt ongeveer € 890.000;
- er is geen dividend uitgekeerd;
- de overnamebalans betreft de concept jaarrekening 2016 opgesteld door kantoor [naam kantoor] . Uit deze jaarrekening blijkt per 31 december 2016 een eigen vermogen van de vennootschap ter grootte van € 880.859.
In de koopovereenkomst staat niet beschreven wat het behaalde resultaat van de vennootschap is van 1 januari tot 20 juli 2017. Er staat ook niet beschreven waaruit de activa bestaan per 20 juli 2017. Per 31 december 2016 bestonden de activa volgens de overnamebalans uit:
- materiële vaste activa € 144.008
- voorraad en onderhanden werk € 440.604
- vorderingen rekening courant gelieerde partijen € 608.156
( [persoon E] € 52.107, [bedrijf 1] € 556.049)
- overige vorderingen € 493.246
- liquide middelen € 6.838
Welke mutaties hierop hebben plaatsgevonden in de periode 1 januari 2017 tot 20 juli 2017 staat niet vermeld in de koopovereenkomst.
• Bijlage 1: koopovereenkomst aandelen 20 juli 2017.
• Bijlage 2: overnamebalans 31 december 2016 (concept jaarrekening 2016)
Op basis van de inhoud van de overeenkomst dient geconcludeerd te worden dat deze
overeenkomst geen zuiver beeld geeft van de werkelijkheid. Niet duidelijk is hoe het eigen
vermogen van de vennootschap zich heeft ontwikkeld in 2017. Niet duidelijk is wat er met de activa van de vennootschap is gebeurd. Niet duidelijk is of de opsomming van schulden een reëel beeld geeft. Niet duidelijk is op welke wijze de ondernemingsactiviteiten zijn overgedragen. De administratie van de vennootschap is verdwenen.
Geconcludeerd dient te worden dat de overeengekomen koopsom van € 1.000 op onzakelijke
grondslagen is gebaseerd.
[bedrijf 2] bezit rekening-courant vorderingen ter grootte van € 608.156 op 31 december 2016. Hiervan heeft € 556.049 betrekking op [bedrijf 1] . Uit de jaarrekening 2017 van [bedrijf 1] blijkt dat haar schuld aan [bedrijf 2] in 2017 verder toeneemt tot een bedrag van € 680.990. Vervolgens wordt bij [bedrijf 1] de schuld aan [bedrijf 2] omgezet in een rekening-courant schuld aan de heer [belanghebbende] . Dit blijkt eveneens uit de jaarrekening van [bedrijf 1]. De heer
[belanghebbende] heeft dus de vordering van [bedrijf 2] op [bedrijf 1] overgenomen. Hier staat voor zover bekend geen prestatie van de heer [belanghebbende] tegenover.
Hiermee is wel deels een verklaring gevonden waarom de verkoopsom van de aandelen [bedrijf 2] aan de heer [persoon D] slechts € 1.000 kon bedragen, terwijl het eigen vermogen per 31 december 2016 nog € 880.859 bedroeg.
Verder ligt het voor de hand dat ten tijde van de overdracht van de activiteiten (mei/juni 2017) aan [bedrijf 4] er sprake was van een voorraad metalen (in binnen- en buitenland) en een positie onderhanden sloopwerken. Welke waarde hieraan toegekend kan worden is onbekend. Ook is niet bekend wat er met de materiële vaste activa is gebeurd. Van een vergoeding hiervoor is voor zover bekend geen sprake geweest.
Op grond van bovenstaande bevindingen ontstaat een vermoeden van faillissementsfraude doordat bezittingen en activiteiten aan [bedrijf 2] lijken te zijn onttrokken. Door de curator in het faillissement is hiervan melding gedaan bij het meldpunt faillissementsfraude.
Welke gevolgen aan de onzakelijke koopsom van de aandelen in [bedrijf 2] moeten worden verbonden, zal in dit rapport niet verder worden beschreven. Dit is een aangelegenheid die van belang is voor de aangifte inkomstenbelasting (box 2.) van de heer [belanghebbende] over 2017.”
10. Bij brief van 12 december 2018 heeft de inspecteur aan belanghebbende onder meer laten weten voornemens te zijn een voorlopige aanslag IB/PVV 2017 aan belanghebbende en diens echtgenote op te leggen naar een gemeenschappelijk belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van in het totaal € 860.850. Volgens de inspecteur bedraagt de waarde van de aandelen [bedrijf 2] op grond van de overnamebalans € 880.850 (gelijk aan het eigen vermogen van de vennootschap per 31 december 2016). Rekening houdend met een verkrijgingsprijs van de aandelen van € 20.000 bedraagt het vervreemdingsvoordeel volgens de inspecteur € 860.850. De inspecteur heeft verder in de brief vermeld dat het box 2-inkomen gelijkelijk zal worden verdeeld over belanghebbende en diens echtgenote.
11. Op 30 april 2019 heeft belanghebbende aangifte IB/PVV 2017 gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 103.028, en een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 589.156 (waarvan toegerekend aan belanghebbende € 580.000, en aan zijn echtgenote € 9.156). Onderdeel van het belastbaar inkomen uit werk en woning van belanghebbende is een resultaat uit terbeschikkingstelling van vermogensbestanddelen (een werkkamer) van € 21.934 (voor terbeschikkingstellingsvrijstelling). Onderdeel van het gemeenschappelijk belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van belanghebbende en zijn echtgenote zijn reguliere voordelen van € 608.156, en vervreemdingsvoordelen van negatief € 19.000 (€ 608.156 minus € 19.000 is € 589.156).
12. Ter beëindiging van een tussen [bank] enerzijds en [bedrijf 1] anderzijds bestaand (civiel) geschil is in het proces-verbaal van de zitting van
24 augustus 2020 van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden de vaststellingsovereenkomst tussen partijen neergelegd, inhoudende dat [bedrijf 1] , belanghebbende en zijn echtgenote de schuld aan de [bank] moeten hebben afgelost op uiterlijk 30 november 2020, bij gebreke waarvan de bank tot executie zal overgaan van de registergoederen aan de [locatie 2] , [locatie 3] en [locatie 1] te [plaats 1] .
13. Op 6 oktober 2020 heeft belanghebbende een nadere aangifte IB/PVV 2017 gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 103.028, en een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 153.251 (geheel toegerekend aan belanghebbende). Onderdeel van het belastbaar inkomen uit werk en woning van belanghebbende is een resultaat uit terbeschikkingstelling van vermogensbestanddelen van € 21.934 (voor terbeschikkingstellingsvrijstelling). Onderdeel van het belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van belanghebbende zijn reguliere voordelen van € 172.251, en vervreemdingsvoordelen van negatief € 19.000 (€ 172.251 minus € 19.000 is € 153.251).
14. Met dagtekening 20 oktober 2020 heeft de inspecteur een definitieve aanslag IB/PVV 2017 aan belanghebbende opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 103.028, en een gemeenschappelijk belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 860.850 (waarvan toegerekend aan belanghebbende € 430.425, en aan zijn echtgenote eveneens € 430.425). Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de aanlag. Nadien hebben partijen standpunten uitgewisseld.
15. Op 15 december 2020 is het faillissement van [bedrijf 2] opgeheven wegens gebrek aan baten.
16. Bij e-mail van 25 februari 2021 heeft belanghebbende aangegeven af te zien van zijn hoorrecht in bezwaar.
17. Tot de gedingstukken behoren een overzichtsproces-verbaal “ [naam onderzoek] ” afkomstig van de FIOD, en een zaaksdossier contra verdachte [persoon F] , eveneens afkomstig van de FIOD. In het overzichtsproces-verbaal [naam onderzoek] is in paragraaf 6.3 ‘Het onttrekken van activa aan [bedrijf 2]’ een opsomming gegeven van de volgens de FIOD aan [bedrijf 2] onttrokken bedragen
(nummers verwijzen naar de nummers uit het overzichtsproces-verbaal [naam onderzoek] ):
Geldoverboekingen naar privé en stiefzoon (6.3.1) € 235.000
Onttrekkingen naar kas nieuwe onderneming (6.3.2) € 173.800
Onttrekking naar bankrekening koper (6.3.3) € 22.500
Overname vordering op [bedrijf 1] (6.3.4) € 556.049
Valsheid in geschrifte met facturen (6.3.5) € 1.212.397
Onttrekking van goederen, p.m. (6.3.6)
Onttrekking gelden openstaande debiteuren (6.3.7) € 158.121
Onttrekking voorraden, OHW en klantenkring (6.3.7)
€ 151.000
€ 151.000
€ 2.508.867
18. Verder behoort tot de gedingstukken een crediteurenlijst inzake het faillissement van [bedrijf 2] (afkomstig uit het dossier van de FIOD).
19. Ten slotte heeft belanghebbende onder meer een akte van levering van
[datum] 2020 van de [locatie 1] te [plaats 1] (de voormalige woning van belanghebbende en diens echtgenote) overgelegd. Uit die akte en de bijbehorende aflosnota volgt dat belanghebbende € 1.200.000 aan [bank] heeft voldaan.
Beoordeling door de rechtbank
20. De rechtbank beoordeelt of de aanslag IB/PVV 2017 op naam van belanghebbende tot de juiste hoogte is vastgesteld. Zij doet dat aan de hand van de beroepsgronden van belanghebbende.
21. Hetgeen partijen verdeeld houdt is:
- Mag belanghebbende een terbeschikkingstellingsverlies ten laste van zijn box I-inkomen 2017 brengen?
- Dient de verkrijgingsprijs van de aandelen [bedrijf 2] te worden verhoogd met een informele kapitaalstorting?
- Dient de overdrachtsprijs van de aandelen [bedrijf 2] aangepast te worden?
- In hoeverre kunnen winstuitdelingen (reguliere voordelen uit aanmerkelijk belang) aan belanghebbende worden toegerekend?
Getuigenaanbod
22. Belanghebbende heeft de rechtbank gevraagd om de heer [persoon G] als getuige te horen. Desgevraagd heeft de gemachtigde van belanghebbende tijdens de zitting verklaard dat [persoon G] kan verklaren dat alle debiteuren bij [bedrijf 2] zijn gebleven, dat zijn verklaringen ten overstaan van de FIOD over de overboeking naar de privé rekeningen onjuist zijn, dat hij geen stukken van de FIOD heeft teruggekregen, en dat [bedrijf 1] facturen heeft gestuurd voor alle overgenomen activa.
23. De rechtbank heeft het verzoek om de getuige te horen tijdens de zitting afgewezen, aangezien een verklaring van [persoon G] over genoemde punten niet kan bijdragen aan de beoordeling van de geschilpunten. De aangeboden getuigenverklaring ziet uitsluitend op de gestelde onttrekkingen en die, zoals zal blijken uit de rest van deze uitspraak, spelen geen rol bij de afdoening van het beroep.
Artikel 8:42 van de Algemene wet bestuursrecht
24. Ter zitting heeft belanghebbende zich erop beroepen dat de inspecteur niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken als bedoeld in artikel 8:42 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) heeft overgelegd. Desgevraagd heeft belanghebbende geantwoord dat in ieder geval vijf documenten ontbreken, te weten die stukken die zijn opgesomd in paragraaf 6.3 van het overzichtsproces-verbaal [naam onderzoek] , te weten G2-001, DOC-043 A.04, DOC-026, DOC 155 en G-003-01.
25. De inspecteur heeft zich op het standpunt gesteld dat deze beroepsgrond tardief is. Het onderzoek loopt al jaren, en belanghebbende had deze stukken al veel eerder op kunnen vragen.
26. De rechtbank overweegt dat de vermelding in het beroepschrift dat belanghebbende niet over de stukken beschikte omdat de FIOD die in beslag had genomen, niet is aan te merken als een beroep op schending van artikel 8:42 van de Awb. Belanghebbende, die wordt bijgestaan door een professioneel gemachtigde, had daarvoor expliciet moeten aanvoeren dat er stukken ontbraken in de lijst van bijlagen die de inspecteur aan de rechtbank heeft toegestuurd, en dat heeft belanghebbende nagelaten.
27. Naar het oordeel van de rechtbank is de beroepsgrond dat de inspecteur artikel 8:42 van de Awb heeft geschonden tardief, en in strijd met de goede procesorde. Door pas ter zitting deze stelling in te nemen zijn zowel de rechtbank als de inspecteur overvallen, en hebben zij zich niet goed kunnen voorbereiden. De procedure loopt bovendien een ongewenste vertraging op als de inspecteur de stukken alsnog moet aanleveren. Desgevraagd heeft de gemachtigde van belanghebbende ook geen goede reden opgegeven waarom hij deze beroepsgrond zo laat naar voren heeft gebracht.
Mag belanghebbende een terbeschikkingstellingsverlies ten laste van zijn box I-inkomen 2017 brengen?
28. Belanghebbende stelt dat hij in 2020 en in 2021 in het totaal voor een bedrag van
€ 2.102.670 door [bank] is aangesproken ter zake van zakelijke en privé schulden. Hij wijst daarbij op de onder punt 19 genoemde akte van levering, waaruit volgt dat van de totale aflossing van € 1.200.000 aan [bank] , een gedeelte groot € 532.265 is aan te merken als aflossing van een schuld waarvoor niet belanghebbende, maar [bedrijf 2] draagplichtig is. Belanghebbende heeft vervolgens een verhaalsrecht op [bedrijf 2] verkregen voor dit bedrag (door hem ‘regresvordering’ genoemd). Belanghebbende is van mening dat die regresvordering in 2017 kan worden voorzien, omdat de draagplichtige, [bedrijf 2] , in datzelfde jaar failliet is verklaard en (later) is komen vast te staan dat zij geen verhaal biedt. Belanghebbende meent dat de door hem aangegane hoofdelijke aansprakelijkheid als zakelijk heeft te gelden, en het genoemde bedrag dus als ter beschikkingstellingsverlies aftrekbaar is in 2017.
29. De inspecteur is van mening dat geen verlies uit ter beschikkingstelling in aanmerking kan worden genomen omdat:
- belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat sprake is van een verhaalsrecht in de door hem verdedigde omvang;
- het totaal van de door belanghebbende aan [bedrijf 2] in 2017 onttrokken middelen,
€ 2.486.367 (€ 2.508.867 minus de door de koper onttrokken € 22.500), overtreft de later door hem gedane betalingen ingevolge de aansprakelijkstelling ruimschoots, zodat er per saldo door belanghebbende geen middelen aan deze vennootschap ter beschikking zijn gesteld;
- niet aannemelijk is gemaakt dat tijdens de periode van het aandeelhouderschap van belanghebbende in 2017 voldaan werd aan de criteria om een voorziening te vormen voor de later gedane betalingen ingevolge de aansprakelijkstelling (indien wel sprake is van een terbeschikkingstelling);
- de aansprakelijkstelling onder voorwaarden is aangegaan die geen redelijk handelende derde overeen zou zijn gekomen, zodat eventuele verliezen niet onder de terbeschikkingstellingsregeling vallen.
30. De rechtbank overweegt als volgt. Indien en voor zover belanghebbende een bedrag aan [bank] heeft voldaan, of vermogensbestanddelen van hem zijn uitgewonnen voor schulden waarvoor, in de interne verhoudingen, niet hij, maar een andere hoofdelijk aansprakelijke medeschuldenaar draagplichtig is, verkrijgt belanghebbende ingevolge artikel 6:10 van het Burgerlijk Wetboek een verhaalsrecht (een vordering) op die draagplichtige medeschuldenaar.
31. Desgevraagd heeft de gemachtigde van belanghebbende tijdens de zitting verklaard dat de (ophoging van de) kredietfaciliteit van 5 januari 2017 was bedoeld voor de omzetting van een bestaande kredietfaciliteit aan [bedrijf 1] , en voor de aankoop van een pand door [bedrijf 1] . Het ging om een paraplufinanciering, waarbij het gebruikelijk is dat de bank opgenomen bedragen op de holdingmaatschappij boekt. Maar de financiering was vooral voor [bedrijf 2] aangegaan, omdat [bedrijf 2] eind 2016 sloopprojecten in Frankrijk opkocht en daarvoor, vanwege het Franse opkoopsysteem, op korte termijn veel liquide middelen nodig waren. Dat de kredietfaciliteit vooral voor [bedrijf 2] was bedoeld blijkt uit het feit dat de curator de schulden niet heeft verhaald op [bedrijf 1] . Bovendien blijkt het uit de brief van de [bank] aan de curator. Daarin is immers vermeld dat de vordering van de bank op de failliet € 1.403.735,92 bedroeg.
32. Naar het oordeel van de rechtbank heeft belanghebbende tegenover de gemotiveerde betwisting door de inspecteur niet aannemelijk gemaakt dat hij een verhaalsrecht op [bedrijf 2] heeft. Belanghebbende heeft weliswaar aannemelijk gemaakt dat [bank] in 2017 de door haar verstrekte leningen heeft opgeëist, en een vordering van (afgerond) € 1,4 miljoen heeft ingediend bij de curator, maar hij heeft niet aannemelijk gemaakt dat hij een bedrag aan [bank] heeft voldaan, en zo ja welk bedrag, waarvoor niet hij, maar [bedrijf 2] draagplichtig is. Belanghebbende heeft ook niet aannemelijk gemaakt dat de kredietfaciliteit geheel is gebruikt door [bedrijf 2] . Belanghebbende heeft geen inzicht gegeven in de interne verhoudingen tussen hem, [bedrijf 2] en [bedrijf 1] . Op vragen van de rechtbank hierover heeft de gemachtigde antwoorden gegeven die uitsluitend gaan over de schuldverhouding tot derden. Voor zover er al afspraken over de draagplicht zouden zijn gemaakt, zijn deze in ieder geval niet schriftelijk vastgelegd. Het hieruit voortvloeiende bewijsrisico komt naar het oordeel van de rechtbank voor rekening van belanghebbende. Verder is van belang dat belanghebbende, naar zijn eigen zeggen, niet in 2017, maar in 2018 is aangesproken door [bank] . Ten slotte staat het veronderstelde verhaalsrecht (een vordering) van belanghebbende ook niet vermeld op de door belanghebbende overgelegde crediteurenlijst inzake het faillissement van [bedrijf 2] . Dit alles leidt de rechtbank tot de conclusie dat belanghebbende geen feiten en omstandigheden aannemelijk heeft gemaakt die de conclusie rechtvaardigen dat hij een verhaalsrecht op [bedrijf 2] heeft. Daarmee kan van het voorzien of afwaarderen van dit recht ook geen sprake zijn. Deze beroepsgrond slaagt dus niet.
Dient de verkrijgingsprijs van de aandelen [bedrijf 2] te worden verhoogd met een informeel kapitaalstorting?
33. Voor het geval het afwaarderingsverlies niet in box I aftrekbaar is, is belanghebbende van mening dat het bedrag van het verhaalsrecht op [bedrijf 2] bij de verkrijgingsprijs van de aandelen [bedrijf 2] dient te worden opgeteld als een informele kapitaalstorting. Die verkrijgingsprijs wordt dan € 552.265 (€ 20.000 plus € 532.265).
34. Om dezelfde reden als hiervoor gegeven – belanghebbende heeft niet aannemelijk gemaakt dat sprake is van een hem toekomend verhaalsrecht – is de rechtbank van oordeel dat de verkrijgingsprijs van de aandelen [bedrijf 2] niet kan worden opgehoogd met een informele kapitaalstorting van € 532.265. Die verkrijgingsprijs blijft dus staan op € 20.000. Deze beroepsgrond slaagt dus ook niet.
Dient de overdrachtsprijs van de aandelen [bedrijf 2] aangepast te worden?
35. Belanghebbende is van mening dat er geen reden bestaat de overdrachtsprijs van de aandelen [bedrijf 2] te corrigeren, zoals de inspecteur voorstaat. De koopovereenkomst is tussen derden aangegaan, en de overdrachtsprijs van € 1.000 is daarmee zakelijk.
36. De inspecteur is van mening dat de overdrachtsprijs voor de aandelen [bedrijf 2] dient te worden gesteld op het bedrag van het eigen vermogen van [bedrijf 2] per 31 december 2016, dus op € 880.850. Dit is de waarde in het economisch verkeer van de aandelen. Hij wijst erop dat de toepassing van de regeling inzake de aanpassing van de overdrachtsprijs niet beperkt is tot verkopen binnen de familie.
37. Artikel 4.22, eerste lid, van de wet IB 2001 bepaalt als volgt:
“Indien bij een vervreemding of verkrijging een tegenprestatie ontbreekt of is bedongen bij een niet onder normale omstandigheden gesloten overeenkomst, wordt als tegenprestatie aangemerkt de waarde die ten tijde van de vervreemding, respectievelijk de verkrijging, in het economische verkeer aan de aandelen of winstbewijzen kan worden toegekend.”
38. De rechtbank is van oordeel dat voor aanpassing van de feitelijk door belanghebbende ontvangen prijs voor de aandelen [bedrijf 2] geen gronden aanwezig zijn. De voor het bepalen van de vervreemdingsvoordelen uit aanmerkelijk belang in aanmerking te nemen overdrachtsprijs is naar het oordeel van de rechtbank dus € 1.000. De inspecteur, op wie de bewijslast rust, heeft in navolging van de bevindingen van de FIOD, het standpunt ingenomen dat een aanzienlijk vermogen door belanghebbende aan [bedrijf 2] is onttrokken (punt 7.1.1. van het verweerschrift, en punt 6.3 van het overzichtsproces-verbaal “ [naam onderzoek] ”). Het gaat volgens de inspecteur om een bedrag van € 2.486.367, oftewel € 1.082.632 na saldering met de vordering van [bank] van € 1.403.735. Onder die omstandigheden kan niet worden volgehouden dat de overdrachtsprijs dient te worden gesteld op het eigen vermogen van de vennootschap, [bedrijf 2] . Immers dit eigen vermogen is – de logica van de inspecteur volgende - uitgehold door de gestelde onttrekkingen, die, ook weer volgens de inspecteur, ten goede zijn gekomen aan belanghebbende. Die onttrekkingen zijn onder voorwaarden aan te merken als winstuitdelingen [1] , maar dit heeft de inspecteur niet gesteld. Bovendien acht de rechtbank het volslagen onaannemelijk dat belanghebbende meer dan € 880.000 vermogen aan [persoon D] ‘cadeau’ zou hebben willen doen. Het gelijk is in zoverre dus aan belanghebbende.
In hoeverre kunnen winstuitdelingen (reguliere voordelen uit aanmerkelijk belang) aan belanghebbende worden toegerekend?
39. In zijn initiële aangifte IB/PVV 2017 heeft belanghebbende winstuitdelingen (reguliere voordelen uit aanmerkelijk belang) van € 608.156 aangegeven. In zijn beroepschrift heeft belanghebbende verduidelijkt dat het bedrag van € 608.156 het saldo is van twee door [bedrijf 2] aan belanghebbende uitgedeelde vorderingen. Een van € 556.049 op [bedrijf 1] , en een van € 52.107 op belanghebbende zelf. In zijn nadere aangifte IB/PVV 2017 stelt belanghebbende reguliere voordelen uit aanmerkelijk belang ter grootte van
€ 172.250 te hebben genoten. Dit bedrag is het saldo van de door [bedrijf 2] uitgedeelde vordering op [bedrijf 1] , door belanghebbende nader bepaald op € 552.429, en een storting van € 308.179. De storting bestaat volgens belanghebbende uit de overname van een schuld van [bedrijf 2] aan een [bedrijf 3] ( [bedrijf 3] ).
40. De inspecteur heeft betwist dat belanghebbende de schuld van [bedrijf 2] aan [bedrijf 3] heeft overgenomen, en daarmee ook de gestelde storting van € 308.179.
41. De rechtbank is van oordeel dat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij de schuld van [bedrijf 2] aan [bedrijf 3] heeft overgenomen, Door belanghebbende zijn geen stukken overgelegd over de overname van die schuld naar zichzelf in privé, terwijl uit de koopovereenkomst van de aandelen [bedrijf 2] blijkt dat deze schuld mee over is gegaan naar de koper. De enkele stelling van belanghebbende dat [bedrijf 3] na de overname druk op hem heeft uitgeoefend om de schuld over te nemen, is onvoldoende om aan te nemen dat hij de schuld heeft overgenomen. De bijlage (12) bij het beroepschrift, dat documenten over die schuldovername zou moeten bevatten, is niet nagezonden. Van een storting is dus niet gebleken. De rechtbank is gelet hierop van oordeel dat van een bedrag aan reguliere voordelen uit aanmerkelijk belang van € 604.536 (€ 552.429 plus € 52.107) uitgegaan dient te worden. Rekening houdende met een negatief vervreemdingsvoordeel uit aanmerkelijk belang van € 19.000, bedraagt het gemeenschappelijke belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van belanghebbende en zijn echtgenote dus € 585.536 (€ 604.536 minus € 19.000). De rechtbank kan het gemeenschappelijk inkomensbestanddeel niet verdelen volgens de tijdens de zitting voorgestelde verhouding van 98,5% (voor belanghebbende) en 1,5% (voor zijn echtgenote), aangezien dat zou leiden tot een hogere aanslag voor belanghebbende dan door de inspecteur opgelegd. Dit is niet mogelijk vanwege het verbod van reformatio in peius. De rechtbank zal het gemeenschappelijke inkomen uit aanmerkelijk belang op grond van artikel 2.17 van de Wet IB 2001 daarom gelijkelijk over belanghebbende en zijn echtgenote verdelen, dus ieder € 292.768. Indien belanghebbende en zijn echtgenote een nadere verdeling wensen, kunnen zij een gezamenlijk schriftelijk verzoek daartoe richten aan de inspecteur. [2]
42. Het voorgaande betekent dat de rechtbank de aanslag IB/PVV 2017 op naam van belanghebbende zal verminderen tot een bedrag berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 103.028, en een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van
€ 292.768 (50% van € 585.536).
Belastingrente
43. Het beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de belastingrente. Belanghebbende heeft geen zelfstandige gronden tegen de in rekening gebrachte belastingrente aangevoerd. Nu de met de belastingrentebeschikking samenhangende aanslag zal worden verminderd, zal de rechtbank de belastingrente dienovereenkomstig verminderen.
Conclusie en gevolgen
44. Het beroep is gegrond. Dat betekent dat de rechtbank de uitspraak op bezwaar zal vernietigen en de aanslag IB/PVV 2017 op naam van belanghebbende zal verminderen.
45. De rechtbank vindt aanleiding de inspecteur te veroordelen in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het bezwaar en het beroep redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht (Bpb) voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 2.060 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift met een waarde van € 310, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 875 en een wegingsfactor 1). Omdat sprake is van samenhang van de zaak van belanghebbende met die van zijn echtgenote, zoals bedoeld in artikel 3, tweede lid, van het Bpb, zal de rechtbank voor beide zaken slechts eenmaal een vergoeding toekennen. Zij zal die vergoeding gelijkelijk verdelen over belanghebbende en zijn echtgenote. De vergoeding bedraagt dus € 1.030 per persoon. Van overige voor vergoeding in aanmerking komende kosten is de rechtbank niet gebleken.
46. Omdat de rechtbank het beroep gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat de inspecteur aan belanghebbende het door hem betaalde griffierecht vergoedt.
Beslissing
De rechtbank:
- verklaart het beroep gegrond;
- vernietigt de uitspraak op bezwaar;
- vermindert de aanslag IB/PVV 2017 tot een bedrag berekend naar belastbaar inkomen uit werk en woning van € 103.028, en een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 292.768;
- vermindert de bijbehorende belastingrentebeschikking dienovereenkomstig;
- bepaalt dat deze uitspraak in de plaats komt van de vernietigde uitspraak op bezwaar;
- veroordeelt de inspecteur tot betaling van € 1.030,- aan proceskosten aan belanghebbende;
- bepaalt dat de inspecteur het griffierecht van € 49,- aan belanghebbende moet vergoeden.
Deze uitspraak is gedaan door mr B.J. Zippelius, voorzitter, en mr. L.Y. Gramsbergen en mr. D. Liem, leden, in aanwezigheid van mr. S.S. Verzijlbergen, griffier.
De uitspraak is uitgesproken in het openbaar op
Griffier
voorzitter
Een afschrift van deze uitspraak is verzonden aan partijen op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met deze uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen zes weken na de dag waarop deze uitspraak is verzonden.
Digitaal beroep instellen kan via “Formulieren en inloggen” op www.rechtspraak.nl. Hoger beroep instellen kan eventueel ook nog steeds door verzending van een brief aan het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (belastingkamer), Locatie Arnhem, Postbus 9030, 6800 EM Arnhem.
Kan de indiener de behandeling van het hoger beroep niet afwachten, omdat de zaak spoed heeft, dan kan de indiener de voorzieningenrechter van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden vragen om een voorlopige voorziening (een tijdelijke maatregel) te treffen.