Uitspraak
RECHTBANK Gelderland
Civiel recht
Zittingsplaats Zutphen
Zaaknummer: C/05/397784 / HZ ZA 22-6
Vonnis van 10 januari 2024
in de zaak van
1.[eisende partij 1]
wonende te [plaats] ,
2.
[eisende partij 2],
2.
[eisende partij 2],
wonende te [plaats] ,
eisende partijen,
hierna samen te noemen: [eisende partijen] ,
advocaat: mr. E.W.J. van Dijk te Velp, gemeente Rheden,
tegen
[gedaagde partij],
gevestigd te [plaats] ,
gedaagde partij,
hierna te noemen: [gedaagde partij] ,
advocaat: mr. F.M. Aarts te Heilig Landstichting, gemeente Berg en Dal.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 1 februari 2023 (hierna: het tussenvonnis)
- het deskundigenbericht
- het deskundigenbericht
- de conclusie na deskundigenbericht van [eisende partijen]
- de conclusie na deskundigenbericht van [gedaagde partij]
- de begrotingsbeschikking van 24 oktober 2023
- de begrotingsbeschikking van 24 oktober 2023
- de akte uitlaten partijen ex artikel 2.14 procesreglement van [gedaagde partij]
- de brief van mr. Van Dijk namens [eisende partijen] van 15 november 2023 waarin hij bezwaar maakt tegen de akte van [gedaagde partij]
- de beslissing van de rolrechter van 15 november 2023 dat het bezwaar van [eisende partijen] wordt gepasseerd en dat in het vonnis op de inhoud van de akte van [gedaagde partij] zal worden beslist.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De verdere beoordeling
De vraagstelling aan de deskundige
2.1.
In het tussenvonnis heeft de rechtbank de heer [naam 1] te [plaats] benoemd tot deskundige ter beantwoording van de volgende vragen:
1. Kunt u aangeven op welke wijze de navolgende gebreken hersteld moeten worden met inachtneming van de offerte/overeenkomst van 16 december 2019 en de eisen van een goed en deugdelijk werk?
alle reparaties metselwerk zijn niet voor het voegen uitgevoerd (o.a. de platte lagen net boven de stalen lateien boven ramen en deuren en bij sommige verwijderde roestende kozijnankers);
boorgaten in de stenen zijn met witte voegmortel gevuld i.p.v. met bij de rode steen kleurende pasta;
hemelwaterafvoeren, buitenverlichting en afschroefbare onderboeien van trespa zijn niet verwijderd voor het schoonmaakwerk en voegwerk en zitten nog onder de voegspecie (ook niet geadviseerd c.q. overlegd);
e stoep en verharding rondom is ondergeknoeid met voegmortel (door opdrachtgevers grotendeels verwijderd) en impregneermiddel en laat bij regen vlekpatronen zien;
de gevelpannen zijn niet verwijderd geweest tijdens de renovatiewerkzaamheden, de aangemetselde klezoortjes daarachter zijn deels losgeraakt en nu op sommige plaatsen het domein van insecten;
de gevels vertonen op diverse plekken vlekken;
boven de hemelwaterafvoer van het balkon ontbreekt een halve steen en het voegwerk;
onder diverse lekdorpelstenen ontbreekt het voegwerk (lintvoeg) en de lekdorpels zijn niet ver genoeg ingevoegd omdat of het rolluik nog dicht zat of omdat het lood c.q. de slabbe niet tijdelijk omhoog is gezet;
impregneren is niet overal goed gebeurd;
vervanging c.q. rechtzetten van enkele stenen is niet gebeurd;
sparingen in balkonmuren zijn niet voldoende naar binnen afgevoegd;
aansluitingen van raamkozijnen en deurkozijnen met het metselwerk dienen rondom te worden afgekit met een siliconenkit, kleur in nader overleg met opdrachtgevers;
kleurverschillen in trasraam van de gevel aan de keukenzijde;
achter de niet-verwijderde hemelwaterafvoeren en verlichting is niet goed gevoegd, hemelwaterafvoeren ondergeknoeid met hydrofobeermiddel.
2. Wat zijn daarvan de gespecificeerde kosten?
3. Zijn er nog andere punten die u naar voren wil brengen waarvan de rechter volgens u kennis dient te nemen bij de verdere beoordeling?
Het deskundigenbericht
2.2.
Op 12 oktober 2023 heeft de deskundige een rapport uitgebracht, dat onder meer luidt als volgt (waarbij de rechtbank omwille van de leesbaarheid telkens per gebrek, indien van toepassing, ook – vetgedrukt – het totaalbedrag vermeldt dat de deskundige aan herstelkosten voor dat gebrek heeft geraamd):
“(…)
A.
Alle reparaties zijn niet voor het voegen uitgevoerd (oa de platte lagen net boven de stalen lateien boven ramen en deuren en bij sommige roestende kozijn ankers;)
Alle reparaties zijn niet voor het voegen uitgevoerd (oa de platte lagen net boven de stalen lateien boven ramen en deuren en bij sommige roestende kozijn ankers;)
(…)
Bevinding:
De werkzaamheden zijn deugdelijk uitgevoerd. De stalen latei is voldoende draagkrachtig om de gevel boven het kozijn te dragen.
De toegepaste baksteen komen qua kleur en uitstraling niet overeen met de bestaande steen.
Er bleken ook andere stenen aangeleverd te zijn, deze zijn niet verwerkt, maar ook deze wijken af van het bestaande, er was 1 steen voorhanden, deze is beoordeeld maar ook deze is afwijkend van de huidige gevel.
Advies:
- De al aangebrachte stenen verwijderen een metselwerk inboeten met een bijpassende steen. Voegwerk aanhelen volgens, in overeenstemming met al eerdere gebruikte voegmortel verhouding.
Alvorens te gaan voegen gevel goed schoonspoelen, na stralen om ervoor te zorgen dat er geen residu van smet en stof achterblijft op de gevel. ZIE OOK PUNT F
Geraamde totale herstelkosten: € 4.362,60
Boorgaten in de stenen zijn met witte voegmortel gevuld i.p.v. met rode steen kleurende pasta.
(…)
Bevinding:Deze boorgaten waren deels dichtgezet, en op sommige delen van de gevel waren gaten nog open, ook zat er nog overtollig ijzerwerk in de gevel die door roestvorming schade kan aanbrengen in de toekomst.
Advies:
Boorgaten vullen met een steenreparatiemortel op kleur van de baksteen.
Overtollig ijzer verwijderen met een holle boor.
Alle niet functionele gaten dichtzetten.
Opmerking:
In de offerte lees ik niets over verwijderen van overtollig ijzerwerk.
Geraamde totale herstelkosten: € 1.442,00
Hemelwaterafvoeren, buitenverlichting en afschroefbare onderboeien van trespa zijn niet verwijderd voor het schoonmaakwerk en voegwerk en zitten nog onder de voegspecie (ook niet geadviseerd c.q. Overlegd.)
(…)
Bevinding:
HWA’s zijn uitgevoerd in zink, dit geeft een “Luxe” Uitstraling aan de woning.Door de hoeveelheid Smet en residu van schoonmaakacties zijn deze in uitstraling behoorlijk achteruitgegaan.
De HWA’s zullen dan ook vervangen moeten worden om deze uitstraling weer terug te krijgen. Bij demontage van de HWA’s biedt dan direct de gelegenheid om het voegwerk te vervangen, want achter elke HWA zit of het oude voegwerk nog of het “nieuwe” Voegwerk is niet goed uitgevoerd omdat men er gewoonweg niet bij kon.
Daarom is de kwaliteit van het voegwerk dan ook slecht te noemen.
- Voor de buitenverlichting, gebruikelijk is om deze juist te verwijderen om dit probleem te voorkomen, inmiddels zijn er andere armaturen geplaatst waardoor er dus een slordig onafgewerkt beeld ontstaan is.
- Boeidelen, dit gaat wel heel ver, en is eigenlijk ook niet gebruikelijk, tenzij anders is afgesproken.
Advies:
- Alle HWA’s Demonteren.
- Tijdelijke HWA’s aanbrengen d.m.v Flexibele buis, om natte plekken op de gevel te voorkomen.
- Voegwerk uithakken.
- Gevel spoelen om deze te ontdoen van stof en andere residu om een goede hechting te creëren op het bestaande voegwerk
- Voegwerk aanbrengen, Let op! Minimaal 10 cm lengte lintvoeg uithakken en zorgen voor een goede aanhechting op de bestaande voeg d.m.v. nanatten van vers voegwerk om verbranden van de nieuwe voegmortel te voorkomen.
- Nieuwe HWA’s aanbrengen aansluit op riolering.
- Licht armaturen verwijderen voegwerk herstellen, impregneren, armatuur weer terug plaatsen.
Geraamde totale herstelkosten: € 3.219,00
De stoep en verharding rondom is ondergeknoeid met voegmortel (door opdrachtgevers grotendeels verwijderd) en impregneermiddel laat bij regen vlekpatronen zien.
(…)
Bevinding:
Op te merken valt dat er slordig is gewerkt, aansluitingen van voegen rondom het maaiveld zijn dusdanig slecht afgevoegd waardoor er ook op de bestrating soms mortel ligt. In vochtige periodes zal vanwege het optrekkend en opspattend vocht dit voegwerk dan ook niet lang standhouden.
De Vlekvorming op de bestrating is op 2 plekken te zien bij droogweer, deze vlekvorming is niet zichtbaar als deze nat worden.
Mortel restende zijn grotendeels al opgeruimd door bewoner.
Advies.
Rondom de woning vanaf het maaiveld bestrating uitnemen, ontgraven van de grond tot minimaal -20 cm diep om daar ook het voegwerk te vervangen.
- Uitnemen bestaand voegwerk (indien nog aanwezig)
- Schoonspoelen van de uitgehakte voegruimte.
- Voegwerk aanbrengen gehele plint. Zie ook Punt M
Bestrating:
Op de gevel is gebleken dat de impregnerende werking slecht is. Dit is dus ook zichtbaar op de bestrating.
Enkele tegels zouden vervangen kunnen worden, maar de kwaliteit van de huidige tegels is niet aangetast, ik verwacht dat de tijd hierin meehelpt en de “vlekvorming” dus steeds minder zichtbaar wordt.
Geraamde totale herstelkosten: € 800,00
de gevelpannen zijn niet verwijderd geweest tijdens de renovatiewerkzaamheden, de aangemetselde klezoortjes daarachter zijn grootendeels losgeraakt en nu op sommige plaatsen het domein van insecten.
(…)
Bevinding:
Er ontbreken inderdaad her en der kleine stukjes baksteen.
Het is ook niet gebruikelijk om alle gevelpannen te de en te monteren tijdens de renovatie werkzaamheden, tenzij specifiek benoemt.
Deze zijn los gegaan tijdens het uithakken van het bestaande voegwerk.
Deze detaillering van de gevelpan direct over de gevel, dit detail biedt te allen tijde al een makkelijke plaats voor vogels en insecten.
Nu er Klezoortjes ontbreken is er ook kans op inwatering door weersinvloeden, dat moet te allen tijde voorkomen worden.
Tijdens mijn opname heb ik gevraagd of het detail met gevelpan en muur gewijzigd is, dit is niet het geval. De eigenaar is dan zelf verantwoordelijk voor het weren van vogels en insecten op deze aansluiting.
Advies:
- Aanhelen ontbrekende baksteen die tot minimaal 5 cm onder de vleugel van de gevelpan zitten.
- Voegwerk aanhelen zoals bestaand.
- het gaat om ongeveer 5 stenen verdeeld over 2 topgevels.
Geraamde totale herstelkosten: € 537,00
De gevels vertonen op diverse plekken vlekken.
(…)
Bevinding:
Er zitten veel “smet” vlekken verspreid over de gevels van de woning.
Deze zijn verschillend van aard, en wel van het stralen als aanwezige resten voegmortel.
Tijdens de opname heeft de eigenaar gemeld dat er een proef is gedaan met zoutzuur om deze gevel schoon te krijgen. Het resultaat is hiervan nihil.
Wel wil ik opmerken dat er nooit gereinigd mag worden met zoutzuur, is de meeste zoutzuren zit ook een deel fosforzuur, dit is een ingredient voor kunstmest.
Als men na reinigen van de gevel de gevel niet goed naspoelt kunnen er delen fosforzuur achterblijven waardoor er sneller alg en mos groei kan plaatsvinden op de gevel. Dit moet te allen tijde voorkomen worden.
De binnenzijde van de balkonmuur, bestaande uit stucwerk is nooit gereinigd, terwijl deze wel onderdeel uitmaakt van de gevel, ook zou deze geïmpregneerd moeten worden aan de binnenzijde.
Advies,
- Alle gevels dienen gereinigd te worden met Stoom een aangepaste druk om het voegwerk niet te beschadigen een toevoeging van een schoonmaak middel/sluier verwijderaar, aandachtspunt hierbij is dat dit moet gebeuren als alle HWA’s zijn verwijderd en het slechte voegwerk uitgehakt.
Geraamde totale herstelkosten: € 1.148,80
Boven de hemelwaterafvoer van het balkon ontbreekt en halve steen en het voegwerk.
(…)
Bevinding:
Er Ontbreekt een stukje lintvoeg. de baksteen waarop wordt gewezen heeft er nooit gezeten. De afvoer is middels een stadsuitloop aangepracht waardoor het “gat” zichtbaar blijft.
Advies:
- Voeg aanbrengen,
- Stadsuitloop op HWA vervangen door een Vergaarbak Zink.
Opmerking:
De zinken HWA’s zitten er al langer en de eigenaar is dus akkoord gegaan met een stadsuitloop. Mijns inziens kan de aannemer hier niet verantwoordelijk voor worden gehouden.
De steen die ontbreekt kun je ook inmetselen maar die draagt dan nergens op omdat er een uitloper onder zit. Dat zou mijn advies dan ook niet zijn(…)
Geraamde totale herstelkosten: € 42,70
onder diverse lekdorpelstenen ontbreekt het voegwerk (lintvoeg) en de lekdorpels zijn niet ver genoeg ingevoegd omdat, of het rolluik nog dicht zat, of omdat het lood c.q slabbe niet tijdelijk omhoog is gezet.
(…)
Is reeds hersteld io van [eisende partij 1] .
(…)
Bevinding:
Tijdens de opname was het voegwerk aangeheeld.
Hierop kon geen beoordeling meer plaatsvinden.
Opmerking:
Het later aangebrachte voegwerk was keurig uitgevoerd in afwerking en kleur, dit bied zeker kansen voor het verdere voegwerk herstel.
I.
Impregneren is niet overal goed gebeurd.
Impregneren is niet overal goed gebeurd.
(…)
Bevinding:
De Opdrachtgever heeft aangegeven dat het impregneerwerk niet goed zou zijn uitgevoerd. Dat is getest met een gieter.
Deze manier van testen is niet de juiste, daarom heb ik een test gedaan met het kartsenbuisje,
(…)
Bevinding:
Uit deze test is gebleken dat de impregnerende werking, ofwel het hydrofoob maken van de gevel slecht tot niet werkt. De gevel neemt 100% water op.
Advies:
- gevels na reinigen en aangebrachte nieuw voegwerk volledig impregneren. Niet eerder dan na 14 dagen na laatste aangebrachte voegwerk.
- rekening houden met afplakken van glas oppervlakten.
- Bestrating afdekken
- te gebruiken middel, Zie bijlage.
Geraamde totale herstelkosten: € 1.916,00
Vervangen c.q rechtzetten van enkele stenen is niet gebeurd.
(…)
Bevindingen:
Zoals ook benoemd onder punt L, is het noodzakelijk dat stenen recht liggen en op de juiste koppenmaat zijn ingeboet, het reeds ingeboete werk is niet compatibel met de rest van de gevel.
Advies:
- Inboetwerk conform bestaand werk goed en deugdelijk uitvoeren, langs een 3 tal kozijnen metselwerk inboeten en op koppenmaat metselwerk aanhelen waarbij de stenen iet kleiner mogen zijn dan een kop.
- Inboetwerk dient halfsteens te geschieden met een bijpassende steen.
- Bijpassende baksteen aanleveren ter bemonstering/goedkeuring, een partij hiervoor zou kunen zijn:(…)
Geraamde totale herstelkosten: € 3.681,75
Sparingen in Balkonmuren zijn niet voldoende naar binnen afgevoegd.
(…)
Bevindingen:
De Balkonmuur is aan de buitenzijde opgetrokken uit halfsteens metselwerk.
In de Kruisvormige opening is het voegwerk niet over de volledige diepte gevoegd.
Advies:
Voegwerk in de dagkanten verwijderen en vervangen tot 10 breed (halfsteens).
Geraamde totale herstelkosten: € 141,00
Aansluitingen van Raamkozijnen en deurkozijnen met het metselwerk dienen rondom te worden afgekit met een siliconenkit, kleur nader te bepalen met de opdrachtgevers.
(…)
Bevindingen:
Er zitten een 3tal type kozijnen in de woning met bijgebouw te weten, Kunststof Hout en gietijzer. De vraag ligt voor of de kozijnen moeten worden afgekit.
Advies: met betrekking op de Kunstof kozijnen, deze kunnen om bouwfysische redenen niet worden afgekit. het kozijn is al van een ouder type die is geplaatst in een houten stel kozijn. als de kozijnen rondom worden afgekit gaat het houten stelkozijn rotten.
Beter zou zijn om deze naden af te plakken met een compriband.(…)
- De houten kozijenen zijn reeds afgekit, beter is dat ook om te doen met de methode van Illbruck. maar dat is nun iet van belang omdat dit al zo zat.
- D kunstofkozijnen zijn jaren geleden geplaatst,sommige zijn in de gevel ingezaagd, dit is op een wijze gedaan waardoor het kozijn niet geplaatst is op de koppenmaat van het metselwerk. Hierdoor zijn stootvoegen of flinterdunne steentjes en de dagkanten (negge) overgebleven. Van een goede renovatie voeger mag men verwachten dat met i iedere geval de opdrachtgever hiervan op de hoogte stelt, dat is niet gebeurd en het is aangevoegd.
De kwaliteit van het nu afgeleverde werk is dermate slecht, men heeft het dicht gevoegd maar dit zal niet lang stand houden omdat een deur door draaibewegingen nu eenmaal trillingen veroorzaakt.
- Giet ijzeren stalraampjes, 1 ervan is rondom afgevoegd, en 1 is niets meegedaan.
dat geeft een verstorend beeld, beiden kan niet. Hier zou ook vanwege de duurzaamheiddie men na een renovatie mag verwachten, een kitvoeg moeten aanbregen.
Advies:
- Compriband aanbrengen volgens advies ILLBRUCK, bij alle kunstof kozijnen.
- Gietijzer stalraampjes, Ijzer ontdoen van stof en roest, behandelen met primer en afkitten met een zuurvrije dilitatie kit.
- Hoten kozij, Niets aan doen, situatie is nier veranderd.
Geraamde totale herstelkosten: € 781,40
Kleurverschillen in het trasraam van de gevel aan de keukenzijde.
(…)
Bevindingen:
Er is gevoegd met een zand cement mortel met een toevoeging van een zwarte pigment om de voeg donkerder te maken.
Om tot een goed evenredig beeld te komen zijn weersinvloeden en juiste hoeveelheden aanmaakwater tijdens de mortel bereiding van cruciaal belang.
Gezien de gehele uitstraling en kwaliteit van het werk is het niet de vraag of met dit zorgvuldig heeft uitgevoerd, maar dit is ook domweg ondeskundig uitgevoerd.
Advies,
- Mede gezien om mijn eerder advies bij Punt D adviseer ik om het voegwerk te vervangen op terrasraam niveau. Omdat als met reparatie gaat uitvoeren met kleurstof weer kleurverschil zal creëren op de rest van de woning. En rondom enkele kozijnen dient er inboetwerk te geschieden.
- de voegmortel zal dan een prefab op kleur gemaakte kalkt en klare mortel moeten zijn om deze problemen te voorkomen, let op! De regels en verwerkingsvoorschriften van de mortel leverancier dienen dan ook strikt in acht te worden genomen.(…)
Geraamde totale herstelkosten: € 2.287,30
Achter de niet verwijderde hemelwaterafvoeren en verlichting is niet goed gevoegd, hemelwaterafvoeren ondergeknoeid met hydrofobeermiddel.
(…)
Bevinding:
- Voeghardheid, deze hardheids meting is uitgevoerd om het voegwerk te beoordelen in het algemeen, deze is uitgevoerd op een 6 tal plaatsen.De kwaliteit van de nieuw aangebrachte voeg is dan ook normaal te noemen, het is passend bij het type voegwerk dat is toegepast. er is gemiddeld een Voeghardheid (VH) gemeten van 32a 35.
(…)
2.3.
Naast de per gebrek vermelde herstelkosten bevat de kostenraming van de deskundige ook een stelpost van € 2.300,00 voor bouwplaatsvoorzieningen/ bouwplaatsinrichting (“
Steigerwerk waar nodig”). De totale herstelkosten, inclusief loonkosten (€ 13.205,09), materiaalkosten (€ 4.739,12), kosten onderaannemer (€ 1.084,38) en stelposten (€ 5.371,40), worden door de deskundige geraamd op € 29.523,98 inclusief btw.
Steigerwerk waar nodig”). De totale herstelkosten, inclusief loonkosten (€ 13.205,09), materiaalkosten (€ 4.739,12), kosten onderaannemer (€ 1.084,38) en stelposten (€ 5.371,40), worden door de deskundige geraamd op € 29.523,98 inclusief btw.
De conclusies na deskundigenbericht
2.4.
[eisende partijen] voert in zijn conclusie na deskundigenbericht aan dat hij zich in grote lijnen met de bevindingen in het rapport en de kostenbegroting kan verenigen. [eisende partijen] plaatst een aantal opmerkingen bij een aantal bevindingen van de deskundige. Naar het oordeel van de rechtbank zou alleen hetgeen [eisende partijen] opmerkt over de bevinding van de deskundige over gebrek E kunnen toe- of afdoen aan het deskundigenrapport. De overige opmerkingen van [eisende partijen] zeggen namelijk niets over de (on)juistheid van de bevindingen van de deskundige. Ten aanzien van gebrek E voert [eisende partijen] aan dat hij moeite heeft met de constatering van de deskundige dat slechts vier of vijf klezoortjes zijn afgebroken. Om het aantal beschadigingen goed te kunnen beoordelen, moeten volgens [eisende partijen] eigenlijk alle gevelpannen eraf om een en ander te controleren. Dat kun je niet zo van beneden af zien. [eisende partijen] meent dat de deskundige hier bijvoorbeeld een stelpost had kunnen opnemen, gebaseerd op een reële inschatting.
[eisende partijen] concludeert dat het schadebedrag dat hem toekomt moet worden vastgesteld op het door de deskundige begrote bedrag van € 29.523,98 inclusief btw, onder aftrek van het bedrag van € 910,00 dat in het tussenvonnis van 19 oktober 2022 onder 4.12 wordt genoemd (welk bedrag [eisende partijen] al van [gedaagde partij] heeft ontvangen).
2.5.
[gedaagde partij] voert in zijn conclusie na deskundigenbericht kort gezegd het volgende aan.
Volgens [gedaagde partij] is het deskundigenbericht niet conform de opdracht van de rechtbank tot stand gekomen en is het daarmee in strijd met de goede procesorde. De deskundige heeft immers, ook na herhaald aandringen, in het geheel niet inhoudelijk willen reageren op de uitgebreide en met offertes en rapporten onderbouwde opmerkingen van [gedaagde partij] . Daarentegen heeft de deskundige wél gereageerd op vragen van [eisende partijen]
Daarnaast betoogt [gedaagde partij] dat de deskundige het werk heeft beoordeeld alsof het een eigen opdracht betreft, een specialistisch restauratieproject zoals hij dat zelf zou uitvoeren. Dit terwijl de deskundige had moeten onderzoeken op welke wijze de onder A tot en met N genoemde gebreken zouden moeten worden hersteld met inachtneming van de offerte/overeenkomst van 16 december 2019 en de eisen van goed en deugdelijk werk. Het werk is een renovatieproject en het criterium is dus niet wat een monumentale voeger of de deskundige zélf zou doen, maar wat van een gemiddelde, normale voeger mag worden verwacht en wat de daarmee gepaard gaande kosten zijn, aldus [gedaagde partij] . Daarnaast voert [gedaagde partij] aan dat het werk nooit is opgeleverd, omdat hij het werk niet mocht afmaken, maar heeft de deskundige het wel zo beoordeeld. Doordat het werk nooit is afgeleverd, is de conclusie van de deskundige dat het werk matig tot slecht is uitgevoerd ongenuanceerd, aldus [gedaagde partij] . [gedaagde partij] heeft de indruk dat de deskundige te onervaren is in zijn rol als deskundige en dat sprake is van vooringenomenheid. Om deze reden verzoekt [gedaagde partij] in zijn akte ex artikel 2.14 rolreglement een contra-deskundige te benoemen die ook antwoord geeft op de vragen van de rechtbank uit het tussenvonnis, met inachtneming van de rapportage van de deskundige en hetgeen partijen in hun conclusies na deskundigenbericht hebben aangevoerd. Indien de rechtbank geen contra-deskundige benoemt, verzoekt [gedaagde partij] om de deskundige alsnog de vragen en opmerkingen van [gedaagde partij] te laten beantwoorden. Daarnaast verzoekt [gedaagde partij] om in dat geval een conclusie van repliek te mogen nemen, opdat zij kan reageren op de conclusie na deskundigenbericht van [eisende partijen]
voert ook diverse inhoudelijke bezwaren aan tegen het deskundigenbericht. De strekking daarvan is, kort gezegd, dat bepaalde werkzaamheden niet onder de offerte vallen en de herstelkosten dus niet voor rekening van [gedaagde partij] kunnen worden gebracht, en dat de raming van de deskundige op diverse onderdelen buitenproportioneel hoog is.
Het verzoek van [gedaagde partij] tot benoeming van een contra-deskundige
2.6.
De rechtbank volgt [gedaagde partij] niet in zijn standpunt dat de deskundige niet aan zijn opdracht heeft voldaan. Volgens [gedaagde partij] heeft de deskundige het werk beoordeeld alsof het een specialistisch restauratieproject betreft zoals hij dat zelf zou uitvoeren, terwijl het gaat om een renovatieproject. De deskundige had volgens [gedaagde partij] daarom het criterium moeten hanteren wat van een gemiddelde voeger mag worden verwacht en wat daarvan de kosten zijn. De rechtbank maakt uit het deskundigenbericht echter niet op dat de deskundige het werk heeft beoordeeld alsof het een specialistisch restauratieproject is zoals hij dat zelf zou uitvoeren in plaats van als een renovatieproject. De deskundige heeft per gebrek de vraag beantwoord hoe dit gebrek kan worden verholpen en welke kosten daarmee gepaard gaan. In zoverre heeft de deskundige aan zijn opdracht voldaan.
2.7.
Aan [gedaagde partij] kan wél worden toegegeven dat het opmerkelijk is dat de deskundige (bij brief) wel is ingegaan op de vragen en opmerkingen van [eisende partijen] , maar (vooralsnog) niet inhoudelijk heeft gereageerd op de vragen en opmerkingen van [gedaagde partij] . [gedaagde partij] heeft in zijn brief van 15 mei 2023 (productie 10 bij conclusie na deskundigenbericht van [gedaagde partij] ) uitvoerig, concreet en onder verwijzing naar offertes van andere voeg-/gevelrenovatiebedrijven per gebrek uiteengezet waarom de raming van de deskundige volgens hem niet klopt. Daarop heeft de deskundige kort gezegd aan [gedaagde partij] laten weten dat hij heeft voldaan aan de opdracht van de rechtbank en dat hij niet in verweer gaat tegen de door hem opgestelde begroting totdat de rechtbank daarover vragen aan hem stelt. Naar het oordeel van de rechtbank had de deskundige op de vragen en opmerkingen van [gedaagde partij] kunnen en moeten reageren, zonder eerst af te wachten of de rechtbank met nadere vragen zou komen.
2.8.
Zonder een inhoudelijke reactie van de deskundige op de door
beidepartijen gemaakte opmerkingen op het conceptrapport staat het beginsel van hoor en wederhoor aan de bruikbaarheid van het deskundigenbericht in het vervolg van de zaak in de weg. De rechtbank heeft dan ook behoefte aan een schriftelijke aanvulling/toelichting op het deskundigenbericht, waarbij de deskundige gemotiveerd reageert op de opmerkingen die [gedaagde partij] bij brief van 15 mei 2023 op het rapport heeft gemaakt. Ook heeft de rechtbank behoefte aan een reactie van de deskundige op wat partijen in hun conclusies na deskundigenbericht tegen het deskundigenbericht hebben ingebracht (hetgeen deels overlapt met de vragen en opmerkingen die zij naar aanleiding van het conceptrapport aan de deskundige hebben gestuurd). De rechtbank komt daarop hierna terug.
beidepartijen gemaakte opmerkingen op het conceptrapport staat het beginsel van hoor en wederhoor aan de bruikbaarheid van het deskundigenbericht in het vervolg van de zaak in de weg. De rechtbank heeft dan ook behoefte aan een schriftelijke aanvulling/toelichting op het deskundigenbericht, waarbij de deskundige gemotiveerd reageert op de opmerkingen die [gedaagde partij] bij brief van 15 mei 2023 op het rapport heeft gemaakt. Ook heeft de rechtbank behoefte aan een reactie van de deskundige op wat partijen in hun conclusies na deskundigenbericht tegen het deskundigenbericht hebben ingebracht (hetgeen deels overlapt met de vragen en opmerkingen die zij naar aanleiding van het conceptrapport aan de deskundige hebben gestuurd). De rechtbank komt daarop hierna terug.
2.9.
Gezien het voorgaande ziet de rechtbank geen aanleiding het verzoek van [gedaagde partij] tot benoeming van een contra-deskundige in te willigen. Het benoemen van een contra-deskundige gaat in dit geval te ver, aangezien de minder ingrijpende – want minder tijdrovende/kostbare – mogelijkheid bestaat om de deskundige te vragen alsnog op de opmerkingen van [gedaagde partij] te reageren.
Het verzoek van [gedaagde partij] om te mogen concluderen voor repliek
2.10.
Omdat partijen gelijktijdig moesten concluderen na deskundigenbericht, hebben zij niet op elkaars conclusie na deskundigenbericht kunnen reageren. [gedaagde partij] wil daartoe alsnog in de gelegenheid worden gesteld. Hij verzoekt daarom, voor het geval de rechtbank geen contra-deskundige benoemt, te mogen concluderen voor repliek. De rechtbank vat dit op als een verzoek om een antwoordconclusie na deskundigenbericht te mogen nemen. Zij zal dit verzoek – in ieder geval op dit moment – niet inwilligen. Eerst zal zij de deskundige nadere vragen voorleggen, zoals hierna nader omschreven.
Aanvullend deskundigenbericht
2.11.
Gezien het voorgaande zal de rechtbank de deskundige verzoeken alsnog te reageren op de vragen en opmerkingen die [gedaagde partij] bij brief van 15 mei 2023 heeft gemaakt bij het concept deskundigenbericht (productie 10 bij conclusie na deskundigenbericht van [gedaagde partij] ). Daarnaast zal de rechtbank de deskundige verzoeken te reageren op hetgeen partijen in hun conclusies na deskundigenbericht tegen het deskundigenbericht hebben aangevoerd. De conclusies na deskundigenbericht van partijen moeten in zoverre worden beschouwd als de reacties van partijen op het (eerste) deskundigenbericht. Het nu gevraagde aanvullende deskundigenbericht geldt als het stuk waarmee de deskundige dat commentaar – en het commentaar van [gedaagde partij] in zijn brief van 15 mei 2023 – verwerkt. De deskundige hoeft het aanvullende deskundigenbericht dus niet in concept aan partijen voor te leggen. De deskundige zal worden verzocht concreet en gemotiveerd aan te geven of wat partijen aanvoeren aanleiding geeft tot aanpassing van zijn deskundigenbericht en zo ja, waarom en in welk opzicht en zo nee, in welk opzicht en waarom niet. Partijen zullen vervolgens op het aanvullend deskundigenbericht mogen reageren.
2.12.
Het hierboven bedoelde aanvullende deskundigenbericht betreft enerzijds het alsnog voldoen aan een wettelijk voorschrift (artikel 198 lid 2 Rv) en anderzijds een verduidelijking van het deskundigenrapport. Om die reden gaat de rechtbank ervan uit dat het vastgestelde deskundigenloon mede de beantwoording van die aanvullende vragen omvat.
2.13.
In afwachting van de reactie van de deskundige en de daarop volgende aktes van partijen zal de rechtbank nu iedere verdere beslissing aanhouden.
3.De beslissing
De rechtbank
3.1.
verzoekt de bij vonnis van 1 februari 2023 benoemde deskundige in een aanvullend rapport een toelichting te geven zoals hiervoor onder 2.8 en 2.11 vermeld,
3.2.
bepaalt dat de griffier een kopie van dit vonnis aan de deskundige zendt,
3.3.
bepaalt dat [gedaagde partij] haar procesdossier – voor zover de deskundige daarover nog niet beschikt – in afschrift aan de deskundige moet doen toekomen,
3.4.
bepaalt dat het schriftelijke en ondertekende aanvullende bericht uiterlijk binnen twee maanden na dit vonnis in drievoud moet worden ingeleverd ter griffie van de rechtbank,
3.5.
bepaalt dat beide partijen binnen vier weken nadat het deskundigenbericht aan partijen is toegezonden de gelegenheid hebben een akte na aanvullend deskundigenbericht te nemen, waarna beide partijen een antwoordakte kunnen nemen,
3.6.
houdt iedere verdere beslissing aan.
Dit vonnis is gewezen door mr. J.P. Mesman en ondertekend en in het openbaar uitgesproken door de rolrechter mr. K.H.A. Heenk op 10 januari 2024.
JE/JM