Uitspraak
RECHTBANK Gelderland
Civiel recht
Zittingsplaats Zutphen
Zaaknummer: C/05/411537 / HZ ZA 22-338
Vonnis van 19 juli 2023
in de zaak van
[eiser],
te [woonplaats],
eisende partij,
hierna te noemen: [eiser],
advocaat: mr. C. Gasman te Hengelo Ov,
tegen
B.V. LANDGOED 'T AMELTE,
te Gorssel,
gedaagde partij,
hierna te noemen: Amelte,
advocaat: mr. J. van Zinderen te Utrecht.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 1 maart 2023
- het proces-verbaal van de mondelinge behandeling van 15 juni 2023.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De feiten
2.1.
Op 12 mei 2019 liep [eiser] met vriendinnen en hun kinderen een rondje in Gorssel. Zij liep onder meer langs het landgoed van Amelte. Het was die dag zonnig en er stond vrijwel geen wind. Toen [eiser] op de [straatnaam] liep, lopend in de richting van de [straatnaam], is er onverwacht één van de takken van de bomen langs de [straatnaam] uitgebroken en op [eiser] gevallen. [eiser] heeft als gevolg daarvan letsel opgelopen.
2.2.
De [straatnaam] grenst aan de ene zijde van de weg aan het landgoed van Amelte en aan de andere zijde van de weg aan het perceel van [mevrouw X]. Aan beide zijden van de [straatnaam] staan bomen.
2.3.
Amelte laat de bomen op haar perceel al zo’n 25 jaar onderhouden door [Naam hovenier] van de firma [Hoveniersbedrijf] (hierna: [Naam hovenier]). [Naam hovenier] omschrijft zijn werkzaamheden op het landgoed van Amelte als volgt (productie 3 van Amelte):
“
Het bos wordt goed onderhouden en is ingedeeld in 4 delen. Ieder jaar wordt aan één van de 4 delen onderhoud gepleegd. Jaarlijks wordt geinventariseerd welk onderhoud er in het lopende jaar wordt verricht. Daarnaast wordt elk jaar een gedeelte van het bos gedund, tevens worden hierbij dode bomen verwijderd. Langs de openbare zandweg wordt hierbij gebruik gemaakt van een hoogwerker en een mobiele kraan. Ik voer zeer regelmatig visuele controle uit en indien nodig onderneem ik hierop actie.”
Het bos wordt goed onderhouden en is ingedeeld in 4 delen. Ieder jaar wordt aan één van de 4 delen onderhoud gepleegd. Jaarlijks wordt geinventariseerd welk onderhoud er in het lopende jaar wordt verricht. Daarnaast wordt elk jaar een gedeelte van het bos gedund, tevens worden hierbij dode bomen verwijderd. Langs de openbare zandweg wordt hierbij gebruik gemaakt van een hoogwerker en een mobiele kraan. Ik voer zeer regelmatig visuele controle uit en indien nodig onderneem ik hierop actie.”
2.4.
Volgens overzicht uit de administratie van Amelte - voor zover van belang - zijn in de jaren 2017 en 2018 de volgende werkzaamheden op het landgoed uitgevoerd (productie 4 van Amelte):
“
2017
2017
Opruimen resp. kappen van gevaarlijk staande bomen en te erg beschadigde bomen na de januari-storm.
Ca 50 stuks.
2018
Snoeien (dode takken verwijderen, overhangende takken en takken verwijderen ten behoeve van de veiligheid) van de bomen langs [straatnaam], [straatnaam] en [straatnaam].
Kappen van gevaarlijk staande bomen langs [straatnaam], [straatnaam] en [straatnaam].
Kappen resp. dunnen van cirkel achter Rhodo’s en voor vijver
Kappen resp. dunnen 1e gedeelte links in lange wei”
2.5.
Op 22 december 2022 heeft ANDE(R)s Boomtechnisch Advies (hierna: de deskundige) de bomen langs de [straatnaam] beoordeeld. Uit de naar aanleiding daarvan opgemaakte rapportage volgt - voor zover van belang - het volgende (productie 7 van Amelte):
“2)
De eerste ruim 100 meter van de [straatnaam] zijn beoordeeld. Aan de zijde van het landgoed staan geen dode of onveilige bomen. Aan aanwezige snoeiwonden is af te leiden (verkleuring en verwering hout, omgroeiing) dat circa 4 tot 5 jaar geleden bomen gesnoeid zijn. Bij een acacia is licht dood hout aangetroffen, deze boom loopt in conditie terug. Verder zijn geen dood hout of gescheurde takken waargenomen.”
De eerste ruim 100 meter van de [straatnaam] zijn beoordeeld. Aan de zijde van het landgoed staan geen dode of onveilige bomen. Aan aanwezige snoeiwonden is af te leiden (verkleuring en verwering hout, omgroeiing) dat circa 4 tot 5 jaar geleden bomen gesnoeid zijn. Bij een acacia is licht dood hout aangetroffen, deze boom loopt in conditie terug. Verder zijn geen dood hout of gescheurde takken waargenomen.”
“6) Zoals in 1) vermeld staat betreft het hier een locatie met lage gevaarzetting. […] Gezien de lage gevaarzetting en de aanwezige boomsoorten op landgoed ’t Amelte is regulier onderhoud (snoei) eens per 3 tot 4 jaar ruim voldoende en afdoende […]
7) Binnen de in ons land gebruikelijke systematiek is op deze locatie een visuele boomcontrole van eens per drie jaar afdoende. […]”
3.Het geschil
3.1.
[eiser] vordert - samengevat - dat de rechtbank bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:
I. voor recht verklaart dat Amelte aansprakelijk is,
II. Amelte veroordeelt tot betaling van een bedrag van € 3.733,26 aan kosten buiten rechte;
III. Amelte veroordeelt tot een schadevergoeding nader op te maken bij staat,
IV. met veroordeling van Amelte in de proceskosten.
3.2.
[eiser] legt aan haar vorderingen ten grondslag dat Amelte aansprakelijk is op grond van artikel 6:162 BW. De boomeigenaar is aansprakelijk voor schade door bomen of takken wanneer haar onvoldoende zorgvuldigheid verweten of toegerekend kan worden. Amelte heeft een situatie in het leven geroepen die een verhoogd risico schept voor personen en heeft deze situatie voort laten bestaan. De kans op schade is aanzienlijk omdat de boom gesitueerd is aan de erfgrens en de takken over de openbare weg hangen. Amelte heeft geen aanvullende maatregelen getroffen, terwijl dit wel van haar kon worden verwacht. Amelte heeft daarom in strijd gehandeld met haar zorgplicht jegens [eiser].
3.3.
Amelte voert verweer. Amelte concludeert tot niet-ontvankelijkheid van [eiser], dan wel tot afwijzing van de vorderingen van [eiser], met uitvoerbaar bij voorraad te verklaren veroordeling van [eiser] in de kosten van deze procedure.
3.4.
Amelte voert aan dat onduidelijk is gebleven van welke boom de tak afkomstig is. Zij betwist eigenaar te zijn van de betreffende boom. Amelte stelt verder voldaan te hebben aan haar onderhouds- en controleplicht, zodat geen sprake is van het verzaken van de op haar rustende zorgvuldigheidsnormen. Tot slot voert Amelte aan dat het causaal verband niet is komen vast te staan.
3.5.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover nodig, nader ingegaan.
4.De beoordeling
4.1.
Kern van het geschil is de vraag of Amelte een zorgplicht heeft geschonden met betrekking tot controle en onderhoud van de op haar landgoed aanwezige bomen langs de [straatnaam], zoals [eiser] stelt en Amelte betwist.
4.2.
Het meest verstrekkende verweer van Amelte is dat de boom waaruit de tak is uitgebroken niet haar eigendom is, zodat Amelte niet aansprakelijk kan worden gehouden. De boom waaruit de tak is uitgebroken zou evengoed eigendom van [mevrouw X] kunnen zijn. De takken van de bomen van [mevrouw X] hangen ook over de [straatnaam]. Nu [eiser] niet de exacte boom kan aanwijzen waaruit de tak is uitgebroken, kan niet worden vastgesteld wie de eigenaar is van de boom waar de tak is uitgebroken, aldus Amelte. [eiser] heeft ter zitting aangeboden getuigen te horen om alsnog de boom aan te wijzen en te bewijzen dat de boom in eigendom is van Amelte.
4.3.
Op zich zou deze discussie over de eigendom van de betreffende boom tot een bewijsopdracht aan [eiser] aanleiding hebben kunnen geven, ware het niet dat die bij gebrek aan belang achterwege kan blijven. Ook indien immers zou moeten worden aangenomen dat de boom in eigendom toebehoort aan Amelte, dan leidt dat nog niet zonder meer tot haar aansprakelijkheid. Het enkele feit dat een tak uit een boom is uitgebroken en op het hoofd van [eiser] is gevallen, impliceert geen onrechtmatig nalaten (in de zin van artikel 6:162 BW) van Amelte. Ook de door [eiser] gestelde omstandigheid dat de boom na het ongeval is geruimd (hetgeen door Amelte is betwist) is geen grond of bewijs daarvoor. Amelte is slechts dan aansprakelijk indien haar kan worden verweten dat zij, gelet op de omstandigheden van het geval, haar zorgplicht heeft geschonden. In dat verband is het volgende van belang.
4.4.
Op de eigenaar van een boom rust een zorgplicht om het risico te beperken dat die boom omvalt of een hoofdtak uitbreekt en daardoor schade veroorzaakt aan personen of zaken. Bij de vraag of een boomeigenaar alle maatregelen heeft getroffen die van haar als zorgvuldig handelend eigenaar redelijkerwijze mochten worden verlangd, dient rekening te worden gehouden met de omstandigheden van het geval, en meer in het bijzonder de Kelderluikfactoren (Hoge Raad 5 november 1965, NJ1966/136). Daarbij geldt dat niet reeds de enkele mogelijkheid van schade als gevolg van het achterwege laten van (onderhouds)maatregelen door een boomeigenaar een onrechtmatige daad oplevert (vergelijk de conclusie van de Procureur-Generaal van 31 mei 2013, ECLI:NL:PHR:2013:19).
4.5.
Op Amelte rust als eigenaar van een boom langs de openbare weg een zorgplicht om het risico te beperken dat een boom of zware tak van een boom, door een gebrek plotseling op een persoon of zaak valt die zich op die weg bevindt. Zij dient, ter beperking van dat risico, alle maatregelen te treffen die van haar als zorgvuldig handelend eigenaar van deze boom op deze plaats redelijkerwijze mochten worden verlangd.
4.6.
Op [eiser] rust de bewijslast van haar stelling dat Amelte haar zorgplicht heeft geschonden. Dat brengt mee dat zij feiten en omstandigheden moet stellen en zo nodig moet bewijzen op grond waarvan aansprakelijkheid van Amelte kan worden gebaseerd. [eiser] heeft gesteld dat Amelte niet aan de algemene zorgplicht heeft voldaan. Amelte zou nagelaten hebben om regelmatig controles uit te voeren. Die controle dient systematisch van aard te zijn, wat inhoudt een goede aanpak, (bekopte) verslaglegging en kennis van de locaties met gewone en verhoogde zorgplichten, aldus [eiser]. [eiser] stelt dat sprake is van een verhoogde zorgplicht omdat de takken van de bomen van Amelte over de openbare weg hangen.
4.7.
Amelte heeft gemotiveerd betwist dat zij niet aan de zorgplicht heeft voldaan. Zij heeft daarbij verwezen naar de verklaring van [Naam hovenier] (zoals weergegeven in rechtsoverweging 2.3), die al 25 jaar op het landgoed werkt en ervaren is in bosbouwwerkzaamheden. Volgens [Naam hovenier] vinden er jaarlijks visuele controles door hem plaats, heeft hij de onderhoudswerkzaamheden aan de bomen in vier delen in het bos opgedeeld en wordt het bos jaarlijks door hem gedund, waarbij hij ook dode bomen verwijdert. Uit de door Amelte bijgehouden administratie (zoals weergegeven voor de jaren 2017 en 2018 in rechtsoverweging 2.4) volgt welke werkzaamheden jaarlijks plaatsvinden. Ook uit de rapportage van de deskundige van 22 december 2022 volgt dat er geen dode of onveilige bomen ter plaatse staan en er snoeiwonden te zien zijn van circa 4 à 5 jaar terug, wat er op duidt dat de bomen langs de [straatnaam] rond 2017/2018 gesnoeid zijn.
4.8.
De rechtbank is van oordeel dat Amelte gemotiveerd heeft betwist dat zij niet, althans onvoldoende aan haar onderhouds- en controleverplichting voldoet. De stelling van [eiser] dat er geen verslagging is in de vorm van een Visual Tree Asssesment of boomveiligheidscontrole maakt dat niet anders. Uit de verklaring van [Naam hovenier], die niet betwist wordt door [eiser], volgt dat het onderhoud en de controles periodiek plaatsvinden. Amelte houdt die controles en het onderhoud in een summiere administratie jaarlijks bij. Uit niets volgt dat verslagging in de vorm van een Visual Tree Asssesment of boomveiligheidscontrole, om te voldoen aan de zorgplicht, is vereist. [eiser] betwist de deskundigheid van [Naam hovenier] om de controles uit te kunnen voeren, maar uit de rapportage van de deskundige, die inhoudelijk niet wordt betwist door [eiser], volgt dat er geen bijzonderheden zijn opgemerkt ten aanzien van de onderhoudsstaat van de bomen. Er staan geen dode of onveilige bomen. Gelet op de uitkomsten van de rapportage en de achtergrond van [Naam hovenier] in de bosbouw, valt niet in te zien waarom [Naam hovenier] niet terzake deskundig zou zijn.
4.9.
De conclusie is dat [eiser] haar schade zelf moet dragen. Zij kan die schade niet op Amelte afwentelen, omdat daarvoor een deugdelijke grondslag ontbreekt.
4.10.
[eiser] is de partij die ongelijk krijgt en zij zal daarom in de proceskosten worden veroordeeld. Tot aan dit vonnis worden de proceskosten aan de zijde van Amelte als volgt vastgesteld:
- griffierecht
€
2.837,00
- kosten getuigen
€
0,00
- kosten deskundigen
€
0,00
- overige kosten
€
0,00
- salaris advocaat
€
1.196,00
(2,00 punten × € 598,00)
Totaal
€
4.033,00
4.11.
De gevorderde veroordeling in de nakosten is toewijsbaar voor zover deze kosten op dit moment kunnen worden begroot. De nakosten zullen dan ook worden toegewezen op de wijze zoals in de beslissing vermeld.
5.De beslissing
De rechtbank
5.1.
wijst de vorderingen van [eiser] af,
5.2.
veroordeelt [eiser] in de proceskosten, aan de zijde van Amelte tot dit vonnis vastgesteld op € 4.033,00,
5.3.
veroordeelt [eiser] in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op:
- € 173,00 aan salaris advocaat,
- te vermeerderen met € 90,00 aan salaris advocaat en met de explootkosten als [eiser] niet binnen veertien dagen na aanschrijving aan het vonnis heeft voldaan en er vervolgens betekening van de uitspraak heeft plaatsgevonden,
5.4.
verklaart de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. F.M.C. Boesberg en in het openbaar uitgesproken op
19 juli 2023.
fb/aw