ECLI:NL:RBGEL:2023:1395

• Datum uitspraak: 9 maart 2023
• Publicatiedatum: 16 maart 2023
• Zaaknummer: 9369884 EL 21-28
• Instantie: Rechtbank Gelderland
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Op tegenspraak
• Rechters: M.W. van der Veen
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Vordering tot verklaring voor recht inzake effectenleaseovereenkomst tussen Dexia Nederland B.V. en gedaagden

In deze zaak vordert Dexia Nederland B.V. een verklaring voor recht dat zij met betrekking tot de effectenleaseovereenkomst met contractnummer 56087385 aan al haar verplichtingen heeft voldaan en niets meer aan de gedaagden verschuldigd is. De gedaagden, die de overeenkomst hebben overgenomen van hun zoon, hebben verweer gevoerd en stellen dat er nog een vordering op Dexia resteert. De rechtbank Gelderland, zittingsplaats Apeldoorn, heeft de procedure op tegenspraak gevoerd, waarbij verschillende processtukken zijn ingediend, waaronder dagvaardingen en conclusies van antwoord, repliek en dupliek. De feiten van de zaak zijn dat de zoon van de gedaagden een leaseovereenkomst heeft ondertekend, die is geëindigd met een restschuld. Dexia heeft een bedrag aan de gedaagden uitgekeerd, maar zij hebben niet inhoudelijk gereageerd op een uitnodiging van Dexia om het dossier af te ronden. De rechtbank heeft vastgesteld dat Dexia onrechtmatig heeft gehandeld door haar zorgplichten te schenden, maar dat de gedaagden onvoldoende bewijs hebben geleverd voor hun vorderingen. De rechtbank heeft geoordeeld dat Dexia aan haar verplichtingen heeft voldaan en dat de vordering van Dexia toewijsbaar is. De gedaagden zijn veroordeeld in de proceskosten.

Uitspraak

RECHTBANK GELDERLAND

Team kanton en handelsrecht

Zittingsplaats Apeldoorn

zaakgegevens: 9369884 EL 21-28

uitspraak van 9 februari 2023

vonnis

in de zaak van

de besloten vennootschap DEXIA NEDERLAND B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

eisende partij,

gemachtigde: USG Legal Professionals B.V.,

tegen

1. [gedaagde 1] ,

2. [gedaagde 2] ,

beiden wonende te [woonplaats] ,

gedaagde partij,

gemachtigde: mr. G. van Dijk, Leaseproces.

Partijen worden hierna Dexia en [gedaagden] (in mannelijk enkelvoud) genoemd.

1. De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• de dagvaarding van 7 juli 2021 van Dexia;
• de conclusie van antwoord van [gedaagden] ;
• de conclusie van repliek van Dexia;
• de conclusie van dupliek van [gedaagden] ;
• de rolmededeling van 16 juni 2022;
• de akte van Dexia van 1 december 2022;
• de antwoordakte van [gedaagden] van 12 januari 2023.

1.2.

Hierna is vonnis bepaald.

2. De feiten

2.1.

De zoon van [gedaagden] heeft de volgende leaseovereenkomst ondertekend waarop hij als lessee stonden vermeld, met als wederpartij (de rechtsvoorganger van) Dexia:

Nr

Contractnr.

Datum

Naam overeenkomst

Looptijd

Leasesom

I.

56087385

27-9-2000

Profit Effect

120 mnd

€ 19.687,74

2.2.

De overeenkomst is overgenomen door [gedaagden] De overeenkomst is geëindigd op 27 september 2010. Daarbij is een negatief resultaat van € 4.136,38 behaald, dat door [gedaagden] is voldaan. Op 18 januari 2012 heeft Dexia een bedrag van € 2.877,05 aan [gedaagden] uitgekeerd, zijnde tweederde van de restschuld inclusief reeds verschenen rente.

2.3.

Bij brief van 11 mei 2021 heeft Dexia [gedaagden] uitgenodigd om in gesprek te gaan en te onderzoeken of partijen tot afronding van het effectenleasedossier kunnen komen. [gedaagden] heeft hierop niet (inhoudelijk) gereageerd.

3. De vordering en het verweer

3.1.

Dexia vordert dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad voor wat betreft de proceskosten, zal verklaren voor recht dat Dexia met betrekking tot de overeenkomst met nummer 56087385 aan al haar verplichten heeft voldaan en niets meer aan [gedaagden] verschuldigd is, met veroordeling van [gedaagden] in de proceskosten.

3.2.

[gedaagden] voert verweer tegen de vorderingen en concludeert tot niet-ontvankelijk verklaring van Dexia, althans afwijzing van de vorderingen, met veroordeling van Dexia in de proceskosten en de nakosten.

3.3.

Op de stellingen en verweren van partijen zal voor zover nodig hierna nader worden ingegaan.

4. De beoordeling4.1. Het gaat in deze zaak om een financieel product dat tussen 1990 en 2003 in Nederland ongeveer één miljoen keer is verkocht, namelijk een effectenleaseovereenkomst. Kenmerk van dit product is, dat de afnemer van het product met geleend geld belegt. Na het instorten van de aandelenmarkt zijn vele afnemers geconfronteerd met restschulden en andere verliezen. In de afgelopen 15 à 20 jaar zijn in Nederland hierover duizenden procedures gevoerd, waarbij Dexia vaak één van de procespartijen was. Door belangenbehartigers van afnemers en vertegenwoordigers van aanbieders van deze producten is, in het kader van de WCAM, een regeling getroffen, die bij beschikking van het Gerechtshof Amsterdam van 25 januari 2007 algemeen verbindend is verklaard. Enkele tienduizenden afnemers hebben deze regeling niet geaccepteerd en tijdig een opt-out-verklaring ingediend, onder wie [gedaagden]

4.2.

De veelheid van procedures heeft geleid tot veel jurisprudentie, waaronder verschillende richtinggevende arresten van de Hoge Raad. Deze jurisprudentie is bij de gemachtigden van partijen bekend. In het bijzonder gaat het om de arresten van de Hoge Raad van 28 maart 2008 (ECLI:NL:HR:2008:BC2837), 5 juni 2009 (ECLI:NL:HR:2009:BH 2815), 29 april 2011 (ECLI:NL:HR:2011:BP4003), 3 februari 2017 (ECLI:NL:HR: 2017:164) en 12 april 2019 (ECLI:NL:HR:2019:590) en de arresten van het gerechtshof Amsterdam van 1 december 2009 (ECLI:NL: GHAMS:2009:BK4981) en 1 april 2014, (ECLI:NL:GHAMS:2014:1135). Deze jurisprudentie wordt als leidraad genomen. Door partijen zijn geen (althans onvoldoende) bijzondere omstandigheden gesteld die in deze zaak een afwijking daarvan rechtvaardigen.

4.3.

Toepassing van deze maatstaven en beoordelingskaders leidt in het onderhavige geval tot de volgende conclusies:

er is sprake van huurkoop;

er is geen sprake van dwaling, misleidende reclame en/of misbruik van omstandigheden; evenmin is er sprake van (ver)nietig(baar)heid krachtens de Wck;

Dexia heeft haar bijzondere zorgplichten geschonden, in elk geval de waarschuwingsplicht, en daardoor onrechtmatig gehandeld;

[gedaagden] heeft schade geleden, bestaande uit betaalde termijnen en restschuld;

er is voldoende causaal verband aanwezig tussen de hiervoor bedoelde schade en de onrechtmatige daad van Dexia.

4.4.

Dexia vordert een verklaring voor recht die ertoe strekt het niet-bestaan van een recht vast te stellen. In haar visie is zij niets meer aan [gedaagden] verschuldigd.

4.5.

[gedaagden] stelt dat nog niet te overzien is of er nog een vordering op Dexia resteert, omdat de jurisprudentie op een aantal onderwerpen nog niet is uitgekristalliseerd. Hij wenst de ontwikkelingen af te wachten. In elk geval meent hij nog een vordering te hebben vanwege de advisering door een tussenpersoon en de schending van artikel 41 NR 1999. Ook stelt [gedaagden] dat door Dexia onvoldoende buitengerechtelijke kosten zijn betaald.

4.6.

In beginsel is het aan de schuldeiser van een vordering om te bepalen of en op welk moment hij zijn vordering in rechte geldend wil maken. Indien hij de regels ten aanzien van de (stuiting van) de verjaring (en onder omstandigheden de klachtplicht) in acht neemt, kan hij daarvoor de tijd nemen. Anderzijds dient het procesrecht er ook toe om bescherming te bieden aan een schuldenaar die jarenlang wordt genoodzaakt rekening te houden met een onduidelijke, mogelijk nog jegens hem geldend te maken vordering. Ook hem moet de mogelijkheid worden geboden om aan die situatie op enig moment een einde te maken door uitsluitsel te kunnen krijgen over de vraag of het gaat om daadwerkelijk bestaande civielrechtelijke rechten. Daartoe kan de door Dexia gevraagde verklaring voor recht een geëigend middel zijn. Bij een dergelijke negatieve verklaring voor recht, blijven de stelplicht en bewijslast rusten op de partij die in materieel opzicht aan bepaalde feiten rechtsgevolgen verbonden wil zien. De vorm waarin de vordering is gegoten is daarbij niet bepalend. Voor toewijzing van de vordering van Dexia is vereist dat in dit geding kan worden vastgesteld dat zij niets meer aan [gedaagden] verschuldigd is. Dat betekent dat wanneer dat niet ten volle kan worden vastgesteld, in beginsel afwijzing van de vordering behoort te volgen, dan wel de vordering slechts voorwaardelijk toewijsbaar is.
afwachten ontwikkelingen in de jurisprudentie

4.7.

[gedaagden] voert aan dat hij de komende ontwikkelingen in de jurisprudentie wil afwachten, zodat de vordering van Dexia niet toegewezen kan worden zolang nog geen beslissingen in hoogste instantie zijn gegeven. Dit verweer wordt niet gevolgd. Het enkele feit dat er een mogelijkheid bestaat dat de jurisprudentie zich op enig moment in de toekomst in een voor [gedaagden] gunstiger zin zal kunnen ontwikkelen, betekent niet dat thans niet zou kunnen of mogen worden beslist over de aanspraken van [gedaagden]

4.8.

Met de door de Hoge Raad eerder gegeven maatstaven staat in de onderhavige zaken vast dat Dexia een onrechtmatige daad heeft gepleegd, dat de daardoor veroorzaakte schade, waarvoor Dexia in beginsel aansprakelijk is, moet worden vergoed en dat de eigen schuld als bedoeld in artikel 6:101 BW de verdeelsleutel geeft om die schade over partijen te verdelen. Dat de mogelijkheid van nieuwe ontwikkelingen in de jurisprudentie aanwezig is, vormt geen belemmering om op de voorgelegde geschilpunten te beslissen, nu die mogelijkheid ook op andere rechtsterreinen en in andere soorten zaken steeds aanwezig is.

verjaring 4.9. Dexia stelt dat een eventuele vordering van [gedaagden] in verband met een schending van artikel 41 NR 1999 inmiddels verjaard is. Dit verweer kan niet worden gevolgd. In de uitspraken van diverse rechtbanken in het recente verleden zijn bestendige oordelen te vinden voor wat betreft de stellingen en verweren van partijen die zien op onder andere het beroep op verjaring. Voor zover in deze zaak geen andere, afwijkende standpunten zijn ingenomen door één van de partijen, wordt op de aan (de gemachtigde van) partijen bekende overwegingen, ook in deze zaak geoordeeld dat er geen reden is om aan te nemen dat het beroep op verjaring doel treft.

tussenpersoon

4.10.

[gedaagden] heeft de overeenkomst met Dexia afgesloten via de tussenpersoon Saers Assurantiën. Tussen partijen is niet in geschil dat de tussenpersoon niet beschikt over de voor beleggingsadvieswerkzaamheden noodzakelijke vergunning. In het arrest van de Hoge Raad van 10 juni 2022 (ECLI :NL:HR:2022:862) is opnieuw geoordeeld dat indien de afnemer een effectenleaseovereenkomst is aangegaan nadat de daarbij optredende tussenpersoon, zonder te beschikken over de daarvoor benodigde vergunning, tevens – naar de aanbieder wist of behoorde te weten – als financieel adviseur is opgetreden door advies te geven, daarmee vaststaat dat de aanbieder heeft gecontracteerd in strijd met het verbod van artikel 41 NR 1999, dan wel met het daarmee materieel overeenkomende artikel 25 NR 1995. De Hoge Raad heeft daarbij, zoals (de gemachtigden van) partijen bekend is, bepaald dat het moet gaan om een gepersonaliseerde aanbeveling, waarbij een aantal omstandigheden zijn genoemd, die bij de beoordeling daarvan van belang kunnen zijn.

Ook indien niet wordt vastgesteld dat die omstandigheden zich voordoen, bestaat de mogelijkheid dat de tussenpersoon toch een gepersonaliseerde aanbeveling heeft gedaan als door de Hoge Raad bedoeld, namelijk een aanbeveling die is voorgesteld als geschikt voor de betrokken afnemer.

4.11.

Dexia stelt in haar laatste akte dat op basis van de door de Hoge Raad tot

uitgangspunt genomen wet- en regelgeving, de vraag of een aanbeveling die een tussenpersoon als geschikt voor een afnemer heeft voorgesteld niet los kan worden gezien van het door de tussenpersoon verrichte onderzoek naar de financiële positie, kennis en ervaring en de beleggingsdoelstellingen. Dexia gaat er daarmee ten onrechte van uit dat het genoemde arrest van de Hoge Raad meebrengt, dat een afnemer dient aan te tonen dat de tussenpersoon een geschiktheidsonderzoek heeft uitgevoerd en op basis daarvan de betreffende overeenkomst als geschikt aan de afnemer heeft voorgesteld. Deze lezing van het arrest wordt niet gevolgd. Er kan immers, volgens het arrest, ook sprake zijn van een gepersonaliseerde aanbeveling als de aanbeveling is voorgesteld als geschikt voor de betreffende afnemer zonder dat deze berust op een afweging van diens persoonlijke omstandigheden. Zelfs als in het geheel geen afweging is gemaakt, kan onder omstandigheden sprake zijn van een aanbeveling die – wellicht geheel ten onrechte – door de tussenpersoon is voorgesteld als geschikt voor de betreffende afnemer (het verkooppraatje).

4.12.

De stelplicht en bewijslast dat de tussenpersoon [gedaagden] heeft geadviseerd en dat Dexia wetenschap had althans behoorde te hebben van het feit dat de tussenpersoon [gedaagden] , anders dan in algemene zin, een persoonlijk en specifiek op dit product toegesneden advies heeft verstrekt, rusten op [gedaagden] . Dat is immers degene die zich op de rechtsgevolgen van het onrechtmatig handelen van Dexia en de vergunningplichtige advisering beroept. De door [gedaagden] gestelde feiten en omstandigheden dienen voldoende concreet te zijn en zo mogelijk voorzien van onderbouwing. Voor zover Dexia de gestelde feiten en omstandigheden betwist, dient die betwisting eveneens voldoende gemotiveerd te zijn. Bij de beoordeling of de stellingen voldoende concreet en onderbouwd zijn en of het verweer voldoende gemotiveerd is weegt mee, dat beide partijen al zeer lange tijd – in elk geval sinds de opt-out door [gedaagden] in 2007 – weten dat over de totstandkoming van de overeenkomst en de afwikkeling daarvan een gerechtelijke procedure gevoerd zal (kunnen) worden, zodat van hen verlangd mag worden de voor hun procespositie relevante informatie en stukken te hebben verzameld en bewaard.

4.13.

[gedaagden] stelt over de feitelijke gang van zaken het volgende: De oorspronkelijk contractant [gedaagden] (hierna te noemen: [gedaagden] ) is in contact gekomen met de adviseur van Saers Assurantiën. De adviseur van Saers Assurantiën, de heer [de adviseur] (verder: de adviseur) is een kennis van [gedaagden] De adviseur vertelde over een rendabel product van Bank Labouchere, waarmee veel vermogen zou kunnen worden opgebouwd. De adviseur bood aan om eens langs te komen voor een vrijblijvend adviesgesprek. [gedaagden] stemde in voor een adviesgesprek. Er is vervolgens een afspraak gemaakt bij [gedaagden] thuis. Tijdens het huisbezoek werd de wens van [gedaagden] besproken met de adviseur. [gedaagden] was destijds werkzaam als medewerker klachtenbehandeling en woonde nog thuis bij zijn ouders. De adviseur was hiervan op de hoogte. Abeleven jr had net een fulltime baan en wilde goed gaan sparen. Zijn wens was om meer vermogen op te bouwen voor de toekomst. Naar aanleiding van deze informatie adviseerde de adviseur [gedaagden] om een Profit Effect van Dexia af te sluiten. Volgens de adviseur zou er belegd worden in grote bedrijven zoals Ahold, ING, Koninklijke Olie en Unilever. Na tien jaar zou [gedaagden] een mooi vermogen hebben opgebouwd, aldus de adviseur. Volgens de adviseur zou dit product meer rendement opleveren dan de gewone spaarrekening. De adviseur vroeg aan [gedaagden] hoeveel hij maandelijks opzij kon leggen. [gedaagden] gaf aan dat hij maandelijks een financiële ruimte had van NLG 200,-. De adviseur liet nog een rekenvoorbeeld zien over welk bedrag [gedaagden] na tien jaar uitgekeerd zou krijgen. De adviseur heeft het rekenvoorbeeld niet achtergelaten. [gedaagden] heeft het advies van de adviseur met vol vertrouwen in hun deskundigheid ter zake opgevolgd. Het aanvraagformulier werd in gevuld en door [gedaagden] ondertekend. De adviseur heeft het aanvraagformulier naar Dexia gestuurd. De adviseur stuurde de overeenkomst naar [gedaagden] . Hij heeft deze teruggestuurd naar de adviseur en de adviseur heeft de getekende overeenkomst vervolgens doorgestuurd naar Dexia.

4.14.

[gedaagden] heeft, ter onderbouwing van zijn stellingen, gewezen op de volgende stukken die in het geding zijn gebracht:
- een kopie van de overeenkomst van 28 september 2000 met contractnummer 56087385, voorzien van het adviseursnummer:
ATP00600 Saers Assurantiën ,
- een uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van koophandel van 23 juli 2021, waarin is opgenomen dat de tussenpersoon een onderneming exploiteerde in verzekeringen pensioenen, beleggingen, sparen hypotheken financieringen, belastingzaken, bemiddeling in onroerend goed, in- en verkoop en bemiddeling in verfwaren, steigers en ladders en in- en verkoop en bemiddeling in nieuwe en gebruikte auto’s.

4.15.

Deze stukken vormen, gelet op het gemotiveerde verweer van Dexia, onvoldoende onderbouwing voor de stellingen van [gedaagden] Dat de zoon van [gedaagden] is bezocht door genoemde adviseur van de tussenpersoon is betwist en wordt niet ondersteund door de overlegde stukken. Ook is onvoldoende toegelicht dat de adviseur in dienst was bij de tussenpersoon, dan wel namens de tussenpersoon is opgetreden. Gelet op het voorgaande kan niet geconcludeerd worden dat sprake is geweest van vergunningsplichtige advisering door de tussenpersoon.

conclusie 4.16. Niet is gebleken dat [gedaagden] een vordering heeft op Dexia. Dientengevolge zijn ook geen buitengerechtelijke kosten verschuldigd. De vordering van Dexia is toewijsbaar. [gedaagden] zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten.

5. 5. De beslissing

De kantonrechter

5.1.

verklaart voor recht dat Dexia met betrekking tot de tussen partijen gesloten overeenkomst met nummer 56087385 aan al haar verplichtingen heeft voldaan en niets meer aan [gedaagden] verschuldigd is,

5.2.

veroordeelt [gedaagden] in de proceskosten, die aan de zijde van Dexia tot en met heden worden vastgesteld op:

• € 123,57 aan dagvaardingskosten,
• € 126,00 aan griffierecht,
• € 660,00 aan salaris van de gemachtigde,

5.3.

verklaart de veroordelingen uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. M.W. van der Veen, kantonrechter, en in het openbaar uitgesproken op 9 februari 2023 in tegenwoordigheid van de griffier.