Uitspraak
vonnis
RECHTBANK GELDERLAND
Team kanton en handelsrecht
Zittingsplaats Arnhem
zaaknummer / rolnummer: C/05/378470 / HA ZA 20-608 / 46230
Vonnis van 7 juli 2021
in de zaak van
de stichting
STICHTING CONTRIBUTE,
gevestigd te Leusden,
eiseres,
advocaat mr. H. Seton te Amersfoort,
tegen
de stichting
STICHTING 168 MILLION,
gevestigd te Vorden,
gedaagde,
advocaat mr. L. Barou te Utrecht.
Partijen zullen hierna Contribute en 168 Million genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 3 februari 2021 en de daarin genoemde processtukken;
- het proces-verbaal van mondelinge behandeling van 25 mei 2021.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De feiten
2.1.
Contribute is een stichting die zich bezighoudt met het initiëren, bevorderen en ondersteunen van projecten op het gebied van welzijn, cultuur, onderwijs, wetenschap, onderzoek, bescherming van milieu en natuur, gezondheidszorg, jeugd- en ouderenzorg, dierenwelzijn, religie, levensbeschouwing, spiritualiteit en/of de bevordering van de democratische rechtsorde.
2.2. 168
Million is een stichting die zich ten doel stelt het welzijn, de leefbaarheid en de gezondheid van kinderen in derdewereldlanden te bevorderen, verbeteren en stimuleren.
2.3.
Partijen zijn in maart 2020 met elkaar in contact gekomen en hebben gesproken over een nieuw gezamenlijk project naar aanleiding van de ontwikkelingen met betrekking tot het coronavirus in Nederland. Meer in het bijzonder ging het over het project ‘Steun de Strijd tegen Corona’, met als doel het inkopen van mondmaskers in China en die te leveren aan Nederlands medisch personeel.
2.4.
Op 28 maart 2020 heeft 168 Million een projectvoorstel ingediend bij Contribute. Hierbij heeft 168 Million om een donatie van € 100.000,00 verzocht waarmee zij voornemens was ca. 30.000 FFP2 mondmaskers en 180.000 IIR chirurgische mondmaskers in te kopen en te leveren aan Nederlandse ziekenhuizen. In het bijgevoegde betalingsschema is 30 maart 2020 genoemd als gewenste betalingsdatum, 1 april 2020 als datum tussentijdse evaluatie en 9 april 2020 als datum terugkoppeling eindresultaat.
2.5.
Bij e-mail van 30 maart 2020 is 168 Million door Contribute geïnformeerd dat haar aanvraag is gehonoreerd. In deze e-mail is daarnaast onder meer het volgende opgenomen:
Je hebt ons overtuigd van de slagingskansen van dit project. Daarom vragen wij je om de financiële middelen ook hiervoor in te zetten. Mocht het doel wijzigen of verandert het project, dan behouden wij het recht om de financiering stop te zetten. Zoals aangegeven verwachten wij volledige openheid waar alle bedragen aan besteed zullen worden. (…)
Let op:
Alle informatie dient via de website te worden ingediend.
Alle informatie dient via de website te worden ingediend.
Binnen een week hebben wij al de eerste input van jullie nodig.
Binnen een week hebben wij al de eerste input van jullie nodig.
2.6.
Op 30 maart 2020 heeft Contribute het bedrag van € 100.000,00 overgemaakt op de bankrekening van 168 Million. Onderdeel van de afspraken was onder meer dat het bedrag van € 100.000,00 uitsluitend mocht worden aangewend voor de aanschaf en het transport van de mondmaskers, dat de mondmaskers spoedig – binnen zes of tien dagen na betaling – zouden worden geleverd, dat 168 Million Contribute tussentijds op de hoogte zou houden van de voortgang en dat 168 Million foto’s en filmpjes zou maken van de daadwerkelijke aflevering van de mondmaskers.
2.7.
Bij e-mail van 7 april 2020 heeft Contribute het volgende aan 168 Million geschreven:
Zoals je zult begrijpen zijn wij in zeer spannende afwachting van de bestelde beschermingsmiddelen vanuit China. N.a.v. jouw eerdere meldingen over frequente updates, had ik eerlijk gezegd gehoopt al het e.e.a. van jou te vernemen.
We zijn inmiddels 8 dagen verder en ik zou graag een status-update van je krijgen. Het wordt nl. ook extra spannend aangezien de twee partijen die we gekozen hebben individueel te steunen grote problemen krijgen qua voorraden.
De aantallen die wij als Contribute Foundation zelf willen verdelen zijn de volgende.
4.000 stuks t.b.v. het Alexander Monroeziekenhuis
2.500 stuks t.b.v. een huisartsenpraktijk in Hilversum
2.8.
Hierop heeft 168 Million (onder meer) als volgt gereageerd met een e-mail van eveneens 7 april 2020:
Voortgang
Kort nadat wij jullie donatie hadden ontvangen, en alle binnengekomen donaties hadden overgemaakt, heeft de Chinese overheid nieuwe reglementen ingevoerd voor de export van de mondkapjes (zie link onderaan de mail). Omdat nog niet alle reglementen doorgevoerd zijn bij de Chinese douane wordt de verzending in kleinere partijen opgedeeld. (…)
Op dit moment staan de partijen klaar in de fabriek per 15.000 mondkapjes. De eerste zending zal hopelijk/vermoedelijk overmorgen voor transport uit China opgehaald kunnen worden.
De nieuwe regelgeving die 1 april is ingegaan heeft de situatie iets complexer gemaakt, maar in deze turbulente tijden zijn we er volop mee bezig om de afwerking in China in goede banen te begeleiden. En dat lukt uiteraard prima!
Zodra wij weten wanneer de eerste zending maskers in Nederland aankomt zal ik je een update sturen.
2.9.
Bij e-mail van 10 april 2020 heeft Contribute onder meer aan 168 Million geschreven:
N.a.v. ons gesprek willen wij de aantallen verhogen voor de twee instellingen die wij gekozen hebben individueel te ondersteunen met FFP2 maskers.
- Huisartsenpraktijk Anna’s Hoeve 7.500 stuks
- Alexander Monro Ziekenhuis 4.000 stuks
(…)
Wij hebben duidelijk kenbaar gemaakt dat we absoluut niet happy zijn met de door jou geschetste leveringsproblemen van de door ons bestelde mondkapjessituatie voor de Nederlandse zorginstellingen. Met name met het ontbreken van elke vorm van communicatie van jouw kant hierover. Wij verwachten dan ook dat wij vanaf nu op regelmatige basis geïnformeerd worden over de status, levertijd en van iedere wijziging die mogelijk impact heeft op het verloop van het proces.
De mondkapjes staan na 10 dagen nog steeds in China. Dit terwijl ons initieel ca. 6 dagen levertijd is voorgehouden.
2.10.
Nadat 168 Million op 10 april 2020 aan Contribute had laten weten de volgende dag van vervoerder UPS te horen welke aantallen zijn toegestaan bij de Chinese douane, volgde er vier dagen lang geen nadere informatie van de zijde van 168 Million. In reactie op de mededeling van Contribute bij e-mail van 14 april 2020 dat zij al wel een update had verwacht, heeft 168 Million diezelfde dag een e-mail gestuurd waarin zij heeft aangegeven dat de maskers de douane in China zijn gepasseerd en dat het de verwachting is dat deze op de 16e in de avond worden afgeleverd.
2.11.
Bij e-mail van 16 april 2020 heeft 168 Million Contribute geïnformeerd dat de zending op dat moment in Duitsland stond en dat zij contact zou opnemen met UPS over hoe deze naar Nederland te krijgen.
2.12.
Op 24 april 2020 heeft Contribute een e-mail gestuurd aan 168 Million waarin is opgenomen:
Wij gaan er nog steeds vanuit dat jij alles in het werk stelt om hetgeen wij overeen zijn gekomen alsnog z.s.m. na te komen. Vanuit de leverupdate die vandaag of uiterlijk morgen komt verwachten wij dan ook een uiteindelijke harde deadline m.b.t. de levering.
Contribute heeft afspraken gemaakt n.a.v. de garanties die door jullie zijn afgegeven en de partijen die deze toezeggingen hebben gekregen moeten wij keer op keer teleurstellen.
2.13.
Bij e-mail van 25 april 2020 heeft 168 Million als volgt gereageerd:
Ik heb nu de toezegging van DHL de inklaring waarschijnlijk op maandag zal gebeuren. Na de inklaring is er dan ook meteen een definitieve en concrete tijdsplanning beschikbaar.
2.14.
Op 1 mei 2020 heeft Contribute het volgende per e-mail aan 168 Million geschreven:
Na het zoveelste bericht van uitstel is het eind van ons geduld in zicht. Dit heb ik ook duidelijk gemaakt in onze zoom meeting van vanmiddag.
(…)
Zoals ik heb aangegeven verwachten wij maandag 4 mei 2020 een harde en reële deadline te krijgen van jou. Lukt dit niet om een reële datum te communiceren, of is de haalbaarheid van die deadline twijfelachtig, dan zien wij ons genoodzaakt ons uit het project terug te trekken en het door ons gestorte bedrag van EUR 100.000,- terug te halen.
2.15.
Bij e-mail van 7 mei 2020 heeft 168 Million Contribute als volgt geïnformeerd:
Ik moet eerlijk bekennen dat de mail enigszins onverwachts ‘binnenkwam’ aangezien we enkele uren voor deze mail een vrij positief en pro-actief telefonisch onderhoud hadden gehad, dus ik begreep inderdaad dat jullie hetgeen uit de mail aan het overwegen waren echter was de toon heel anders dan ons gesprek. Ik liet je bijv. direct de Contribute stickers voor op dozen zien die wij al geruime tijd in Nederland in ons bezit hebben omdat de mondkapjes er al lang hadden moeten zijn.
(…)
Aan de hand van de planning die wij voor aanvang van de donatie hebben opgesteld liepen wij spijtig genoeg iet meer dan een week achter op schema. Absoluut niet goed maar het betrof ‘slechts’ iets meer dan een week.
Wij hebben meerdere zaken toegezegd zoals o.a.
1)
dat wij wél de hoge kwaliteit in kunnen kopen en dat wij de kwaliteit kunnen gáranderen;
dat wij wél de hoge kwaliteit in kunnen kopen en dat wij de kwaliteit kunnen gáranderen;
2)
dat wij binnen 10 dagen de mondkapjes met álle documentatie in bezit zouden hebben;
dat wij binnen 10 dagen de mondkapjes met álle documentatie in bezit zouden hebben;
3)
dat onze zending door een transporteur geaccepteerd zou worden;
dat onze zending door een transporteur geaccepteerd zou worden;
4)
én dat wij rechtstreeks aan ziekenhuizen uitleveren.
én dat wij rechtstreeks aan ziekenhuizen uitleveren.
(…)
Dus wij hebben in alle eerlijkheid geen flauw idee, oftewel wij hebben geen noemenswaardige update ontvangen van UPS, omtrent de status van de zending.
(…)
Vervolgstappen
- Wij kunnen afwachten en nog altijd ieder moment een telefoontje van een Nederlandse UPS punt verwachten voor de bezorging.
- De zendingen terugvragen en normaliter komt de zending binnen 6 tot 8 dagen retour en dan kunnen we het nogmaals naar Nederland sturen en dan staat het naar schatting over 20 dagen in Nederland. Bij het retourvragen zullen wij wel de transportkosten moeten voldoen dat neerkomt op +/- 22.000 USD voor 110.000 FFP2’s. (uiteraard betalen wij dit zelf als wij deze keus maken)
- Mochten jullie de donatie terug willen dan zullen wij wanneer de mondkapjes in Nederland aankomen deze tegen kostprijs op de markt brengen zodat wij deze te gelden kunnen maken en het bedrag dat hier uit voortkomt retour kunnen storten.
2.16.
Bij e-mail van 17 mei 2020 heeft Contribute aan 168 Million geschreven:
Zoals ik duidelijk heb aangegeven in ons gesprek van 11 mei jl. is voor ons de maat vol en ons geduld ten einde en heb ik aangegeven dat wij uit het project stappen en van jou een redelijk voorstel verwachten wanneer jij denkt het bedrag van EUR 100.000,- aan ons terug gaat betalen. Dit aangezien de gemaakte afspraken niet nagekomen zijn en ook het hele traject tot nu toe niet naar wens is verlopen (ondanks dat wij dit tussentijds meerdere malen gesignaleerd hebben bij jou).
2.17.
Bij e-mail van 8 juni 2020 heeft Contribute aan 168 Million geschreven:
In de call van vanmiddag hebben we een harde deadline gesteld van woensdag 10 juni 2020 waarop wij vóór 14.00 uur het volgende willen ontvangen (jij hebt deze deadline ook in het gesprek bevestigd):
-
Schriftelijk een kopie van de originele daadwerkelijke bestelling van de mondkapjes in China
Schriftelijk een kopie van de originele daadwerkelijke bestelling van de mondkapjes in China
-
Schriftelijk een kopie van de originele betaling die heeft plaatsgevonden van de bestelling van de mondkapjes
Schriftelijk een kopie van de originele betaling die heeft plaatsgevonden van de bestelling van de mondkapjes
-
De originele aanvraag en volledige correspondentie met (o.a. de overeenkomst, track & Trace nummers e.d.) met de vervoerder van de zending.
De originele aanvraag en volledige correspondentie met (o.a. de overeenkomst, track & Trace nummers e.d.) met de vervoerder van de zending.
-
Definitief concreet plan waarin jullie ons op korte termijn de betaalde EUR 100.000,- terug vergoeden op onze rekening.
Definitief concreet plan waarin jullie ons op korte termijn de betaalde EUR 100.000,- terug vergoeden op onze rekening.
2.18. 168
Million heeft Contribute vervolgens op 14 juli 2020 een e-mail gestuurd met onder meer de volgende inhoud:
Het is en blijft natuurlijk een ontzettend vervelende situatie maar gelukkig is de zending boven water en vertrekt deze, naar verwachting, volgende weekend. De container zal naar schatting 23 dagen op zee zijn en vervolgens nog ingeklaard moeten worden. (…)
Zodra de zending arriveert wil ik deze persoonlijk bij jullie komen bezorgen zodat we elkaar persoonlijk kunnen spreken.
2.19.
Bij brief van 17 juli 2020 heeft de advocaat van Contribute het volgende aan 168 Million geschreven:
U bent tekort geschoten in de nakoming van uw verplichtingen. Primair stelt cliënte zich op het standpunt dat nakoming blijvend onmogelijk is, hetgeen impliceert dat u van rechtswege in verzuim bent. De mondkapjes hadden immers geleverd moeten worden op 6 april 2020 toen de nood bij de ziekenhuizen het hoogst was.
(…)
Indien en voor zover nakoming van uw verplichtingen niet tijdelijk of blijvend onmogelijk zou zijn, bent u in verzuim omdat u de gestelde leveringstermijn niet bent nagekomen en u, zonder dat daar de gehoudenheid toe was, na daartoe in gebreke te zijn gesteld, binnen de daarvoor gestelde redelijke termijn van nakoming, niet aan uw verplichtingen heeft voldaan.
Op grond van het voormelde wenst cliënte thans dan ook gebruik te maken van haar wettelijke recht de overeenkomst tussen u beiden te ontbinden. Per 17 juli 2020 is de overeenkomst dan ook ontbonden en bent u op grond van de wet verplicht tot ongedaanmaking, hetgeen betekent dat u cliënte de door haar aan uw stichting ter beschikking gestelde gelden ad €100.000,- terug dient te betalen.
2.20. 168
Million heeft niet voldaan aan het hiervoor vermelde verzoek van Contribute tot terugbetaling van de € 100.000,00. Op 22 oktober 2020 heeft Contribute 168 Million gedagvaard in de onderhavige procedure.
2.21.
Bij e-mail van 25 december 2020 heeft 168 Million het volgende aan Contribute geschreven:
Nadat ik twee weken geleden prettig gesproken had met [naam 1] heb ik direct actie ondernomen en de resterende mondkapjes laten bezorgen zoals jullie kunnen zien in de bijlagen (afleverbon toevoegen).
3.Het geschil
3.1.
Contribute vordert – samengevat – een verklaring van recht dat de overeenkomst tussen Contribute en 168 Million per 17 juli 2020 buitengerechtelijk is ontbonden. Daarnaast vordert Contribute veroordeling van 168 Million tot betaling van € 100.000,00, vermeerderd met wettelijke rente vanaf 17 juli 2020 en veroordeling van 168 Million in de proceskosten, inclusief de nakosten.
3.2.
Aan haar vorderingen legt Contribute het volgende ten grondslag. Contribute heeft het bedrag van € 100.000,00 aan 168 Million betaald en daar stond voor 168 Million de verplichting tegenover om mondmaskers te leveren. Deze afspraken kwalificeren volgens Contribute primair als koopovereenkomst, of subsidiair als een gift met ontbindende voorwaarden. Nu 168 Million haar verplichtingen uit de overeenkomst niet is nagekomen, heeft Contribute de overeenkomst op 17 juli 2020 buitengerechtelijk ontbonden. Hierdoor is van rechtswege voor 168 Million een verplichting tot ongedaanmaking ontstaan, op grond waarvan zij het bedrag van € 100.000,00 terug diende te betalen aan Contribute. Aan deze ongedaanmakingsverplichting heeft 168 Million niet voldaan.
3.3. 168
Million voert verweer. Volgens 168 Million kwalificeren de afspraken tussen partijen als een gift zonder voorbehouden van opschortende of ontbindende voorwaarden. De mondmaskers zijn weliswaar niet binnen de toegezegde termijn geleverd, maar dit is het gevolg van bijzondere omstandigheden die niet aan 168 Million zijn toe te rekenen. In het bijzonder gaat het dan om de wijziging van regelgeving door de Chinese overheid en wijzigingen van het transportproces bij de transporteur. Daarnaast stelt zij dat de mondmaskers op 25 december 2020 alsnog zijn geleverd. Concreet beroept 168 Million zich op overmacht en voert zij aan dat haar tekortkoming in de gegeven omstandigheden niet ernstig genoeg is om de ontbinding van de overeenkomst te rechtvaardigen (de zogenaamde ‘tenzij-bepaling’ van artikel 6:265 BW).
3.4.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4.De beoordeling
4.1.
In dit geschil gaat het om de vraag of 168 Million gehouden is het bedrag van € 100.000,00 terug te betalen aan Contribute als gevolg van de (door Contribute ingeroepen) buitengerechtelijke ontbinding. Hierna zal achtereenvolgens worden ingegaan op de kwalificatie van de overeenkomst, de daaruit voortvloeiende verplichtingen, de tekortkoming van 168 Million en de door Contribute ingeroepen buitengerechtelijke ontbinding. Aangezien de rechtbank behoefte heeft aan nadere informatie, zal 168 Million worden opgedragen aanvullende bescheiden in het geding te brengen.
Kwalificatie
4.2.
De afspraken tussen partijen op grond waarvan Contribute het bedrag van € 100.000,00 diende te betalen aan 168 Million, waarna 168 Million dit bedrag diende aan te wenden voor de inkoop en het transport van mondmaskers kwalificeren als een overeenkomst van schenking in de zin van artikel 7:175 BW. 168 Million heeft op 28 maart 2020 een projectvoorstel ingediend waarbij zij Contribute verzocht € 100.000,00 te doneren voor het project ‘Steun de Strijd tegen Corona’ (zie 2.4), welke aanvraag Contribute heeft gehonoreerd (zie 2.5). Met deze donatie zou 168 Million een aantal door haar aangewezen ziekenhuizen van mondmaskers voorzien. Hiermee is sprake van een overeenkomst om niet die ertoe strekt dat 168 Million wordt verrijkt ten koste van het eigen vermogen van Contribute.
4.3.
Er is geen sprake van een koopovereenkomst, zoals Contribute heeft aangevoerd. 168 Million heeft zich immers niet verplicht tot het geven van de mondmaskers aan Contribute in ruil voor een daarvoor door Contribute te betalen prijs. De mondmaskers dienden namelijk te worden geleverd aan een aantal met name genoemde ziekenhuizen in Nederland en niet aan Contribute. Wel heeft Contribute inspraak gehad bij de vraag aan welke ziekenhuizen een gedeelte van de mondmaskers zouden worden geleverd.
4.4.
Er is evenmin sprake van een schenking onder ontbindende voorwaarden. Contribute heeft weliswaar aangegeven dat zij het recht houdt de financiering stop te zetten als het doel wijzigt of het project verandert (zie 2.5), maar hiermee zijn partijen geen voorwaarde overeengekomen die de overeenkomst doet vervallen op het moment dat een specifiek omschreven gebeurtenis zich voordoet zoals artikel 6:22 BW de ontbindende voorwaarde omschrijft.
4.5.
Overigens is de kwalificatie van de afspraken tussen partijen niet doorslaggevend voor het beoordelen van de vordering van Contribute. Ook indien sprake zou zijn geweest van een koopovereenkomst, zou deze in beginsel door Contribute kunnen worden ontbonden indien sprake is van een tekortkoming van 168 Million in de nakoming van haar verplichtingen.
4.6.
Dat de overeenkomst tussen partijen een schenking is, wil niet zeggen dat er geen verplichtingen voor 168 Million uit voortvloeien. Bij een schenking kan immers een last worden opgelegd aan de begiftigde, zolang de schenker door nakoming van die last niet in zijn vermogen wordt gebaat. Deze situatie doet zich hier voor, nu de beoogde levering van de mondmaskers niet ten voordele van het vermogen van Contribute strekt.
Inhoud van de verplichtingen
4.7.
Tegenover de verplichting van Contribute om € 100.000,00 te schenken, staat een aantal verplichtingen van 168 Million. 168 Million diende dit bedrag volledig aan te wenden voor het inkopen van mondmaskers en het vervoeren daarvan naar Nederland. 168 Million diende de mondmaskers te verdelen over ziekenhuizen in Nederland, waarbij 11.500 mondmaskers dienden te worden geleverd aan twee door Contribute aangewezen partijen. Daarnaast zijn partijen overeengekomen dat 168 Million Contribute op regelmatige basis op de hoogte zou houden van de voortgang van de levering, alsmede dat zij in ieder geval binnen een week na 30 maart 2020 een eerste update zou geven aan Contribute.
4.8.
Tussen partijen is niet in geschil dat 168 Million heeft toegezegd de mondmaskers te kunnen leveren uiterlijk tien dagen na betaling van het bedrag van € 100.000,00 door Contribute. 168 Million heeft erkend dit te hebben toegezegd, onder meer in haar e-mail van 7 mei 2020 (zie 2.15). Volgens 168 Million kon zij deze korte termijn toezeggen omdat zij rechtstreeks contact had met de fabriek in China waar de mondmaskers zouden worden gemaakt. Het was voor beide partijen van groot belang dat de mondmaskers zo snel mogelijk zouden worden geleverd omdat de ziekenhuizen reeds met (snel naderende) tekorten te maken hadden op het moment dat de schenkingsovereenkomst tot stand kwam. Dit betekent dat de mondmaskers in ieder geval uiterlijk op 9 april 2020 (tien dagen na 30 maart 2020) moesten worden geleverd. Hiermee heeft 168 Million een resultaatsverbintenis op zich genomen.
Tekortkoming en ontbinding
4.9.
Het staat vast dat de mondmaskers niet op de door 168 Million toegezegde datum zijn geleverd. 168 Million is dan ook tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichtingen uit de overeenkomst van schenking.
4.10.
In de e-mail van 1 mei 2020 heeft Contribute aangegeven dat zij uiterlijk op maandag 4 mei 2020 een harde en reële deadline voor de levering van de mondmaskers wilde horen van 168 Million en dat zij zich anders zou terugtrekken uit het project (zie 2.14). 168 Million heeft deze deadline niet gegeven binnen de door Contribute gestelde termijn. Zij heeft in haar e-mail van 7 mei 2020 geschreven dat het niet duidelijk was waar de mondmaskers op dat moment waren. Als vervolgstappen noemde zij de opties van het nog even afwachten, of het terugvragen van de zendingen waarna deze opnieuw konden worden verzonden zodat zij binnen ca. twintig dagen in Nederland konden zijn (zie 2.15). Daarmee heeft 168 Million niet toereikend gereageerd op het verzoek van Contribute om binnen een redelijke termijn toe te zeggen dat zij binnen een gestelde, eveneens redelijke, termijn alsnog zal nakomen (vgl. HR 11 oktober 2019, ECLI:NL:HR:2019:1581). Dit brengt mee dat 168 Million in ieder geval vanaf 4 mei 2020 in verzuim is.
4.11.
Bij brief van 17 juli 2020 heeft Contribute de overeenkomst van schenking buitengerechtelijk ontbonden en aanspraak gemaakt op terugbetaling van het bedrag van € 100.000,00. Op dat moment verkeerde 168 Million in verzuim ten aanzien van haar verplichtingen uit die overeenkomst. De ontbinding treft in beginsel dan ook doel.
4.12.
Ter afwering van de ontbinding heeft 168 Million onder meer gesteld dat sprake is van bijzondere omstandigheden die maken dat zij niet aan haar toezeggingen kon voldoen. Volgens haar kan de vertraging in de levering van de mondmaskers haar niet worden toegerekend en komt haar een beroep op overmacht toe in de zin van artikel 6:75 BW. Hiermee miskent 168 Million dat toerekenbaarheid (van een tekortkoming) geen vereiste is voor ontbinding op grond van artikel 6:265 BW. Alleen hierom al zal de rechtbank voorbij gaan aan het beroep op overmacht.
4.13.
Dat wil echter niet zeggen dat de door 168 Million gestelde omstandigheden geen rol kunnen spelen bij de beoordeling van de buitengerechtelijke ontbinding. Door 168 Million is immers ook een beroep gedaan op de tenzij-bepaling van artikel 6:265 BW, aan welk beroep zij dezelfde feiten ten grondslag heeft gelegd als aan het beroep op overmacht.
4.14.
Het is op grond van de hoofdregel van artikel 150 Rv aan 168 Million om de omstandigheden te stellen en zo nodig te bewijzen die zien op toepassing van de tenzij-bepaling (vgl. HR 28 september 2018, ECLI:NL:HR:2018:1810). Bij de beantwoording van de vraag of de ontbinding gerechtvaardigd is, kunnen alle omstandigheden van het geval van belang zijn (vgl. o.m. HR 27 november 1998, ECLI:NL:HR:1998:ZC2789). Meer in het bijzonder kan het daarbij ook gaan om omstandigheden die zijn gelegen ná het moment van (buitengerechtelijke) ontbinding (vgl. hiervoor, het onder het oude recht gewezen, HR 11 juni 1982,
NJ1983, 695).
NJ1983, 695).
4.15.
Ter onderbouwing van haar beroep op de tenzij-bepaling, heeft 168 Million de volgende omstandigheden naar voren gebracht:
er was sprake van een gift zonder voorbehouden van opschortende of ontbindende voorwaarden;
de Chinese overheid heeft kort na de totstandkoming van de overeenkomst van schenking de regelgeving voor het uitvoeren van mondmaskers veranderd;
de donatie van € 100.000,00 is door 168 Million aangewend voor het beoogde doel, namelijk het inkopen en naar Nederland transporteren van mondmaskers;
het transportproces bij de transporteur is gewijzigd buiten toedoen van 168 Million;
168 Million heeft er alles aan gedaan om de zendingen te traceren en alsnog zo snel mogelijk in Nederland te krijgen;
er was in Nederland nog steeds behoefte aan medische beschermingsmiddelen, ook na de buitengerechtelijke ontbinding;
de mondmaskers zijn op 25 december 2020 alsnog geleverd door 168 Million aan de door Contribute aangewezen instellingen;
168 Million is een stichting waarbij de donaties worden gekoppeld aan specifieke doelstellingen en het terugbetalen van het bedrag van € 100.000,00 zou in strijd zijn met de eisen van financiële huishouding overeenkomstig ANBI omdat de mondkapjes wel zijn ingekocht en getransporteerd.
4.16.
De omstandigheid onder 1 heeft betrekking op de kwalificatie van de overeenkomst en is hiervoor reeds besproken. Contribute heeft de feiten en omstandigheden onder 3 t/m 7 gemotiveerd weersproken. De bewijslast voor deze feiten en omstandigheden rust op 168 Million nu zij zich beroept op de uitzondering op de hoofdregel van artikel 6:265 BW. Zoals tijdens de mondelinge behandeling reeds ter sprake is gekomen, beschikt de rechtbank op dit moment niet over voldoende documenten om het verweer van 168 Million te beoordelen. Daarnaast bestaat nog teveel onduidelijkheid over de exacte gang van zaken. Hierin ziet de rechtbank aanleiding om geen bewijsopdracht te geven, maar in plaats daarvan 168 Million te bevelen aanvullende bescheiden over te leggen. Het is niet uitgesloten dat op een later moment alsnog een bewijsopdracht zou volgen indien het verdere verloop van deze procedure daar aanleiding voor geeft.
Overleggen bescheiden
4.17.
Van de documenten die de rechtbank in haar beoordeling wil betrekken, kan worden aangenomen dat Contribute daar niet over beschikt, terwijl 168 Million daar wel de beschikking over heeft. Daar komt bij dat deze documenten ter ondersteuning kunnen dienen van het verweer van 168 Million.
4.18.
In het voorgaande ziet de rechtbank aanleiding 168 Million op de voet van artikel 22 Rv te bevelen bescheiden over te leggen. Het gaat daarbij in zijn algemeenheid om documenten die de omstandigheden die 168 Million ten grondslag heeft gelegd aan haar beroep op de tenzij-bepaling ondersteunen en/of bewijzen. Hierbij gaat het in ieder geval om de volgende bescheiden:
- documenten waaruit blijkt dat de door Contribute geschonken € 100.000,00 daadwerkelijk zijn aangewend voor het inkopen van mondmaskers;
- documenten waaruit blijkt dat opdracht is gegeven aan UPS om de aangekochte mondmaskers te vervoeren naar Nederland, waaronder de daarop betrekking hebbende factuur van UPS;
- documenten waaruit de door 168 Million geschetste gang van zaken blijkt met betrekking tot het vervoer van de mondmaskers naar Duitsland, het terughalen van die zending en het daaropvolgende vervoer per boot;
- de communicatie met de transporteur(s) van de mondmaskers, waaruit blijkt dat 168 Million alles in het werk heeft gesteld de mondmaskers te traceren en zo snel mogelijk (alsnog) in Nederland te krijgen;
- documenten waaruit blijkt dat de mondmaskers daadwerkelijk zijn afgeleverd bij het postdepot in Nijkerk;
- documenten waaruit blijkt dat de mondmaskers in december 2020 alsnog zijn geleverd aan de betreffende ziekenhuizen, waaronder de twee door Contribute aangewezen instellingen.
In dit kader merkt de rechtbank op dat 168 Million heeft gesteld dat zij van meerdere partijen donaties heeft ontvangen die zijn aangewend voor het aankopen en vervoeren van mondmaskers. Voor het uiteindelijke oordeel van de rechtbank is mogelijk relevant of er met de donatie van Contribute daadwerkelijk mondmaskers zijn aangekocht en dat die specifieke mondmaskers alsnog zijn geleverd in december 2020. 168 Million zal bescheiden moeten overleggen waaruit de levering van die maskers blijkt. Vooralsnog zijn er geen foto’s in het geding gebracht waarop de aflevering van dozen mondmaskers met daarop de Contribute stickers is te zien. Voorstelbaar is dat 168 Million inzicht geeft, met bescheiden ondersteund, in het aantal donaties dat zij heeft ontvangen en het aantal mondmaskers dat zij in China of elders heeft gekocht en in Nederland heeft afgeleverd.
Vervolg procedure
4.19. 168
Million zal in de gelegenheid worden gesteld om de betreffende bescheiden over te leggen bij akte op de roldatum gelegen vier weken na de datum van dit tussenvonnis. 168 Million zal in diezelfde akte een toelichting kunnen geven op de betreffende documenten.
4.20.
Vervolgens zal Contribute de gelegenheid krijgen om bij akte te reageren op de door 168 Million over te leggen bescheiden, op de roldatum gelegen vier weken na de roldatum waarop 168 Million haar akte heeft genomen.
5.De beslissing
De rechtbank
5.1.
bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van
4 augustus 2021voor het nemen van een akte door 168 Million over hetgeen is vermeld onder 4.18 en 4.19, waarna Contribute op de rol van vier weken daarna een antwoordakte kan nemen,
4 augustus 2021voor het nemen van een akte door 168 Million over hetgeen is vermeld onder 4.18 en 4.19, waarna Contribute op de rol van vier weken daarna een antwoordakte kan nemen,
5.2.
houdt iedere verdere beslissing aan.
Dit vonnis is gewezen door mr. A. van der Hilst en in het openbaar uitgesproken op 7 juli 2021.