Uitspraak
vonnis
RECHTBANK GELDERLAND
Team kanton en handelsrecht
Zittingsplaats Arnhem
zaaknummer / rolnummer: C/05/289293 / KG ZA 15-448
Vonnis in kort geding van 10 september 2015
in de zaak van
de vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
VERENIGING VOOR HEDELSE ONDERNEMERS,
gevestigd te Hedel,
eiseres,
advocaat mr. M. de Jong te 's-Hertogenbosch,
tegen
de publiekrechtelijke rechtspersoon
GEMEENTE MAASDRIEL,
zetelend te Kerkdriel,
gedaagde,
advocaat mr. B. de Haan te 's-Hertogenbosch.
Partijen zullen hierna VVHO en de gemeente genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding met producties
- de op voorhand toegezonden producties 1 tot en met 7 van de gemeente
- de mondelinge behandeling
- de pleitnota van de gemeente.
1.2.
De zaak is gelijktijdig behandeld met de zaak met zaaknummer C/05/289389 KG ZA 15-450. Ten slotte is in verband met de spoedeisendheid van de zaak bepaald dat daarin heden vonnis wordt gewezen. De feiten en de motivering waarop de beslissing in het vonnis steunt, worden hieronder vastgelegd.
2.De feiten
2.1.
VVHO is een vereniging van plaatselijke ondernemers in Hedel. Doel van VVHO is het behartigen van de belangen van de aangesloten plaatselijke ondernemers.
2.2.
De gemeente heeft bij brieven van 15 september 2014, 16 januari 2015 en 3 februari 2015 omwonenden geïnformeerd over onderhouds- en herinrichtingswerkzaamheden aan de Oude Rijksweg, Beatrixstraat en Drielseweg in Hedel. Welke gevolgen deze werkzaamheden voor het verkeer zouden hebben is niet in deze brieven meegedeeld.
2.3.
De gemeente heeft begin 2015 het definitief ontwerp van de inrichtings- en onderhoudswerkzaamheden vastgesteld. Het definitieve ontwerp heeft de gemeente uitgewerkt naar een opdracht die op basis van het EMVI criterium (economisch meest voordelige inschrijving) is aanbesteed.
2.4.
Heijmans heeft op 22 juli 2015 op de aanbesteding ingeschreven. De gemeente heeft het werk in augustus 2015 gegund aan Heijmans. In het plan van aanpak van Heijmans zijn de werkzaamheden onderverdeeld in vier fases. In fase 1 en 2 wordt gewerkt aan de Oude Rijksweg tussen de rotonde bij de Baronieweg en de brug over de Maas tussen Den Bosch en Hedel (hierna: de brug). In het plan van aanpak staat onder meer het volgende:
(…)
De Oude Rijksweg is in zowel fase 1 als 2 afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Door deze fases gelijktijdig uit te voeren, zorgen we ervoor dat de afsluiting maar zes weken duurt. Als we de fases na elkaar uitvoeren zou de afsluiting elf weken duren. Wij verkorten deze tijd dus met maar liefst vijf weken.
(…).
2.5.
Op 2 september 2015 heeft de gemeente samen met de aannemer Heijmans een informatieavond gehouden voor bewoners. Op deze informatieavond is meegedeeld dat de Oude Rijksweg en de brug voor een periode van zes weken in beide richtingen vrijwel volledig zullen worden afgesloten en welke omleidingsroutes beschikbaar zullen zijn.
2.6.
Heijmans zal op 14 september 2015 met de onderhoudswerkzaamheden starten. De afsluiting van de Oude Rijksweg en de brug voor auto- en vrachtverkeer zal plaatsvinden van 14 september 2015 tot 23 oktober 2015. De brug zal toegankelijk blijven voor voertuigen van hulpdiensten, busdiensten (openbaar vervoer), fietsers en ander langzaam verkeer. Het centrum van Hedel zal in deze periode van uit Den Bosch bereikbaar zijn via de A2 afrit Kerkdriel. Voor bewoners van de wijk Maaspoort (Den Bosch) betekent dit een omweg van ongeveer 10 km.
3.Het geschil
3.1.
VVHO vordert, bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:
Ten aanzien van de wijze van uitvoering:
1. de gemeente te gebieden ervoor zorg te dragen dat de Oude Rijksweg ten allen tijde toegankelijk zal blijven voor alle verkeer tussen Hedel en de Maaspoort op straffe van een door de voorzieningenrechter in goede justitie te bepalen dwangsom;
Ten aanzien van het moment van uitvoering:
2. de gemeente te gebieden de uitvoering van de afsluiting in welke vorm dan ook niet anders te doen plaatsvinden dan gedurende de zomervakantie van 2016 (tussen 23 juli en 4 september 2016);
3. subsidiair de gemeente te gebieden de uitvoering van de afsluiting in welke vorm dan ook niet eerder te doen plaatsvinden dan op enig moment ten minste 3 maanden na de datum van het vonnis in deze;
4. de gemeente te veroordelen in de proceskosten.
4.De beoordeling
4.1.
Het spoedeisend belang vloeit in voldoende mate uit de stellingen van VVHO voort.
4.2.
De gemeente heeft niet betwist dat in de statuten van VVHO is opgenomen dat het doel van VVHO het behartigen van de belangen van de ondernemers in Hedel is. Op grond van artikel 3:305a lid 1 BW is VVHO dan ook bevoegd in rechte op te treden voor de bij haar aangesloten ondernemers. Zij kan dan ook worden ontvangen in haar vorderingen.
4.3.
Vast staat dat de gemeente geen verkeersbesluit heeft genomen als bedoeld in artikel 15 lid 2 van de Wegenverkeerswet. De gemeente heeft onbetwist toegelicht dat zij op grond van artikel 34 van het Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer (hierna: BABW) een maatregel heeft getroffen bestaande uit het afsluiten van een deel van de Oude Rijksweg voor de duur van zes weken ten behoeve van de uit te voeren werkzaamheden. Ingevolge artikel 35 BABW kan een dergelijke maatregel worden uitgevoerd zonder een daaraan ten grondslag liggend verkeersbesluit. Nu de gemeente geen besluit heeft genomen in de zin van artikel 1:3 van de Awb, heeft er ook geen bestuursrechtelijke rechtsgang voor VVHO opengestaan. De voorzieningenrechter acht zich dan ook bevoegd om over dit geschil te oordelen.
4.4.
VVHO heeft aan haar vorderingen ten grondslag gelegd dat de gemeente met het vrijwel volledig afsluiten van de Oude Rijksweg en de brug voor de duur van zes weken onrechtmatig handelt omdat de gemeente onvoldoende rekening heeft gehouden met de belangen van de ondernemers in Hedel.
4.5.
Voorop staat dat het treffen van een maatregel als bedoeld in artikel 34 BABW een bestuurlijke beslissing is, waarbij aan de gemeente een beleids- en beoordelingsvrijheid toekomt. De rechter mag niet ‘op de stoel van het bestuur gaan zitten’. Dit neemt echter niet weg dat ook een bestuurlijke beslissing is onderworpen aan een rechtmatigheidstoets. Een rechtmatigheidstoetsing geschiedt aan de hand van het geschreven recht en de (veelal ongeschreven) algemene beginselen van behoorlijk bestuur. De rechter zal daarbij terughoudendheid moeten betrachten. Wanneer de (voorzieningen)rechter tot de slotsom komt dat de gemeente in redelijkheid niet tot de bestreden beslissing heeft kunnen komen, kan dat een grond zijn om die beslissing voor onrechtmatig te houden.
4.6.
De gemeente heeft ter zitting toegelicht dat een vrijwel algehele afsluiting van een deel van de Oude Rijksweg en de brug in alle opzichten zal zorgen voor zo weinig mogelijk hinder voor de doorstroming van het verkeer en voor de omwonenden en ondernemers. De gemeente stelt dat zij met het oog op de verkeersveiligheid heeft besloten de Oude Rijksweg in beide richtingen en de brug voor auto- en vrachtverkeer af te sluiten. Aan de hand van gehouden verkeerstellingen is de gemeente bekend met de hoeveelheid verkeer op de Oude Rijksweg. Wanneer gedurende de werkzaamheden de brug en één rijbaan van de Oude Rijksweg zou worden opengehouden, zal het verkeer over die ene rijbaan in beide richtingen door verkeerslichten geregeld moeten worden. Gelet op de hoeveelheid verkeer dat normaal gesproken gebruik maakt van de Oude Rijksweg en de brug zullen hierdoor grote verkeersopstoppingen voor en op de brug ontstaan. Deze situatie is dusdanig ernstig dat de verkeersafwikkeling en de verkeersveiligheid in het geding zullen komen. Hedel zal hierdoor ook niet meer bereikbaar zijn voor voertuigen van hulpdiensten vanuit Den Bosch of vanaf de andere kant. Bovendien zullen de werkzaamheden door het openhouden van één rijstrook langer duren. De werkzaamheden en daarmee de onveilige situatie zullen in dat geval elf weken in beslag nemen.
4.7.
Een goed alternatief om de brug anders dan via de Oude Rijksweg bereikbaar (en dus open) te houden is er niet. Ter zitting is duidelijk geworden dat het verkeer in dat geval door de kern van Hedel moet worden geleid. Het centrum bestaat echter uit een 30 km zone en de wegen in de kern zijn niet zo ingericht dat zij een grote verkeersstroom kunnen verwerken. Dit zal leiden tot verkeersopstoppingen in de kern van Hedel en tot onveilige situaties aldaar. De gemeente heeft besloten de brug wel open te houden voor voertuigen van hulpdiensten, voor de buslijnen, voor fietsverkeer en voor langzaam verkeer zoals tractoren, graafmachines e.d. In bijzondere gevallen, zo heeft de gemeente ter zitting laten weten, kunnen (zand)transporten per vrachtwagen als langzaam verkeer over de brug. Dit zijn allemaal belangen die de gemeente heeft kunnen laten meewegen en dit zijn ook belangen die kunnen opwegen tegen de belangen van de ondernemers van Hedel. Met name het belang dat voertuigen van hulpdiensten Hedel snel moeten kunnen bereiken is van gewicht. Het gaat hier om de veiligheid en de gezondheid van de inwoners en bezoekers van Hedel en omgeving.
4.8.
Dat belangen van Hedelse ondernemers hierdoor op een onaanvaardbare wijze in het gedrang komen, kan niet worden aangenomen. De gemeente heeft onbetwist toegelicht dat de Maaspoort over een eigen winkelcentrum met detailhandel beschikt. VVHO heeft niet aannemelijk gemaakt dat er desondanks toch een grote stroom klanten uit de Maaspoort haar inkopen doet bij de detailhandel in Hedel. Dat door de afsluiting van de brug verkeer vanuit Den Bosch 10 kilometer moet omrijden en de kans loopt op de snelweg in een file terecht te komen maakt ook geen verschil. Gebleken is immers dat alternatieven voor volledige afsluiting ook zullen leiden tot verkeersopstoppingen op de brug en/of in de kern van Hedel. Verkeer vanuit Den Bosch zal dus hoe dan ook vertraging ondervinden. Dat de ondernemers in Hedel van de afsluiting van zes weken meer nadeel zullen ondervinden dan van het openhouden van één rijbaan gedurende werkzaamheden die dan elf weken in beslag nemen staat dus nog niet vast. Voor ondernemers in Hedel die met groot materieel en/of zware vrachtwagens werkzaamheden moeten uitvoeren aan de andere kant van de brug is een voorziening getroffen. Zij kunnen op aanvraag als langzaam verkeer de brug over. Het is dan ook niet aannemelijk dat de afsluiting van de Oude Rijksweg en de brug voor een periode van zes weken zal leiden tot onoverkomelijke problemen voor de ondernemers in Hedel.
4.9.
Het is op zichzelf juist dat de algehele afsluiting van de brug en de Oude Rijksweg pas in een laat stadium bekend zijn gemaakt. Ter zitting is gebleken dat dit het gevolg was van de aanbesteding. Het was de gemeente vanaf 20 augustus 2015 pas bekend welke afsluitingen plaats zouden gaan vinden. Welke maatregelen de ondernemers zouden kunnen hebben treffen en zouden hebben getroffen om nadeel door de afsluiting te voorkomen indien zij eerder van de volledige afsluiting op de hoogte waren geweest is niet uit de verf gekomen.
4.10.
Al met al is dan ook niet gebleken dat de ondernemers in Hedel door de zes weken durende afsluiting onevenredig in hun belangen worden benadeeld. Het valt onder het algemeen maatschappelijk risico dat de Oude Rijksweg en de brug voor een bepaalde periode voor onderhoud zullen worden afgesloten. Een periode van zes weken is ook niet onredelijk lang. De conclusie is dan ook dat de gemeente in redelijkheid de onderhavige maatregelen heeft kunnen treffen. Hetgeen VVHO overigens nog heeft aangevoerd kan ook niet tot een ander oordeel leiden.
4.11.
Het vorenstaande leidt tot de slotsom dat de gemeente niet onrechtmatig heeft gehandeld jegens de bij VVHO aangesloten ondernemers. De vorderingen van VVHO zullen daarom worden afgewezen.
4.12.
VVHO zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van de gemeente worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van de gemeente worden begroot op € 1.429,00 (€ 613,00 griffierecht + € 816,00 salaris advocaat).
5.De beslissing
De voorzieningenrechter
5.1.
wijst de vorderingen af,
5.2.
veroordeelt VVHO in de proceskosten, aan de zijde van de gemeente tot op heden begroot op € 1.429,00.
Dit vonnis is gewezen door mr. R.J.B. Boonekamp en in het openbaar uitgesproken op 10 september 2015. De feiten en de motivering zijn afzonderlijk vastgelegd op
1 oktober 2015.
1 oktober 2015.
Coll. MBR