Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ARNHEM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 185785 / HA ZA 09-1054
Vonnis in het bevoegdheidsincident van 2 juni 2010
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
CONTINED B.V.,
gevestigd en kantoorhoudende te Wageningen,
eiseres,
advocaat mr. W.R.H. Jager te Ede,
tegen
de vennootschap naar buitenlands recht
COSMOFARMA BVBA,
gevestigd en kantoorhoudende te Gent, België,
gedaagde,
advocaat mr. M. Harte te Terneuzen.
Partijen zullen hierna Contined en Cosmofarma genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding
- de conclusie van antwoord
- de conclusie van repliek
- de conclusie van dupliek.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1. Contined heeft aan Cosmofarma een offerte, d.d. 17 september 2008, gestuurd, met daarin ondermeer deze tekst:
(…)
Voorwaarden: de algemene voorwaarden van Contined B.V., zoals op de ommezijde vermeld, zijn uitsluitend van toepassing op al onze overeenkomsten.
(…)
Op onze overeenkomsten zijn onze voorwaarden, zoals gedeponeerd bij de Arrondissementsrechtbank te Arnhem onder nrs. 2004/60 & 2004/58, van toepassing.
2.2. Op de achterzijde van de prijsopgave van 17 september 2008 staan de algemene voorwaarden afgedrukt, die ondermeer als volgt luiden:
(…)
12.0 disputes
(…)
12.2 Any dispute whatsoever arising from agreements concluded with Contined BV shall at the discretion of Contined BV be brought before one of the following:
a. either the civil judge of the Arnhem district court which has exclusive jurisdiction over the dispute;
b. or the Netherlands Arbitration Institute in Rotterdam which will deal with the dispute in accordance with its regulations.
(…)
2.3. Contined heeft aan Cosmofarma goederen geleverd en twee facturen gestuurd, d.d. 23 oktober 2008 en 12 november 2008, beide voor een bedrag van
EUR 4.741,34.
2.4. Contined heeft Cosmofarma gesommeerd tot betaling bij brief van 23 januari 2009.
2.5. Cosmofarma heeft de facturen niet betaald.
3. Het geschil in de hoofdzaak
3.1. Contined vordert samengevat - veroordeling van Cosmofarma tot betaling van EUR 10.645,35 vermeerderd met 1 % rente per maand over EUR 9.462,68 en daarbij kosten.
3.2. Contined baseert haar vordering op nakoming van een koopovereenkomst. Zij vordert betaling van de openstaande facturen.
3.3. Cosmofarma voert verweer. Zij voert primair als verweer dat de overeenkomst nietig is op grond van dwaling en subsidiair dat deze nietig is op grond van bedrog en meer subsidiair op grond van misbruik van omstandigheden. Meest subsidiair voert Cosmofarma aan dat zij bevoegd is de betaling op te schorten op grond van een tekortkoming in de nakoming van de zijde van Contined.
3.4. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4. De beoordeling in het incident
4.1. Contined stelt dat de rechtbank Arnhem bevoegd is op grond van artikel 12 van haar algemene voorwaarden. Cosmofarma betwist vóór alle weren dat de rechtbank Arnhem bevoegd is, primair omdat de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn op de overeenkomst en subsidiair doet zij een beroep op vernietiging van de algemene voorwaarden op grond van artikel 6:233 aanhef en sub b Burgerlijk Wetboek (BW).
4.2. Cosmofarma is gevestigd te Gent, België, zodat de rechtsverhouding tussen Contined en Cosmofarma een internationaal karakter kent.
4.3. De vraag of de rechtbank Arnhem in dit geschil de bevoegde rechtbank is, dient (zoals Cosmofarma blijkens haar verwijzing in de conclusie van antwoord sub 2, noot 2 terecht lijkt te veronderstellen) te worden vastgesteld aan de hand van de Europese Verordening nr. 44/2001 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (EEX-Verordening). Op grond van artikel 93 van de Grondwet en artikel 1 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) heeft de EEX-Verordening voorrang boven commune bevoegdheidsregels. Uit artikel 1 lid 1 volgt de materiële toepasselijkheid van deze verordening op het onderhavige geschil.
4.4. Artikel 2 lid 1 van de EEX-Verordening bepaalt dat zij die woonplaats hebben op het grondgebied van een lidstaat opgeroepen worden voor de gerechten van die lidstaat. Vennootschappen hebben voor de toepassing van de Verordening hun woonplaats op de plaats van hun hoofdvestiging (artikel 60 EEX-Verordening). Cosmofarma is gevestigd in België, zodat volgens de hoofdregel van artikel 2 lid 1 EEX-Verordening de Belgische rechter in beginsel bevoegd is tot kennisneming van het onderhavige geschil, tenzij partijen een forumkeuzeovereenkomst hebben gesloten, zoals geregeld in artikel 23 EEX-Verordening. De vraag die nu voorligt, is of partijen een dergelijke overeenkomst hebben gesloten.
4.5. Een forumkeuzeovereenkomst als bedoeld in artikel 23 EEX-Verordening is niet vormvrij en kan slechts worden gesloten:
a) hetzij bij een schriftelijke overeenkomst of bij een schriftelijk bevestigde mondelinge overeenkomst;
b) hetzij in een vorm die wordt toegelaten door de handelwijzen die tussen de partijen gebruikelijk zijn geworden;
c) hetzij, in de internationale handel, in een vorm die overeenstemt met een gewoonte waarvan de partijen op de hoogte zijn of hadden behoren te zijn en die in de internationale handel algemeen bekend is en door partijen bij dergelijke overeenkomsten in de betrokken handelsbranche doorgaans in acht wordt genomen (artikel 23 lid 1 EEX-Verordening).
Voorts is van belang dat de schriftelijkheidseis van artikel 23 lid 1 sub a EEX-Verordening strikt dient te worden uitgelegd aangezien deze ten doel heeft te waarborgen dat de wilsovereenstemming tussen partijen inderdaad vaststaat.
4.6. In de onderhavige zaak is niet voldaan aan de vormvereisten van artikel 23 lid 1 onder a EEX-Verordening. Contined heeft weliswaar op 17 september 2008 aan Cosmofarma een offerte gestuurd – welke hierboven onder 2.1. voor zover relevant is weergegeven – met vermelding dat de algemene voorwaarden, zoals afgedrukt op de achterzijde, van toepassing zijn op alle overeenkomsten gesloten met Contined. Gesteld noch gebleken is echter dat Cosmofarma deze offerte heeft ondertekend, noch dat anderszins sprake is van een tussen partijen ondertekend contract dat uitdrukkelijk naar de algemene voorwaarden verwijst (vgl. HvJ EG 14 december 1976, NJ 1977, 446). In geval van een mondeling gesloten overeenkomst – en daarvan lijkt hier sprake te zijn – is slechts aan de vormvereisten van artikel 23 EEX-Verordening voldaan indien Cosmofarma uitdrukkelijk en schriftelijk de toepasselijkheid van de clausule tot aanwijzing van de bevoegde rechter in algemene voorwaarden heeft aanvaard (vgl. HvJ EG 14 december1976, NJ 1977, 447). Dat dit het geval is, is gesteld noch gebleken. De omstandigheid dat Cosmofarma geen bezwaar heeft gemaakt tegen een eenzijdige verwijzing door Contined naar de toepasselijkheid van haar algemene voorwaarden in haar facturen en in de offerte kan, gelet op voormelde rechtspraak, niet gelden als aanvaarding van de bevoegdheidsclausule. Evenmin is door Contined gesteld, noch is daarvan anderszins gebleken, dat zich hier de situatie voordoet zoals bedoeld in artikel 23 lid 1 sub b of sub c EEX-Verordening.
4.7. Het beroep op de onbevoegdheid van de rechtbank slaagt derhalve. De rechtbank dient zich aanstonds onbevoegd te verklaren. Het subsidiaire beroep op de vernietigbaarheid ex artikel 6:233 aanhef en onder b BW kan dan onbesproken blijven.
4.8. Contined zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Cosmofarma worden begroot op:
- vast recht EUR 313,00
- salaris advocaat 904,00 (2,0 punten × tarief EUR 452,00)
Totaal EUR 1.300,25
5. De beslissing in de hoofdzaak en in het incident
De rechtbank
5.1. verklaart zich onbevoegd kennis te nemen van het onderhavige geschil van partijen,
5.2. veroordeelt Contined B.V. in de proceskosten, aan de zijde van Cosmofarma BVBA tot op heden begroot op EUR 1.300,25.
Dit vonnis is gewezen door mr. R.A van der Pol en in het openbaar uitgesproken op 2 juni 2010.
Coll.: G.L.