Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ARNHEM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 173332 / KG ZA 08-482
Vonnis in kort geding van 8 september 2008
in de zaak van
de naamloze vennootschap
NOVUM NIEUWS N.V.,
gevestigd en kantoorhoudende te Amsterdam,
eiseres,
advocaat mr. A.T. Bolt te Arnhem,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
MOUNTAIN MEDIA B.V.,
h.o.d.n. Dagblad De Pers,
statutair gevestigd te Arnhem,
kantoorhoudende te Amsterdam,
gedaagde,
advocaten mrs. N.W.M. van den Heuvel en O.N.S. Hakvoort te Rotterdam.
Partijen zullen hierna Novum Nieuws en De Pers genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding
- de mondelinge behandeling
- de pleitnota van Novum Nieuws
- de pleitnota van De Pers.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1. Novum Nieuws is een persbureau dat elke dag nieuws uit binnen- en buitenland, alsook nieuws over sport, entertainment, economie en ICT in tekst, beeld en geluid levert.
2.2. De Pers is een gratis krant die sinds januari 2007 verschijnt.
2.3. Partijen hebben blijkens een door De Pers voor accoord ondertekende brief van Novum Nieuws van 22 december 2006 een overeenkomst tot nieuwslevering (hierna: de overeenkomst) gesloten. In deze brief is – voor zover thans relevant – het volgende opgenomen:
Telefonisch hebben wij de volgende afspraken gemaakt:
- Novum Nieuws levert de dienstverlening conform de offerte (als bijlage bijgevoegd) welke Dagblad De Pers (integraal) mag (her)gebruiken in haar gedrukte en online uitgaven;
- Novum Nieuws is gerechtigd gezamenlijk kopij op te nemen in haar dienstverlening aan derden. Partijen bezien nog of en/of op welke wijze Dagblad De Pers daarvoor een vergoeding krijgt, waarbij in ieder geval overeen is gekomen dat Dagblad De Pers Euro 100.000,- korting krijgt als een dagblad van PCM, Telegraaf, Wegener GPD en/of Metro voor een substantieel bedrag klant wordt bij Novum Nieuws;
- De overeenkomst tot levering van de dienstverlening kent een looptijd van 3 jaar;
- Voor de dienstverlening en samenwerking als hiervoor omschreven zal Dagblad De Pers een jaarlijkse vergoeding van Euro 500.000,- aan Novum Nieuws betalen.
2.4. Maandelijks factureerde Novum Nieuws aan De Pers een bedrag van € 44.166,-, welk bedrag bestond uit € 41.666,- voor de dienstverlening en € 2.500,- voor additionele economische berichtgeving.
2.5. Per 1 januari 2008 is het dagblad ‘DAG’ klant geworden van Novum Nieuws. Daardoor is met toepassing van het onder 2.3., tweede gedachtestreepje, geciteerde het door Novum Nieuws maandelijks te factureren bedrag verlaagd met een bedrag van € 8.333,-. Vanaf januari 2008 verstuurt Novum Nieuws maandelijks een factuur ten bedrage van
€ 37.032,67 naar De Pers.
2.6. Nadat De Pers vanaf januari 2008 haar betalingsverplichting niet tijdig nakwam, hebben partijen in mei 2008 overleg gevoerd. Tijdens dat overleg heeft De Pers aangegeven dat zij nadacht over een redactionele koerswijziging om haar wat tegenvallende resultaten te verbeteren. De Pers zou op korte termijn hierop terugkomen bij Novum Nieuws.
2.7. Bij brief van 8 juli 2008 heeft De Pers Novum Nieuws het volgende bericht:
Hierbij meld ik je dat de redactionele koerswijziging van Dagblad De Pers zoals ik die eerder aankondigde, inderdaad zijn beslag gaat krijgen. Dat zal in de loop van de maand september gaan gebeuren.
De wijziging houdt in dat we de komende maanden De Pers een steeds sterker economisch profiel gaan geven. Het aanbod van Novum zoals we dat tot nu toe hebben gehad, sluit daarbij onvoldoende aan. Daarnaast heb ik met de aandeelhouders afgesproken dat het kostenniveau van de krant drastisch omlaag moet.
In overleg met de vigerende hoofdredactie heb ik daarom besloten om onze huidige overeenkomst per 1 september a.s. te beëindigen.(…)
Ik heb intern gezocht naar een door beide partijen getekend contract tussen Mountain Media en Novum, maar dat niet kunnen vinden. Het enige dat boven water is gekomen is een emailwisseling tussen jou en [naam]. Ik besef dat een emailwisseling óók een afspraak is. Ik wil een juridisch gevecht vermijden omdat me dat voor beide partijen niet goed lijkt, maar ik zal me als dat nodig is verweren.
Voor wat betreft het vervolg zie ik twee mogelijkheden:
1. We beëindigen het contract per 1 september 2008. Ik ben bereid in alle redelijkheid iets van een afkoopsom te betalen, maar gezien onze financiële situatie moet je je daarbij niet al te veel voorstellen.
2. We laten het contract doorlopen tot 31 december 2009 onder de conditie dat we gezien het geringe gebruik dat we in de toekomst van Novum zullen maken, een fee betalen van 96.000 euro op jaarbasis, 8.000 per maand. In dat geval verlangen noch verwachter we uiteraard dat Novum haar feed aanpast aan de nieuwe behoeften van mijn krant.
Ik verzoek je deze brief, die ik separaat ook per post zal sturen, te beschouwen als een formele opzegging van onze kant. Dat wil zeggen dat ik onze overeenkomst per 1 september a.s. als beëindigd beschouw, tenzij we in goed overleg tot een andere oplossing komen.
2.8. Novum Nieuws heeft De Pers bij brief van 14 juli 2008 bericht dat zij de opzegging van 8 juli 2008 beschouwt als een opzegging tegen 15 januari 2010. De Pers heeft met haar e-mailbericht van 16 juli 2008 hierop gereageerd en aangegeven dat zij hoe dan ook wil stoppen met de samenwerking met Novum Nieuws, waarna Novum Nieuws bij e-mailbericht van 21 juli 2008 De Pers heeft bericht dat zij haar zal houden aan de overeenkomst.
3. Het geschil
3.1. Novum Nieuws vordert dat de voorzieningenrechter
I. De Pers gebiedt om op straffe van verbeurte van een dwangsom direct na betekening van dit vonnis ondubbelzinnig en zonder voorbehoud de overeenkomst tussen Novum Nieuws en De Pers integraal na te komen,
II. De Pers veroordeelt om de door Novum Nieuws maandelijks te versturen facturen ter grootte van € 37.032,67 (zegge: zevenendertigduizendtweeëndertig euro en zevenenzestig eurocent) telkens binnen de overeengekomen betalingstermijn te voldoen, en
III. De Pers gebiedt dat binnen 48 uren na betekening van dit vonnis een Nederlandse bank een onherroepelijke bankgarantie op eerste afroep zal stellen, althans De Pers gebiedt dat zij zich inspant dat een onherroepelijke bankgarantie op eerste afroep zal worden gesteld ter grootte van € 222.196,02 (te weten 6 maanden fee) door een Nederlandse bank ten gunste van Novum Nieuws binnen 48 uren na betekening van dit vonnis, althans dat De Pers een door de voorzieningenrechter te bepalen zekerheid zal stellen.
3.2. Novum Nieuws legt aan haar vorderingen ten grondslag dat de overeenkomst met De Pers niet voorziet in een tussentijdse opzeggingsmogelijkheid, zodat De Pers wanprestatie pleegt als zij zich niet langer houdt aan hetgeen partijen zijn overeengekomen. De inkomsten die Novum Nieuws uit hoofde van de overeenkomst met De Pers verwerft, vertegenwoordigen 20% van de totale omzet van Novum Nieuws. Indien de overeenkomst voortijdig zou worden beëindigd, betekent dit dat Novum Nieuws in ernstige mate zal worden belemmerd in haar bedrijfsvoering en dat mogelijk zelfs het voortbestaan van Novum Nieuws in gevaar komt.
3.3. De Pers voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4. De beoordeling
4.1. Met de aard van het gevorderde en het daaraan ten grondslag gelegde acht de voorzieningenrechter het spoedeisend belang bij de gevraagde voorziening gegeven.
4.2. Volgens vaste jurisprudentie kan een voor bepaalde tijd gesloten overeenkomst, zo tussentijdse opzegbaarheid niet is bedongen, in beginsel niet eenzijdig tussentijds door opzegging worden beëindigd. Weliswaar is niet geheel uitgesloten dat op dit beginsel een uitzondering wordt aangenomen, maar een dergelijke uitzondering kan slechts haar grond vinden in onvoorziene – dat wil zeggen niet in de overeenkomst verdisconteerde – omstandigheden, die niet voor rekening van de opzeggende partij komen en die van zo ernstige aard zijn dat de wederpartij naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid instandhouding van de overeenkomst tot het overeengekomen tijdstip niet mag verwachten.
4.3. De Pers heeft bij de mondelinge behandeling als reden voor de tussentijdse opzegging de nadruk erop gelegd dat de kwaliteit van de dienstverlening van Novum Nieuws vaak te wensen overlaat. De door Novum Nieuws aangeboden berichten zijn volgens haar vaak foutief, onvolledig en/of te laat. Bovendien is slechts een beperkt deel van de berichten bruikbaar. Dit geldt eveneens voor de door Novum Nieuws aangeboden foto’s. Partijen hebben daar eerder ook over gesproken. Daar komt bij dat de koers van De Pers moest worden gewijzigd vanwege tegenvallende resultaten. De redactie is ingekrompen en de nadruk is komen te liggen op financieel-economisch nieuws, teneinde het aantal adverteerders te vergroten. De Pers betaalt thans dan ook teveel voor het aantal berichten dat zij van Novum Nieuws afneemt en nog zal afnemen. Om die reden heeft zij aangeboden om de overeenkomst af te kopen of de overeenkomst voort te zetten maar dan met een aanzienlijk lagere fee.
4.4. Vast staat dat De Pers bij brief van 8 juli 2008 de overeenkomst tussentijds heeft opgezegd. Die brief kan niet anders gelezen worden dan dat De Pers die opzegging heeft gegrond op en gemotiveerd met een redactionele koerswijziging en het drastisch willen terugbrengen van de kosten. Dat De Pers haar redactionele koers heeft gewijzigd en daardoor minder gebruik zal maken van de diensten van Novum Nieuws, levert voorshands geoordeeld geen onvoorziene omstandigheid op, die niet voor haar rekening zou moeten komen. Immers, De Pers had rekening kunnen en moeten houden met de mogelijkheid van een (noodzaak tot) koerswijziging, bijvoorbeeld omdat de resultaten, en dan met name de inkomsten uit advertenties, minder zouden zijn dan begroot. Door een overeenkomst voor 3 jaar zonder opzeggingsmogelijkheid aan te gaan, heeft zij willens en wetens het risico genomen dat bij redactionele koerswijzigingen of tegenvallende resultaten zij niet zomaar de overeenkomst met Novum Nieuws zou kunnen beëindigen.
4.5. Wat de beweerdelijke gebrekkige kwaliteit van de nieuwsberichten betreft wordt het volgende overwogen. De Pers heeft aangevoerd dat er tussen partijen gesprekken hebben plaatsgevonden over de kwaliteit van de nieuwslevering. Novum Nieuws heeft te dien aanzien verklaard dat medio 2007 op haar verzoek een gesprek heeft plaatsgevonden over de door haar aangeboden foto’s. Novum Nieuws wilde weten wat de ervaringen van De Pers hiermee waren. Uit het gesprek bleek dat die niet (geheel) positief waren, waarna het een en ander volgens Novum Nieuws naar ieders tevredenheid is aangepast. Volgens Novum Nieuws heeft nadien nimmer meer een gesprek over de kwaliteit van de door haar geleverde berichten en/of foto’s plaatsgevonden. Daartegenover heeft De Pers niet met bescheiden aannemelijk gemaakt dat wel regelmatig gesprekken over teleurstellende kwaliteit hebben plaatsgevonden.
Gesteld noch gebleken is verder dat De Pers Novum Nieuws in gebreke heeft gesteld omdat zij haar verplichtingen uit hoofde van de overeenkomst niet nakwam of nakomt. Evenmin is de overeenkomst door De Pers buitengerechtelijk ontbonden of is in een bodemprocedure ontbinding van de overeenkomst gevorderd met als grondslag een gebrekkige nakoming.
Ook in de opzeggingsbrief van De Pers van 8 juli jongstleden valt niets te lezen over de kwaliteit van de nieuwslevering. Dat een en ander in aanmerking nemende kan de voorzieningenrechter het verweer van De Pers dat de matige kwaliteit als onvoorziene omstandigheid moet worden gezien die niet voor rekening van De Pers mag komen en voldoende ernstig is om tussentijdse beëindiging te rechtvaardigen, dan ook niet volgen.
4.6. Het voorgaande leidt er toe dat De Pers, voorlopig geoordeeld, geen rechtsgeldige reden had om de overeenkomst met Novum Nieuws tussentijds op te zeggen. De vordering van Novum Nieuws tot nakoming van de overeenkomst zal dan ook worden toegewezen. Aan deze veroordeling zal een dwangsom worden verbonden die zal worden beperkt en gemaximeerd. De Pers zal, mede gelet op de betaalachterstanden in het verleden, tevens worden veroordeeld tot betaling van de maandelijkse facturen binnen de daarvoor gestelde termijn. De voorzieningenrechter ziet, gelet op hetgeen hiervoor is overwogen onder 4.4. en 4.5., geen aanleiding om dit bedrag te matigen tot een bedrag van € 8.000,- per maand, zoals De Pers in haar opzeggingsbrief van 8 juli 2008 heeft voorgesteld.
4.7. Novum Nieuws heeft ten slotte nog gevorderd dat De Pers ten behoeve van Novum Nieuws zekerheid, bij voorkeur in de vorm van een bankgarantie, zal stellen voor een bedrag van € 222.196,02 (te weten 6 maanden fee). Als grondslag heeft zij hiervoor het slechte betalingsgedrag van De Pers aangevoerd.
4.8. Voorop staat dat niet gesteld of gebleken is dat uit de overeenkomst tussen de partijen enige verplichting tot het stellen van zekerheid voortvloeit. Zonder de specifieke contractuele verplichting daartoe kan een algemene verplichting tot het stellen van zekerheid als conservatoire maatregel niet worden aangenomen. Het gaat hier ook niet om een geval als bedoeld in artikel 6:105 BW (HR 14 december 2001, NJ 2002, 45).
4.9. De Pers zal als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Novum Nieuws worden begroot op:
- dagvaarding € 71,80
- vast recht 815,00
- overige kosten 0,00
- salaris procureur 816,00
Totaal € 1.702,80
5. De beslissing
De voorzieningenrechter
5.1. gebiedt De Pers om direct na betekening van dit vonnis ondubbelzinnig en zonder voorbehoud de overeenkomst tussen Novum Nieuws en De Pers integraal na te komen,
5.2. bepaalt dat De Pers voor iedere dag of gedeelte daarvan dat zij in strijd handelt met het onder 5.1. bepaalde, aan Novum Nieuws een dwangsom verbeurt van € 1.250,-, tot een maximum van € 650.000,-,
5.3. veroordeelt De Pers om de door Novum Nieuws maandelijks te versturen facturen ter grootte van € 37.032,67 (zegge: zevenendertigduizend tweeëndertig euro en zevenenzestig eurocent) telkens binnen de overeengekomen betalingstermijn te voldoen,
5.4. veroordeelt De Pers in de proceskosten, aan de zijde van Novum Nieuws tot op heden begroot op € 1.702,80, te vermeerderen met de wettelijke rente over dit bedrag vanaf de veertiende dag na betekening van dit vonnis tot de dag van volledige betaling,
5.5. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.6. wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. R.J.B. Boonekamp en in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van de griffier mr. B.J.M. Vermulst op 8 september 2008.