7.2Detentieomstandigheden in Poolseremand regimes
Inleiding
De rechtbank heeft eerder geoordeelddat sprake is van een algemeen reëel gevaar van
schending van de grondrechten van gedetineerden die in het
remand regimein Polen
terechtkomen. Het kernpunt is dat in het
remand regimeslechts drie vierkante meter persoonlijke ruimte (exclusief sanitair) in een meerpersoonscel is gegarandeerd voor de voorlopig gedetineerde, terwijl die veelal drieëntwintig uren per dag op zijn cel doorbrengt. Verder is de onduidelijkheid over de termijn waarop de opgeëiste persoon contact met de buitenwereld kan bewerkstelligen een bijkomende verzwarende omstandigheid.
De vaststelling van een algemeen reëel gevaar voor schending van de grondrechten voor gedetineerden die terechtkomen in het
remand regime, kan op zichzelf niet tot weigering van de overlevering leiden. Het enkele bestaan van gegevens die duiden op gebreken in dit regime, impliceert immers niet noodzakelijkerwijs dat, in een concreet geval, de grondrechten van de opgeëiste persoon bij overlevering zullen worden geschonden.
Teneinde te verzekeren dat de grondrechten in het concrete geval worden geëerbiedigd, is de rechtbank dan ook verplicht om vervolgens na te gaan of er, in de omstandigheden van het geval, gronden bestaan om aan te nemen dat de opgeëiste persoon na zijn overlevering aan Polen een reëel gevaar zal lopen van schending van zijn grondrechten gezien de omstandigheden in het
remand regimein Polen waar hij zal worden gedetineerd.
De Poolse autoriteiten hebben bij brief van 26 augustus 2025 de door het IRC op 21 augustus 2025 en 22 augustus 2025 geformuleerde vragen, voor zover relevant, als volgt beantwoord:
“Answer to question A. In which remand prison will [opgeëiste persoon] most likely be detained After his surrender?
The suspect [opgeëiste persoon] will ultimately be held at the Detention Facility in Nowy Sącz.
(…)
Depending on the means of transport used to bring the suspect to Poland, the suspect may be temporarily detained in another detention facility appropriate to the place, where the suspect was taken over by the organs of the Police of the Republic of Poland. (…)
Temporary detention lasts a few days at most, in -order to prepare appropriate transport to the Detention Facility in Nowy Sącz.
Answer to question B. Could you confirm that the information attached to this e-mail (Annex II and Annex 111) with regard to the answers to abovementioned questions 1 and 3 is also applicable to [opgeëiste persoon] ?
I fully confirm the position expressed in the documents of the Regional Prosecutor's Office in Poznan, dated 17 and 27 August 2024, regarding the current procedure for executing pre-trial detention in Poland. The principles described in these documents will be fully applied to the suspect [opgeëiste persoon] .
Answer to question C. The Court understands from the CPT report that remand prisoners are provided with a minimum of 3 square meters of personal space (excluding sanitary facilities) in a multioccupancy cell. In light of the judgment in Dorobantu (ECLl:EU:C:2019:857, paragraphs 75-76), can it be guaranteed that the personal space available to [opgeëiste persoon] in a multi-occupancy cell in the remand prison as meant in question A will be at least 4 square meters (excluding sanitary facilities)? Or will he be provided with an amount of personal space between 3 and 4 square meters (excluding sanitary facilities) in a multi-occupancy cell?
The personal space of a residential cell per detainee at the Detention Facility in Nowy Sącz is no less than 3 square meters. The personal space of a residential cell does not include the window recess and radiator recess, nor the area outside internal grates or designated sanitary facilities.
Answer to question D. If [opgeëiste persoon] chooses to participates in all activities offered to him in the remand prison as meant in question A, how many hours per day would he at least spend outside his cell? In a different surrender procedure, the surrender was authorized when it became clear that the wanted person could spend at least 2 hours per day outside of his cell. Can you state whether the wanted person will be able to spend at least 2 hours per day outside of his cell?
Resocialization activities are not carried out on pre-trial detainees, however, provisionally detained persons have the right to participate in cultural and educational activities in the following scope:
access to the radio network, which transmits Polish Radio programmes as well as the prison own radio programmes
access to television programmes (in any cell with a television set)
the possibility of using the daily press delivered to the cell,
the possibility of borrowing books from the prison library,
the possibility of taking part in activities organized in the common room of the residential ward (daily),
the possibility of using the recreational exercise room,
participation in contests organized in this detention facility,
the possibility of participating in individual and collective religious services.
A detainee can take one one hour walk and spend one hour at the daycare center and this allows him to spend 2 hours per day outside of his cell.
(…)”
Standpunt van de raadsman
De raadsman heeft zich primair op het standpunt gesteld dat geen gevolg moet worden gegeven aan het EAB, omdat de overlevering van de opgeëiste persoon tot een schending van artikel 4 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (hierna: Handvest) zal leiden.
De raadsman verwijst naar een uitspraak van deze rechtbank Amsterdam met parketnummer
13-356218-24waarin is geoordeeld dat één uur per dag wandelen en daarnaast nog de mogelijkheid hebben om aan diverse activiteiten deel te nemen onvoldoende is om het algemene gevaar weg te nemen. Daar komt bij dat de opgeëiste persoon in het verleden een zogenaamde N-status heeft verkregen. Hij is die status sindsdien niet meer kwijtgeraakt. Het hebben van een dergelijke status leidt tot beperkingen op bewegingsvrijheid; cellen en ruimten voor werk, studie, sport en religie zijn beveiligd en 24 uur gesloten, gedetineerden mogen alleen activiteiten uitvoeren binnen hun afdeling, bezoek is onder verscherpt toezicht, en er is geen direct contact mogelijk en er is geen sprake van eigen kleding en schoenen. Ook worden er routinematig
strip searchesuitgevoerd bij gedetineerden met een N-status, zonder aanleiding. Uit de door de Poolse autoriteiten verstrekte detentiegarantie blijkt niet dat deze zich ook uitstrekt tot gedetineerden met een N-status, zodat de garantie niet volstaat.
Subsidiair verzoekt de raadsman de behandeling van de zaak aan te houden om de Poolse autoriteiten te vragen of de opgeëiste persoon na zijn overlevering de status van
N-gevangene heeft en, zo ja, of de verstrekte detentiegarantie zich ook uitstrekt over het regime waaronder hij als gevolg van die status komt.
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie stelt zich op het standpunt dat de overlevering kan worden toegestaan.
Uit de van de Poolse autoriteiten ontvangen detentiegarantie blijkt dat de opgeëiste persoon wordt geplaatst in
Nowy Sącz, waar hij over een persoonlijke celruimte van ten minste drie vierkante meter zal kunnen beschikken. Hij kan dagelijks een uur wandelen en daarnaast dagelijks een uur in het
daycare centerverblijven
.De rechtbank heeft in diverse uitsprakengeoordeeld dat dit voldoende is om het algemene gevaar weg te nemen. Daarnaast heeft hij de mogelijkheid om aan diverse activiteiten deel te nemen, zodat de tijd die hij daadwerkelijk buiten zijn cel zal verblijven waarschijnlijk meer is dan twee uur.
Oordeel van de rechtbank
De rechtbank stelt op grond van voornoemde individuele garantie van 26 augustus 2025 vast dat de opgeëiste persoon na overlevering een persoonlijke celruimte van minimaal drie vierkante meter, exclusief sanitair, in een meerpersoonscel ter beschikking zal staan. Uit de garantie blijkt tevens dat de opgeëiste persoon tenminste één uur per dag kan wandelen en daarnaast dagelijks een uur in het
daycare centerkan verblijven. Er bestaat voor de opgeëiste persoon de mogelijkheid om aan diverse activiteiten deel te nemen. Met de officier van justitie is de rechtbank daarom van oordeel dat voor de opgeëiste persoon in ieder geval is gegarandeerd dat hij tenminste twee uur per dag buiten zijn cel mag verblijven.
Ten aanzien van de mogelijke N-status van de opgeëiste persoon overweegt de rechtbank het volgende. De raadsman heeft een Poolse brief uit 2011 overgelegd waaruit valt op te maken dat de opgeëiste persoon destijds een zogenaamde N-status had. De raadsman heeft geen actuele stukken overgelegd waaruit blijkt dat de opgeëiste persoon ook nu nog deze status heeft. De enkele opmerking in het A-formulier “
Armed, escape risk” is daarvoor onvoldoende. De rechtbank stelt voorts vast dat de detentiegarantie die is verstrekt, is toegesneden op de persoon van de opgeëiste persoon. Daarmee strekt de garantie zich ook uit over een eventueel aangepast regime in het geval dat op de opgeëiste persoon van toepassing zou zijn.
Met voormelde individuele garantie is het algemene reële gevaar van schending van grondrechten voor de opgeëiste persoon weggenomen. De detentieomstandigheden van de opgeëiste persoon in Polen na overlevering staan dus niet in de weg aan het toestaan van de overlevering en de rechtbank ziet geen aanleiding om de behandeling aan te houden teneinde hierover nadere vragen te stellen