Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Afdeling Publiekrecht
Teams Strafrecht
Parketnummer: 81/235079-21
Datum uitspraak: 2 juli 2024
Vonnis van de rechtbank Amsterdam, meervoudige economische strafkamer, in de zaak tegen:
[verdachte] ,
gevestigd op [adres] ,
ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel onder nummer [nummer] ,
vertegenwoordigd door:
[persoon 1] ,
geboren op [geboortedatum] in [geboorteplaats] ,
hierna: [persoon 1] .
1.Het onderzoek ter terechtzitting
Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van 2 juli 2024.
De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officier van justitie, mr. H.H.M. Beune, en van wat de vertegenwoordiger van verdachte en haar raadsman, mr. D.J.P. van Barneveld, naar voren hebben gebracht.
2.Tenlastelegging
Aan verdachte is – kort gezegd – tenlastegelegd dat zij zich in de periode van 10 maart 2020 tot en met 31 maart 2020 heeft schuldig gemaakt aan het medeplegen van opzettelijk brengen van verfschilfers, houtsplinters en/of kleine delen isolatiemateriaal in de haven van [plaats] , terwijl daartoe geen vergunning of vrijstelling was verleend (artikel 6.2 Waterwet). Subsidiair is medeplichtigheid aan deze handelingen tenlastegelegd.
De volledige tenlastelegging is opgenomen in een bijlage die aan dit vonnis is gehecht en geldt als hier ingevoegd.
3.Inleiding
Bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) kwam op 27 maart 2020 een e-mail binnen waarin werd gemeld dat een schip, de [naam schip] , in de werkhaven van [plaats] snel en stilletjes werd gesloopt. Ook Rijkswaterstaat ontving een (anonieme) melding over sloop van de [naam schip] . Op 28 maart 2020 gingen een buitengewoon opsporingsambtenaar en een toezichthouder ter plaatse en zij constateerden dat een deel van het achterschip van de [naam schip] verwijderd was en dat er geen voorzieningen waren getroffen om te voorkomen dat materialen in het water terecht zouden komen. De verbalisanten hebben op de balken aan de kademuur verfschilfers en ander vuil gezien. Op het water tussen het schip en de kademuur lag volgens de verbalisanten een lichte oliefilm. De havenmeester had namens de gemeente mondeling toestemming gegeven voor het uitvoeren van werkzaamheden op de [naam schip] . Op 31 maart 2020 zijn ook toezichthouders van ILT en Rijkswaterstaat ter plaatse geweest. De [naam schip] is eigendom van [persoon 2] . De werkzaamheden aan de [naam schip] werden uitgevoerd door [bedrijf] BV (hierna [bedrijf] ). Het verlenen van een vergunning voor het lozen van stoffen in het water van de haven van [plaats] is een bevoegdheid die exclusief toekomt aan Rijkswaterstaat. [persoon 2] noch [bedrijf] had een vergunning bij Rijkswaterstaat aangevraagd dan wel verkregen.
4.Ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie
4.1.
Het standpunt van het Openbaar Ministerie
De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat het Openbaar Ministerie ontvankelijk is in de vervolging van de [verdachte] , omdat de gemeente zich een bevoegdheid heeft toegeëigend die zij niet had, waardoor strafrechtelijke immuniteit niet van toepassing is.
4.2.
Het standpunt van de verdediging
De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat de gemeente strafrechtelijke immuniteit geniet, waardoor het Openbaar Ministerie nietontvankelijk moet worden verklaard.
4.3.
Het oordeel van de rechtbank
Strafrechtelijke vervolging van een lagere overheid, zoals een gemeente, is alleen in specifieke situaties mogelijk.
De Hoge Raad heeft in het arrest Pikmeer II bepaald dat de gemeente strafrechtelijk vervolgd kan worden, tenzij de strafbare feiten zijn begaan bij de uitvoering van exclusieve bestuurstaken (HR 6 januari 1998, ECLI:NL:HR:1998:AA9342).
In latere jurisprudentie is bepaald dat wanneer de gedraging inbreuk maakt op artikel 2 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) de strafrechtelijke immuniteit doorbroken kan worden.
Welke gedragingen worden de [verdachte] verweten?
De verdenking komt er feitelijk op neer dat verdachte toestemming heeft verleend aan [bedrijf] om (sloop)werkzaamheden uit te voeren aan de [naam schip] in de haven van [plaats] . [bedrijf] heeft in de haven van [plaats] bij het uitvoeren van deze werkzaamheden bepaalde stoffen in het water gebracht zonder de daartoe vereiste vergunning.
Door toestemming te verlenen heeft de gemeente, volgens het Openbaar Ministerie, samen met [bedrijf] strafrechtelijk verwijtbaar gehandeld.
Zijn de (vermeende) strafbare feiten begaan bij de uitvoering van exclusieve bestuurstaken?
De rechtbank vindt van wel.
De gemeente heeft deze toestemming namelijk verleend op grond van artikel 4.1 van de Havenverordening [plaats] 2009, waarin is opgenomen dat het verboden is om zonder een vergunning van burgemeester en wethouders van [plaats] verbouwings-, herstel-, onderhouds- of sloopwerkzaamheden te (laten) verrichten aan de kaden dan wel in, op of aan het openbaar water. In artikel 4.2 van de Havenverordening [plaats] 2009 is opgenomen dat zowel de schipper van een vaartuig als de exploitant van een aan de haven gelegen terrein maatregelen moet nemen om te voorkomen dat er vloeistoffen, voorwerpen of zelfstandigheden in het water terecht komen.
Deze toestemming kan niet anders dan door de gemeente worden verleend.
De omstandigheid dat naast de toestemming van de [verdachte] om in de haven werkzaamheden te verrichten ook nog een vergunning van Rijkswaterstaat vereist was om stoffen in het oppervlaktewater te brengen, maakt voor de beoordeling van de rechtbank geen verschil. Het gaat erom of de toestemming van de [verdachte] is verleend in het kader van de uitvoering van een (exclusief) aan de gemeente opgedragen bestuurstaak.
De rechtbank concludeert dan ook dat de gemeente voor de tenlastegelegde gedragingen strafrechtelijke immuniteit geniet. Nu deze strafrechtelijke immuniteit niet wordt doorbroken door strijd met het EVRM, zal het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk worden verklaard in de vervolging van de gemeente.
5.Beslissing
De rechtbank komt op grond hiervan tot de volgende beslissing.
Verklaart het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk in de vervolging van verdachte.
Dit vonnis is gewezen door
mr. M. Vaandrager, voorzitter,
mrs. C.A.E. Wijnker en R.K. Pijpers, rechters,
in tegenwoordigheid van mr. K. Buiskool, griffier,
en uitgesproken op de openbare terechtzitting van deze rechtbank van 2 juli 2024.
[.]
.