ECLI:NL:RBAMS:2023:5801

• Datum uitspraak: 14 september 2023
• Publicatiedatum: 18 september 2023
• Zaaknummer: 13/149748-23
• Instantie: Rechtbank Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht; Europees strafrecht
• Procedures: Eerste en enige aanleg
• Rechters: P. van Kesteren; M.C. Eggink; J.H. Beestman
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Overlevering op basis van Europees aanhoudingsbevel met Ghanese nationaliteit en detentiegarantie

In deze zaak heeft de Rechtbank Amsterdam op 14 september 2023 uitspraak gedaan over de vordering van de officier van justitie tot behandeling van een Europees aanhoudingsbevel (EAB) dat is uitgevaardigd door de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, Afdeling Gent, België. Het EAB betreft de overlevering van een persoon met Ghanese nationaliteit, die op 19 juni 2023 is aangehouden. De opgeëiste persoon is geboren in 1999 en momenteel gedetineerd in Nederland. Tijdens de zitting op 31 augustus 2023 was de opgeëiste persoon aanwezig, bijgestaan door zijn raadsman, mr. M.A.I. Witlox, en de officier van justitie, mr. S. Wirken.

De rechtbank heeft de termijn voor uitspraak verlengd en heeft de identiteit van de opgeëiste persoon bevestigd. Het EAB vermeldt dat de opgeëiste persoon zich schuldig heeft gemaakt aan strafbare feiten volgens Belgisch recht, waaronder deelneming aan een criminele organisatie en illegale handel in verdovende middelen. De rechtbank heeft vastgesteld dat aan de voorwaarden voor overlevering is voldaan, inclusief de garantie van humane detentieomstandigheden in België. De raadsman heeft verzocht om gelijkstelling van de opgeëiste persoon met een Nederlander, maar de rechtbank oordeelt dat niet aan de voorwaarden voor gelijkstelling is voldaan.

De rechtbank heeft ook de detentieomstandigheden in België beoordeeld en geconcludeerd dat er geen reëel gevaar bestaat voor onmenselijke of vernederende behandeling. Uiteindelijk heeft de rechtbank besloten de overlevering toe te staan, omdat het EAB voldoet aan de eisen van de Overleveringswet en er geen weigeringsgronden zijn. De uitspraak is openbaar uitgesproken en er staat geen gewoon rechtsmiddel open tegen deze beslissing.

Uitspraak

RECHTBANK AMSTERDAM

INTERNATIONALE RECHTSHULPKAMER

Parketnummer: 13/149748-23

Datum uitspraak: 14 september 2023

UITSPRAAK

op de vordering van 21 juni 2023 van de officier van justitie bij deze rechtbank tot het in behandeling nemen van een Europees aanhoudingsbevel (EAB). ^[1]

Dit EAB is uitgevaardigd op 19 juni 2023 door de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, Afdeling Gent, België (hierna: de uitvaardigende justitiële autoriteit) en strekt tot de aanhouding en overlevering van:

[opgeëiste persoon],

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1999,

ingeschreven in de Basisregistratie Personen op het adres:

[adres],

nu gedetineerd in [detentieadres],

hierna ‘de opgeëiste persoon’.

1. Procesgang

De behandeling van het EAB heeft plaatsgevonden op de zitting van 31 augustus 2023, in aanwezigheid van mr. S. Wirken, officier van justitie. De opgeëiste persoon is verschenen en bijgestaan door zijn raadsman, mr. M.A.I. Witlox, advocaat te Amsterdam.

De rechtbank heeft de termijn waarbinnen zij op grond van de Overleveringswet (OLW) uitspraak moet doen over de verzochte overlevering met 30 dagen verlengd. ^[2]

2. Identiteit van de opgeëiste persoon

Ter zitting heeft de opgeëiste persoon verklaard dat de bovenvermelde persoonsgegevens juist zijn en dat hij de Ghanese nationaliteit heeft.

3. Grondslag en inhoud van het EAB

Het EAB vermeldt een aanhoudingsbevel van de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, Afdeling Gent (België) van 19 juni 2023. Uit het A-formulier blijkt dat het een aanhoudingsbevel met referentienummer 2022/086 - GE43.L3.2408-2022 betreft.

De uitvaardigende justitiële autoriteit verzoekt de overlevering vanwege het vermoeden dat de opgeëiste persoon zich schuldig heeft gemaakt aan naar Belgisch recht strafbare feiten. Deze feiten zijn omschreven in het EAB. ^[3]

4. Strafbaarheid:

4.1

Feiten vermeld op bijlage 1 bij de OLW

De uitvaardigende justitiële autoriteit wijst een deel van de strafbare feiten aan als feiten vermeld in de lijst van bijlage 1 bij de OLW. De feiten vallen op deze lijst onder nummer 1, 5 en 14, te weten:

• deelneming aan een criminele organisatie;
• illegale handel in verdovende middelen en psychotrope stoffen;
• moord en doodslag, zware mishandeling.

Uit het EAB volgt dat op deze feiten naar het recht van België een vrijheidsstraf met een maximum van ten minste drie jaren is gesteld.

Dit betekent dat een onderzoek naar de dubbele strafbaarheid van deze feiten waarvoor de overlevering wordt verzocht, achterwege moet blijven.

4.2

Feit waarvoor dubbele strafbaarheid is vereist

De uitvaardigende justitiële autoriteit heeft één van de feiten niet aangeduid als een feit waarvoor het vereiste van toetsing van dubbele strafbaarheid niet geldt. Overlevering kan in dat geval worden toegestaan, wanneer – kort gezegd - voldaan is aan het vereiste dat op het feit naar het recht van de uitvaardigende lidstaat een vrijheidsstraf met een maximum van ten minste twaalf maanden is gesteld en dat het feit ook naar Nederlands recht strafbaar is.

De rechtbank stelt vast dat hieraan is voldaan.

Het feit levert naar Nederlands recht op:

medeplegen van opzettelijk iemand wederrechtelijk van de vrijheid beroven.

5. De garantie als bedoeld in artikel 6, eerste lid, OLW

Het standpunt van de raadsman

De raadsman heeft de rechtbank verzocht om de opgeëiste persoon gelijk te stellen met een Nederlander om zo, in geval van een veroordeling tot een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf na overlevering in de uitvaardigende lidstaat, die straf vervolgens in Nederland te kunnen ondergaan. Hij heeft daartoe aangevoerd dat de opgeëiste persoon in Nederland is geboren, sindsdien in Nederland verblijft, in het bezit is van een verblijfsvergunning, dat hij voldoende binding met Nederland heeft en dat niet zonder meer kan worden geconcludeerd dat hij bij veroordeling voor de vermeende strafbare feiten zijn verblijfrecht zal verliezen. Bij die beoordeling maakt de Immigratie- en Naturalisatiedienst (hierna: IND) een afzonderlijke afweging waarbij ook de persoonlijke omstandigheden van de opgeëiste persoon, waaronder het hulpverleningskader waarin hij zich bevindt, worden betrokken.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de opgeëiste persoon niet gelijkgesteld kan worden met een Nederlander. De opgeëiste persoon heeft een tijdelijke verblijfsvergunning en de verdediging heeft onvoldoende onderbouwd dat hij de afgelopen vijf jaar onafgebroken én rechtmatig in Nederland heeft verbleven. De rechtmatigheid van het verblijf is immers onderbroken door een verblijf in detentie. Ten slotte blijkt uit het bericht van de IND van 30 augustus 2023 dat de verwachting bestaat dat de opgeëiste persoon zijn verblijfrecht zal verliezen als hij in België voor de onderhavige strafbare feiten wordt veroordeeld.

Het oordeel van de rechtbank

De opgeëiste persoon heeft niet de Nederlandse, maar de Ghanese nationaliteit. Om in aanmerking te komen voor gelijkstelling met een Nederlander moet op basis van artikel 6, derde lid, van de OLW in dat geval zijn voldaan aan de volgende vereisten:

de opgeëiste persoon verblijft ten minste vijf jaar ononderbroken rechtmatig in Nederland als bedoeld in artikel 8, onder a tot en met e en l, Vreemdelingenwet 2000;

de opgeëiste persoon kan in Nederland worden vervolgd voor de feiten genoemd in het EAB;

ten aanzien van de opgeëiste persoon bestaat de verwachting dat hij niet zijn recht van verblijf in Nederland verliest als gevolg van een hem na overlevering opgelegde straf of maatregel.

De rechtbank stelt vast dat uit het IND-advies van 30 augustus 2023 blijkt dat het bij een veroordeling voor de strafbare feiten die in het EAB zijn omschreven in beginsel mogelijk is dat de opgeëiste persoon zijn verblijfsrecht in Nederland verliest. Bij die beoordeling is ook meegewogen dat de opgeëiste persoon in Nederland al voor ten minste drie misdrijven is veroordeeld, dat de verdenking in België ernstige misdrijven betreft en dat er geen feiten en omstandigheden bekend zijn die bij voorbaat aan intrekking van de verblijfsvergunning in de weg zouden staan.

Gelet op deze informatie is de rechtbank van oordeel dat ten aanzien van de opgeëiste persoon niet de verwachting bestaat dat hij zijn recht op verblijf in Nederland niet verliest als hij in België wordt veroordeeld voor de feiten die aan het EAB ten grondslag liggen. Alleen al om die reden slaagt het gelijkstellingsverweer niet. Omdat niet is voldaan aan de derde voorwaarde voor gelijkstelling, behoeven de eerste twee voorwaarden geen bespreking.

6. Weigeringsgrond van artikel 11 OLW: detentieomstandigheden

Bij uitspraak van 14 december 2022 heeft de rechtbank geoordeeld dat er, gelet op de detentieomstandigheden in België, ten aanzien van alle detentie-instellingen in België een algemeen gevaar bestaat dat gedetineerden worden onderworpen aan een onmenselijke of vernederende behandeling en dat daarom de tot dan toe verstrekte algemene detentiegarantie niet meer voldeed. ^[4]

Op 17 augustus 2023 is daarom namens het Directoraat-generaal Wetgeving, Fundamentele rechten en Vrijheden van de Federale overheidsdienst Justitie te Brussel de navolgende garantie ten behoeve van de opgeëiste persoon gegeven:

1. In welke detentie-instelling zal de opgeëiste persoon gedetineerd worden?

[opgeëiste persoon] zal worden opgesloten in de gevangenis van Brugge indien na overlevering door de bevoegde gerechtelijke autoriteit wordt beslist dat de persoon in voorlopige hechtenis dient te blijven.

2. Welke waarborgen worden gegarandeerd inzake de detentieomstandigheden in de detentie-instelling ?

België garandeert dat de opgeëiste persoon na overlevering zal worden opgesloten in een instelling en op een wijze die in overeenstemming is met de fundamentele rechten en in het bijzonder relevante internationale standaarden (o.a. CPT standaarden) met in begrip van voldoende individuele leefruimte, afgescheiden sanitair en dagactiviteiten buiten de cel.

In deze zaak garandeert België de volgende waarborgen inzake de detentieomstandigheden waar [opgeëiste persoon] aan zal worden onderworpen na overlevering:

• De opgeëiste persoon zal niet worden opgesloten in een cel met minder dan 3 m2 individuele levensruimte. Dit geldt zowel indien de opgeëiste persoon in een eenpersoons- als in een meerpersoonscel zou worden opgesloten.
• De gemiddelde minimum leefruimte van elke cel is 9 m2 inclusief vast meubilair:

o
De sanitair blokken omvatten een wasbak en een toilet dat is afgescheiden van de rest van de cel door een muur of scherm;

o
Het vast meubilair omvat onder andere een tafel, kast, bed en bureau.

• De opgeëiste persoon zal een bed ter beschikking hebben en zal bijgevolg niet op grond hoeven te slapen;
• Er worden verschillende dagactiviteiten buiten de cel voorzien. Deze activiteiten omvatten in ieder geval regelmatige wandelingen in een open koer en familiebezoeken alsook toegang tot gemeenschappelijke ruimtes. Aanvullende activiteiten zoals sport en arbeid zijn onderhevig aan aanzienlijke wachtlijsten.

3. Sanitaire en hygiëne omstandigheden

Als algemene regel, voorziet de Basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden in algemene rechten en plichten voor gedetineerden, o.a. het recht op dagelijkse persoonlijke hygiëne, het recht op toegang tot gezondheidszorg en -bescherming evenredig aan dewelke wordt voorzien buiten de gevangenismuren. In dit verband, is een penitentiaire gezondheidsraad opgericht bij wet die adviseert bij het verbeteren van de kwaliteit de gezondheidszorg binnen de gevangenismuren. De medische zorg binnen de gevangenismuren is van gelijke kwaliteit als de medische zorg die wordt verstrekt buiten de gevangenismuren.

Aan de hand van een globale beoordeling van alle gegevens waarover zij beschikt, gaat de rechtbank uit van de geboden zekerheid in voorgaande garantie. ^[5] De rechtbank is, gelet op deze toezegging van de Belgische autoriteiten, van oordeel dat voor de opgeëiste persoon na overlevering geen reëel gevaar bestaat van een onmenselijke of vernederende behandeling.

7. Slotsom

De rechtbank stelt vast dat het EAB voldoet aan de eisen van artikel 2 OLW. Verder staan geen weigeringsgronden aan de overlevering in de weg en is geen sprake van een geval waarin aan het EAB geen gevolg mag worden gegeven. Om die reden staat de rechtbank de overlevering toe.

8. Toepasselijke wetsbepalingen

De artikelen 47 en 282 Wetboek van Strafrecht en 2, 5 en 7 OLW.

9. Beslissing

STAAT TOE de overlevering van
[opgeëiste persoon] aan de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, Afdeling Gent (België) voor de feiten zoals die zijn omschreven in onderdeel e) van het EAB.

Deze uitspraak is gedaan door

mr. P. van Kesteren, voorzitter,

mrs. M.C. Eggink en J.H. Beestman, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. I. van Heusden, griffier,

en in het openbaar uitgesproken op de zitting van 14 september 2023.

Ingevolge artikel 29, tweede lid, OLW staat tegen deze uitspraak geen gewoon rechtsmiddel open.

Voetnoten

1. Zie artikel 23 Overleveringswet.

2. Zie artikel 22, eerste en derde lid, OLW.

3. Zie onderdeel e) van het EAB.

4. Rechtbank Amsterdam 14 december 2022, ECLI:NL:RBAMS:2022:7536.

5. HvJ EU van 25 juli 2018, zaak ML, ECLI:EU:C:2018:589.