Uitspraak
beschikking
RECHTBANK AMSTERDAM
Afdeling privaatrecht
Beschikking van 1 juni 2017
in de zaken
zaaknummer / rekestnummer: C/13/618919 / HA RK 16-429 en
zaaknummer / rekestnummer: C/13/623107 / HA RK 17-35
OPENBAAR MINISTERIE, ARRONDISSEMENTSPARKET AMSTERDAM,
namens deze mr. O.J.M. van der Bijl, Officier van Justitie,
verzoeker
en
1.[belanghebbende sub 1] ,
wonende te [woonplaats] ,
2.
[belanghebbende sub 2],
[belanghebbende sub 2],
wonende te [woonplaats] ,
verschenen in persoon,
3. de stichting
STICHTING NEDERLANDSE EVENEMENTEN,
gevestigd te Amsterdam,
belanghebbenden.
en in de zaken
zaaknummer / rekestnummer: C/13/618931 / HA RK 16-430 en
zaaknummer / rekestnummer: C/13/623109 / HA RK 17-36
OPENBAAR MINISTERIE, ARRONDISSEMENTSPARKET AMSTERDAM,
namens deze mr. O.J.M. van der Bijl, Officier van Justitie,
verzoeker
en
1.[belanghebbende sub 1] ,
wonende te [woonplaats] ,
2.
[belanghebbende sub 2],
[belanghebbende sub 2],
wonende te [woonplaats] ,
3. de stichting
STICHTING BETUWSE EVENEMENTEN,
gevestigd te gemeente Overbetuwe,
belanghebbenden.
1.Het verloop van de procedure
1.1.
Het verdere verloop van de procedure in bovenstaande zaken blijkt uit:
- de tussenbeschikkingen in bovenstaande zaken van deze rechtbank van 25 april 2017;
- de (fax)brieven in de C/13/623107 / HA RK 17/35 en de C/13/623109 / HA RK 17/36 van mr. Van der Bijl van 11 april 2017;
- het proces-verbaal van de mondelinge behandeling van bovenstaande zaken van 25 april 2017;
- de tussenbeschikking in bovenstaande zaken van deze rechtbank van 25 april 2017 waarbij de bestuurders met onmiddellijke ingang zijn geschorst.
1.2.
Beschikking is bepaald op heden. Partijen zijn van de beschikkingsdatum op de hoogte gesteld.
1.3.
Gezien de samenhang tussen bovenstaande procedures zijn deze zaken ambtshalve gevoegd.
2.De feiten
2.1.
De stichting Stichting Nederlandse Evenementen (hierna: SNE) is opgericht bij akte van 1 september 2014. De inschrijving in het handelsregister heeft op 1 september 2014 plaatsgevonden. SNE is statutair gevestigd te Amsterdam en is kantoorhoudende te Amsterdam aan de [adres] .
2.2.
De stichting Stichting Betuwse Evenementen (hierna: SBE) is opgericht bij akte van 15 maart 2012. De inschrijving in het handelsregister heeft op 16 maart 2012 plaatsgevonden. SBE is statutair gevestigd in de gemeente Overbetuwe en is kantoorhoudende te Amsterdam aan de [adres] .
2.3.
Blijkens een tweetal uittreksels uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel van 16 januari 2017 zijn [belanghebbende sub 2] (hierna: [belanghebbende sub 2] ) en [belanghebbende sub 1] (hierna: [belanghebbende sub 1] ) de huidige bestuurders van SNE en SBE.
2.4.
Het doel van SNE blijkt uit artikel 2 van de statuten. Dit artikel luidt als volgt:
“DOEL, MIDDELEN OM HET DOEL TE BEREIKEN.
Artikel 2.
2.1.
De stichting heeft ten doel het organiseren van evenementen in de meest ruime zin des woords.
2.2.
De stichting tracht dit doel onder meer te bereiken door:
- het (doen) organiseren van (culturele) evenementen, activiteiten en of bijeenkomsten.
- zowel nationaal als internationaal – al datgene te doen of te laten verrichten wat naar het oordeel van haar bestuur noodzakelijk, nuttig en of gewenst is.
2.3.
De stichting beoogt niet het maken van winst.”
2.5.
Het doel van SBE blijkt uit artikel 2 van de statuten. Dit artikel luidt als volgt:
“Doel
Artikel 2
De stichting heeft ten doel:
het organiseren van evenementen ten behoeve van de Betuwse bevolking;
het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn.”
2.6.
Bij beschikking van de voorzieningenrechter van deze rechtbank van 13 december 2016 met zaaknummer 619131 / KG RK 16-2393 is [belanghebbende sub 2] (in zijn hoedanigheid van bestuurder van SNE) bevolen om binnen twee weken na betekening van de beschikking de boeken, de bescheiden en andere gegevensdragers van SNE beschikbaar te stellen en de waarden van SNE aan te tonen, een en ander om de beantwoording van de vragen gesteld bij brief van 20 oktober 2016 mogelijk te maken. De beschikking is uitvoerbaar bij voorraad verklaard.
2.7.
Bij beschikking van de voorzieningenrechter van deze rechtbank van 13 december 2016 met zaaknummer 619132 / KG RK 16-2394 zijn onder andere [belanghebbende sub 2] en [belanghebbende sub 1] (in hun hoedanigheid van secretaris van SBE) bevolen om binnen twee weken na betekening van de beschikking de boeken, de bescheiden en andere gegevensdragers van SBE beschikbaar te stellen en de waarden van SBE aan te tonen, een en ander om de beantwoording van de vragen gesteld bij brief van 20 oktober 2016 mogelijk te maken. De beschikking is uitvoerbaar bij voorraad verklaard.
2.8.
De beschikking van de voorzieningenrechter met het zaaknummer 619131 / KG RK 16-2393 is op 22 december 2016 door de deurwaarder aan [belanghebbende sub 2] betekend.
2.9.
De beschikking van de voorzieningenrechter met het zaaknummer 619132 / KG RK 16-2394 is op 22 december 2016 door de deurwaarder onder andere aan [belanghebbende sub 2] en aan [belanghebbende sub 1] betekend.
2.10.
Bij e-mailbericht van 14 maart 2017 heeft [belanghebbende sub 2] aangegeven gehoord te willen worden in alle lopende zaken C/13/618919 / HA RK 16/429 en die daaraan verbonden zijn en of zijn persoon bij genoemd is.
2.11.
Bij beschikking van deze rechtbank van 25 april 2017 zijn [belanghebbende sub 2] en [belanghebbende sub 1] geschorst als bestuurders van SNE en SBE.
3.Het verzoek
3.1.
Het verzoek strekt tot schorsing en ontslag van de huidige bestuurders van SNE en SBE op grond van artikel 2:298 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Tevens strekt het verzoek tot ontbinding van SNE en SBE op grond van artikel 2:301 BW.
3.2.
Het OM legt het volgende aan haar verzoeken ten grondslag.
Algemeen
Verzoek om inlichtingen SBE
Het OM heeft bij brief van 20 oktober 2016 [naam 1] (in zijn toenmalige hoedanigheid als voorzitter van SBE) schriftelijk (regulier en aangetekend) verzocht om inlichtingen ex artikel 2:297 BW. De antwoordtermijn eindigde 3 november 2016. Het OM heeft hier geen reactie op ontvangen, ook is er door [naam 1] (of door de overige bestuurders) geen contact met het OM opgenomen. Daaropvolgend heeft het OM op 18 november 2016 een verzoek bij de voorzieningenrechter op grond van artikel 2:297 BW ingediend. Tegen het verzoek is geen verweer gevoerd. Op 13 december 2016 heeft de voorzieningenrechter het verzoek toegewezen. Deze beschikking is op 22 december 2016 betekend aan [naam 1] , aan [naam 2] (oud penningmeester en hierna: [naam 2] ) en aan belanghebbenden. Op deze betekening heeft het OM geen reactie ontvangen. Aan de bevelen van de voorzieningenrechter is niet voldaan.
Verzoek om inlichtingen SNE
Het OM heeft bij brief van 20 oktober 2016 [belanghebbende sub 2] (in zijn toenmalige hoedanigheid als enig bestuurder van SNE) schriftelijk (regulier en aangetekend) verzocht om inlichtingen ex artikel 2:297 BW. De antwoordtermijn eindigde 3 november 2016. Het OM heeft hier geen reactie op ontvangen, ook is er door [belanghebbende sub 2] geen contact met het OM opgenomen. Daaropvolgend heeft het OM op 18 november 2016 een verzoek bij de voorzieningenrechter op grond van artikel 2:297 BW ingediend. Tegen het verzoek is geen verweer gevoerd. Op 13 december 2016 heeft de voorzieningenrechter het verzoek toegewezen. Deze beschikking is op 22 december 2016 betekend aan [belanghebbende sub 2] . Op deze betekening heeft het OM geen reactie ontvangen. Aan de bevelen van de voorzieningenrechter is niet voldaan.
Nalaten in strijd met de statuten en wanbestuur SNE
Tot 1 september 2014 was [belanghebbende sub 2] enig bestuurder van SNE en verenigde de functies van voorzitter, penningmeester en secretaris in één persoon. Sinds 1 september 2016 heeft [belanghebbende sub 1] zich bij het bestuur van SNE gevoegd, in de functie van voorzitter. Deze wijziging is op 14 november 2016 in het handelsregister van de Kamer van Koophandel geregistreerd.
SNE is eigenaar van twee voertuigen, te weten: een BMW Reihe (met het kenteken [kenteken] ) en een Ford Fiesta (met het kenteken [kenteken] ). Op 12 januari 2016 is de BMW gecontroleerd naar aanleiding van een signalering betreffende openstaande boetes. De Ford is op 15 mei 2016 gecontroleerd. De bestuurder was een bekende van de politie, [naam 3] . Tijdens deze controle slaat de politie aan bij de naam SNE omdat in oktober 2015 een gezochte Britse crimineel is aangehouden in een auto die door SNE gehuurd was. In die auto werd € 1.000.000,00 cash geld aangetroffen. Bij de controle op 15 mei 2016 zijn 3 lege sporttassen, een doos met 20 Nokia telefoons en 29 Lebara simkaarten aangetroffen.
Nalaten in strijd met de statuten en wanbestuur SBE
Belanghebbenden vormen samen het huidige bestuur van SBE ingevolge een uittreksel van het handelsregister van de Kamer van Koophandel van 16 januari 2017. [belanghebbende sub 2] per 1 mei 2014 in de functie van secretaris en [belanghebbende sub 1] per 2 januari 2016 in de functie van voorzitter. Deze laatste wijziging is op 18 juli 2016 in het handelsregister van de Kamer van Koophandel geregistreerd.
SBE is eigenaar van vier voertuigen, te weten: een Renault Laguna (met het kenteken [kenteken] ), een Ford Focus (met het kenteken [kenteken] ), een Citroen C1 (met het kenteken [kenteken] ) en een Volkswagen Jetta (met het kenteken [kenteken] ). De Renault komt voor in een mutatie van de politiesystemen omtrent de ontmanteling van een hennepkwekerij, de bewoner maakte gebruik van deze Renault.
Nalaten in strijd met de statuten en wanbestuur algemeen
Omtrent SNE en SBE zijn geen aantoonbare (sociale) media activiteiten te vinden, op een (vermelding van een) KvK-registratie na. Activiteiten die dienen om de in de statuten omschreven doelen van SNE en SBE te realiseren zijn bij het OM niet bekend.
[belanghebbende sub 2] komt veelvuldig voor in de politiesystemen en staat daar bekend als fiscale wanbetaler.
Tijdens een verhoor van [naam 2] , voormalige bestuurslid van SBE, op 24 oktober 2016 komt onder andere het volgende naar voren:
- dat [naam 2] geeft aan SBE te hebben “verkocht” aan [belanghebbende sub 2] voor € 100,00 of € 150,00. De reden hiervoor is dat de oorspronkelijke oprichters (de heren [naam 2] en [naam 4] ) “niets meer met de stichting deden en geen subsidie meer ontvingen”;
- dat [naam 2] niet op de hoogte is dat hij nog steeds als penningmeester ingeschreven staat. Zijn reactie hierop is onder andere “ik ben genaaid en [belanghebbende sub 2] is vermoedelijk auto’s aan het aanschaffen op naam van de stichting. Ik weet ineens ook weer dat hij me ooit gebeld heeft om na te gaan of een stichting voertuigen op naam kan hebben. Ik denk dat hij daar slechte dingen mee doet, maar dat is wat ik denk”.
- dat [naam 2] eerder al verklaard heeft dat “ [belanghebbende sub 2] meerdere auto’s op naam van een stichting heeft staan en daar Roemenen en andere buitenlanders in laat rijden” en “ [belanghebbende sub 2] heeft ook wel Polen/Roemenen in dienst die hij dan voorzitter maakt van een stichting. Ik zeg het gewoon heel eerlijk [belanghebbende sub 2] rotzooit met BV’s en stichtingen, die laat hij dan failliet gaan”.
Het OM acht het opvallend dat boetes van SNE en SBE betaald worden van dezelfde rekening. Het gehele financiële beheer omtrent SNE en SBE is het OM onduidelijk. Er is sprake van een kennelijke organisatorische en financiële samenhang tussen SNE en SBE die niet in de statuten vermeld staat.
Dit leidt tot het vermoeden dat er sprake is van een constructie waarbij personen met criminele antecedenten in auto’s kunnen rijden die niet op hun naam zijn gesteld. Dat is in strijd met de statuten van SNE en SBE en levert tevens wanbestuur op. Middelen vloeien immers weg naar andere doelen die niet in de statuten vermeld staan. Dit levert ook een vermoeden van witwassen op. Het vermogen van de auto’s wordt aan het zicht van de toezichthouder onttrokken en er is sprake van mogelijke investeringen met crimineel geld.
Schorsing en ontslag bestuurder
Het niet voldoen aan het bevel van de voorzieningenrechter van deze rechtbank levert ex artikel 2:297 lid 1 sub b BW een zelfstandige reden op om belanghebbenden als bestuurders van SNE en SBE te ontslaan.
Verwijzend naar hetgeen hierboven aan het verzoek ten grondslag is gelegd is er eveneens sprake van een doen of nalaten in strijd met de bepalingen van de statuten.
Bovenstaande geeft het OM aanleiding om een verzoek tot ontslag van de bestuurders van SNE en SBE in te dienen.
Ontbinding rechtspersoon
Aan dit verzoek legt het OM eveneens het volgende ten grondslag. Uit de literatuur volgt dat artikel 2:301 BW beoogt het voortbestaan van stichtingen die hun zin hebben verloren of niet kunnen waarmaken te voorkomen. Het is een bescherming van de maatschappij tegen loze instellingen. SNE en SBE vallen onder deze beschrijving.
De inhoud van het verhoor van [naam 2] versterkt het vermoeden dat er sprake is van een schijnconstructie. Het OM verwijst hierbij naar een arrest van de Hoge Raad (d.d. 2 november 2001, ECLI:NL:HR:2001:AD5034) . Hierin gaat de Hoge Raad mee in het oordeel van het Hof dat de stichting “nu er jarenlang van enig concreet doel geen sprake is” ontbonden diende te worden.
Het OM stelt dat SNE en SBE alleen dienen als dekmantel voor criminele doeleinden die geen verband houden met de doelstellingen van SNE en SBE. Voortzetting van SNE en SBE zou, gelet het voorgaande, niet leiden tot realisatie van de doelstellingen. Wijziging van de doelstellingen zal alleen de schijnconstructie in stand houden onder het mom van een andere doelomschrijving.
Het OM verzoekt om ontbinding van SNE en SBE.
Tevens heeft het OM verzocht om, bij toewijzing van het verzoek tot ontbinding, een vereffenaar te benoemen in de vereffening van het vermogen van SNE en SBE als bedoeld in artikel 2:23 lid 2 BW en om deze benoeming uitvoerbaar bij voorraad te verklaren ex artikel 2:23 lid 3 BW.
4.Het verweer
4.1.
Tijdens de mondelinge behandeling van 25 april 2017 heeft [belanghebbende sub 2] mondeling verweer gevoerd en voert hiertoe als volgt aan.
4.2.
In 2013 kwamen een aantal klanten en relaties van klanten in financiële problemen. Het idee is toen ontstaan om hen een half jaar de tijd te geven om hun zaakjes te regelen. De hulp die geboden werd, was het op naam zetten van de auto’s met als doel te voorkomen dat deze auto’s in beslag werden genomen bij een controle. De auto’s zijn op naam van de SNE en SBE gezet op grond van een gebruikersovereenkomst. SNE en SBE kregen de juridische eigendom van de auto’s en de ander de economische eigendom. De auto’s zijn op naam gesteld in de hoop op een tegengunst, zoals bijvoorbeeld het aanleveren van rekwisieten of de opbouw van een podium. De boetes moesten door de bestuurders zelf betaald worden. Van welke rekening dat gebeurt weet [belanghebbende sub 2] niet. Op dit moment worden geen evenementen georganiseerd maar dit kan in de toekomst wel weer gebeuren.
5.De beoordeling
5.1.
Het OM heeft in boek 2 van het BW in het kader van haar toezichthoudende taak op rechtspersonen, een aantal bevoegdheden toebedeeld gekregen. Eén van die bevoegdheden is het indienen van een verzoek tot ontslag van bestuurders van een stichting. Een belanghebbende die een dergelijk verzoek indient zal een eigen belang moeten aantonen. De positie van het OM is in zoverre anders dat zij een algemeen belang dient aan te tonen. De rechtbank is van oordeel dat het OM voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat met haar verzoek een algemeen belang is gediend. Uit bovenstaande blijkt dat het OM ontvankelijk is in haar verzoeken.
5.2.
Artikel 2:298 lid 1 BW bepaalt dat de rechtbank een bestuurder van een stichting kan ontslaan op verzoek van het openbaar ministerie of op verzoek van iedere belanghebbende, indien deze iets doet of nalaat in strijd met de bepalingen van de wet of van de statuten of indien deze niet of niet behoorlijk voldoet aan een door de voorzieningenrechter, ingevolge artikel 2:297 BW, gegeven bevel.
5.3.
Gelet op het bovenstaande komt de rechtbank tot het oordeel dat de bestuurders van SNE en SBE niet, of althans niet behoorlijk, gevolg gegeven aan het door de voorzieningenrechter van deze rechtbank gegeven bevelen van 13 december 2016.
5.4.
Het verzoek tot ontslag van [belanghebbende sub 2] en [belanghebbende sub 1] , zijnde de bestuurders van SNE en SBE, zal daarom worden toegewezen.
5.5.
Artikel 2:301 lid 1 BW bepaalt dat de rechtbank op verzoek van een belanghebbende of het openbaar ministerie de stichting ontbindt indien, kort gezegd, het vermogen van de stichting onvoldoende is voor verwezenlijking van haar, indien het doel van de stichting bereikt is of niet meer bereikt kan worden en gewijzigd kan worden.
5.6.
Uit de feiten en de verklaring van [belanghebbende sub 2] volgt dat de stichtingen momenteel uitsluitend worden gebruikt voor het verhullen wie de daadwerkelijke eigenaars zijn van auto’s met als doel deze auto’s uit handen te houden van schuldeisers. Hiermee is voldoende aannemelijk gemaakt dat er sprake is van een geval zoals vermeld in artikel 2:301 BW en zal het verzoek tot ontbinding van SNE en SBE worden toegewezen.
5.7.
De rechtbank ziet de noodzaak van de benoeming van een vereffenaar en heeft hiertoe mr. T. Hekman benaderd. Mr. Hekman heeft per e-mailbericht van 15 mei 2017 ingestemd met zijn benoeming tot vereffenaar van in de vereffening van SNE en SBE. De rechtbank zal mr. Hekman als zodanig benoemen.
5.8.
Deze beschikking zal overeenkomstig het bepaalde in artikel 2:302 BW door de griffier ter inschrijving worden aangeboden aan het handelsregister.
6.De beslissing
De rechtbank
6.1.
ontslaat [belanghebbende sub 2] en [belanghebbende sub 1] als bestuurders van de stichting Stichting Nederlandse Evenementen, gevestigd te Amsterdam en als bestuurders van de stichting Stichting Betuwse Evenementen, gevestigd in de gemeente Overbetuwe,
6.2.
ontbindt de stichting Stichting Nederlandse Evenementen, gevestigd te Amsterdam, en de stichting Stichting Betuwse Evenementen, gevestigd in de gemeente Overbetuwe,
6.3.
benoemt:
mr. T. Hekman,
werkzaam bij AKD,
kantoorhoudende te (1081 LA) Amsterdam
aan de Gustav Mahlerlaan 2970
tot vereffenaar van de stichting Stichting Nederlandse Evenementen, gevestigd te Amsterdam en tot vereffenaar van de stichting Stichting Betuwse Evenementen, gevestigd in de gemeente Overbetuwe,
6.4.
verklaart hetgeen is beslist onder 6.1, 6.2. en 6.3. uitvoerbaar bij voorraad,
6.5.
bepaalt dat de griffier deze beschikking ter inschrijving zal aanbieden aan het handelsregister.
Deze beschikking is gegeven door mr. B.T. Beuving en in het openbaar uitgesproken op 1 juni 2017.