Uitspraak
RECHTBANK AMSTERDAM
1.[eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] ,
liquidatornaar het recht van de Britse Maagdeneilanden en als wettelijk vertegenwoordiger naar het recht van de Britse Maagdeneilanden van eiseressen in conventie in de hoofdzaak/verweersters in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak/eiseressen in het (hernieuwde) incident sub 2 t/m 4,
[gedaagde in conventie in de hoofdzaak, verweerder in het (hernieuwde) incident sub 3],
[gedaagde in conventie in de hoofdzaak, verweerder in het (hernieuwde) incident sub 4],
[gedaagde in conventie in de hoofdzaak, verweerder in het (hernieuwde) incident sub 5]
[gedaagde in conventie in de hoofdzaak, verweerder in het (hernieuwde) incident sub 6],
1.De procedure
2.De feiten
In de hoofdzaak en in het (hernieuwde) incident
investment managervan Fairfield Sentry. Drie vennootschappen naar Nederlands recht, alle deel uitmakend van de Citco-groep, waren respectievelijk (en kort gezegd)
administrator,
payment banken
custodianvan Fairfield Sentry. Bernard L. Madoff Investment Securities LLC (hierna: BLMIS) was jarenlang de voornaamste
broker/dealervan Fairfield Sentry. Fairfield Greenwich (Bermuda) heeft aan BLMIS mandaat verleend om op te treden als
sub-investment manager. BLMIS was daarnaast door Citco benoemd tot
sub-custodian. In deze laatste hoedanigheid had BLMIS het overgrote deel van de activa van Fairfield Sentry in bewaring.
ponzi scheme) bij BLMIS aan het licht gekomen. Kort daarna is BLMIS in staat van faillissement verklaard. De eigenaar-directeur van BLMIS, B.L. Madoff (hierna: Madoff), is in verband met de fraude strafrechtelijk veroordeeld.
winding upgeopend van elk van de Fairfield Fondsen. Vanaf 24 november 2011 is [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] q.q. de enige
liquidator.
4), (ii) de hoofdzaak in conventie en het (hernieuwde) incident (onderdeel
5), (iii) de hoofdzaak in voorwaardelijke reconventie (onderdeel
6).
class actionzaak Anwar versus Fairfield Greenwich Limited, waarin PwC Accountants een van de
defendantsis, hierna zal aanduiden als de Anwar-zaak.
4.De hoofdzaak in conventie
red flags”), waaronder de meervoudige rol van BLMIS. PwC c.s. hebben hun plichten echter verzaakt. Zo hebben zij, waar een systeemgericht onderzoek geboden was, ten onrechte slechts gegevensgericht gecontroleerd. Indien PwC c.s. hun werkzaamheden naar behoren hadden uitgevoerd, zou de fraude van Madoff en BLMIS (en daarmee de materiële onjuistheid van de jaarrekeningen van de Fairfield Fondsen) zijn gebleken. De Fairfield Fondsen, die hun vermogen definitief kwijt zijn, zouden dan geen althans minder schade hebben geleden. Hetzelfde geldt voor hun deelnemers en hun schuldeisers, aldus [eisers in conventie in de hoofdzaak, verweerders in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eisers in het (hernieuwde) incident]
liquidatorén als wettelijk vertegenwoordiger van de Fairfield Fondsen. In de dagvaarding stellen [eisers in conventie in de hoofdzaak, verweerders in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eisers in het (hernieuwde) incident] dat de vorderingen “door [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] in zijn hoedanigheid van de
Liquidator(worden) ingesteld naast en namens de Fairfield Fondsen, en ten behoeve van investeerders als ook de gezamenlijke schuldeisers van de Fairfield Fondsen”. [eisers in conventie in de hoofdzaak, verweerders in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eisers in het (hernieuwde) incident] herhalen die stelling in de conclusie van repliek in conventie/antwoord in reconventie. In dat processtuk stellen zij echter ook dat [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] q.q. de vorderingen instelt
namensde gezamenlijke schuldeisers van de Fairfield Fondsen.
liquidator– wettelijk vertegenwoordiger moet worden geduid. De rechtbank overweegt dat die vraag uiteenvalt in twee delen: (i) welke juridische positie heeft [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] q.q. naar het recht van de Britse Maagdeneilanden en (ii) hoe vertaalt zich die positie naar Nederlands burgerlijk procesrecht.
“Power to commence, continue, discontinue or defend any action or other legal proceedings in the name and on behalf of the company”. Naar het oordeel van de rechtbank kan in deze bepaling redelijkerwijs niets anders worden gelezen dan dat [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] q.q. naar het recht van de Britse Maagdeneilanden als
liquidatorbevoegd is om de Fairfield Fondsen in rechte te vertegenwoordigen. Zo hebben [eisers in conventie in de hoofdzaak, verweerders in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eisers in het (hernieuwde) incident] het ter gelegenheid van de pleidooizitting ook zelf verwoord. Naar het oordeel van de rechtbank kan men met het voorgaande naar Nederlands burgerlijk procesrecht twee kanten op: als eiser in conventie (en overigens ook als verweerder in voorwaardelijke reconventie) kan gelden [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] in zijn hoedanigheid van
liquidatorvan de Fairfield Fondsen; als eiseressen in conventie (en als verweersters in voorwaardelijke reconventie) kunnen ook gelden de Fairfield Fondsen, vertegenwoordigd door [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] . In beide gevallen gaat het per saldo om drie procespartijen. De rechtbank ziet tussen beide wegen geen relevante verschillen. Zij kiest voor de eerste weg: als eiser in conventie (en als verweerder in voorwaardelijke reconventie) geldt [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] in zijn hoedanigheid van
liquidatorvan de Fairfield Fondsen; de Fairfield Fondsen zullen in hun vorderingen niet-ontvankelijk worden verklaard.
liquidatorvan Fairfield Sentry, (ii) [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] in zijn hoedanigheid van
liquidatorvan Fairfield Sigma en (iii) [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] in zijn hoedanigheid van
liquidatorvan Fairfield Lambda, en anderzijds als gedaagden (i) PwC Accountants (mede als rechtsopvolgster van PwC N.V.), (ii) [gedaagde in conventie in de hoofdzaak, verweerder in het (hernieuwde) incident sub 3] , (iii) [gedaagde in conventie in de hoofdzaak, verweerder in het (hernieuwde) incident sub 4] , (iv) [gedaagde in conventie in de hoofdzaak, verweerder in het (hernieuwde) incident sub 5] en (v) [gedaagde in conventie in de hoofdzaak, verweerder in het (hernieuwde) incident sub 6] . Deze partijen zullen hierna [eiser in conventie in de hoofdzaak, verweerder in voorwaardelijke reconventie in de hoofdzaak, eiser in het (hernieuwde) incident sub 1] q.q. en PwC c.s. worden genoemd.
5.De hoofdzaak in conventie en het (hernieuwde) incident
rechtbank) op tegen de afwijzing van hun vorderingen en het daaraan ten grondslag liggende oordeel van de rechtbank dat zij geen voldoende zwaarwegend rechtmatig belang hebben bij afgifte van of inzage in de controledossiers. Ter gelegenheid van het pleidooi hebben Colima c.s. hun incidentele vorderingen beperkt, in die zin dat zij thans alleen nog afgifte of inzage vorderen in de volledige controledossiers (…) met betrekking tot de jaarrekeningen van Sentry (Fairfield Sentry;
rechtbank) voor de boekjaren 2003, 2004 en 2005. (…) Colima c.s. hebben in eerste aanleg aan hun vorderingen ten grondslag gelegd dat de jaarrekeningen van Sentry voor de boekjaren 2003, 2004 en 2005 geen getrouw beeld gaven van het vermogen van Sentry, nu achteraf is gebleken dat de in die jaarrekeningen opgenomen activa niet (meer) bestonden. Colima c.s. stellen in de hoofdzaak dat PwC c.s. (PwC Accountants en PwC N.V.;
rechtbank) jegens hen (…) onrechtmatig hebben gehandeld doordat zij hun taak als controlerend accountant van de Fondsen (de Fairfield Fondsen;
rechtbank) niet voldoende zorgvuldig hebben uitgevoerd. Volgens Colima c.s. miskent de rechtbank met haar oordeel dat Colima c.s., om hun stellingen in de hoofdzaak nader te kunnen onderbouwen een rechtmatig (bewijs)belang hebben bij afschrift van of inzage in de door PwC c.s. voor haar werkzaamheden op grond van de toepasselijke regelgeving verplicht aangelegde controledossiers, nu zij slechts op basis daarvan nader zullen kunnen onderbouwen op welke van de door hen concreet gestelde punten de controle werkzaamheden van PwC c.s. niet voldeden aan de daaraan te stellen eisen. (…) Het hof is met Colima c.s. van oordeel dat zij een voldoende zwaarwegend en rechtmatig belang hebben bij afschrift of inzage van de controle dossiers. Daarbij is allereerst van belang dat in het licht van de in 2008 gebleken fraude achteraf moet worden vastgesteld dat de jaarrekeningen van de Fondsen geen getrouw beeld gaven van het vermogen van de Fondsen. Tussen partijen is niet in geschil dat PwC c.s. op basis van de toepasselijke regelgeving, waaronder de Richtlijnen voor de Accountantscontrole (RAC) 2002 gehouden waren ter zake van de verrichte controlewerkzaamheden een zogeheten controledossier aan te leggen en te bewaren dat in voldoende mate compleet en gedetailleerd is, zodat een goed beeld kan worden gevormd van de uitvoering van de controlewerkzaamheden. Het controledossier is mede bedoeld om achteraf verantwoording af te kunnen leggen van de door de accountant verrichte werkzaamheden. In dat dossier dienden PwC c.s. informatie vast te leggen over de planning van de controle, de aard, het tijdstip van uitvoering en de omvang van de uitgevoerde controlewerkzaamheden, de resultaten daarvan en de conclusies naar aanleiding van de verkregen controle-informatie”.