Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Afdeling privaatrecht
zaaknummer / rolnummer: C/13/594588 / HA ZA 15-886
Vonnis van 24 augustus 2016
in de zaak van
[eiser],
wonende te [plaats] ,
eiser,
advocaat mr. F. Salouli te Amsterdam,
tegen
de naamloze vennootschap
NATIONALE POSTCODE LOTERIJ N.V.,
gevestigd te Amsterdam,
gedaagde,
advocaat mr. R.M.R. van Leeuwen te Amsterdam,
en
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
ENDEMOL SHINE NEDERLAND PRODUCTIES B.V.,
voorheen genaamd
ENDEMOL NEDERLAND B.V.,
ENDEMOL NEDERLAND B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
gevoegde partij aan de zijde van gedaagde,
advocaat mr. A. Knigge te Amsterdam.
Partijen zullen hierna [eiser] , NPL en Endemol genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het vonnis in incident van 3 februari 2016, waarbij het Endemol is toegestaan zich
aan de zijde van NPL te voegen, onder compensatie van de proceskosten in het incident,
- de conclusie van antwoord van NPL,
- de conclusie van antwoord van Endemol, met producties,
- het tussenvonnis van 30 maart 2016, waarbij de comparitie van partijen is bepaald,
- het proces-verbaal van comparitie van 13 juli 2016, en de daarin genoemde stukken,
- de brief van mr. Salouli van 28 juli 2016, ontvangen op 29 juli 2016, naar aanleiding van het proces-verbaal,
- de brieven van mrs. Van Leeuwen en Knigge van 1 augustus 2016 naar aanleiding van de brief van mr. Salouli.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De feiten
2.1.
[eiser] is sinds 2007 deelnemer aan de Nationale Postcode Loterij. Deelnemers zijn gebonden aan het Deelnemersreglement Nationale Postcode Loterij.
2.2.
In het deelnemersreglement is onder meer het volgende vermeld:
“(...)
Artikel 9, Prijzenpakket
(...)
2. Maandelijkse prijzen:
(...)
3. Prijzen in televisieprogramma’s:
3.1
Tot deze prijzen kunnen ook uitnodigingen behoren voor het bijwonen van een opname van een televisieprogramma of een ander programma. Elke genodigde die bij een televisieprogramma aanwezig is maakt kans op extra geldprijzen, prijzen in natura of om als kandidaat in het televisieprogramma mee te spelen en daar geldprijzen en/of prijzen in natura te winnen.
(...)
4. KanjerPrijs
(...)
5. Extra Trekking:
(...)
Artikel 15, Aansprakelijkheid
1. (...) Ook wordt geen aansprakelijkheid aanvaard door de Nationale Postcode Loterij N.V. voor schade direct of indirect veroorzaakt door buiten de invloedssfeer van de Nationale Postcode Loterij N.V. liggende omstandigheden. (...)”
2.3.
Endemol produceert in opdracht van NPL het televisieprogramma ‘Postcode Loterij Miljoenenjacht’ (hierna: Miljoenenjacht) dat door RTL Nederland B.V. op de zender RTL4 wordt uitgezonden. [presentatrice] is de presentatrice.
2.4.
Miljoenenjacht is een spelshow waarbij uit 500 deelnemers in drie verschillende spelronden een deelnemer wordt geselecteerd die kans maakt op het winnen van een eindprijs van maximaal vijf miljoen euro. Het programma laat zich, voor zover hier van belang, als volgt omschrijven.
In ronde 1 worden vijf deelnemers geselecteerd. Dit gebeurt aan de hand van vijf vragen aan de 500 deelnemers, die hun antwoorden moeten geven via een stemkastje. Iedere vraag levert een winnaar op, namelijk degene die het snelst het juiste antwoord heeft ingetoetst. Deze persoon heeft de keuze tussen het deelnemen aan ronde 2, of direct een (geld)prijs, in welk geval hij geen kans meer maakt op de eindprijs.
In ronde 2 worden uit de vijf deelnemers twee deelnemers geselecteerd die kans blijven maken op de eindprijs. Dit gebeurt als volgt. De vijf deelnemers komen achter een desk te staan, genummerd 1 tot en met 5. Gedurende 90 seconden worden open vragen gesteld. Degene die als eerste drukt en het juiste antwoord geeft, schuift fysiek een desk op, dus als de deelnemer achter desk 2 als eerste het juiste antwoord geeft mag hij achter desk 1 gaan staan. De deelnemer die na de eerste 90 seconden achter desk 5 staat, valt af. Vervolgens wordt nog twee keer een vragenronde van 90 seconden gespeeld, waarna de deelnemers achter desk 4 en desk 3 afvallen. Zo blijven twee deelnemers over.
In ronde 3 hebben de overgebleven deelnemers de optie het spel te verlaten voor een geldbedrag, waardoor ze geen kans meer maken op de eindprijs. Indien niet voor deze optie wordt gekozen, zal een rekenvraag bepalen wie van de twee overgebleven deelnemers de finaleronde mag spelen. Degene die deze vraag te laat of verkeerd beantwoordt, gaat zonder (geld)prijs naar huis. De winnende deelnemer mag de finaleronde, bekend als het koffertjesspel, spelen en maakt kans op de eindprijs.
2.5.
Op [datum 2] aan het begin van de avond heeft op [land] de huwelijksceremonie plaatsgevonden van de Nederlandse [televisiepersoonlijkheid] en [naam] , nadat zij op [datum 1] in [plaats] voor de wet waren getrouwd.
2.6.
In de trekking van november 2013 heeft [eiser] een prijs gewonnen die bestond uit de uitnodiging voor het bijwonen van een opname van Miljoenenjacht. [eiser] heeft van deze uitnodiging gebruikt gemaakt. De opnamen hebben op [gelijk datum 2] in de middag plaatsgevonden. Het programma is op 28 september 2014 op televisie uitgezonden. Het was [eiser] bekend dat de uitzending later zou plaatsvinden.
2.7.
Voorafgaand aan de opname heeft [eiser] een zogenoemde quitclaim getekend. De Spelregels Postcode Loterij Miljoenenjacht van Endemol (hierna: de spelregels) zijn onlosmakelijk verbonden met de quitclaim.
2.8.
In de quitclaim is onder meer het volgende opgenomen:
“(...)
A. Endemol Nederland B.V.(hierna te noemen “Producent”)
A. Endemol Nederland B.V.(hierna te noemen “Producent”)
en
B.(...) [eiser] (...)
hierna te noemen “
de Kandidaat”,
verklaren hierbij te zijn overeengekomen als volgt:
(...)
B.(...) [eiser] (...)
hierna te noemen “
de Kandidaat”,
verklaren hierbij te zijn overeengekomen als volgt:
(...)
3. De Kandidaat verklaart hierbij kennis te zullen nemen van de spelregels van het Programma [Miljoenenjacht, de rechtbank], die aan de Kandidaat ter beschikking zullen worden gesteld, en zal daarmee onvoorwaardelijk akkoord gaan. De spelregels zijn onlosmakelijk verbonden met deze overeenkomst en vormen tezamen één geheel. De Kandidaat verklaart alsdan op de hoogte te zijn van het Programma-format en derhalve van de inhoud van het Programma en gaat daarmee akkoord. (...)
11. De Producent en/of de Loterij [NPL, de rechtbank] zal op geen enkele wijze aansprakelijk zijn voor schade van welke aard dan ook, welke de kandidaat lijdt verbandhoudende met zijn/haar deelname aan het Programma, waaronder begrepen maar niet beperkt tot schade geleden ten gevolge van verlies, vermissing of diefstal van, of schade aan persoonlijke goederen en schade geleden ten gevolge van ongevallen welke zich voordoen als gevolg van of tijdens de deelneming van de Kandidaat aan het Programma, immateriële schade, dan wel schade ontstaan tijdens heen- en/of terugreis of tijdens het verblijf bij opnamen van het Programma, tenzij zelfstandige en/of kwalitatieve wettelijke aansprakelijkheid van de Producent en/of de Loterij wordt bewezen voor onrechtmatige daden van de Producent en/of de Loterij of de door de Producent en/of Loterij ingeschakelde personen of zaken, met dien verstande dat de aansprakelijkheid wordt beperkt tot het maximumbedrag waaronder de Producent WA. verzekerd is.
(...)
15. De producent behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot het verloop van de onderdelen van het Programma en de beoordeling van de medewerking van de Kandidaat daaraan en is niet aansprakelijk voor fouten en/of nalatigheden gemaakt bij de totstandkoming van het Programma, of onderdelen daarvan. De bijdrage van de Kandidaat aan het Programma, waaronder begrepen de antwoorden van de Kandidaat op eventuele quizvragen, wordt uitsluitend beoordeeld door de Producent of de (aanwezige) jury. De Kandidaat zal zich volledig onderwerpen aan de spelregels (...) De Producent of de jury bepaalt de puntentelling tijdens en/of na uitzending van het Programma. De beoordeling van de Producent en/of de jury is bindend. De Kandidaat verklaart zich daarmee uitdrukkelijk akkoord.
(...)
Voor akkoord: Voor akkoord:
De Kandidaat Endemol Nederland B.V.
Medehandelend namens Nationale Postcode Loterij N.V.
(...)”
2.9.
In de spelregels is onder meer het volgende opgenomen:
“(...)
Over de vraagstelling en antwoorden in Postcode Loterij Miljoenenjacht is geen enkele discussie mogelijk. Het oordeel van de spelleiding is bindend. (...) Deze quitclaim is onlosmakelijk verbonden met de onderhavige spelregels van Postcode Loterij Miljoenenjacht, en vormen samen één geheel.
Over de vraagstelling en antwoorden in Postcode Loterij Miljoenenjacht is geen enkele discussie mogelijk. Het oordeel van de spelleiding is bindend. (...) Deze quitclaim is onlosmakelijk verbonden met de onderhavige spelregels van Postcode Loterij Miljoenenjacht, en vormen samen één geheel.
(...)”
2.10.
[eiser] is in ronde 1 uit het publiek van 500 deelnemers geselecteerd om deel te nemen aan ronde 2. Tijdens de derde vragenronde van 90 seconden van ronde 2 staat [eiser] achter desk 2. Dan is de volgende vraag te horen:
“Welke Nederlandse diva trouwde afgelopen maand op Ibiza”
2.11.
Na het uitspreken van deze woorden door [presentatrice] drukt de deelnemer achter desk 3 en antwoordt “ [televisiepersoonlijkheid] ”. Dit antwoord is goed gerekend, waarna [eiser] achter desk 3 is komen te staan. Vervolgens was de tijd verstreken, waardoor [eiser] is afgevallen en niet meer kon doordringen naar de volgende ronde. [eiser] heeft een prijs gewonnen van € 3.000,00. De resterende twee kandidaten hebben in de bewuste aflevering prijzen gewonnen van respectievelijk € 42.200,00 en € 190.000,00 .
2.12.
Bij brief van 6 oktober 2014 heeft [eiser] NPL en Endemol aansprakelijk gesteld voor de vroegtijdige uitsluiting van [eiser] in het televisieprogramma.
3.Het geschil
3.1.
[eiser] vordert na wijziging van eis, samengevat, dat de rechtbank bij vonnis, zo veel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad en op de minuut:
I. voor recht verklaart dat NPL aansprakelijk is voor de toerekenbare tekortkoming van Endemol als producent in de nakoming van haar eigen contractuele verplichtingen jegens [eiser] danwel voor haar onrechtmatig handelen jegens [eiser] ;
II. voor recht verklaart dat NPL ter zake is tekortgeschoten in de nakoming van haar contractuele verplichtingen jegens [eiser] ;
III. voor recht verklaart dat NPL tekortschiet in haar contractuele verplichtingen jegens [eiser] door direct of indirect gebruik te maken van en/of zich te beroepen op artikel 15 in de quitclaim en/of een ander beding met (ongeveer) dezelfde strekking en/of inhoud;
IV. NPL veroordeelt tot vergoeding van de door [eiser] geleden schade, op te maken bij staat;
V. NPL veroordeelt in de kosten van deze procedure.
3.2.
Aan de gevorderde verklaringen voor recht en verwijzing naar de schadestaatprocedure legt [eiser] wanprestatie van NPL ten grondslag. [eiser] stelt hiervoor, samengevat, het volgende. NPL is tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichtingen doordat Endemol een onduidelijke vraag heeft gesteld danwel een onjuist antwoord heeft goedgekeurd. Op NPL rust de verplichting om deelnemers aan de Nationale Postcode Loterij zo goed mogelijk te laten meedingen naar prijzen wanneer het erop aankomt. NPL is die verplichting niet nagekomen. Een gestelde vraag in Miljoenenjacht moet voor 100% deugen, althans over de vraag mag geen enkele twijfel bestaan. De gestelde vraag was in relatie tot het gewenste antwoord, gelet op het gebruik van het woord “afgelopen” in de vraag, objectief evident onjuist. Het huwelijk van [televisiepersoonlijkheid] vond immers plaats op [datum 2] om circa 19.30 uur, terwijl de spelshow op [gelijk datum 2] in de middag is opgenomen. Zelfs bij mogelijke twijfel over een vraag prevaleert de uitlegging van [eiser] boven die van Endemol. [eiser] wijst hierbij op het contra preferentembeginsel. Gelet op de lange rechtsverhouding rust volgens [eiser] op NPL bovendien een hogere zorgvuldigheidsnorm. Het handelen van Endemol tijdens de opname kan op grond van artikel 6:76 BW dan wel anderszins aan NPL worden toegerekend. NPL kan zich niet beroepen op de quitclaim, aangezien elementen van de quitclaim jegens [eiser] als consument onredelijk bezwarend zijn, aldus steeds [eiser] . Hij doet daarbij een beroep op artikelen 6:236 onder d en n BW en 6:237 onder f BW. Ook doet [eiser] een beroep op artikel 7:6 lid 1 BW en stelt hij dat sprake is van een consumentenkoop.
3.3.
NPL heeft gemotiveerd betwist dat zij is tekortgeschoten. Zij voert in dat verband onder meer aan dat zij haar verplichtingen jegens [eiser] is nagekomen en geen zorgvuldigheidsnorm heeft geschonden bij het verstrekken van de opdracht aan Endemol tot het produceren van het televisieprogramma. Zij doet daarnaast een beroep op artikel 15 van het Deelnemersreglement, waarin de aansprakelijkheid van NPL is uitgesloten, en op het bepaalde in de Spelregels en de quitclaim. Ten slotte wijst NPL erop dat geen sprake is van een consumenten(koop)overeenkomst. Van oneerlijke of onredelijk bezwarende bedingen is in ieder geval geen sprake. Endemol heeft zich gemotiveerd achter dit standpunt geschaard.
3.4.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, ingegaan.
4.De beoordeling
het proces-verbaal
4.1.
[eiser] heeft de rechtbank naar aanleiding van het proces-verbaal een reactie gezonden. NPL en Endemol hebben bezwaar gemaakt tegen deze reactie. Voor zover [eiser] in deze reactie een nadere toelichting op zijn standpunt geeft, zal de rechtbank hierop geen acht slaan, aangezien [eiser] zich hiermee in feite – ten onrechte – een nieuwe schriftelijke ronde toe-eigent. De rechtbank heeft partijen (uitsluitend) in de gelegenheid gesteld opmerkingen te maken over het buiten aanwezigheid van partijen opgemaakte proces-verbaal voor zover die opmerkingen zien op de situatie dat in het proces-verbaal feitelijke onjuistheden zijn opgenomen. De in de brief van [eiser] opgenomen opmerking dat onvolledig in het proces-verbaal is weergegeven dat [eiser] geen reële mogelijkheid had om in de studio te klagen, ziet wel op de juistheid van de weergave in het proces-verbaal. De rechtbank neemt deze opmerking voor kennisgeving aan, aangezien dit onderdeel van het proces-verbaal niet dragend is voor de beslissing.
de materiële beoordeling van het geschil
4.2.
Het mogen deelnemen aan een televisieprogramma als Miljoenenjacht en het vervolgens doordringen tot de tweede ronde van dat programma, waarbij onder grote tijdsdruk vragen moeten worden beantwoord met kans op (grote) geldprijzen, is vanzelfsprekend een niet alledaagse situatie. Zoals [eiser] ook heeft toegelicht, brengt een dergelijke setting de nodige adrenaline en spanning met zich. In het zicht van de volgende ronde uitvallen zal ongetwijfeld een teleurstelling zijn. Waar (met name) Endemol erop wijst dat [eiser] zich een slecht verliezer toont, vindt [eiser] dat hem onrecht is aangedaan door de wijze waarop hij is afgevallen. Hij spreekt in deze procedure daarvoor (alleen) NPL aan. Het recht biedt echter geen steun voor zijn stellingen. Daarvoor is het volgende redengevend.
4.3.
De rechtbank stelt voorop dat in het onderhavige geval sprake is van twee van elkaar te onderscheiden rechtsbetrekkingen, die wel met elkaar verweven zijn. [eiser] heeft met NPL een overeenkomst gesloten op grond waarvan hij deelneemt aan de Nationale Postcode Loterij. Daarnaast heeft [eiser] met Endemol een overeenkomst gesloten inzake zijn deelname aan het in opdracht van NPL door Endemol geproduceerde Miljoenenjacht. Daartoe heeft [eiser] de quitclaim getekend. Gelet op bewoordingen in de quitclaim, heeft Endemol bij het sluiten van de quitclaim mede namens NPL gehandeld. De overeenkomst tussen [eiser] en NPL inzake de deelname aan de Nationale Postcode Loterij houdt in dat [eiser] , tegenover zijn verbintenis tot het betalen van de inleg, via trekkingen kans maakt op het prijzenpakket. Tot het prijzenpakket behoren geldprijzen, prijzen in natura en het bijwonen van televisieprogramma’s. De prijs om een televisieprogramma te mogen bijwonen brengt op zijn beurt ook weer een kans op het winnen van (geld)prijzen mee. Er bestaat via de deelname aan de Nationale Postcode Loterij dus een kans op een kans op een prijs in het televisieprogramma Miljoenenjacht.
4.4.
De rechtbank is van oordeel dat onvoldoende is gebleken dat NPL haar verplichtingen niet is nagekomen. [eiser] heeft immers kans gemaakt op prijzen. Die kans heeft zich verwezenlijkt, aangezien hij met de uitnodiging tot het bijwonen van het televisieprogramma Miljoenenjacht een prijs als bedoeld in artikel 9 lid 3 van het Deelnemersreglement heeft gewonnen. Hij heeft vervolgens in het televisieprogramma ook een prijs gewonnen, te weten een geldprijs van € 3.000,00. Ten aanzien van de eisen waaraan dat televisieprogramma volgens [eiser] moet voldoen, legt [eiser] een te hoge zorgvuldigheidsnorm aan, die niet uit de overeenkomst tussen hem en NPL kan worden afgeleid. NPL heeft bij het verstrekken van de opdracht tot het maken van het televisieprogramma aan Endemol evenmin een norm geschonden die zij jegens [eiser] in acht had moeten nemen. Daarbij wijst de rechtbank erop dat in een televisieprogramma als Miljoenenjacht het spelelement overheerst waarbij deelnemers zonder grote tegenprestatie aanzienlijke geldbedragen in de wacht kunnen slepen (vergelijk ook de door NPL en Endemol genoemde conclusie van A-G Spier bij het arrest van de Hoge Raad van 13 juni 2008, ECLI:NL:HR:2008:BD0686).
4.5.
Bovendien heeft [eiser] zich bij de deelname aan het televisieprogramma aan de spelregels gecommitteerd op grond waarvan het oordeel van de spelleiding over de vraagstelling en antwoorden bindend is. Anders dan [eiser] heeft bepleit, valt een dergelijk beding niet onder het bepaalde in artikel 6:236, onder d of n BW. Afgezien van de (door NPL en Endemol ontkennend beantwoorde) vraag of afdeling 3 van titel 5 van boek 6 BW inzake de algemene voorwaarden in het onderhavige geval van toepassing is, zien onderdelen d en n op andere, hier zich niet voordoende situaties. Ook daarbij is van belang dat het hier gaat om een als prijs gewonnen deelname aan een spelshow. De omstandigheid dat een spel in een televisieprogramma een spelleiding heeft die de doorslaggevende stem heeft, betekent dat er door de spelleiding te handhaven spelregels zijn. Het betekent niet dat NPL daarmee de beoordeling van de vraag of zij is tekortgeschoten in de nakoming van haar verbintenis (zoals hiervoor onder 4.3 geduid) aan haar zelf overlaat als bedoeld in onderdeel d van artikel 6:236 BW. Evenmin is hierdoor sprake van beslechting van een geschil door een ander dan de rechter als bedoeld in onderdeel n, zodat ook een beroep hierop niet kan slagen. Voor zover al sprake zou zijn van een consumentenkoop, wordt met het beding inzake de doorslaggevende stem van de spelleiding ten slotte evenmin in strijd met artikel 7:6 lid 1 BW gehandeld.
4.6.
Gelet op het voorgaande is niet komen vast te staan dat NPL is tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichtingen. De rechtbank begrijpt gelet op de formulering van de onder I gevorderde verklaring voor recht dat [eiser] mede een onrechtmatige daad aan zijn vorderingen ten grondslag legt. Van onrechtmatig handelen door NPL jegens [eiser] , waarvoor geen andere feiten naar voren zijn gebracht, is echter evenmin sprake. Dat betekent dat alle vorderingen zullen worden afgewezen. Hetgeen partijen voor het overige nog naar voren hebben gebracht, waaronder de gevoerde discussie over de juistheid van het gegeven antwoord op de gestelde vraag, behoeft daarmee geen bespreking meer.
de proceskosten
4.7.
[eiser] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld.
4.8.
De kosten aan de zijde van NPL worden begroot op:
- griffierecht € 613,00
- salaris advocaat
€ 904,00(2,0 punten × tarief € 452,00)
€ 904,00(2,0 punten × tarief € 452,00)
totaal € 1.517,00.
4.9.
De kosten aan de zijde van Endemol worden begroot op:
- griffierecht € 613,00
- salaris advocaat
€ 904,00(2,0 punten × tarief € 452,00)
€ 904,00(2,0 punten × tarief € 452,00)
totaal € 1.517,00.
4.10.
Verder zal [eiser] worden veroordeeld in de nakosten voor zover deze kosten op dit moment reeds kunnen worden begroot, op de wijze zoals in de beslissing vermeld.
5.De beslissing
De rechtbank
5.1.
wijst de vorderingen af,
5.2.
veroordeelt [eiser] in de proceskosten,
aan de zijde van NPL tot op heden begroot op € 1.517,00,
aan de zijde van Endemol tot op heden begroot op € 1.517,00,
5.3.
veroordeelt [eiser] in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot aan de zijde van zowel NPL als Endemol telkens op € 131,00 aan salaris advocaat, te vermeerderen, onder de voorwaarde dat niet binnen 14 dagen na aanschrijving aan het vonnis is voldaan en er vervolgens betekening van de uitspraak heeft plaatsgevonden, met een bedrag van € 68,00 aan salaris advocaat en de explootkosten van betekening van de uitspraak,
5.4.
verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordelingen uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. C. Bakker en in het openbaar uitgesproken op 24 augustus 2016. [1]