Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Afdeling privaatrecht
Vonnis in gevoegde zaken van 24 augustus 2016
in de zaak met zaaknummer / rolnummer: C/13/574005 / HA ZA 14-985 van
[eiser],
wonende te [plaats] ,
eiser,
advocaat eerst mr. S. de Kruijff, daarna mr. W.M. Bond-Stroek te Hoorn (Noord Holland),
tegen
de naamloze vennootschap
EUROPEESCHE VERZEKERING MAATSCHAPPIJ N.V.,
gevestigd te Amsterdam,
gedaagde,
advocaat mr. S.Y.Th. Meijer te Amsterdam,
en in de zaak met zaaknummer / rolnummer C/13/580740 / HA ZA 15-123 van
de naamloze vennootschap
EUROPEESCHE VERZEKERING MAATSCHAPPIJ N.V.,
gevestigd te Amsterdam,
eiseres,
advocaat mr. S.Y.Th. Meijer te Amsterdam,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
[gedaagde 2],
gevestigd te [plaats] ,
gedaagde,
advocaat mr. F. van der Woude te Amsterdam.
Partijen zullen hierna [eiser] , EVM en [gedaagde 2] genoemd worden.
1.De procedure in de zaak 14-985
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 6 oktober 2014, met producties,
- de incidentele conclusie tot oproeping in vrijwaring,
- de conclusie van antwoord in het incident,
- de rolbeslissing van 24 december 2014, waarbij het EVM is toegestaan om [gedaagde 2] in vrijwaring op te roepen,
- de conclusie van antwoord, met producties,
- het vonnis van 18 februari 2015, waarbij een comparitie van partijen is gelast,
- het proces-verbaal van de comparitie van 10 augustus 2015, met de daarin genoemde stukken.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De procedure in de zaak 15-123
2.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 26 januari 2015, met producties,
- de conclusie van antwoord in vrijwaring, met producties.
- het vonnis van 18 februari 2016, waarbij een comparitie van partijen is gelast,
- het proces-verbaal van de comparitie van 10 augustus 2015, met de daarin genoemde stukken.
2.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
3.De feiten
3.1.
In 2014 nam [eiser] deel aan een motorreis van Kaapstad naar Amsterdam. De motorreis werd georganiseerd door Travel 2 Explore. Travel 2 Explore heeft [eiser] verwezen naar [gedaagde 2] voor het afsluiten van een verzekering voor de motorreis.
3.2.
Bij e-mail van 10 oktober 2013 schreef [eiser] aan [gedaagde 2] :
L.S.
[Travel 2 Explore, Rechtbank] organiseert in maart 2014 een motorreis van Kaapstad naar Amsterdam.
Ik ben van plan deze reis te gaan ondernemen.
Uiteraard moet mijn motorfiets verzekerd […] zijn.
Mogelijk dat ik mijn verzekering bij u zal/kan afsluiten.
[…]
Dan wat details:
De motor wordt vervoerd in een container. Route is vanaf Rotterdam naar kaapstad.
Het schip zou kunnen zinken en dan ben ik mijn motor kwijt. In dat geval wil ik een uitkering van 22 duizend euro.
[…] Afrika kent nogal wat politiek onstabiele landen. Zijn er landen dat als […] dáár iets gebeurt van verzekering uitgesloten.
En wat als mijn motor wordt gestolen. Dan ook wil ik een uitkering van 22 duizend euro.
Met andere woorden. Ik wil gewoon een allrisk-verzekering zoals ik deze nu ook ken.
[…]
3.3.
Bij e-mail van 15 oktober 2013 schreef [gedaagde 2] aan [eiser] :
Hierbij sturen wij u de offerte voor uw BMW verzekering.
De wa-dekking geld[t] voor de landen welke genoemd staan op de groene kaart.
Dit zijn de meeste landen in Europa.
Voor de landen in Afrika geldt dat er ter plekke voor een wa-dekking gezorgd dient worden.
De all-risk dekking geldt wel in deze landen.
3.4.
Als bijlage bij de e-mail zat (onder meer) een offerte met – voor zover hier van belang – de volgende tekst:
Wij bieden u de volgende premie aan:
Voor een all-risk dekking voor de R1200 GS Adventure,
en de reis- + annuleringsverzekering met werelddekking en dekking voor hulp- en huur vervoermiddel wordt de premie per maand € 80,28 incl. assurantiebelasting en opzittenden verzekering.
[…]
3.5.
Op dezelfde dag (dinsdag 15 oktober 2013 om 18:00) schreef [eiser] aan [gedaagde 2] :
Nu even concreet. De WA-dekking geldt voor de meeste landen in Europa maar ik vroeg om een verzekering in Afrika.
Een allrisk verzekering in Afrika kost voor mijn motor zo’n 80 euro per maand.
Dan is geen enkele land en geen enkele omstandigheid uitgesloten, begrijp ik. Of heb ik het verkeerd. Dus stel dat een Somalische Veldheer denkt: die motor wil ik hebben en mijn motor wordt van mij gestolen dan wordt deze diefstal financieel vergoed door de door jou aangeboden verzekeringsmaatschappij.
3.6.
[gedaagde 2] reageerde de volgende dag (woensdag 16 oktober 2013 om 8:44):
De all-risk geld ook in de landen van Afrika, dus als de motor wordt gestolen valt dit onder de dekking.
Echter de dekking voor wettelijke aansprakelijkheid dien je in het land zelf af te sluiten, voor de schade die je toebrengt aan derden.
3.7.
Op 3 januari 2014 heeft [eiser] een “Aanvraag Seven Summits Motorverzekering” ingevuld. Het ingevulde formulier houdt – voor zover hier van belang – het volgende in:
( is een door [eiser] aangekruiste optie)
4. Te verzekeren motor
[…]
6. Gewenste dekking
□ Jaardekking □ Zomertijddeking □ Winterstop
WA (=incl. hulp in Nederland en Europa) □ Beperkt casco
[handgeschreven toegevoegd:] All-Risk
Volledig casco 3 jaar nieuwwaarde/aanschafwaarde
□ No-claim bescherming, aantal beschermingstreden
□ Extra eigen risico Volledig casco dekking van □ € 50,- □ € 100,- □ € 150,- □ € 400,-
Uitbreidingen
Helm en kleding (tot € 1000,= gratis) Verzekerd bedrag > € 1.000,-
Schadeverzekering opzittenden
□ Ongevallen opzittenden □ 2 personen □ 3 personen
□ Motorrechtsbijstand □ Verkeersrechtsbijstand
□ Woonplaatsservice
□ Doorlopende Reis ja □ nee
Indien met ‘ja’ beantwoord, de navolgende vragen invullen.
7.Verzekerde(n)
[…]
8.Verzekeringsgebied Wereld □ Europa
9.Gewenste dekking
Basisdekking □ Annulering: □ Doorlopende annulering, Verzekerd bedrag □ € 1.500,- of □ € 3.500,-
□ Bagage Garantie-annulering Verzekerd bedrag □ € 1.500,- of □ € 3.500,-
□ Geneeskundige kosten □ Rechtsbijstand
□ Ongevallen □ Personal Service
□ (Winter)sport □ Recreatiedekking Nederland
□ Geld □ Extra sportuitrusting
□ Hulp & huur vervoermiddel □ Topdekking
[…]
3.8.
Het ingevulde aanvraagformulier heeft [eiser] op 8 januari 2014 aan [gedaagde 2] gezonden.
3.9.
Het polisblad van de motorverzekering houdt – voor zover hier van belang – het volgende in:
Polisgegevens
[…]
Dekkingsgebied : Landen van IVB
Verzekerde risico’s
Dekking : Motor aansprakelijkheid
[…]
Dekking : Motor casco
[…]
Dekking : Motor schade opzittenden
[…]
Polisvoorwaarden
Motor 01-12
Clausules
LRM42 Werelddekking (BMW)
LRM38 Woonplaatsservice HD
LRM41 Waardebepaling bij schade BMW
LRM37 Gratis Accessoires dekking HD
LRM27 Nachtclausule
3.10.
Het polisblad van de doorlopende reisverzekering houdt – voor zover hier van belang – het volgende in:
Polisgegevens
[…]
Dekkingsgebied : Wereld
Meeverzekerd : - Bagage Ja
- Geneesk. kosten Ja
- Ongevallen Ja
[…]
3.11.
Het clausuleblad Motorverzekering houdt – voor zover hier van belang – het volgende in:
Clausules BMW Seven Summits
Nachtclausule
Indien de motor niet in een afgesloten ruime wordt gestald, is er gedurende nachtelijke uren […] geen dekking voor schaden, kosten of verliezen door diefstal […].
[…]
Werelddekking voor (beperkt) Casco
In afwijking van wat daarover in de polisvoorwaarden staat vermeld, geldt dat voor het verzekerde onderdeel (beperkt) Casco het dekkingsgebied is uitgebreid tot de gehele wereld.
3.12.
De Algemene Voorwaarden Motor houden – voor zover hier van belang – het volgende in:
2.Waar bent u verzekerd?
1.2
U bent verzekerd in de landen die op uw Internationale Motorrijtuigverzekeringskaart (de groene kaart) staan. U bent niet verzekerd in de landen de op de groene kaart zijn doorgestreept.
3.13.
De Bijzondere Voorwaarden Schade opzittenden Motor houden – voor zover hier van belang – het volgende in:
1.WAARVOOR BENT U VERZEKERD?
[…]
1.1
U bent verzekerd voor schade die u of een mede-verzekerde lijdt door een verkeersongeval als bestuurder of passagier van uw motor. […]
3.14.
Tijdens de motorreis waarvoor [eiser] de verzekering heeft afgesloten, is [eiser] in Afrika een ongeval overkomen. Hij heeft daarbij een dwarslaesie opgelopen.
3.15.
EVM heeft dekking onder de verzekering voor de schade van [eiser] gedeeltelijk geweigerd, omdat de dekking voor de verzekering “Schade opzittenden motor” beperkt is tot die landen die vermeld staan op de “groene kaart”.
4.Het geschil in de zaak 14-985
4.1.
[eiser] vordert een verklaring voor recht dat de werelddekking op het polisblad van [eiser] zich ook uitstrekt over de schade aan opzittenden, een veroordeling van EVM tot vergoeding van de schade die [eiser] als opzittende heeft geleden, nader op te maken bij staat, met veroordeling van EVM in de kosten van de procedure.
4.2.
[eiser] voert aan dat de polis zo moet worden uitgelegd dat de verzekerde risico’s wereldwijd gedekt zijn. Op het polisblad staat immers “Werelddekking” voor de motorverzekering voor zijn BMW. Als EVM het dekkingsgebied voor de Opzittende schade Motorverzekering had willen uitsluiten, had zij dat (expliciet) in de polis moeten opnemen. In ieder geval moet de polis – met toepassing van de contra-proferentem regel – zo, in het voordeel van [eiser] , worden uitgelegd.
Ter gelegenheid van de mondelinge behandeling heeft [eiser] daaraan toegevoegd dat hij na ontvangst van de polisvoorwaarden contact heeft opgenomen met [gedaagde 2] , omdat bij het lezen van de polisvoorwaarden het erop leek dat de dekking beperkt was tot de IVB-landen. Namens [gedaagde 2] is [eiser] toen meegedeeld dat hij “werelddekking” had, aldus [eiser] .
4.3.
EVM voert verweer. Uit de polisvoorwaarden blijkt expliciet dat het dekkingsgebied voor alle verzekerde risico’s beperkt is tot de IVB-landen. Alleen voor de cascoverzekering is een uitzondering gemaakt en geldt de werelddekking. Dat blijkt duidelijk uit de op het clausuleblad opgenomen clausule “Werelddekking voor (beperkt) Casco”. Als [eiser] dat niet heeft begrepen, ligt dat aan onjuiste advisering door [gedaagde 2] .
4.4.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
in de zaak 15-123
4.5.
EVM vordert – samengevat – veroordeling van [gedaagde 2] tot betaling aan EVM van al hetgeen waartoe EVM als gedaagde in de hoofdzaak jegens [eiser] mocht worden veroordeeld, althans een door de rechtbank in goede justitie te bepalen bedrag, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de dag der betaling door EVM aan [eiser] tot aan de dag der voldoening, met veroordeling van [eiser] in de proceskosten.
4.6.
[gedaagde 2] voert verweer.
4.7.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
5.De beoordeling
in de zaak 14-985
5.1.
Hoewel [eiser] betwist alle polisvoorwaarden te hebben ontvangen voorafgaand aan het sluiten van de verzekering, verbindt [eiser] daaraan geen rechtsgevolgen. Ook staat vast dat [eiser] de polisvoorwaarden voorafgaand aan zijn reis heeft ontvangen. Het geschil tussen [eiser] en EVM zoals voorgelegd aan de rechtbank ziet derhalve uitsluitend op de uitleg van de verzekeringsovereenkomst.
5.2.
De rechtbank stelt voorop dat een beding over het dekkingsgebied bij deze verzekering een kernbeding is. Een dergelijk beding beperkt geografisch de geboden dekking onder de verzekering en bepaalt zo de omvang van een kernverplichting van EVM. Op grond van artikel 6:238 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek (BW) en de richtlijn waarop dat artikel is gebaseerd (Richtlijn 93/13/EEG Richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten) prevaleert alleen als het kernbeding niet “duidelijk en begrijpelijk” is opgesteld, de voor de consument gunstigste uitleg. Grammaticaal zijn de bedingen duidelijk: de Algemene Voorwaarden Motor beperken het dekkingsgebied tot de landen die genoemd zijn in de “Groene Kaart” / de Internationale Motorrijtuigverzekeringskaart (hierna de IVB-landen), voor het verzekerde onderdeel “Casco” is een uitzondering op die bepaling (wereldwijde dekking) en voor het onderdeel “Schade opzittenden Motor” is geen uitzondering gemaakt en geldt dus het dekkingsgebied zoals omschreven in de Algemene Voorwaarden Motor.
5.3.
Het Hof van Justitie van de EU heeft beslist (ECLI:EU:C:2015:262) dat grammaticale duidelijkheid niet voldoende is: relevant is of de consument de draagwijdte van het beding heeft begrepen. Bij de beantwoording van de vraag of voor [eiser] voldoende duidelijk en begrijpelijk was dat voor het verzekerde onderdeel “Schade opzittenden Motor” het verzekerd gebied beperkt was tot IVB-landen, geldt het volgende. [eiser] heeft – zo volgt uit zijn stellingen – begrepen dat dekking in beginsel beperkt was tot de IVB-landen, maar heeft niet begrepen dat de uitzondering daarop (op het polisblad aangeduid als “Werelddekking (BMW)”) slechts beperkt was tot het verzekerd casco.
5.4.
De rechtbank dient vast te stellen of een normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde consument op basis van alle relevante feitelijke gegevens, waaronder de reclame en informatie die door de verzekeraar bij de onderhandeling van de verzekeringsovereenkomst en, meer in het algemeen, binnen het contractuele kader zijn verstrekt, niet alleen kon weten dat dekking voor de “Schade opzittenden Motor” beperkt was tot de IVB- landen, maar ook de economische gevolgen van de beperking van de door de verzekering geboden dekking kon inschatten.
5.5.
De rechtbank overweegt als volgt. Op het aanvraagformulier wordt de verzekering aangeduid als “Seven Summits Motorverzekering”. Zoals EVM zelf schrijft, komt de term “Seven Summits” uit de bergsport en staat voor de zeven hoogste toppen van de zeven continenten op aarde. Dat wil zeggen dat de naam van de verzekering expliciet verwijst naar locaties die, als de uitleg van EVM zou worden gevolgd, niet onder het dekkingsgebied zouden vallen. In het aanvraagformulier staat alleen voor de reisverzekering een keuze voor het dekkingsgebied ( [eiser] heeft daar “wereld” aangekruist): voor verzekeringen van casco, W.A. en de aanvullende Schade opzittenden Motor, kon [eiser] geen dekkingsgebied aangeven en staat op het aanvraagformulier niet vermeld tot welk gebied (volgens EVM) de dekking beperkt zou zijn. [eiser] hoefde daarom niet zonder meer erop bedacht te zijn dat zijn dekking (gedeeltelijk) beperkt zou zijn tot de IVB-landen. Terecht voert EVM aan dat die beperking wel volgt uit het polisblad van de motorverzekering en [eiser] heeft dat ook begrepen, maar daartegenover staat dat op de polis ook staat vermeld: “LRM42 Werelddekking (BMW)”. De kern van het geschil tussen partijen is hoe die bepaling moet worden uitgelegd. EVM stelt dat die bepaling verwijst naar de clausule “Werelddekking voor (beperkt) Casco”. De aanduiding “LRM42” komt echter niet terug in het clausuleblad, zodat voor [eiser] niet zonder meer duidelijk kon zijn dat het hier om dezelfde clausule gaat. De titel is ook anders: “werelddekking (BMW)” versus “werelddekking voor (beperkt) casco”. Het standpunt van EVM komt er derhalve op neer dat na lezing van de volledige verzekeringsvoorwaarden een consument had moeten concluderen dat er geen (andere) clausule “werelddekking (BMW)” bestond, dat met de verwijzing naar de clausule “werelddekking (BMW)” werd gedoeld op de clausule “werelddekking voor (beperkt) casco” en dat dus uit het systeem van de “Seven Summit” verzekering volgde dat er wel werelddekking bestond voor de afgesloten reisverzekering (met dekking voor ongevallen) en voor het verzekerde casco, maar niet voor de W.A. verzekering of de verzekerde “schade opzittenden”. Dat is, naar het oordeel van de rechtbank, niet duidelijk en begrijpelijk.
5.6.
EVM voert echter aan dat [gedaagde 2] wist dat alleen voor de cascoverzekering en de reisverzekering wereldwijde dekking bestond. EVM voert aan dat zij erop mocht vertrouwen dat [gedaagde 2] als tussenpersoon dit ook uit zou leggen aan [eiser] . Dit is door [eiser] niet voldoende gemotiveerd weersproken. Zodoende komt de rechtbank tot het oordeel dat de tekst en systematiek van de polis als geheel voor een consument die werd bijgestaan door een tussenpersoon (voldoende) duidelijk en begrijpelijk was. Dat wil zeggen dat de rechtbank niet toekomt aan het toepassen voor de consument gunstige uitleg (dat “werelddekking” inderdaad werelddekking voor alle verzekerde risico’s betekent). EVM en [eiser] (bijgestaan door [gedaagde 2] ) mochten over en weer redelijkerwijs van elkaar verwachten dat EVM met de aanduiding “LRM42 Werelddekking (BMW)” verwees naar de clausule Werelddekking voor (beperkt) Casco, omdat [gedaagde 2] dit wist (althans als professioneel tussenpersoon geacht moet worden dat te weten) en in beginsel aan [eiser] had moeten uitleggen. Daarom volgt uit de systematiek van de verzekeringspolis dat voor de “Schade opzittenden Motorverzekering” gedekte risico’s geen wereldwijde dekking bestond, zodat de gevolgen van het ongeval in Afrika voor [eiser] niet zijn gedekt onder die verzekering.
5.7.
De vorderingen van [eiser] liggen daarom voor afwijzing gereed.
5.8.
[eiser] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van EVM worden begroot op:
- griffierecht 608,00
- salaris advocaat
904,00(2,0 punten × tarief € 452,00)
904,00(2,0 punten × tarief € 452,00)
Totaal € 1.512,00
5.9.
De wettelijke rente over de proceskosten is toewijsbaar vanaf 14 dagen na dit vonnis.
in het incident
5.10.
De beslissing over de proceskosten in het incident is aangehouden totdat op de hoofdzaak is beslist. Aangezien [eiser] zich refereerde aan de beslissing van de rechtbank, is geen van partijen als de in het ongelijk gestelde partij te beschouwen. De rechtbank zal de proceskosten in het incident daarom tussen partijen compenseren.
in de zaak 15-123
5.11.
Aangezien de vordering in de hoofdzaak is afgewezen, ligt de vordering in vrijwaring eveneens voor afwijzing gereed.
5.12.
EVM heeft de kosten van [gedaagde 2] nodeloos veroorzaakt en zal in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [gedaagde 2] worden begroot op:
- griffierecht 608,00
- salaris advocaat
904,00(2,0 punten × tarief € 452,00)
904,00(2,0 punten × tarief € 452,00)
Totaal € 1.512,00
6.De beslissing
De rechtbank
in de zaak 14-985
in het incident
6.1.
compenseert de kosten, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt,
in de hoofdzaak
6.2.
wijst het gevorderde af,
6.3.
veroordeelt [eiser] in de proceskosten, aan de zijde van EVM tot op heden begroot op € 1.512,00, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf veertien dagen na dit vonnis tot de dag der voldoening,
6.4.
veroordeelt [eiser] in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op € 131,00 te verhogen met een bedrag van € 68,00 onder de voorwaarde dat betekening van het vonnis heeft plaatsgevonden en [eiser] niet binnen veertien dagen na aanschrijving vrijwillig aan het vonnis heeft voldaan, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf veertien dagen na de aanschrijving tot de dag der voldoening,
6.5.
verklaart dit vonnis wat betreft de onder 6.3 en 6.4 genoemde beslissingen uitvoerbaar bij voorraad,
6.6.
wijst het meer of anders gevorderde af,
in de zaak 15-123
6.7.
wijst de vorderingen af,
6.8.
veroordeelt EVM in de proceskosten, aan de zijde van [gedaagde 2] tot op heden begroot op € 1.512,00, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf veertien dagen na dit vonnis tot de dag der algehele voldoening,
6.9.
veroordeelt EVM in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op
begroot op een bedrag van € 131,00 te verhogen met een bedrag van € 68,00 onder de voorwaarde dat betekening van het vonnis heeft plaatsgevonden en EVM niet binnen 14 dagen na aanschrijving vrijwillig aan het vonnis heeft voldaan, , te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf veertien dagen na de aanschrijving tot de dag der algehele voldoening,
6.10.
verklaart dit vonnis in deze zaak wat betreft de onder 6.8 en 6.9 genoemde beslissingen uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. G.H. Marcus, rechter, bijgestaan door mr. E.J. van Veelen, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 24 augustus 2016. [1]