Uitspraak
RECHTBANK AMSTERDAM
1.De procedure
- het tussenvonnis van 24 september 2014, waarbij een comparitie van partijen is bepaald;
- het proces-verbaal van comparitie van 28 mei 2015 met de daarin genoemde stukken;
- de brief van mr. De Coninck-Smolders van 9 juni 2015 met opmerkingen naar aanleiding van het proces-verbaal;
- de brief van mr. Lok van 11 juni 2015, met dien verstande dat de rechtbank uitsluitend kennis heeft genomen van de onder 5 van deze brief vermelde correctie, alsmede van de bij deze brief in het geding gebrachte toevoeging aan productie 26;
- de brief van mr. De Coninck-Smolders van 15 juni 2015;
- de brief van mr. Lok van 19 juni 2015.
2.De feiten
‘Valuation Report’van maart 2008 aan NGen (toen nog [naam entiteit] genaamd), althans de Ardox-X technologie (en producten), een (ondernemings)waarde toegekend van tussen de € 85,5 en € 123 miljoen.
until the date hereof, the Company [NGen, rb.] owes a principal amount of EUR 2,606,659 to [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] [ [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] , rb] (the “Existing Loan Facility”) (…);
in addition to the Existing Loan Facility, [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] wishes to grant and the Company wishes to receive an additional loan facility up to a maximum principal amount of EUR 2,000,000 (…) (the “Additional Loan Facility”) in order to enable the Company to reach the Milestones (as defined below);
in addition to the granting of the Additional Loan Facility, Parties hereby wish to amend and restate the terms and conditions of the Existing Loan Facility. The aggregate amount from time to time outstanding under the Additional Loan Facility and the Existing Loan Facility, including without limitation interest owed by the Company to [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] , shall hereinafter collectively be referred to as the“Loan”;
Milestones’ waaraan considerans [naam 3] refereert zijn in de leningovereenkomst niet gedefinieerd. Wel zijn ‘
Milestones’ opgenomen in de ‘
2010 Roadmap’ als bedoeld in artikel 2.4 leningovereenkomst. De inleiding van de ‘
2010 Roadmap’ vermeldt onder meer:
‘lead discovery fase’.
€ 7,5 miljoen en dat zij over 2010 een verlies heeft geleden van ongeveer € 2 miljoen.
in case NGEN does not have sufficient funds to finance the fifth quarter of the said research project, [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] will take over the payment obligation of this cost,
the funds in height of 67.500,- Euros will be entirely used for payment of the said research project,
NGEN will pay a standby fee to [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] in height of 9% of the guaranteed amount, being: 9% x 67.500,- = 6.075,- Euros to be invoiced by [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] to NGEN,
The facility will have to be called before the 30th day of May 2012 (depending of the invoicing cycle of Radboud and [Naam bedrijf 2] )
(…)
Onze lening is inmiddels volledig benut. Wij maken ons gerede zorgen over de capaciteit van NGen en om onze lening (inclusief rente) ooit terug te gaan betalen. Kan jij ons inzicht verschaffen in welke vorm en met welke financiering NGen gaat voortbestaan de komende jaren? Dit lijkt mij een belangrijke taak en verantwoordelijkheid van het bestuur van NGen.”
[naam 3] heeft namens [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] herhaaldelijk tijdens besprekingen aan de [naam 1] te kennen gegeven dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] niet wenst dat cliënte zich zou gaan bezighouden met het benaderen van kleine investeerders, omdat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] één, maximaal twee (2) grote deskundige farma investeerders als aandeelhouders aan boord wenste te halen, waardoor een exit bespoedigd zou worden.
[gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] zegde, bij monde van [naam 3] , herhaaldelijk toe de brugfinanciering ter beschikking te stellen. (…)
Bij de daarop volgende besprekingen en ondermeer bij het gezamenlijk bezoek aan de firma Pharma Fokus AG in Volketswil op 6 april 2011 heeft [naam 3] steeds bevestigd dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] de brugfinanciering zal verstrekken aan cliënte. Cliënte mocht daarop mede gezien de nauwe en lange relatie met [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] ook gerechtvaardigd vertrouwen.
maximaal € 450.000,- uit hoofde van de leningovereenkomst. Het dictum luidt, voor zover van belang, als volgt:
€ 321.495,21 voldaan.
an Ardox-X mouth rinse as treatment for gingivitis.
an Ardox-X mouth rinse as treatment for peri-implant murcositis.
an Ardox-X mouth rinse for plaque control (prevention) and possibly.
an Ardox-X mouth rinse for gum control (prevention).
€ 6.084.828,95 (inclusief rente) aan [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] terug te betalen.
3.Het geschil
in conventie
financing stopin te roepen, althans iedere financiering van de NGen groep te staken of op te schorten, en wel gedeeltelijk vanaf maart 2011 en vanaf augustus 2011 geheel;
financing stopin te roepen, althans iedere financiering van de NGen groep te staken of op te schorten, en wel gedeeltelijk vanaf maart 2011 en vanaf augustus 2011 geheel;
4.De beoordeling
in conventie
1b(i)een verklaring voor recht dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] haar verplichtingen onder de leningovereenkomst niet is nagekomen door deze op te zeggen, althans door een
‘financing stop’in te roepen of in ieder geval iedere verdere financiering te staken of op te schorten, zulks met ingang van maart 2011 (gedeeltelijk) en met ingang van augustus 2011 (geheel). NGen stelt daartoe dat een trekking onder de leningovereenkomst blijkens het bepaalde in artikel 2.3 van deze overeenkomst niet gebonden was aan voorwaarden.
Loanomschrijft als
“[t]he aggregate amount from time to time outstanding under the Additional Loan Facility and the Existing Loan Facility,including without limitation interest owed by the Companyto [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie]”.
Loanin de leningovereenkomst bestaat blijkens considerans C uit drie componenten: de
Additional Loan Facility, de
Existing Loan Facilityen de opgebouwde rente. De
Existing Loan Facilityheeft blijkens het bepaalde in artikel 1.1 van de leningovereenkomst betrekking op de ten tijde van het aangaan van de leningovereenkomst reeds ter leen verstrekte hoofdsom (‘
outstandingprincipalamount’). De leningovereenkomst dient blijkens de tekst daarvan aldus te worden uitgelegd dat de opgebouwde rente geen deel uitmaakt van de
Existing Loan Facility, maar wel van het begrip
Loan(als onderdeel van de component opgebouwde rente). Hetzelfde geldt voor de
Additional Loan Facilitydie eveneens slechts betrekking heeft op ‘
theprincipalamount’ van, in dit geval, € 2 miljoen. De opgebouwde rente wordt kortom wel tot de
Loangerekend, maar niet in mindering gebracht op de
Existing Loan Facilityen de
Additional Loan Facility. Deze uitleg strookt ook met artikel 2.1, aanhef en onder c, van de optieovereenkomst. Daarin is bepaald dat een optie kan worden uitgeoefend voor het in hoofdsom uitgeleende bedrag, vermeerderd met uitstaande rente.
‘financing stop’als bedoeld in artikel 5 van de leningovereenkomst kon inroepen. Zij stelt dat NGen in verzuim verkeert (‘
an event of default as set out in Article 3.4 occurs’) en doet daartoe een beroep op het bepaalde in artikel 3.4, aanhef en onder a, van de leningovereenkomst. Daarin is bepaald dat van een
event of defaultsprake is, indien NGen niet binnen 30 dagen na een ingebrekestelling voldoet aan haar verplichtingen uit de leningovereenkomst. Volgens [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] is sprake van een
event of default, omdat NGen de overeengekomen
‘milestones’niet heeft behaald en niet heeft voldaan aan haar informatieverplichtingen. Dit blijkt onder meer uit de bevindingen van [naam 5] die de gang van zaken bij NGen heeft onderzocht, aldus [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] .
‘milestones’is geen voorwaarde voor het doen van trekkingen onder de leningovereenkomst. Uit artikel 2.3 van de leningovereenkomst blijkt immers dat een schriftelijk trekkingsverzoek volstaat. Evenmin doet zich een
event of defaultvoor indien een bepaalde
‘milestone’niet wordt gehaald. Weliswaar dienen op grond van artikel 2.4 geleende gelden te worden aangewend in overeenstemming met de budgetten die zijn vastgelegd in de ‘
2010 Roadmap’, en zijn in die ‘
roadmap’bepaalde ‘
milestones’ opgenomen, maar het behalen van deze
‘milestones’is geen verplichting die als zodanig is opgenomen in de leningovereenkomst en geen voorwaarde waaraan moet zijn voldaan, voordat een trekking kan worden gedaan. Uit de ‘
2010 Roadmap’ blijkt bovendien dat dit document een ‘
living document’ was, dat de daarin vermelde
‘milestones’ waren gebaseerd op schattingen en dat deze konden worden bijgesteld.
milestones’ heeft behaald, gaat de rechtbank hieraan op dezelfde grond voorbij. Ook overigens kan [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] geen steun ontlenen aan hetgeen [naam 5] heeft gerapporteerd. Zoals het hof in het arrest heeft overwogen, is de rapportage van [naam 5] onvoldoende feitelijk toegelicht en met concreet feitenmateriaal gestaafd. Daar komt bij dat enkele bevindingen van [naam 5] – die overigens werd betaald door [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] – inmiddels door latere onderzoeken zijn achterhaald (zie hiervoor onder 2.25 en 2.26).
2010 Roadmap’, maar hieruit valt geen informatieverplichting af te leiden van een omvang als door [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] gesteld.
entire agreement clause, uit correspondentie tussen partijen blijkt dat toch een informatieverplichting zou zijn overeengekomen.
financing stop, slaagt dit evenmin. Een geslaagd beroep op die bepaling vereist, kort gezegd, dat op grond van wetenschappelijk onderzoek komt vast te staan dat de Ardox-X technologie niet werkt. Daarvan was nog niet gebleken op het moment waarop [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] haar betalingen heeft opgeschort. Uit later onderzoek (zie de hiervoor onder 2.25 weergegeven samenvatting van het onderzoeksrapport van [Naam bedrijf 2] en de hiervoor onder 2.26 genoemde publicatie van [naam 6] e.a.) volgt evenmin dat is komen vast te staan dat de technologie niet werkt.
‘financing stop’in te roepen.
milestoneszouden worden behaald en geen verplichting bevat tot het verstrekken van informatie die zover strekt als door [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] gesteld, kan ook deze grond niet dienen voor het inroepen van de onzekerheidsexceptie. Het beroep op de onzekerheidsexceptie wordt daarom verworpen.
1b(i)in zoverre toewijzen.
1a(i)en
1b(i)gevorderde verklaring voor recht dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] onrechtmatig, althans in strijd met artikel 6:248 BW heeft gehandeld, geen verdere behandeling behoeft wat betreft de periode vanaf 17 juli 2011. De rechtbank tekent hierbij aan dat de positie van [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] in het maatschappelijk verkeer onvoldoende vergelijkbaar is met die van een bank om te concluderen dat op haar een met banken eenzelfde bijzondere zorgplicht rust. Ook de door NGen aangehaalde arresten waarin een bijzondere zorgplicht voor aandeelhouders in een concern is aangenomen zagen op andere gevallen en kunnen evenmin leiden tot toewijzing van het gevorderde.
1a(i)en
1b(i)zullen dan ook worden afgewezen voor zover zij betrekking hebben op de periode vóór 17 juli 2011.
1b(ii)onder meer een verklaring voor recht dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] is tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichting uit hoofde van de op 15 maart 2011 verstrekte garantie.
standby-feevan 9% betaalde en dat de garantie uiterlijk 30 mei 2012 (afhankelijk van de facturering) zou kunnen worden ingeroepen. Dat partijen ook uitvoering aan deze door [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] toegezegde garantie hebben willen gegeven blijkt uit het feit dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] de
standby-feeheeft bijgeschreven op het krediet onder de leningovereenkomst. De omstandigheid dat het hier niet gaat om een schuldoverneming, zoals [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] stelt, doet er niet aan af dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] aan NGen heeft gegarandeerd dat de factuur zou worden betaald.
1b(ii)gevorderde verklaring voor recht is in zoverre toewijsbaar.
1b(ii)vordert NGen verder allereerst een verklaring voor recht dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] niet heeft voldaan aan haar verplichtingen op grond van de ‘brugfinanciering’. Zij doelt daarmee op een toezegging die [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] volgens NGen in januari 2011 bij monde van [naam 3] aan [naam 1] heeft gedaan om per september 2011 een brugfinanciering van € 500.000,- aan NGen ter beschikking te stellen tot de afronding van het [Naam bedrijf 2] -onderzoek (voorzien in maart 2012). Gelet op de jarenlange vertrouwensrelatie zijn deze afspraken niet op schrift gesteld, aldus NGen. Ter onderbouwing van haar betoog verwijst NGen naar door haar in het geding gebrachte schriftelijke verklaringen van [naam 7] (van [Naam bedrijf 5] , een van de certificaathouders en financiers van NGen), van [naam 8] (een adviseur van NGen) en van [naam 1] .
“wel even zou bridgen”. Volgens de verklaring van [naam 1] heeft [naam 3] een ondubbelzinnig aanbod tot het verstrekken van een overbruggingskrediet gedaan en heeft [naam 1] dit aanbod namens NGen aanvaard. Partijen zouden volgens de verklaring van [naam 1] zijn overeengekomen dat het krediet van € 500.000,- worden ondergebracht in de bestaande (rekening courant-) leningsfaciliteit.
1a(ii)en
1b(ii)zullen worden afgewezen voor zover deze betrekking hebben op de brugfinanciering.
‘co-financiering’. NGen legt aan haar vordering ten grondslag dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] heeft toegezegd om 50% van de voor (verdere) uitvoering van het
‘business plan’benodigde financiering ter beschikking te stellen (de
‘co-financiering’). Volgens NGen gaat het om een bedrag van in totaal € 13,8 miljoen.
‘co-financiering’. Hier geldt bovendien – a fortiori – hetgeen ten aanzien van de brugfinanciering is overwogen: NGen mocht er niet op vertrouwen dat een mondelinge toezegging voor een financiering van vele miljoenen zou volstaan. Het gevorderde onder
1a(ii)en onder
1b(ii)zal derhalve ook in zoverre worden afgewezen. Voor zover de verklaring voor recht onder
1a(v)betrekking heeft op de
‘co-financiering’zal de rechtbank deze eveneens afwijzen.
1a(iii)een verklaring voor recht dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] haar recht misbruikt door NGen door middel van de betalingsstop te trachten te dwingen te accepteren dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] haar financiële belang en haar zeggenschap in NGen zou uitbreiden. Voorts verwijt NGen [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] dat zij voorstellen van die strekking heeft gedaan ten tijde van het staken van de betaling.
1a(iv)een verklaring voor recht dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld door niet te voldoen aan het arrest, althans door ten onrechte een beroep op cessie en verrekening te doen. NGen betwist dat de vordering waarmee [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] haar betalingsverplichting op grond van het arrest verrekent, opeisbaar was. Verder stelt zij dat de cessie ertoe zou leiden dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] in de eerste plaats een vordering heeft op [Naam bedrijf 4] en niet op [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] . Pas als [Naam bedrijf 4] niet aan haar verplichtingen zou voldoen, zou NGen kunnen worden aangesproken, aldus NGen.
1a(v)dat de rechtbank voor recht verklaart dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] onrechtmatig heeft gehandeld door NGen redelijke aanpassing van de voorwaarden van de leningovereenkomst of andere (financiële) steun te ontzeggen. Onder
1b(iii)vordert zij hetzelfde, met dien verstande dat deze vordering is gegrond op wanprestatie en artikel 6:248 BW.
1a(v)en 1b(iii) zullen ook in zoverre worden afgewezen.
1a(vi),
1a(vii),
1a(viii),
1b(iv),
1b(v)en
1b(vi)gevorderde verklaringen missen zelfstandige betekenis en komen bij gebreke van een gesteld of gebleken belang van NGen niet voor toewijzing in aanmerking. De rechtbank heeft reeds overwogen dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] niet gerechtigd was de overeengekomen financiering stop te zetten en dat zij de overeengekomen garantie had moeten nakomen. De vraag of de reguliere financiering, het [Naam bedrijf 2] -onderzoek en de financiering van het businessplan zijn belemmerd door de betalingsstop en het niet-nakomen van de garantie kan aan de orde komen bij de vaststelling van de (omvang van de) schade.
2vordert NGen dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] zal worden veroordeeld tot schadevergoeding, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet. [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] betwist dat NGen schade heeft geleden.
2gevorderde verwijzing naar de schadestaat zal worden toegewezen.
3dat de rechtbank een verklaring van recht van deze strekking zal uitspreken. Volgens NGen kan het niet zo zijn dat een partij als gevolg van haar eigen nalatigheid bewerkstelligt dat een onderneming niet meer kan functioneren, terwijl zij anderzijds wel aanspraak te maakt op contractuele rente.
4een verklaring voor recht dat NGen bevoegd is geweest tot verrekening van de door haar geleden schade met haar betalingsverplichtingen jegens [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] , althans dat NGen haar betalingsverplichtingen heeft mogen opschorten.
904,00(2,0 punten × tarief € 452,-)
(a)ten grondslag dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] een lening van € 4.606.659,- aan NGen heeft verstrekt en dat dit bedrag door NGen terugbetaald dient te worden. Onder
( b )stelt zij dat NGen voorts een bedrag van
€ 1.478.169,95 aan contractuele rente is verschuldigd. Ter comparitie heeft [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] ter toelichting op haar rentevordering gesteld dat [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] steeds is uitgegaan van de data waarop NGen gelden onder de lening heeft getrokken. [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] stelt dat deze lening vanaf 1 juni 2014 opeisbaar is en dat NGen in verzuim verkeert.
HR 2 november 1990, ECLI:NL:HR:1990:AB8146, NJ 1990/23). Dit brengt mee dat de primaire vordering onder
(a)en
( b )zal worden afgewezen.
Loanworden begrepen het bedrag dat op enig moment uitstaat onder (i) de
Additional Loan Facility, (ii) de
Existing Loan Facilityen (iii) de tussentijds opgebouwde renteverplichtingen van NGen jegens [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] . Artikel 3.2 van de leningovereenkomst bepaalt dat NGen rente is verschuldigd over
‘[t]he principal amount outstanding under the Loan’. Indien partijen zouden hebben beoogd dat NGen ook rente over de opgebouwde rente verschuldigd zou zijn, dan hadden partijen kunnen volstaan met een bepaling dat NGen rente verschuldigd was over
“the amount outstanding under the Loan”, zonder toevoeging van het woord
principal.Nu partijen het woord
principalhebben toegevoegd, voert een taalkundige uitleg van de leningovereenkomst tot het oordeel dat NGen slechts rente verschuldigd is over de hoofdsom en niet mede over de tussentijds opgebouwde rente. [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] heeft geen bijzondere omstandigheden aangevoerd op grond waarvan artikel 3.2 anders moet worden uitgelegd, zodat NGen dit verweer terecht heeft voorgedragen.
(c)dat de rechtbank voor recht verklaart dat het ten laste van [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] door NGen gelegde eigenbeslag nietig is.
(c)wordt daarom afgewezen. [gedaagde in conventie, eiseres in reconventie] heeft daarom geen belang meer bij de primaire vordering onder (d) die eveneens zal worden afgewezen.