Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 505590 / HA ZA 11-2809
Vonnis van 18 juli 2012
in de zaak van
[EISERES],
wonende te [plaats],
eiseres,
procureur mr. A.J. ter Wee,
tegen
vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
TROS,
gevestigd te Hilversum,
gedaagde,
procureur mr. V. Sinaasappel.
Partijen zullen hierna [eiseres] en Tros genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 21 oktober 2011 en het herstelexploot van 30 november 2011, met producties;
- de conclusie van antwoord, met producties;
- het tussenvonnis van 1 februari 2012, waarbij een comparitie van partijen is gelast;
- het proces-verbaal van de op 5 juni 2012 gehouden comparitie van partijen, met de daarin vermelde stukken.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1. [eiseres] dreef in Zwolle van april 2007 tot september 2008 onder de naam [bruidsmodezaak] een bruidsmodezaak (hierna: [bruidsmodezaak]).
Uitzending Tros Radar
2.2. Tros drijft een omroepvereniging en zendt onder andere het televisieprogramma ‘Tros Radar’ uit. Dit betreft een consumentenprogramma dat op kritische wijze consumentenzaken aan de orde stelt en beoogt de consument dienaangaande te informeren. Naar aanleiding van diverse klachten die waren binnengekomen op de redactie van Tros Radar, alsmede op diverse fora (zoals trouwshop, trouwforum en het Tros Radar forum) heeft Tros Radar in een uitzending op 17 maart 2008 aandacht besteed aan [bruidsmodezaak] (hierna: de uitzending). In de uitzending komen twee klanten van [bruidsmodezaak], [A] (hierna: [A]) en [B] (hierna: [B]) aan het woord.
2.2. [A] heeft in de uitzending onder andere verteld dat haar trouwjurk bij levering niet leek op, en een andere kleur had dan de trouwjurk die zij had besteld. Ook de bijhorende sluier had een andere kleur. Bovendien was de trouwjurk beschadigd als gevolg van strijkwerkzaamheden van [eiseres]. [A] heeft in de uitzending voorts verteld dat zij op haar trouwdag uit de trouwjurk scheurde doordat de rits aan de achterzijde losschoot. Zij was twee uur bezig (en heeft twee uur van haar bruiloft gemist) om de jurk wederom vast te maken met veiligheidsspelden, visdraad en door middel van een nietmachine. Volgens [A] heeft [eiseres] gereageerd met de mededeling dat zij weinig kon doen omdat de rits niet onder de garantie viel.
2.3. [B] heeft in de uitzending onder andere verteld dat de geleverde trouwjurk afweek van de door haar bestelde trouwjurk en dat de verhoudingen niet klopten. [B] heeft verteld wat er volgens haar mis was aan de jurk. De bandjes zakten af, de tule in de trouwjurk was schuin afgewerkt en de sleep was met slechts 3 bh-bandjes aan de jurk bevestigd. Vervolgens heeft zij verteld dat [eiseres] weigerde om geld terug te geven.
2.4. In de uitzending is voorts aandacht besteed aan klachten over [bruidsmodezaak] op het Tros Radar forum. Het forum bevat zowel klachten als een positieve reactie, geplaatst op 9 februari 2008. In de uitzending wordt verteld dat de positieve reactie waarschijnlijk afkomstig is van [eiseres] zelf omdat de reactie vanaf haar eigen e-mailadres verstuurd is.
2.5. Nadat [A] en [B] aan het woord zijn geweest, zijn hun klachten
besproken door de presentatrice van Tros Radar en een advocaat. Het onderwerp is
afgesloten met de volgende mededeling van de presentatrice van Tros Radar:
“[bruidsmodezaak] wilde niet voor camera reageren. Wel heeft ze vandaag via haar advocaat laten weten dat ze alle klachten in behandeling zal nemen”.
Tros Radar Forum
2.6. Op 29 januari 2008 heeft [B] een discussie op www.trosradar.nl geopend. Zij heeft daarin onder andere het volgende geschreven:
“Graag zou ik met meiden in contact willen komen
die een nare ervaring hebben gehad met [bruidsmodezaak] in zwolle
(…)
Want ik heb we ervaring met haar en geloof me dat was geen goede laat ik het zo zeggen ik had een jurk gekocht van 800 euro en ik
kan nu weer een nieuwe jurk kopen omdat er van die andere niks meer te maken valt ook al zegt ze van wel (..)
conclusie de hele jurk is vern..kt
Op www.trouwshop staan 25 blz met klachten over [bruidsmodezaak] in Zwolle
(…) Ik wil nu juridische stappen ondernemen om alsnog mijn geld terug te krijgen
(…)
Gaan jullie me helpen om haar op te houden met deze praktijken”
2.7. Voorafgaand aan de uitzending heeft [eiseres] Tros verzocht de teksten op het Tros Radar forum omtrent [bruidsmodezaak] te verwijderen. Aan dit verzoek is door Tros geen gehoor gegeven.
3. Het geschil
3.1. [eiseres] vordert - voor zover mogelijk - bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis:
-een verklaring voor recht dat Tros aansprakelijk is jegens [eiseres] voor alle schade die [eiseres] heeft geleden als gevolg van het onrechtmatig handelen van Tros;
- verwijzing naar schadestaat;
- veroordeling van Tros in de (na)kosten van het geding, met bepaling dat indien deze kosten niet binnen veertien dagen na het vonnis zijn voldaan, daarover wettelijke rente verschuldigd is.
3.2. [eiseres] stelt hiertoe, kort gezegd en onder verwijzing naar de Leidraad van de Raad voor de Journalistiek, dat de uitzending onrechtmatig is jegens haar. Tros heeft onzorgvuldig gehandeld door onvoldoende onderzoek te doen. Het feitenmateriaal is door Tros op lichtzinnige, misleidende wijze gepresenteerd en is niet waarheidsgetrouw. Hoor en wederhoor is niet toegepast en een zorgvuldige belangenafweging ontbreekt. De uitzending bevat volgens [eiseres] een negatieve toon, terwijl Tros zich er bewust van had moeten zijn dat de uitzending verstrekkende gevolgen zou hebben voor een kleine zaak als [bruidsmodezaak]. Daarnaast stelt [eiseres] dat Tros bovendien onzorgvuldig heeft gehandeld door niet adequaat te reageren op de door [B] op het forum geplaatste onrechtmatige uitlatingen. De rechtbank heeft in dit verband ter zitting vastgesteld dat het hierbij gaat om de onder 2.6 van dit vonnis weergegeven uitlatingen.
3.1. Tros voert verweer. Zij voert aan dat de uitzending van Tros Radar over [bruidsmodezaak] op een zorgvuldige wijze tot stand is gekomen. Er is onderzoek gedaan. IP-adressen zijn gecheckt, er hebben telefonische interviews met klagers plaatsgevonden en er is hoor en wederhoor toegepast. Tros stelt dat de uitzending zakelijk en geenszins onnodig grievend is. Ook op het forum stelt Tros zorgvuldig gehandeld te hebben.
4. De beoordeling
4.1. De uitzending van Tros Radar is aan te merken als een meningsuiting in de zin van artikel 10 lid 1 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: EVRM). Toewijzing van de vorderingen van [bruidsmodezaak] zou neerkomen op een beperking van de vrijheid van meningsuiting van Tros, als neergelegd in artikel 10 lid 1 EVRM. Een beperking daarvan is ingevolge artikel 10 lid 2 EVRM slechts toegestaan, indien die beperking bij wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratisch samenleving ter bescherming van de in artikel 10 lid 2 EVRM genoemde belangen. Van een beperking die bij de wet is voorzien, is sprake wanneer de uitlatingen van Tros onrechtmatig zijn in de zin van artikel 6:162 BW. Voor het antwoord op de vraag of dit het geval is, moeten de wederzijdse belangen worden afgewogen. Het belang van [eiseres] is dat zij niet mag worden blootgesteld aan lichtvaardige verdachtmakingen. Het belang van Tros is dat zij zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend of waarschuwend moet kunnen uitlaten over (beweerdelijk aanwezige) misstanden die de samenleving raken, ten einde te voorkomen dat door gebrek aan bekendheid bij het grote publiek, (beweerdelijk aanwezige) misstanden die de samenleving raken kunnen blijven voortbestaan. Welke van deze belangen de doorslag behoort te geven, hangt af van alle omstandigheden van het geval.
4.2. Zoals hiervoor is overwogen moet Tros middels programma’s als Tros Radar misstanden (klein en groot) aan de kaak kunnen stellen en moet zij het publiek daarover kunnen informeren. Dat geldt ook voor een geval als het onderhavige, waarin van diverse zijden klachten zijn geuit over een bruidsmodezaak. Deze klachten zijn niet alleen geuit door [B] en [A], die in de uitzending aan het woord zijn geweest. Op de redactie en op het forum van Tros Radar waren meerdere klachten over [bruidsmodezaak] binnengekomen. Ook op andere fora waren klachten te vinden, welke klachten telkens dezelfde waren. Daarbij geldt dat het aantal klachten opmerkelijk was, gelet op het feit dat sprake was van een kleine eenmanszaak, die bovendien nog maar relatief kort activiteiten ontplooide. Tros Radar heeft de klachten geverifieerd door contact op te nemen met de klagers en in het geval van [B] en [A] tevens door fotomateriaal op te vragen. In zoverre is geen sprake van strijdigheid met punt 2.2.5 van de Leidraad van de Raad voor de Journalistiek (onzorgvuldig onderzoek), zodat de rechtbank in het midden kan laten welk gewicht aan strijdigheid met de Leidraad moet worden toegekend. Het onderzoek is naar het oordeel van de rechtbank zorgvuldig geweest.
4.3. De rechtbank is niet gebleken dat de feiten zoals weergegeven in de uitzending onjuist zijn, dan wel op misleidende wijze worden gepresenteerd. Integendeel, de rechtbank is van oordeel dat de klachten in de uitzending door [B] en [A] op neutrale wijze worden beschreven. Bovendien zijn de klachten, zoals gepresenteerd, juist. [eiseres] heeft ter zitting desgevraagd te kennen gegeven dat er over de klachten niet zoveel valt te zeggen. Ook de mededeling dat het positieve bericht op het Tros Radar forum van [bruidsmodezaak] zelf afkomstig was, houdt de rechtbank voor juist. Uit de door Tros overgelegde stukken blijkt dat het betreffende bericht afkomstig is van een e-mailadres dat gebruikt werd door [bruidsmodezaak].
4.4. De rechtbank vindt in het door [eiseres] gestelde in zoverre geen aanknopingspunten om de uitzending jegens haar onrechtmatig te achten. Dit is niet anders voor zover [eiseres] stelt dat Tros geen hoor en wederhoor heeft toegepast. Niet in geschil is dat er telefonisch contact is geweest voorafgaand aan de uitzending, waarbij [bruidsmodezaak] in de gelegenheid is gesteld te reageren op de klachten. De rechtbank gaat voorbij aan de stelling van [bruidsmodezaak] dat zij alleen voor de camera’s mocht reageren. Zij onderbouwt dit niet, terwijl Tros onbetwist heeft gesteld dat reacties regelmatig ook op andere wijze in het programma worden verwerkt, bijvoorbeeld door het in beeld brengen van een brief van de betrokkene. In het onderhavige geval is de reactie van [eiseres] aanleiding geweest voor de redactie van Tros Radar om de uitzending af te sluiten met de mededeling dat [bruidsmodezaak] niet voor de camera wilde reageren, maar dat zij heeft laten weten dat zij alle klachten in behandeling zal nemen. De rechtbank leidt daaruit af dat wederhoor (in voldoende mate) heeft plaatsgevonden.
4.5. Ook de omstandigheid dat de uitzending voor [bruidsmodezaak] (mede gelet op het gebruikte medium) verstrekkende gevolgen zou kunnen hebben/heeft gehad, is geen aanleiding om de uitzending alsnog onrechtmatig te oordelen. De misstand die Tros Radar aan de orde wilde stellen, het belang dat niet door gebrek aan bekendheid bij het grote publiek, (beweerdelijk aanwezige) misstanden die de samenleving raken kunnen blijven voortbestaan, rechtvaardigt dat het publiek ten gevolge van de uitzending er mogelijk voor kiest de bruidsjurk bij een andere bruidsmodezaak te kopen.
4.6. Van onrechtmatig handelen is evenmin sprake voor zover Tros heeft geweigerd de op haar forum door [B] geplaatste klachten te verwijderen. De rechtbank ziet zonder nadere toelichting – die ontbreekt – niet in waarom het onder 2.6 weergegeven bericht onrechtmatig zou zijn jegens [bruidsmodezaak]. Er was voor de Tros dan ook geen aanleiding het bericht te verwijderen.
4.7. De conclusie van het voorgaande is dat alle vorderingen van [eiseres] moeten worden afgewezen. Als de in het ongelijk gestelde partij zal zij worden veroordeeld in de kosten van de procedure, aan de zijde van Tros tot op heden als volgt begroot:
- griffierecht € 560,00
- kosten advocaat € 904,00 (2 punten volgens tarief II)
€1.464,00.
5. De beslissing
De rechtbank
- wijst de vorderingen af,
- veroordeelt [eiseres] in de proceskosten, aan de zijde van Tros tot op heden begroot op €1.464,00
- verklaart de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. P.W. van Straalen en in het openbaar uitgesproken op 18 juli 2012.?