Uitspraak
RECHTBANK AMSTERDAM
Parketnummer: 13/710105-10 (PROMIS)
Datum uitspraak: 15 december 2011
op tegenspraak
VONNIS
van de rechtbank Amsterdam, meervoudige strafkamer, in de strafzaak tegen
[verdachte],
geboren te [geboorteplaats] op [1967],
ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens op het adres
[adres], [woonplaats].
Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van 4 maart 2011 en 1 december 2011.
De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officier van justitie mr. M.A. Boheur en van hetgeen door de raadsman van verdachte mr. J. Elte en door verdachte naar voren is gebracht.
1. Tenlastelegging
De gewijzigde tenlastelegging is als bijlage aan dit vonnis gehecht.
De verdenking komt er, kort en zakelijk weergegeven, op neer dat verdachte:
ten aanzien van het onder 1 ten laste gelegde:
in de periode van 1 oktober 2008 tot en met 23 november 2009 samen met anderen gebruik heeft gemaakt van een viertal valse facturen;
ten aanzien van het onder 2, primair, ten laste gelegde:
in de periode van 1 oktober 2008 tot en met 23 november 2009 samen met anderen vier geldbedragen van Ymere/Ymere Ontwikkeling BV/Stichting Ymere heeft verduisterd;
ten aanzien van het onder 2, subsidiair, ten laste gelegde:
in de periode van 1 oktober 2008 tot en met 23 november 2009 samen met anderen Ymere/Ymere Ontwikkeling BV/Stichting Ymere heeft opgelicht door haar te bewegen tot afgifte van vier geldbedragen.
2. Voorvragen
De dagvaarding is geldig, deze rechtbank is bevoegd tot kennisneming van de ten laste gelegde feiten en de officier van justitie is ontvankelijk. Er zijn geen redenen voor schorsing van de vervolging.
3. Waardering van het bewijs
3.1. Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie is, zoals weergegeven in het door haar ter terechtzitting overgelegde requisitoir, van mening dat bewezen kan worden verklaard dat verdachte het onder 1 en 2, subsidiair, ten laste gelegde heeft begaan.
3.2. Het standpunt van de verdediging
De verdediging heeft betoogd dat verdachte dient te worden vrijgesproken van het onder 2 ten laste gelegde feit, aangezien er sprake is van eendaadse samenloop van het onder 1 en 2 ten laste gelegde.
3.3. Het oordeel van de rechtbank
De zaak tegen verdachte is gelijktijdig - maar niet gevoegd - ter terechtzitting van 4 maart 2011 en 1 december 2011 behandeld met de zaken van de medeverdachten [medeverdachte 3] en [medeverdachte 1]. Heden wordt ook tegen voornoemde medeverdachten vonnis gewezen. Hieronder zal de rechtbank nader ingaan op de feiten en omstandigheden zoals die volgens de rechtbank kunnen worden vastgesteld. Ten behoeve van de leesbaarheid zal de rechtbank daarin niet alleen de rol van verdachte bespreken, maar ook de rol van de twee medeverdachten.
Ten aanzien van het onder 1 en 2, subsidiair, ten laste gelegde:
Op grond van de in de voetnoten vermelde bewijsmiddelen gaat de rechtbank uit van de volgende redengevende feiten en omstandigheden.i De inhoud van elk bewijsmiddel - ook in onderdelen - wordt slechts gebezigd tot het bewijs van het ten laste gelegde feit waarop het zoals blijkt uit de inhoud kennelijk betrekking heeft.
Betaling van € 53.550,-
[medeverdachte 3] werkt bij Ymere op de financiële afdeling.ii Op de financiële afdeling wordt gebruik gemaakt van de administratiesystemen Navision en ManageMind.iii [medeverdachte 3] en [medeverdachte 1] hebben een bankrekening nodig om gelden van Ymere over te maken en [medeverdachte 1] vraagt verdachte, die in [woonplaats] woont, of hij zijn bankrekening beschikbaar kan stellen. Afgesproken wordt dat als het geld op de rekening van verdachte staat, verdachte aan [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3] contant een deel van het geld geeft, zodra het geld op zijn rekening staat.iv Tussen 7 oktober 2008 en 13 oktober 2008 vindt er vervolgens e-mailcontact plaats tussen [medeverdachte 1] en verdachte. In die e-mails gaat het over het volstaan van een nota. De neef van [medeverdachte 1] zal kijken of die goed is of verbeterd kan worden. Verder schrijft [medeverdachte 1] dat hij wel iets extra's kan gebruiken, omdat hij bijna blut is.v Hierop wordt op 14 november 2008 een bedrag van € 53.550,- overgeschreven van de bankrekening van Ymere Ontwikkeling BV (hierna: Ymere), gevestigd te Amsterdam, naar de rekening van [naam 1], handelend onder de naam [naam 1] (hierna: [naam 1]).vi Deze rekening heeft verdachte aan [medeverdachte 1] doorgegeven, zodat [naam 1] die voor verdachte een huis bouwde, met de bouw kon doorgaan.vii Deze betaling staat in de financiële administratie van Ymere vermeld op het bankafschrift met nummer 225, maar is bij het inboeken van voornoemd afschrift op de grootboekrekening bank niet ingeboekt. Hierdoor is per 14 november 2008 een tijdelijk verschil ontstaan van € 53.550,- tussen het saldo van de grootboekrekening bank en het saldo volgens het bankafschrift met nummer 225. Voornoemd bankafschrift is ingeboekt met user-id "[medeverdachte 3]", zijnde de user-id van [medeverdachte 3]. Bij de boeking van het bankafschrift met nummer 226 wordt vervolgens op 17 november 2008 op de grootboekrekening bank een bedrag van € 53.550,- extra ingeboekt. Daarmee is het verschil tussen het grootboek en het bankafschrift weg geboekt. Om het verschil te corrigeren is op het bankafschrift met nummer 226 een aantal ontvangen bedragen niet in het grootboek verwerkt. Ook het bankafschrift met nummer 226 is ingeboekt met user-id "[medeverdachte 3]".viii Als het geldbedrag is overgemaakt, neemt verdachte een aantal keer contante geldbedragen op die hij vervolgens aan [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3] geeft.ix Op 24 november 2008 wordt door [medeverdachte 1] € 3.300,- in zes briefjes van vijfhonderd euro gestort op zijn bankrekening.x
Betaling van € 116.600,-
Op 3 december 2008 stuurt [medeverdachte 1] naar verdachte een e-mail waarin hij schrijft dat er een betaling gaat gebeuren van € 116.000,-. Verdachte stuurt een e-mail terug en schrijft dat hij graag de factuur ziet verschijnen. Op 6 december 2008 stuurt [medeverdachte 1] de factuur en schrijft daarbij dat verdachte moet opletten dat hij de naam Bouwmeesters BV gebruikt en dat het bedrag inclusief 19,5% moet komen op € 116.000,- .xi Vervolgens wordt op 19 december 2008 een bedrag van € 116.600,- van de rekening van Ymere overgeboekt naar de rekening van Free Makelaars BV.xii Dit bedrijf is van verdachte en hij had de beschikking over de bankrekeningen van Free Makelaars BV.xiii Als omschrijving bij de betaling staat "Bouwmeesters BV" vermeld. Dit bedrijf blijkt in het crediteurenstambestand van Ymere als crediteur te zijn opgevoerd.xiv Bouwmeesters BV heeft echter voor Ymere nooit enige werkzaamheden verricht dan wel uitgevoerd en Ymere heeft dan ook nooit enige betalingsverplichting gehad aan Bouwmeesters BV. Dit geldt overigens ook voor VOF [naam 1].xv Op 19 december 2008 is het bedrag van € 116.600,- op de grootboekrekening crediteuren geboekt op de crediteurenkaart van [naam 2] BV met als tegenrekening de grootboekrekening bank. Op de crediteurenkaart van [naam 2] BV is het bedrag van € 116.600,- vereffend met een oude factuur van [naam 2] BV die de code "NB" (niet betalen) heeft. Door de betaling van € 116.600 af te letteren met een niet voor betaling geaccordeerde oude factuur van [naam 2] BV, is deze betaling administratief verwerkt.xvi Het geld dat door Ymere is gestort, wordt door verdachte gebruikt om eigen rekeningen te betalen. Ook neemt hij wederom een aantal keer geldbedragen op die hij aan [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3] geeft.xvii Op 5 februari 2009 wordt er een bedrag van € 1.000,- aan contanten op de rekening van [medeverdachte 1] gestort en op 3 maart 2009 een bedrag van € 700,-.xviii Op de rekening van [medeverdachte 3] wordt op 29 december 2008 een bedrag van € 6.150,- aan contanten gestort en op 13 januari 2009 een bedrag van € 2.500,-.xix
Betaling van € 216.960,85
Op 1 februari 2009 stuurt [medeverdachte 1] wederom een e-mail naar verdachte en schrijft dat hij nog meer voor verdachte kan betekenen en dat deze twee facturen op ongeveer € 180.000,-/€ 200.000,- uitkomen. De facturen worden door [medeverdachte 1] op 2 februari 2009 aan verdachte
ge-e-maild. Op 7 februari 2009 mailt [medeverdachte 1] aan verdachte dat hij informatie over de factuur zou sturen, maar dat zijn neef twee dagen weg is en op zondagavond terug komt.xx Op 20 maart 2009 vindt op de rekening van Free Makelaars BV een betaling plaats van een bedrag van € 216.960,85. Dat bedrag is afkomstig van Ymere.xxi De betaling bestaat uit twee facturen van Bouwmeesters BV, te weten een factuur van € 113.363,20 en een factuur van € 103.597,53.xxii
De factuur d.d. 4 december 2008 van € 103.597,53 is afkomstig van Bouwmeesters BV en is gericht aan Ymere Ontwikkeling BV. Op de factuur staat geschreven dat in verband met voortgang van de werkzaamheden diverse meerwerkzaamheden worden gedeclareerd.xxiii Deze factuur blijkt echter vals te zijn en is door verdachte gemaakt. Verdachte heeft voor het maken van de factuur van [medeverdachte 1] de naam 'Bouwmeesters BV' alsmede het door verdachte te ontvangen bedrag verkregen. Deze informatie heeft hij vervolgens in de factuur verwerkt.xxiv De lay-out, de codering, het factuurnummer en de projectaanduiding komen overeen met de facturen van Regiobouw Haarlemmermeer BV, een bekende zakenpartner van Ymere. Verder bevat de factuur een tweetal opmerkelijke fouten. Onder het logo staat 'Bouwmeesteres BV' in plaats van 'Bouwmeesters BV'. Voorts komt de plaatsaanduiding in de datering niet overeen met de vestigingsplaats.xxv
Ook de factuur d.d. 6 januari 2009 van € 113.363,20 voor het verrichten van extra werkzaamheden die van Bouwmeesters BV afkomstig is en gericht is aan Ymere, is vals.xxvi Deze factuur is vergeleken met de factuur van [naam 3] BV, een andere bekende zakenpartner van Ymere. Ook hieruit blijkt dat er een groot aantal overeenkomsten is, te weten in de lay-out, de adressering, de projectaanduiding, het projectnummer, het opdrachtnummer, het factuurnummer, het klantnummer en het BTW-nummer. Tevens is een tweetal opmerkelijke fouten. Op deze factuur staat wederom onder het logo 'Bouwmeesteres BV' geschreven en daarnaast ontbreekt een cijfer bij het totaal factuurbedrag.xxvii
Beide facturen zijn ingevoerd in ManageMind en de creditering van de facturen zijn op 3 maart 2009 geregistreerd met user-id "[medeverdachte 3]". De betaling van € 103.597,53 is op 13 maart 2009 voor een tweede keer geregistreerd met user-id "[medeverdachte 3]". De betaling van € 216.960,85 is in de financiële administratie verwerkt zijnde een betaling op drie facturen uit 2007 van aannemersbedrijf [naam 2] BV. Deze facturen van [naam 2] BV stonden in de administratie met de mededeling dat deze niet betaald dienden te worden, omdat deze facturen door Ymere werden betwist. Het resterend verschil is via kruisposten naar een ontwikkelproject geboekt.xxviii Van het geld dat verdachte van Ymere heeft ontvangen, neemt hij grote bedragen in contanten op waarmee hij [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3] betaalt. Verder worden er bedragen overgemaakt naar de eigen rekening van verdachte, naar de rekening van [naam 1] en naar de belastingdienst. Het resterende bedrag is gebruikt voor het doen van aankopen en het betalen van rekeningen.xxix Op de bankrekening waartoe [medeverdachte 1] gemachtigd is, wordt op 27 april 2009 in totaal € 6.000,- gestort.xxx Ook wordt door [medeverdachte 1] op 15 juni 2009 een Mitsubishi Grandis voor een bedrag van € 13.399,- aangeschaft.xxxi Op 26 mei 2009 wordt op de rekening van [medeverdachte 3] een bedrag van € 6.600,- gestort, op 10 juni 2009 een bedrag van € 3.000,- en op 17 juni 2009 een bedrag van € 850,-.xxxii
Betaling van € 150.743,07
Op 8 oktober 2009 vindt wederom een betaling plaats op de rekening van Free Makelaars BV. Ditmaal bedraagt de overschrijving € 150.743,07.xxxiii Ook aan deze overschrijving liggen twee facturen van Bouwmeesters BV ten grondslag, te weten een factuur van € 83.533,07 en een factuur van € 67.210,-.xxxiv Deze facturen zijn door verdachte opgemaakt en zijn als bijlage bij de e-mail gevoegd die verdachte op 23 september 2009 aan [medeverdachte 1] heeft gestuurd. In de e-mail heeft verdachte geschreven dat [medeverdachte 1] voor de betaling zorg moet dragen.xxxv
De factuur d.d. 19 augustus 2009 van € 83.533,07 en de factuur d.d. 26 augustus 2009 van
€ 67.210,- zijn beide afkomstig van Bouwmeesters BV en gericht aan Ymere Ontwikkeling BV. De facturen betreffen declaraties van diverse meerwerkzaamheden.xxxvi Wederom zijn deze facturen valsxxxvii en wederom komen de lay-out en de projectaanduiding overeen met de factuur van Regiobouw Haarlemmermeer BV. Tevens zijn dezelfde fouten geconstateerd als bij de hierboven genoemde factuur d.d. 4 december 2008. Wat daarnaast nog opvalt is dat op de facturen het bankrekeningnummer van [naam 1] staat vermeld, terwijl de bedragen zijn overgemaakt naar het rekeningnummer van Free Makelaars BV.xxxviii Verder staat op zowel deze facturen als op de factuur d.d. 4 december 2008 de handtekening van [getuige 1].xxxix Deze handtekening op de facturen is echter niet door [getuige 1] gezet.xl Als de handtekeningen met elkaar worden vergeleken, blijkt dat ze exact overeenkomen. Het is dan ook aannemelijk dat de teksten en handtekeningen kopieën zijn en dat ze op de facturen zijn gekopieerd, geprint of gestempeld. Dat kan zijn gedaan met behulp van een kopieermachine of door de teksten en handtekeningen te scannen.xli
Beide facturen hebben binnen twee uur het gehele flow traject van ManageMind doorlopen. De betaling van € 83.533,07 is geregistreerd, doorgestuurd en goedgekeurd met user-id "[medeverdachte 3]". Dit geldt ook voor de betaling van € 67.210,-. Ook zijn de facturen met user-id "[medeverdachte 3]" ingescand.xlii De betalingen van € 83.533,07 en € 67.210,- zijn eveneens verwerkt als betaling op twee facturen van [naam 2] BV die op "NB" (niet betalen) stonden in Navision.xliii Wederom heeft verdachte met het geld van Ymere bedragen overgemaakt naar andere rekeningen die op zijn naam of op naam van Free Makelaars BV staan. Ook heeft verdachte een aantal geldbedragen opgenomen en die aan [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3] gegeven.xliv Op 14 oktober 2009 wordt op de rekening van [medeverdachte 1] een bedrag van € 2.500,- gestort en op 2 en 18 november 2009 een totaalbedrag van € 5.000,-.xlv Een totaalbedrag van € 4.950 wordt op 4 december 2009 op de rekening van [medeverdachte 3] gestort.xlvi
In de computer van [medeverdachte 3] bij Ymere worden twee Excel-bestanden gevonden. Deze bestanden bevatten een overzicht van de facturen en bankboekingen van de crediteur [naam 2] BV. Het overzicht in het bestand map2.xls bevat de gegevens uit Navision van alle facturen die zijn gebruikt om de betalingen van Bouwmeesters BV te vereffenen.xlvii
Nadere overwegingen
Ten aanzien van het onder 2, primair, ten laste gelegde:
Met de officier van justitie is de rechtbank van oordeel dat nu niet kan worden vastgesteld dat er sprake was van een toevertrouwen dan wel een rechtsverhouding waaruit noodzakelijkerwijs voortvloeide dat [medeverdachte 3] de geldbedragen onder zich had, niet bewezen kan worden verklaard dat [medeverdachte 3] de geldbedragen anders dan door misdrijf onder zich had als bedoeld in artikel 321 van het Wetboek van Strafrecht. Verdachte kan dan ook niet als medepleger van dit feit worden aangemerkt en wordt van het onder 2, primair, ten laste gelegde vrijgesproken.
Ten aanzien van het onder 1 en 2, subsidiair, ten laste gelegde:
De betrokkenheid van verdachte bij de onverschuldigde betalingen van € 53.550,-, € 116.000,-, € 216.960,85 en € 150.743,07 door Ymere blijkt uit de volgende omstandigheden.
Verdachte heeft de bankrekening van zijn bedrijf alsmede de bankrekening van het bedrijf dat voor hem een huis bouwde, beschikbaar gesteld zodat daarop de geldbedragen die door Ymere werden betaald, konden worden ontvangen. Over deze onverschuldigde betalingen heeft hij e-mailcontact gehad met [medeverdachte 1]. In die e-mailberichten werd ook aan verdachte de gegevens beschikbaar gesteld die hij nodig had voor het opmaken van de valse facturen. Vervolgens heeft hij, nadat de geldbedragen op zijn bankrekening waren gestort, dat geld aangewend om eigen rekeningen te betalen alsmede om [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3] hun deel te geven. Ter terechtzitting heeft verdachte bekend dat hij dit heeft gedaan en dat hij wist dat het niet goed was.xlviii
Eéndaadse samenloop.
Indien in de onderhavige zaak sprake zou zijn van een ééndaadse samenloop van de feiten 1 en 2, dan heeft dat betrekking op de kwalificatie van die feiten en zal dat niet leiden tot vrijspraak van het onder 2 ten laste gelegde feit. De vraag of er sprake is van eendaadse samenloop zal dan ook worden behandeld onder punt 5 van dit vonnis.
Medeplegen
Medeplegen vereist een nauwe en bewuste samenwerking. Dit houdt in dat de medeplegers willens en wetens samenwerken bij het verrichten van de delictueuze gedraging. Het is niet nodig dat alle medeplegers de uitvoeringshandelingen mede verrichten.
[medeverdachte 3] was werkzaam bij Ymere en heeft via [medeverdachte 1] verdachte benaderd om een rekening beschikbaar te stellen voor het ontvangen van betalingen van Ymere. Verdachte is daarmee akkoord gegaan en vervolgens heeft er tussen verdachte en [medeverdachte 1] e-mailcontact plaatsgevonden over het opmaken van valse facturen en de betalingen door Ymere. Door deze valse facturen is Ymere overgegaan tot het verrichten van de betalingen op de rekening van [naam 1] dan wel Free Makelaars BV. Verdachte had beschikking over de rekening van laatstgenoemd bedrijf. In deze e-mails is door [medeverdachte 1] aan verdachte de informatie gegeven die op de valse facturen moest komen te staan zoals de naam van het bedrijf Bouwmeesters BV alsmede de bedragen. Met deze informatie heeft verdachte de valse facturen opgemaakt en vervolgens heeft verdachte die valse facturen teruggestuurd naar [medeverdachte 1]. Hierop zijn de valse facturen door [medeverdachte 3] in het administratiesysteem van Ymere geplaatst, waarbij Bouwmeesters BV als crediteur van Ymere in het crediteurenstambestand is aangemaakt. Hieruit leidt de rechtbank af dat [medeverdachte 1] de valse facturen aan [medeverdachte 3] heeft gegeven. Vervolgens kon de uitbetaling plaatsvinden. Nadat Ymere de geldbedragen op de bankrekening van [naam 1] dan wel Free Makelaars BV had overgeboekt, heeft [medeverdachte 3] deze onverschuldigde betalingen administratief verwerkt door ze weg te boeken op andere facturen of kruisposten en door ze af te letteren op niet betaalde facturen van [naam 2] BV. Na de storting van de geldbedragen door Ymere heeft verdachte een deel daarvan opgenomen en dat geld contant aan [medeverdachte 1] en [medeverdachte 3] gegeven, waaruit blijkt dat ze alle drie in de buit hebben gedeeld. Gelet op al deze omstandigheden is de rechtbank van oordeel dat verdachte en zijn medeverdachten ieder voor zich een belangrijke en onmisbare schakel vormden in het proces om Ymere te bewegen tot het doen van de onverschuldigde betalingen van € 53.550,-, € 116.600,-, € 216.960,85 en € 150.743,07. Verdachte en zijn mededaders hebben dan ook dusdanig nauw en bewust samengewerkt dat er naar het oordeel van de rechtbank sprake is van medeplegen.
Opzet
Uit voornoemde handelingen en de verklaring van verdachte ter terechtzittingxlix blijkt tevens dat verdachte en zijn mededaders de opzet hadden op de onder 1 en 2, subsidiair, ten laste gelegde feiten en dat hij en zijn mededaders wisten dat de facturen die door hen werden gebruikt, valselijk waren opgemaakt.
Het voorgaande leidt tot een bewezen verklaring van de onder 1 en 2, subsidiair, ten laste gelegde feiten.
4. Bewezenverklaring
De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte
ten aanzien van het onder 1 ten laste gelegde:
in de periode vanaf 1 oktober 2008 tot en met 23 november 2009 in Nederland, tezamen en in vereniging met anderen, opzettelijk gebruik heeft gemaakt van valse facturen, te weten:
- een factuur d.d. 4 december 2008 ad 103.597,53 euro afkomstig van Bouwmeesters BV en gericht aan Ymere Ontwikkeling BV en
- een factuur d.d. 6 januari 2009 ad 113.363,2 euro afkomstig van Bouwmeesters BV en gericht aan Ymere en
- een factuur d.d. 19 augustus 2009 ad 83.533,07 euro afkomstig van Bouwmeesters BV en gericht aan Ymere Ontwikkeling BV en
- een factuur d.d. 26 augustus 2009 ad 67.210,00 euro afkomstig van Bouwmeesters BV en gericht aan Ymere Ontwikkeling BV,
zijnde geschriften die bestemd zijn om tot bewijs van enig te feit te dienen, bestaande die valsheid hierin dat
- in strijd met de waarheid op die facturen stond vermeld dat Ymere/Ymere Ontwikkeling BV de gefactureerde bedragen verschuldigd was aan Bouwmeesters BV en
- op die facturen stond vermeld dat Bouwmeesters BV werkzaamheden ten behoeve van die Ymere/Ymere Ontwikkeling BV had verricht en/of uitgevoerd, terwijl in werkelijkheid Bouwmeester BV geen werkzaamheden en/of diensten ten behoeve van Ymere/Ymere Ontwikkeling BV had verricht en/of uitgevoerd en/of geleverd en
- op die facturen een autorisatiehandtekening van [getuige 1] was ingescand en/of geplaatst, terwijl die [getuige 1] geen akkoord had gegeven voor de betalingen van de bedragen vermeld op die facturen,
en bestaande dat gebruikmaken hierin dat hij, verdachte en zijn mededaders die valse facturen in de crediteurenadministratie van Ymere Ontwikkeling BV hebben opgenomen en/of verwerkt en/of laten opnemen en/of verwerken, zodat de geldbedragen vermeld op die facturen betaalbaar zouden worden gesteld ten behoeve van Free Makelaars BV en zodat de geldbedragen vermeld op die facturen ten goede zouden komen aan verdachte en zijn mededaders,
terwijl hij en zijn mededaders wisten dat die geschriften bestemd waren voor gebruik als ware zij echt;
ten aanzien van het onder 2, subsidiair, ten laste gelegde:
in de periode vanaf 1 oktober 2008 tot en met 23 november 2009 in Nederland, tezamen en in vereniging met anderen, met het oogmerk om zich en anderen wederrechtelijk te bevoordelen, door listige kunstgrepen Ymere Ontwikkeling BV heeft bewogen tot de afgifte van geldbedragen, te weten:
A een geldbedrag van 53.550,00 euro en
B een geldbedrag van 116.600,00 euro en
C een geldbedrag van 216.960,85 euro en
D een geldbedrag van 150.743,07 euro
hebbende verdachte en zijn mededaders met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - listiglijk en bedrieglijk
ad A (53.550,00 euro)
- dat geldbedrag van 53.550,00 euro van de rekening van Ymere Ontwikkeling BV overgeboekt of over laten boeken naar het rekeningnummer [rek.nr. 1] ten name van [naam 1] (h/o [naam 1]), zulks terwijl Ymere Ontwikkeling BV geen geld verschuldigd was aan [naam 1] (h/o [naam 1]) en terwijl [naam 1] (h/o [naam 1]) geen recht had op dat geldbedrag en
- de betaling van dat geldbedrag van 53.550,00 euro met user-id '[medeverdachte 3]' administratief verwerkt in de administratie van Ymere Ontwikkeling BV en
ad B (116.600,00 euro)
- Bouwmeesters BV als crediteur toegevoegd of laten toevoegen in het crediteurenstambestand van Ymere Ontwikkeling BV, zulks terwijl in werkelijkheid Bouwmeester BV geen crediteur van Ymere Ontwikkeling BV was en
- dat geldbedrag van 116.600,00 euro van de rekening van Ymere Ontwikkeling BV overgeboekt of over laten boeken naar het rekeningnummer [rek.nr. 2] ten name van Free Makelaars BV, zulks terwijl Ymere Ontwikkeling BV geen geld verschuldigd was aan Free Makelaars BV en terwijl Free Makelaars BV geen recht had op dat geldbedrag en
- de betaling van dat geldbedrag van 116.600,00 euro administratief verwerkt of laten verwerken in de administratie van Ymere Ontwikkeling BV en
- de betaling van dat geldbedrag in de financiële administratie van Ymere Ontwikkeling BV verwerkt of laten verwerken door het bedrag te (laten) vereffenen en/of af te (laten) letteren met een (niet voor betaling geaccordeerde) oude factuur van [naam 2] BV en
ad C (216.960,85 euro)
- Bouwmeesters BV als crediteur toegevoegd of laten toevoegen in het crediteurenstambestand van Ymere Ontwikkeling BV, zulks terwijl in werkelijkheid Bouwmeester BV geen crediteur van Ymere Ontwikkeling BV was en
- een valse factuur d.d. 04 december 2008 ad 103.597,53 euro en een valse factuur d.d. 06 januari 2009 ad 113.363,2 euro opgemaakt en/of laten opmaken en op die facturen het rekeningnummer [rek.nr. 2] ten name van Free Makelaars BV vermeld en/of doen vermelden en die facturen voorzien van een autorisatiehandtekening van [getuige 1] en
- die facturen in de crediteurenadministratie van Ymere Ontwikkeling BV opgenomen en/of verwerkt en/of laten opnemen en/of laten verwerken en
- de betaling van dat geldbedrag van 216.960,85 euro administratief verwerkt of laten verwerken in de administratie van Ymere Ontwikkeling BV en
- de betaling van dat bedrag in de financiële administratie van Ymere Ontwikkeling BV verwerkt of laten verwerken door het bedrag te (laten) vereffenen en/of af te (laten) letteren met (niet voor betaling geaccordeerde) oude facturen van [naam 2] BV en
ad D (150.743,07 euro)
- Bouwmeesters BV als crediteur toegevoegd of laten toevoegen in het crediteurenstambestand van Ymere Ontwikkeling BV, zulks terwijl in werkelijkheid Bouwmeester BV geen crediteur van Ymere Ontwikkeling BV was en
- een valse factuur d.d. 19 augustus 2009 ad 83.533,07 euro en een valse factuur d.d. 26 augustus 2009 ad 67.210,00 euro opgemaakt en/of laten opmaken en die facturen voorzien van een autorisatiehandtekening van [getuige 1] en
- die facturen in de crediteurenadministratie van die Ymere Ontwikkeling BV opgenomen en/of verwerkt en/of laten opnemen en/of laten verwerken en
- de betaling van dat geldbedrag van 150.743,07 euro administratief verwerkt of laten verwerken in de administratie van Ymere Ontwikkeling BV en
- de betaling van dat bedrag in de financiële administratie van Ymere Ontwikkeling BV verwerkt of laten verwerken door het bedrag te (laten) vereffenen en/of af te (laten) letteren met(niet voor betaling geaccordeerde) oude facturen van [naam 2] BV,
waardoor de Ymere Ontwikkeling BV werd bewogen tot bovenomschreven afgifte.
Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. Verdachte is hierdoor niet in zijn verdediging geschaad.
5. De strafbaarheid van de feiten
De bewezen geachte feiten zijn volgens de wet strafbaar. Het bestaan van een rechtvaardigingsgrond is niet aannemelijk geworden.
De verdediging heeft betoogd dat er sprake is van een ééndaadse samenloop van de feiten 1 en 2. De officier van justitie heeft dit betwist.
De rechtbank overweegt het volgende.
Eéndaadse samenloop
Het beschermd belang van artikel 225 van het Wetboek van Strafrecht is in de eerste plaats het vertrouwen dat burgers in het maatschappelijk verkeer in de juistheid van bepaalde geschriften moeten kunnen stellen. Daarnaast speelt het nadeel dat is geleden dan wel had kunnen ontstaan een rol. Het belang dat bij artikel 326 van het Wetboek van Strafrecht wordt beschermd, is in de eerste plaats het vermogen en in de tweede plaats het vertrouwen in het handelsverkeer. Nu het beschermd belang in beide artikelen van elkaar verschilt, is er geen sprake van ééndaadse samenloop als bedoeld in artikel 55 van het Wetboek van Strafrecht.
6. De strafbaarheid van verdachte
Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit. Verdachte is dan ook strafbaar.
7. Motivering van de straffen en maatregelen
7.1. Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft bij requisitoir gevorderd dat verdachte ter zake van de door haar onder 1 en 2, subsidiair bewezen geachte feiten zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van vier maanden, met aftrek van voorarrest, waarvan twee maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van 2 (twee) jaren, met daaraan gekoppeld de bijzondere voorwaarden zoals geadviseerd in het rapport van 19 mei 2011 van Reclassering Nederland en tot een werkstraf voor de duur van 240 uren, met bevel, voor het geval dat de veroordeelde de werkstraf niet naar behoren heeft verricht, dat vervangende hechtenis zal worden toegepast voor de duur van 120 dagen.
7.2. Het standpunt van de verdediging
De verdediging heeft de rechtbank gevraagd bij de strafmaat rekening te houden met de volgende omstandigheden. Verdachte heeft van meet af aan zijn volledige medewerking verleend om de onderhavige zaak tot een einde te brengen. Het initiatief om met Ymere te onderhandelen over een schadevergoeding, lag bij verdachte, maar de partijen hebben zich helaas niet kunnen vinden. De verdediging vraagt de rechtbank geen onvoorwaardelijke gevangenisstraf op te leggen. Van belang is dat de financiële balans wordt hersteld en dan moet verdachte in de gelegenheid worden gesteld zijn verdiencapaciteiten te herstellen.
7.3. Het oordeel van de rechtbank
De hierna te noemen strafoplegging is in overeenstemming met de ernst van het bewezen geachte, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals van een en ander ter terechtzitting is gebleken.
De rechtbank heeft bij de keuze tot het opleggen van een vrijheidsbenemende straf en bij de vaststelling van de duur daarvan in het bijzonder laten meewegen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het gebruik maken van valse geschriften alsmede aan oplichting. Verdachte heeft puur uit winstbejag Ymere opgelicht door gebruik te maken van valse facturen en Ymere daardoor te bewegen tot uitbetaling van in totaal € 537.853,92. Door zijn handelen heeft verdachte niet alleen Ymere aanzienlijke financiële schade toegebracht, maar ook het vertrouwen dat bedrijven in het handelsverkeer in de juistheid van bepaalde geschriften moeten kunnen stellen, geschaad.
Verdachte heeft op verzoek van [medeverdachte 1] de bankrekening van zijn bedrijf beschikbaar gesteld om daarop de gelden van Ymere te ontvangen. Daarover heeft verdachte e-mailcontact gehad met [medeverdachte 1], waarbij [medeverdachte 1] verdachte de informatie gaf voor het opmaken van de valse facturen. Op die valse facturen moesten bedragen worden vermeld die overeenkwamen met bedragen op facturen waartegen de valse facturen afgeletterd konden worden. Deze aflettering werd door de neef van [medeverdachte 1] (lees: [medeverdachte 3]) die werkzaam was bij Ymere, gedaan. Dit gebeurde nadat [medeverdachte 3] ervoor had gezorgd dat de valse facturen in het administratiesysteem van Ymere werden verwerkt, waardoor Ymere werd bewogen tot uitbetaling. Uiteindelijk werd het geld tussen verdachte, [medeverdachte 3] en [medeverdachte 1] verdeeld. Gelet op de geraffineerdheid waarmee Ymere is opgelicht alsmede de omstandigheid dat het geld, dat verdachte Ymere afhandig heeft gemaakt, gelijk te stellen valt aan publiek geld, ziet de rechtbank aanleiding om ten nadele van verdachte af te wijken van hetgeen de officier van justitie heeft gevorderd.
In strafmatigende zin weegt de rechtbank mee dat verdachte als enige van begin af aan verantwoordelijkheid voor zijn daden heeft genomen door een bekennende verklaring af te leggen, waarbij hij zijn eigen rol niet heeft geminimaliseerd. Tevens blijkt uit het Uittreksel uit de Justitiële Documentatie d.d. 18 februari 2011 dat verdachte niet eerder voor een strafbaar feit is veroordeeld. Verder weegt de rechtbank mee dat sinds de bewezen verklaarde feiten enige tijd is verstreken.
Verder heeft de rechtbank acht geslagen op het adviesrapport van Reclassering Nederland van 19 mei 2011. Daarin wordt geadviseerd verdachte een werkstraf op te leggen. Tevens wordt er geadviseerd een voorwaardelijk strafdeel op te leggen. Hierbij worden de volgende bijzondere voorwaarden geadviseerd: een meldingsgebod waarbij verdachte zich gedurende door de nog nader te benoemen toezichthouder van de reclassering op bepaalde perioden moet blijven melden zo frequent als de toezichthouder gedurende deze perioden nodig acht. Verder dient verdacht deel te nemen aan de gedragsinterventie cognitieve vaardigheidstraining (CoVa). Voorts wordt verdachte verplicht om de door het strafbare feit veroorzaakte schade te vergoeden.
Gelet op de ernst van het feit zoals hierboven overwogen, is de rechtbank van oordeel dat de oplegging van een werkstraf hieraan onvoldoende recht doet. De rechtbank zal dan ook dit advies van de reclassering niet volgen. Tevens is de rechtbank van oordeel dat de rechtbank bepaalt of de geleden schade van de benadeelde partij dient te worden vergoed en zal dit daarom niet als bijzondere voorwaarde opleggen. De rechtbank zal de overige bijzondere voorwaarden wel aan het voorwaardelijke gedeelte van de op te leggen straf verbinden.
Vordering van de benadeelde partij
De benadeelde partij Ymere Ontwikkeling BV (verder: Ymere) heeft een vordering tot vergoeding van de geleden schade materiële schade ingediend voor een bedrag van € 729.074,28.
De officier van justitie heeft gevorderd dat de een deel van de vordering, te weten een bedrag van € 451.978,08, wordt toegewezen. De raadsman heeft betoogd dat de benadeelde partij naast de vordering in het strafgeding, op dezelfde grondslag evenzo in civilibus een vordering jegens verdachte stelt. Voorts heeft de officier van justitie een ontnemingsvordering aangekondigd. Dat zijn te veel wegen. Verder sluit de raadsman zich aan bij het betoog van de officier van justitie ten aanzien van haar standpunt betreffende de BTW, de kosten van de KPMG en de kosten die gemaakt zijn voor de ontslagprocedure van [medeverdachte 3].
Uit het onderzoek ter terechtzitting is gebleken dat een deel van de vordering niet een onevenredige belasting van het strafgeding oplevert. Tevens is vast komen te staan dat de benadeelde partij als gevolg van de hiervoor bewezen geachte feiten 1 en 2, subsidiair, rechtstreekse schade heeft geleden.
De rechtbank schat de door de benadeelde partij geleden materiële schade in totaal op € 485.407,31. Dit bedrag bestaat uit de onverschuldigde betalingen ad € 451.978,08, de kosten voor rechtsbijstand ad € 13.429,23 en de declaratie van KPMG Forensic ad € 20.000,-. De vordering zal tot dat bedrag worden toegewezen en de rechtbank veroordeelt verdachte aan Ymere het toegewezen bedrag te betalen, behoudens voor zover deze vordering reeds door of namens anderen is betaald. Voorts zal verdachte worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partij heeft gemaakt en ten behoeve van deze uitspraak nog zal maken. Het resterende deel van de vordering van de benadeelde partij levert een onevenredige belasting van het strafgeding op dan wel is niet rechtstreeks toegebracht door de bewezen geachte feiten. De benadeelde partij is dan ook in dat deel van de vordering niet-ontvankelijk. De benadeelde partij kan de vordering slechts bij de burgerlijke rechter aanbrengen.
De rechtbank overweegt daartoe het volgende.
De onverschuldigde betalingen van € 53.550,-, € 116.600,-, € 216.960,85 en € 150.743,07 zijn in het administratieve systeem van Ymere verwerkt en uitbetaald. Over deze bedragen heeft Ymere 19% BTW betaald, hetgeen zij van de Belastingdienst kan terug ontvangen. Hoewel het een feit van algemene bekendheid is dat de Belastingdienst bij gefraudeerde bedragen de BTW niet terug betaalt, is in de onderhavige zaak onduidelijk of die terugbetaling daadwerkelijk niet heeft plaatsgevonden. Dientengevolge leveren die BTW-kosten een onevenredige belasting van het strafgeding op en wordt de benadeelde partij in dat deel van de vordering niet-ontvankelijk verklaard. De BTW-kosten worden dan ook van het totaalbedrag aan onverschuldigde betalingen afgetrokken, waardoor de rechtbank het bedrag van € 451.978,08 toewijst.
Ymere heeft in totaal € 20.921,32 aan kosten voor rechtsbijstand gevorderd en deze kosten gesplitst in de kosten die betrekking hebben op het ontslag van verdachte en de kosten die betrekking hebben op de schade. De rechtbank is van oordeel dat de kosten die Ymere heeft gemaakt ten behoeve van het ontslag van de medeverdachte [medeverdachte 3], geen schade is die rechtstreeks door de bewezen geachte feiten is toegebracht en Ymere is dan ook niet-ontvankelijk in haar vordering voor wat betreft die kosten. Verder heeft Ymere een bedrag van € 909,16 gevorderd voor het invullen van het voegingsformulier. Nu deze vordering onvoldoende is onderbouwd en de rechtbank niet begrijpt dat voor het invullen van het voegingsformulier ruim drie en een half uur wordt gedeclareerd, leveren deze kosten een onevenredige belasting op voor het strafgeding, waardoor Ymere ook in dat deel van de vordering niet-ontvankelijk wordt verklaard.
KPMG Forensic heeft een uitgebreid onderzoek gedaan en een gedetailleerd rapport opgemaakt en daarvoor een bedrag van € 169.390,28 in rekening gebracht. Hoewel de rechtbank begrijpt dat KPMG voor een dergelijk rapport kosten declareert, acht zij gezien het totale bedrag waarvoor Ymere is benadeeld, een bedrag van € 20.000,- toewijsbaar. Ymere wordt voor het overige van dat deel van de vordering niet-ontvankelijk verklaard, aangezien dat deel een onevenredige belasting van het strafgeding oplevert.
8. Toepasselijke wettelijke voorschriften
De op te leggen straf is gegrond op de artikelen 14a, 14b, 14c, 47, 57, 225 en 326 van het Wetboek van Strafrecht.
Deze wettelijke voorschriften zijn toepasselijk zoals geldend ten tijde van het bewezen geachte.
De rechtbank komt op grond van het voorgaande tot de volgende beslissing.
9. Beslissing
Verklaart het onder 2, primair, ten laste gelegde niet bewezen en spreekt verdachte daarvan vrij.
Verklaart bewezen dat verdachte het onder 1 en 2, subsidiair, ten laste gelegde heeft begaan zoals hiervoor in rubriek 4 is aangegeven.
Verklaart niet bewezen hetgeen aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hiervoor is bewezen verklaard en spreekt verdachte daarvan vrij.
Het bewezen verklaarde levert op:
Ten aanzien van het onder 1 bewezen verklaarde:
Medeplegen van het opzettelijk gebruik maken van het valse geschrift als ware het echt, terwijl hij weet dat dit geschrift bestemd is voor zodanig gebruik, meermalen gepleegd.
Ten aanzien van het onder 2, subsidiair, bewezen verklaarde:
Medeplegen van oplichting, meermalen gepleegd.
Verklaart het bewezene strafbaar.
Verklaart verdachte, [verdachte], daarvoor strafbaar.
Veroordeelt verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van acht (8) maanden.
Beveelt dat de tijd die door veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering is doorgebracht, bij de tenuitvoerlegging van die straf in mindering gebracht zal worden.
Beveelt dat een gedeelte, groot vier (4) maanden, van deze gevangenisstraf niet tenuitvoergelegd zal worden, tenzij later anders wordt gelast.
Stelt daarbij een proeftijd van twee (2) jaren vast.
De tenuitvoerlegging kan worden gelast indien veroordeelde zich voor het einde van de proeftijd aan een strafbaar feit schuldig maakt.
De tenuitvoerlegging kan ook worden bevolen, als veroordeelde tijdens de proeftijd (een van) de volgende bijzondere voorwaarden niet naleeft.
Stelt als bijzondere voorwaarden:
- Een meldingsgebod waarbij veroordeelde zich gedurende door de nog nader te benoemen toezichthouder van de reclassering op bepaalde perioden moet blijven melden zo frequent als de toezichthouder gedurende deze perioden nodig acht;
- Veroordeelde dient verdacht deel te nemen aan de gedragsinterventie cognitieve vaardigheidstraining (CoVa);
- Veroordeelde moet zich onmiddellijk onder toezicht en leiding van Reclassering Nederland stellen. Vervolgens moet hij gedurende de proeftijd onder toezicht en leiding van de Reclassering Nederland blijven en zich naar de door of namens die instelling te geven aanwijzingen gedragen, zolang deze instelling dat nodig vindt.
Wijst de vordering van de benadeelde partij Ymere Ontwikkeling BV, gevestigd op het adres Jollemanhof 8, 1019 GW Amsterdam toe tot een bedrag van € 485.407,31 (vierhonderd en vijfentachtig duizend en vierhonderd en zeven euro en eenendertig cent).
Veroordeelt verdachte aan Ymere Ontwikkeling B.V. voornoemd, het toegewezen bedrag te betalen, behoudens voor zover deze vordering reeds door of namens anderen is betaald.
Veroordeelt verdachte voorts in de kosten door de benadeelde partij gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog te maken, tot op heden begroot op nihil.
Verklaart de benadeelde partij Ymere Ontwikkeling B.V. voor het overige niet-ontvankelijk in haar vordering.
Dit vonnis is gewezen door
mr. G.M. van Dijk, voorzitter,
mrs. J. Knol en A.E.J.M. Gielen, rechters,
in tegenwoordigheid van mr. H.D. Coumou, griffier,
en uitgesproken op de openbare terechtzitting van deze rechtbank van 15 december 2011.
i De weergegeven bewijsmiddelen bevinden zich, tenzij anders vermeld, in het dossier van de Regiopolitie Amsterdam-Amstelland, Bureau Financieel Economische Recherche. De in de voetnoten als processen-verbaal aangeduide bewijsmiddelen zijn in de wettelijke vorm opgemaakt door daartoe bevoegde opsporingsambtenaren en voldoen aan de daaraan bij de wet gestelde eisen. Verwezen wordt naar de desbetreffende pagina's in het dossier.
ii Een proces-verbaal van verhoor van [medeverdachte 3] d.d. 26 mei 2009 van de rechter-commissaris, belast met de behandeling van strafzaken in deze rechtbank, pagina 7.
iii Een geschrift, te weten een brief d.d. 11 maart 2010 van [persoon 1] gericht aan het Interregionaal Fraudeteam, doorgenummerde pagina's 2 0015 en 2 0016. Een geschrift, te weten het rapport "Stichting Ymere. Onderzoek Project Meer/Minder" van KPMG Advisory N.V. d.d. 23 juni 2010, opgemaakt door [persoon 2], partner, doorgenummerde pagina 2 0053.
iv Verklaring van verdachte, zoals afgelegd ter terechtzitting d.d. 1 december 2011. Pagina 6 0006 (verklaring van verdachte d.d. 18 oktober 2010). Pagina's 6 0011 en 6 0013 (verklaring van verdachte d.d. 19 oktober 2010).
v Een geschrift, te weten een overzicht van het e-mailverkeer tussen [verdachte] en [medeverdachte 1] m.b.t. de gepleegde fraude bij Ymere, doorgenummerde pagina 3 0197. Pagina 3 0204 (proces-verbaal betreffende onderzoek PC). Een geschrift, te weten een e-mailconversatie met als onderwerp "Re: e-mail met bijlage (attachment): [medeverdachte 1]", doorgenummerde pagina's 3 0221 tot en met 3 0223.
vi Een geschrift, te weten een brief d.d. 17 februari 2010 van [persoon 1] gericht aan het Interregionaal Fraudeteam, doorgenummerde pagina 2 0003. Een geschrift, te weten een brief d.d. 11 maart 2010 van [persoon 1] gericht aan het Interregionaal Fraudeteam, doorgenummerde pagina 2 0014. Een geschrift, te weten een overzicht van mutaties van ING Bank Electronic Banking voor Windows d.d. 23 december 2009, doorgenummerde pagina 2 0011. Pagina 6 0093 (verklaring van [naam 1]).
vii Verklaring van verdachte, zoals afgelegd ter terechtzitting d.d. 1 december 2011.
viii Een geschrift, te weten het rapport "Stichting Ymere. Onderzoek Project Meer/Minder" van KPMG Advisory N.V. d.d. 23 juni 2010, opgemaakt door [persoon 2], partner, doorgenummerde pagina's 2 0063 en 2 0064.
ix Verklaring van verdachte, zoals afgelegd ter terechtzitting d.d. 1 december 2011. Pagina 6 0006 (verklaring van verdachte d.d. 18 oktober 2010). Pagina's 6 0025 en 6 0026 (verklaring van verdachte d.d. 19 oktober 2010) Pagina 6 0042 (verklaring van verdachte d.d. 20 oktober 2010). Een geschrift, te weten een overzicht van contante opnames van de bankrekeningen [rek.nr. 2] en [rek.nr. 3] van [verdachte], doorgenummerde pagina 6 0044.
x Een geschrift, te weten een overzicht van een storting d.d. 24 november 2008 op rekeningnummer [rek.nr. 7], gestort door [medeverdachte 1], doorgenummerde pagina 9 0158. Een geschrift, te weten een schema contante opnames gefraudeerd geld door [verdachte], doorgenummerde pagina 9 0180.
xi Een geschrift, te weten een overzicht van het e-mailverkeer tussen [verdachte] en [medeverdachte 1] m.b.t. de gepleegde fraude bij Ymere, doorgenummerde pagina 3 0198. Pagina's 3 0204 en 3 0205 (proces-verbaal betreffende onderzoek PC). Een geschrift, te weten een e-mailconversatie met als onderwerp "Re: niet volledig betaald!!", doorgenummerde pagina's 3 0225 en 3 0226.
xii Een geschrift, te weten een brief d.d. 17 februari 2010 van [persoon 1] gericht aan het Interregionaal Fraudeteam, doorgenummerde pagina 2 0003. Een geschrift, te weten een overzicht van mutaties van ING Bank Electronic Banking voor Windows d.d. 26 januari 2010, doorgenummerde pagina 2 0010. Pagina 3 0001 (proces-verbaal "bijzonderheden bankrekening [rek.nr. 2]").
xiii Verklaring van verdachte, zoals afgelegd ter terechtzitting d.d. 1 december 2011. 6 0008 (verklaring van verdachte d.d. 18 oktober 2010).
xiv Een geschrift, te weten het rapport "Stichting Ymere. Onderzoek Project Meer/Minder" van KPMG Advisory N.V. d.d. 23 juni 2010, opgemaakt door [persoon 2], partner, doorgenummerde pagina 2 0066.
xv Een geschrift, te weten een brief d.d. 17 februari 2010 van [persoon 1] gericht aan het Interregionaal Fraudeteam, doorgenummerde pagina 2 0003.
xvi Een geschrift, te weten een overzicht van mutaties van ING Bank Electronic Banking voor Windows d.d. 26 januari 2010, doorgenummerde pagina 2 0010. Een geschrift, te weten het rapport "Stichting Ymere. Onderzoek Project Meer/Minder" van KPMG Advisory N.V. d.d. 23 juni 2010, opgemaakt door [persoon 2], partner, doorgenummerde pagina 2 0066.
xvii Pagina 3 0002 (proces-verbaal "bijzonderheden bankrekening [rek.nr. 2]"). Pagina's 6 0026 en 6 0027 (verklaring van verdachte d.d. 19 oktober 2010). Pagina 6 0042 (verklaring van verdachte d.d. 20 oktober 2010). Een geschrift, te weten een overzicht van contante opnames van de bankrekeningen [rek.nr. 2] en [rek.nr. 3] van [verdachte], doorgenummerde pagina 6 0044.
xviii Een geschrift, te weten een brief d.d. 7 maart 2008 van ABN Amro Bank N.V. gericht aan [medeverdachte 1] en [persoon 3] betreffende rekeningnummer [rek.nr. 4], doorgenummerde pagina 9 0159. Een geschrift, te weten een bon transactie geldautomaat ABN Amro d.d. 5 februari 2009 betreffende een storting op rekening xxxxxx[rek.nr. 4], doorgenummerde pagina 9 0161. Een geschrift, te weten een bon transactie geldautomaat ABN Amro d.d. 3 maart 2009 betreffende een storting xxxxxx[rek.nr. 4], doorgenummerde pagina 9 0161. Een geschrift, te weten een schema contante opnames gefraudeerd geld door [verdachte], doorgenummerde pagina 9 0180.
xix Een geschrift, te weten een overzicht van ontvangsten op [rek.nr. 5] Fortis [medeverdachte 3], doorgenummerde pagina 9 0178. Een geschrift, te weten een schema contante opnames gefraudeerd geld door [verdachte], doorgenummerde pagina 9 0180.
xx Een geschrift, te weten een overzicht van het e-mailverkeer tussen [verdachte] en [medeverdachte 1] m.b.t. de gepleegde fraude bij Ymere, doorgenummerde pagina 3 0199. Een geschrift, te weten een e-mailconversatie met als onderwerp "Re: Terug!", doorgenummerde pagina 3 0227. Een geschrift, te weten een e-mailconversatie met als onderwerp "Re: Fac!!", doorgenummerde pagina 3 0230.
xxi Een geschrift, te weten een brief d.d. 17 februari 2010 van [persoon 1] gericht aan het Interregionaal Fraudeteam, doorgenummerde pagina 2 0003. Een geschrift, te weten een overzicht van mutaties van ING Bank Electronic Banking voor Windows d.d. 26 januari 2010, doorgenummerde pagina 2 0010. Pagina 3 0001 (proces-verbaal "bijzonderheden bankrekening [rek.nr. 2]").
xxii Een geschrift, te weten een factuur d.d. 4 december 2008 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere Ontwikkeling BV, doorgenummerde pagina 2 0008. Een geschrift, te weten een factuur d.d. 6 januari 2009 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere, doorgenummerde pagina 2 0026. Een geschrift, te weten het rapport "Stichting Ymere. Onderzoek Project Meer/Minder" van KPMG Advisory N.V. d.d. 23 juni 2010, opgemaakt door [persoon 2], partner, doorgenummerde pagina 2 0067.
xxiii Een geschrift, te weten een factuur d.d. 4 december 2008 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere Ontwikkeling BV, doorgenummerde pagina 2 0008.
xxiv Verklaring van verdachte, zoals afgelegd ter terechtzitting d.d. 1 december 2011. Pagina 6 0013 (verklaring van verdachte d.d. 18 oktober 2010). Pagina 6 0049 (verklaring van verdachte d.d. 21 oktober 2010)
xxv Pagina's 3 0152 tot en met 3 0160 (proces-verbaal "bevindingen valse factuur Bouwmeesters/Regiobouw").
xxvi Een geschrift, te weten een factuur d.d. 6 januari 2009 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere, doorgenummerde pagina 2 0026. Pagina 6 00013 (verklaring van verdachte d.d. 18 oktober 2010)
xxvii Een geschrift, te weten een factuur d.d. 6 januari 2009 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere, doorgenummerde pagina 2 0026. Pagina 3 0068- 3 0077 (Proces-verbaal van bevindingen facturen Bouwmeesters BV).
xxviii Een geschrift, te weten een brief d.d. 11 maart 2010 van [persoon 1] gericht aan het Interregionaal Fraudeteam, doorgenummerde pagina 2 0017. Een geschrift, te weten het rapport "Stichting Ymere. Onderzoek Project Meer/Minder" van KPMG Advisory N.V. d.d. 23 juni 2010, opgemaakt door [persoon 2], partner, doorgenummerde pagina's 2 0067 en 2 0068.
xxix Pagina 3 0002 (proces-verbaal "bijzonderheden bankrekening [rek.nr. 2]"). Pagina's 6 0026 en 6 0027 (verklaring van verdachte d.d. 19 oktober 2010)
xxx Een geschrift, te weten een Volmacht van Rabobank met dossiernummer 1001463689 betreffende rekeningnummer [rek.nr. 6], doorgenummerde pagina 9 0147. Een geschrift, te weten een overzicht van de Rabobank van betaalrekening met nummer [rek.nr. 6] d.d. 7 mei 2009, doorgenummerde pagina 9 0148. Een geschrift, te weten een schema contante opnames gefraudeerd geld door [verdachte], doorgenummerde pagina 9 0180.
xxxi Een geschrift, te weten een Autofactuur d.d. 15 juni 2009 van V.O.F. Auto Service Haarlem gericht aan [medeverdachte 1], betreffende de aankoop van een Mitsubishi Grandis, doorgenummerde pagina 4 0937. Pagina 3 0326 (proces-verbaal van bevindingen). Een geschrift, te weten een schema contante opnames gefraudeerd geld door [verdachte], doorgenummerde pagina 9 0180.
xxxii Een geschrift, te weten een overzicht van ontvangsten op [rek.nr. 5] Fortis [medeverdachte 3], doorgenummerde pagina's 9 0178 en 9 0179. Een geschrift, te weten een schema contante opnames gefraudeerd geld door [verdachte], doorgenummerde pagina 9 0180.
xxxiii Een geschrift, te weten een brief d.d. 17 februari 2010 van [persoon 1] gericht aan het Interregionaal Fraudeteam, doorgenummerde pagina 2 0003. Een geschrift, te weten een overzicht van mutaties van ING Bank Electronic Banking voor Windows d.d. 26 januari 2010, doorgenummerde pagina 2 0010. Pagina 3 0001 (proces-verbaal "bijzonderheden bankrekening [rek.nr. 2]").
xxxiv Een geschrift, te weten een factuur d.d. 19 augustus 2009 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere Ontwikkeling BV, doorgenummerde pagina 2 0006. Een geschrift, te weten een factuur d.d. 26 augustus 2009 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere Ontwikkeling BV, doorgenummerde pagina 2 0007. Een geschrift, te weten het rapport "Stichting Ymere. Onderzoek Project Meer/Minder" van KPMG Advisory N.V. d.d. 23 juni 2010, opgemaakt door [persoon 2], partner, doorgenummerde pagina 2 0071.
xxxv Pagina's 3 0202 en 3 0203 (proces-verbaal betreffende onderzoek PC). Een geschrift, te weten een e-mailconversatie met als onderwerp facturen", met als bijlagen twee facturen van Bouwmeesters BV, doorgenummerde pagina's 3 0207 tot en met 3 0209. Pagina 6 0049 (verklaring van verdachte d.d. 21 oktober 2010).
xxxvi Een geschrift, te weten een factuur d.d. 19 augustus 2009 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere Ontwikkeling BV, doorgenummerde pagina 2 0006. Een geschrift, te weten een factuur d.d. 26 augustus 2009 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere Ontwikkeling BV, doorgenummerde pagina 2 0007.
xxxvii Pagina 6 0013 (verklaring van verdachte d.d. 18 oktober 2010).
xxxviii Pagina's 3 0144 tot en met 3 0151 (proces-verbaal "bevindingen valse factuur 26 augustus 2009). Pagina's 3 0161 tot en met 3 0168 (proces-verbaal van bevindingen).
xxxix Een geschrift, te weten een factuur d.d. 4 december 2008 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere Ontwikkeling BV, doorgenummerde pagina 2 0008.Een geschrift, te weten een factuur d.d. 19 augustus 2009 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere Ontwikkeling BV, doorgenummerde pagina 2 0006. Een geschrift, te weten een factuur d.d. 26 augustus 2009 van Bouwmeesters BV gericht aan Ymere Ontwikkeling BV, doorgenummerde pagina 2 0007.
xl Een proces-verbaal van verhoor van [getuige 1] d.d. 24 mei 2009 van de rechter-commissaris, belast met de behandeling van strafzaken in deze rechtbank, pagina 2.
xli Een proces-verbaal met nummer 2010047564 van 29 november 2011 in de wettelijke vorm opgemaakt door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaar S-089, pagina 3 van 14, inhoudende de verklaring van de verbalisant.
xlii Een geschrift, te weten het rapport "Stichting Ymere. Onderzoek Project Meer/Minder" van KPMG Advisory N.V. d.d. 23 juni 2010, opgemaakt door [persoon 2], partner, doorgenummerde pagina 2 0071.
xliii Een geschrift, te weten een brief d.d. 11 maart 2010 van [persoon 1] gericht aan het Interregionaal Fraudeteam, doorgenummerde pagina 2 0018. Een geschrift, te weten het rapport "Stichting Ymere. Onderzoek Project Meer/Minder" van KPMG Advisory N.V. d.d. 23 juni 2010, opgemaakt door [persoon 2], partner, doorgenummerde pagina 2 0072.
xliv Pagina's 3 0002 en 3 0003 (proces-verbaal "bijzonderheden bankrekening [rek.nr. 2]) Pagina 6 0042 (verklaring van verdachte d.d. 20 oktober 2010). Een geschrift, te weten een overzicht van contante opnames van de bankrekeningen [rek.nr. 2] en [rek.nr. 3] van [verdachte], doorgenummerde pagina 6 0044.
xlv Een geschrift, te weten een brief d.d. 7 maart 2008 van ABN Amro Bank N.V. gericht aan [medeverdachte 1] en [persoon 3] betreffende rekeningnummer [rek.nr. 4], doorgenummerde pagina 9 0159. Een geschrift, te weten een bon transactie geldautomaat ABN Amro d.d. 14 oktober 2009 betreffende een storting op rekening xxxxxx[rek.nr. 4], doorgenummerde pagina 9 0162. Een geschrift, te weten een bon transactie geldautomaat ABN Amro d.d. 2 november 2009 betreffende een storting op rekening xxxxxx[rek.nr. 4], doorgenummerde pagina 9 0162. Een geschrift, te weten een bon transactie geldautomaat ABN Amro d.d. 18 november 2009 betreffende een storting op rekening xxxxxx[rek.nr. 4], doorgenummerde pagina 9 0162. Een geschrift, te weten een schema contante opnames gefraudeerd geld door [verdachte], doorgenummerde pagina 9 0180.
xlvi Een geschrift, te weten een overzicht van ontvangsten op [rek.nr. 5] Fortis [medeverdachte 3], doorgenummerde pagina 9 0179. Een geschrift, te weten een schema contante opnames gefraudeerd geld door [verdachte], doorgenummerde pagina 9 0180.
xlvii Een geschrift, te weten het rapport "Stichting Ymere. Onderzoek Project Meer/Minder" van KPMG Advisory N.V. d.d. 23 juni 2010, opgemaakt door [persoon 2], partner, doorgenummerde pagina's 2 0084 en 2 0085.
xlviii Verklaring van verdachte, zoals afgelegd ter terechtzitting d.d. 1 december 2011.
xlix Zie noot 48.