Uitspraak
RECHTBANK ALKMAAR
Sector Bestuursrecht
Zaaknummer: 10/1327 WOB
Uitspraak van de meervoudige kamer
in de zaak van:
[naam],
wonende te [plaatsnaam],
eiser,
gemachtigde mr. M.C. Cikot Roos,
tegen
De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen,
verweerder.
Ontstaan en loop van de zaak
Eiser heeft bij per e-mail verzonden bericht van 1 oktober 2009, aangevuld bij e-mail van
13 oktober 2009, de Onderwijsinspectie verzocht hem het percentage bevoegde leraren van het Luzac College te Alkmaar (hierna: het Luzac) in het schooljaar 2009-2010 mede te delen, hem te berichten welke leraren van dit college onderbevoegd of onbevoegd zijn en hem een afschrift van het recentste bekwaamheidsdossier van het Luzac te doen toekomen.
Verweerder heeft bij besluit van 7 december 2009 besloten het bekwaamheidsdossier van het Luzac deels openbaar te maken, met dien verstande dat de tot personen herleidbare gegevens zijn weggelakt.
Het tegen de weigering om het bekwaamheidsdossier geheel openbaar te maken door eiser gemaakte bezwaar heeft verweerder bij besluit van 16 april 2010 onder handhaving van het besluit van 7 december 2009 ongegrond verklaard.
Eiser heeft hiertegen bij brief van 26 mei 2010 beroep ingesteld.
Het Luzac is door de rechtbank in de gelegenheid gesteld als partij aan het geding deel te nemen en zijn zienswijze te geven. Van die gelegenheid is geen gebruik gemaakt.
Het beroep is behandeld ter zitting van 15 februari 2011, waar eiser, daartoe ambtshalve opgeroepen, in persoon is verschenen, bijgestaan door zijn gemachtigde.
Verweerder, daartoe eveneens ambtshalve opgeroepen, is verschenen bij gemachtigde R.J. Oskam.
Met toepassing van het bepaalde in artikel 8:66, tweede lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb), heeft de rechtbank de termijn voor het doen van uitspraak met zes weken verlengd.
Motivering
1. Relevante regelgeving.
Artikel 3 van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), voor zover hier van belang, luidt:
1. Een ieder kan een verzoek om informatie neergelegd in documenten over een bestuurlijke aangelegenheid richten tot een bestuursorgaan of een onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf.
2. De verzoeker vermeldt bij zijn verzoek de bestuurlijke aangelegenheid of het daarop betrekking hebbend document, waarover hij informatie wenst te ontvangen.
3. De verzoeker behoeft bij zijn verzoek geen belang te stellen.
5. Een verzoek om informatie wordt ingewilligd met inachtneming van het bepaalde in de artikelen 10 en 11.
Ingevolge artikel 6, vijfde lid, van de Wob wordt indien het bestuursorgaan heeft besloten informatie te verstrekken, de informatie verstrekt tegelijk met de bekendmaking van het besluit, tenzij naar verwachting een belanghebbende bezwaar daar tegen heeft, in welk geval de informatie niet eerder wordt verstrekt dan twee weken nadat de beslissing is bekendgemaakt.
Ingevolge artikel 10, tweede lid, van de Wob blijft het verstrekken van informatie ingevolge deze wet achterwege voor zover het belang daarvan niet opweegt tegen de volgende belangen:
[…];
e. de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer;
[…].
g. het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van bij de aangelegenheid betrokken natuurlijke personen of rechtspersonen dan wel van derden.
2. Standpunten van partijen
2.1. Verweerder stelt zich op het standpunt dat de gegevens waarvan openbaarmaking
wordt gevraagd geen betrekking hebben op het beroepshalve functioneren van
de docenten, doch puur persoonsgegevens betreffen. De bevoegdheid om les
te geven staat niet gelijk aan benoembaarheid of bekwaamheid. Het niet in
het bezit zijn van een getuigschrift (bevoegdheid) hoeft niet te betekenen
dat de betreffende docent beroepshalve ondermaats functioneert of handelt
(bekwaamheid). Aan de docenten komt volgens verweerder de bescherming van
de persoonlijke levenssfeer in volle omgang toe. Indien geconcludeerd moet
worden dat de gevraagde gegevens moeten worden aangemerkt als gegevens die
het beroepshalve functioneren van docenten betreffen, is de regel dat slechts
in beperkte mate een beroep kan worden gedaan op het belang van eerbiediging
van de persoonlijke levenssfeer niet aan de orde, omdat het gaat om het beroepshalve
functioneren van docenten in loondienst. Aan het belang van bescherming van hun persoonlijke levenssfeer komt meer gewicht toe dan aan het belang van openbaarmaking van hun namen. Door de openbaarmaking kan ten onrechte het beeld ontstaan dat de (nog) niet bevoegde (doch wel rechtsgeldig benoemde) docenten hun vak niet verstaan of incapabel
zijn. De openbaarmaking werkt tegenover een ieder en is niet beperkt tot
eiser. De docenten zouden daarvan ernstige hinder kunnen ondervinden in
hun huidig of toekomstig functioneren voor de klas. Voorts kunnen de gevraagde
gegevens worden aanmerkt als tot individuele personen herleidbare bedrijfsmatige
informatie. De afweging van het belang van het voorkomen van onevenredige
benadeling van bij de aangelegenheid betrokken natuurlijke personen, rechtspersonen
dan wel derden tegenover het belang van de openbaarmaking leidt ook op grond
van artikel, 10, tweede lid, aanhef en onder g, van de Wob tot een terechte weigering
van integrale openbaarmaking. Verweerder wijst daarbij op de uitspraak van
de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling)
van 1 september 2004, gepubliceerd in AB 2004/377.
2.2. Eiser meent dat het beroepsmatig handelen van burgers en bedrijven in
beginsel niet privacygevoelig is. Het onderscheid naar arbeidsrechtelijke
status is volgens eiser irrelevant, omdat het gaat om door de overheid gecontroleerd
onderwijs. Verweerder breidt het begrip persoonlijke levenssfeer ontoelaatbaar en onverdedigbaar uit tot aspecten die specifiek en onmiskenbaar het beroepsmatig optreden
betreffen. Verweerder hanteert voorts een verkeerde toets bij de vraag of
er onevenredige benadeling van de docenten optreedt en wijst daarbij op de
uitspraak van de Afdeling van 13 augustus 2008, LJN: BD9942. Eiser vraagt
zich verder af waaruit de door verweerder gestelde ernstige hinder voor de
docenten bestaat. Verder bestrijdt eiser dat het om rechtstreeks tot individuen
herleidbare bedrijfsinformatie gaat.
2.3. In zijn verweerschrift heeft verweerder nog benadrukt dat hem geen
uitspraak van de Afdeling bekend is dat, wanneer het gaat om beroepsmatig
handelen van anderen dan bestuurders of ambtenaren, zoals werknemers in loondienst
bij een particuliere instelling, er sprake zou zijn van een beperking van
de aanspraak op eerbieding van hun persoonlijke levenssfeer.
Verder heeft verweerder aangevoerd dat het vrijgeven van de gevraagde gegevens
onevenredige schade tot gevolg kan hebben voor het Luzac. Verweerder heeft
ervoor gekozen op de website www.bevoegd.nl op een abstract niveau van een
groot aantal scholen het bevoegdheidspercentage van de docenten aldaar te
vermelden. De bevoegdheidspercentages van zelfstandige exameninstellingen als
het Luzac worden daar niet vermeld, omdat het geen openbare onderwijsinstellingen zijn. Openbaarmaking kan afbreuk doen aan de status van de instelling omdat een ieder bekend zou zijn met concrete informatie over bevoegdheden, terwijl dat voor andere zelfstandige instellingen niet geldt. Voor het Luzac ligt daarin het risico dat ouders en leerlingen hun voorkeur voor deze instelling getemperd kunnen zien en dat er een negatief beeld van de deze school zou kunnen ontstaan, waardoor het imago en daarmee de concurrentiepositie worden aangetast.
3. Oordeel van de rechtbank
3.1. De onderwijsinspectie heeft in het kader van haar toezichthoudende taak
ter borging van de kwaliteit van het onderwijs de beschikking over de zogenoemde
bekwaamheidsdossiers die onderwijsinstellingen, waaronder het Luzac, met betrekking
tot hun docenten moeten bijhouden. Verweerder is er in het bestreden besluit
terecht van uitgegaan dat de verzochte documenten handelen over een bestuurlijke
aangelegenheid, zodat het verzoek dient te worden beoordeeld op grond van
de bepalingen van de Wob.
3.2. Het recht op openbaarmaking ingevolge de Wob dient het publieke belang
van een goede en democratische bestuursvorming, welk belang de Wob vooronderstelt.
Bij de in het kader van de Wob te verrichten belangenafweging worden betrokken
het algemene of publieke belang bij openbaarmaking en de belangen die bescherming
vinden in de in artikel 10 van de Wob neergelegde gronden. Volgens vaste jurisprudentie
van de Afdeling dient de vraag of een ander dan het openbaarheidsbelang zich
voordoet door de rechter integraal te worden getoetst. De rechtbank zal
het bestuurlijk oordeel over de vraag of het openbaarheidsbelang meer of
minder zwaar weegt dan de in artikel 10 van de Wob vermelde belangen, onderwerpen
aan een redelijkheidstoetsing. Bij die toetsing dient het uitgangspunt van de
WOB - openbaarheid is regel - zwaar te wegen.
3.3. Niet in geschil is dat het eerste lid van artikel 10 van de Wob geen
grond voor het achterwege laten van openbaarmaking oplevert.
3.4. Vervolgens dient te worden beoordeeld of verweerder openbaarmaking van
de verzochte informatie voor zover die wordt gerelateerd aan specifieke met
naam genoemde docenten heeft kunnen weigeren met een beroep op artikel 10, •tweede lid, aanhef en onder e en g, van de Wob.
3.5. Met eiser is de rechtbank van oordeel dat het al dan niet of nog niet
voldoen aan de voor de functie vereiste onderwijsbevoegdheid is te beschouwen
als een aspect van het beroepshalve functioneren van de desbetreffende docent.
Dat op grond van wettelijke bepalingen in bepaalde gevallen en bij wijze van uitzondering het bevoegdheidsvereiste, dat bekwaamheid vooronderstelt, opzij wordt gezet maakt dat niet anders.
Verweerder gaat er voorts ten onrechte vanuit dat docenten die in een privaatrechtelijke
dienstbetrekking staan een beroep kunnen doen op het belang
van bescherming van de persoonlijke levenssfeer en niet zoals ambtenaren
(slechts) in een beperkte mate. Uit de jurisprudentie van de Afdeling volgt
juist dat ten aanzien van het beroepshalve functioneren in beginsel geen
beroep kan worden gedaan op artikel 10, tweede lid, aanhef en onder e, van
de Wob, maar dat dit anders ligt indien het betreft het openbaar maken van
namen van de ambtenaren. Wel is het zo dat in dit geval de gevraagde gegevens tegelijkertijd moeten worden aangemerkt als verwerking van persoonsgegevens in de zin van artikel
12, eerste lid, van de Wet bescherming persoonsgegevens en in verband met
die samenloop dient te worden nagegaan of de bescherming van de persoonlijke
levenssfeer moet prevaleren boven de openbaarheid. De uitoefening van het
docentschap brengt naar het oordeel van de rechtbank reeds een zodanige mate
van functioneren in de openbare levenssfeer mee dat verweerder het verstrekken
van de verzochte gegevens niet met een beroep op eerbieding van de persoonlijke
levenssfeer heeft mogen weigeren.
3.6. Voorts is verweerder er niet in geslaagd inzichtelijk te maken waarom
zou moeten worden gevreesd voor onevenredige benadeling van de docenten
indien gegevens over hun bevoegdheid openbaar zullen worden. De rechtbank
acht daarbij van belang dat verweerder heeft aangegeven dat vanuit het veld initiatieven komen voor het tot stand komen van een register voor leraren en verweerder die initiatieven
van harte ondersteunt.
3.7. De rechtbank kan verweerder niet volgen in zijn standpunt dat openbaarmaking
tot onevenredige benadeling van het Luzac zal leiden, omdat op de website
www.bevoegd.nl de gegevens van particuliere onderwijsinstellingen als het
Luzac niet openbaar worden gemaakt. Verweerders weigering ziet immers slechts
op de openbaarmaking van de namen van onderbevoegde en onbevoegde bij het
Luzac werkzame docenten. Voor zover het verzoek betrekking heeft op het bevoegdheidspercentage op abstract niveau is verweerder reeds tot openbaarmaking daarvan overgegaan.
De rechtbank vermag niet in te zien wat de verstrekking van de namen van
de onderbevoegde en onbevoegde docenten, hetgeen in feite een specificatie
betreft van de reeds op abstract niveau verstrekte gegevens, daarin ten aanzien
van het imago en de concurrentiepositie van Luzac kan veranderen, daargelaten
wat er zij van de vraag of het imago en de concurrentiepositie in het geding zijn.
3.8. Uit het voorgaande volgt dat verweerder bij afweging van de belangen naar
het oordeel van de rechtbank openbaarmaking van de namen van de onderbevoegde
en onbevoegde docenten van het Luzac in redelijkheid niet heeft kunnen weigeren.
Het beroep zal gegrond worden verklaard en het bestreden besluit zal worden
vernietigd wegens schending van artikel 7:12, eerste lid, van de Awb.
4. Bij deze beslissing is er aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten
die eiser voor de behandeling van zijn beroep redelijkerwijs heeft moeten
maken. Met toepassing van het Besluit proceskosten bestuursrecht heeft de
rechtbank de kosten voor door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand
vastgesteld op € 874,00. Hierbij heeft de rechtbank zowel voor het opstellen
van het beroepschrift als voor het verschijnen ter zitting een punt toegekend
en het gewicht van de zaak aangemerkt als gemiddeld.
Beslissing
De rechtbank
- verklaart het beroep gegrond;
- vernietigt het bestreden besluit;
- bepaalt dat verweerder met inachtneming van deze uitspraak opnieuw op het bezwaar beslist;
- bepaalt dat verweerder aan eiser het griffierecht ten bedrage van € 150,00 vergoedt.
- veroordeelt verweerder in de aan de zijde van eiser redelijkerwijs gemaakte proceskosten ten bedrage van € 874,00;
- bepaalt dat de betaling van € 874,00 dient te worden gedaan aan eiser.
Deze uitspraak is gedaan door mr.drs. C.M. van Wechem, voorzitter, mr. B.H. Franke en mr. L.N. Nijhuis, leden, in tegenwoordigheid van mr. H.H. Riemeijer, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 4 mei 2011 te Alkmaar.
griffier voorzitter
Tegen deze uitspraak kunnen belanghebbenden - in elk geval de eisende partij - en verweerder hoger beroep instellen. Hoger beroep wordt ingesteld door binnen zes weken na de datum van verzending van deze uitspraak een brief (beroepschrift) en een kopie van deze uitspraak te zenden aan de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, Postbus 20019, 2500 EA Den Haag.