Uitspraak
Zaaknummer: H 37/18
Parketnummer: 300.00037/18 (P 6107/07 en P 2350/08)
Uitspraak: 18 juli 2022 (bij vervroeging) Tegenspraak
Beslissing
gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen de beslissing van het Gerecht in eerste aanleg van Aruba, van 30 juni 2017 op de vordering ex 38e (oud) van het Wetboek van Strafrecht (oud) en artikel 1.77, tweede lid, van het Wetboek van Strafrecht in de zaak tegen de veroordeelde:
[VEROORDEELDE],
geboren op [geboortedatum] in [geboorteland],
wonende in [adres].
Hoger beroep
Het Gerecht in eerste aanleg heeft de schatting van het door de veroordeelde wederrechtelijk verkregen voordeel vastgesteld op een bedrag van Afl. 1.472.503,67 en aan de veroordeelde ter ontneming van dat voordeel de verplichting opgelegd tot betaling van dat bedrag aan het Land Aruba.
De verdachte heeft hoger beroep ingesteld.
Onderzoek van de zaak
Deze beslissing is gegeven naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting.
Het Hof heeft kennisgenomen van de vordering van de procureur-generaal, mr. F.A.P.M. van Deutekom van hetgeen door de verdachte en zijn raadsman, mr. P.M.E. Mohammed, naar voren is gebracht.
De procureur-generaal heeft gevorderd dat het Hof de beslissing waarvan beroep zal vernietigen en, opnieuw rechtdoende, de schatting van het door de veroordeelde wederrechtelijk verkregen voordeel zal vaststellen op een bedrag van
Afl. 1.319.323,77 en aan de veroordeelde de verplichting zal opleggen tot betaling van dat bedrag aan het Land Aruba en bij gebreke daarvan dat vervangende hechtenis voor de duur van 3 jaren zal worden toegepast.
De raadsman heeft bepleit dat het wederrechtelijk verkregen voordeel op een lager bedrag zal worden vastgesteld.
Beslissing waarvan beroep
De beslissing waarvan beroep kan niet in stand blijven, omdat het Hof tot een ander oordeel komt.
Grondslag ontnemingsvordering
Bij vonnis van 10 december 2008 is de veroordeelde in de aan deze ontnemingszaak ten grondslag liggende strafzaak (geregistreerd onder zaaknummer H 190/08) veroordeeld voor deelneming aan een criminele organisatie, het medeplegen van opzettelijk in- en uitvoeren van verdovende middelen, bedreiging tegen het leven gericht, verboden vuurwapen bezit (meermalen gepleegd) en witwassen (meermalen gepleegd). De bewezen verklaarde periode voor de deelneming aan een criminele organisatie ziet op de periode 1 mei 2005 tot en met 24 september 2007.
Het openbaar ministerie heeft naar aanleiding van dit strafvonnis een ontnemingsvordering jegens veroordeelde aanhangig gemaakt. Ingevolge het bepaalde in 38e van het Wetboek van Strafrecht (oud) en artikel 1.77, tweede lid, van het Wetboek van Strafrecht kan aan de veroordeelde die wederrechtelijk voordeel heeft verkregen door middel van of uit de baten van het bewezen verklaarde feit of andere strafbare feiten waaromtrent voldoende aanwijzingen bestaan dat zij door de veroordeelde zijn begaan, de verplichting worden opgelegd tot betaling van een geldbedrag aan het Land ter ontneming van dat wederrechtelijk verkregen voordeel.
Bewijsmiddelen
Het Hof legt het vonnis in de strafzaak en de bewijsmiddelen die in de strafzaak voor het bewijs zijn gebezigd, mede ten grondslag aan zijn ontnemingsbeslissing. Opgemerkt wordt dat waar over de verdachte wordt gesproken, veroordeelde moet worden gelezen.
Tevens legt het Hof ten grondslag aan zijn ontnemingsbeslissing de Rapportage Strafrechtelijk Financieel Onderzoek [1] en daarbij behorende bijlagen, die zijn opgemaakt met betrekking tot de veroordeelde. In dit rapport zijn onder verwijzing naar dan wel door middel van samenvatting van aan de inhoud van wettige bewijsmiddelen ontleende gegevens beredeneerde gevolgtrekkingen gemaakt, omtrent de posten die door de opsteller van het rapport aan het wederrechtelijk verkregen voordeel ten grondslag worden gelegd. In het navolgende volgt een uiteenzetting of, en zo ja in hoeverre, het Hof die gevolgtrekkingen als juist onderschrijft.
Vaststelling van de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel
Het Hof grondt zijn beslissing op artikel 38 e van het Wetboek van Strafrecht (oud) en artikel 1:77, tweede lid, van het Wetboek van Strafrecht van Aruba en zal voor het vaststellen van het wederrechtelijk verkregen voordeel aansluiten bij de bewezenverklaarde periode ten aanzien van de deelneming aan de criminele organisatie die de in- en uitvoer en het afleveren van verdovende middelen tot doel had, te weten 1 mei 2005 tot en met 24 september 2007. [2]
Het Hof ziet echter redenen ten voordele van de veroordeelde af te wijken van de berekening wederrechtelijk verkregen voordeel zoals vastgesteld in de Rapportage Strafrechtelijk Financieel Onderzoek ter zake van de veroordeelde. Reden is dat het Hof zich niet op alle gronden kan verenigen met de uitgangspunten die in dat rapport zijn opgenomen.
Om die reden zal het Hof de berekening van het wederrechtelijk verkregen baseren op de verklaringen die (mede) ten grondslag zijn gelegd aan de bewezenverklaring van het vonnis in de hoofdzaak, waaronder de verklaringen die door [getuige] en de veroordeelde zijn afgelegd.
Betrouwbaarheid verklaringen [getuige]
De raadsman heeft bepleit dat de verklaringen van [getuige] niet ten grondslag zullen worden gelegd aan de ontnemingsbeslissing, nu de verklaringen van [getuige], niet betrouwbaar zijn, onder meer omdat in het dossier geen toereikende ondersteuning voor zijn verklaringen is te vinden. Als gevolg hiervan dient het wederrechtelijk verkregen voordeel naar beneden te worden bijgesteld, aldus de raadsman.
Het Hof overweegt als volgt.
Het Hof ziet in het dossier geen aanleiding om de verklaringen van [getuige] als onbetrouwbaar aan te merken. Daarbij is van belang dat de verklaringen van [getuige] dat de medeveroordeelde [medeveroordeelde] –kort gezegd– in cocaïne handelde in grote mate worden ondersteund door andere bewijsmiddelen in het dossier, ook in de verklaringen van de veroordeelde waarin hij heeft gesproken over de ins en outs van zijn criminele samenwerking met [medeveroordeelde]: de veroordeelde als financier en [medeveroordeelde] als degene die zorgdroeg voor de afzet en distributie van verdovende middelen. [3] Ook [getuige] heeft verklaard over de baas, zijnde de man die boven de medeveroordeelde [medeveroordeelde] stond. [4] Daarbij komt, dat het Hof geen belang voor [getuige] ziet –die immers ook zichzelf heeft belast– om leugenachtige verklaringen af te leggen over de omvang en de frequentie van de drugstransporten. Het Hof acht de verklaringen van [getuige] dan ook betrouwbaar en zal die mede ten grondslag leggen aan zijn ontnemingsbeslissing.
Berekening wederrechtelijk verkregen voordeel
[Getuige] heeft op 26 september 2007 verklaard dat toen hij ruim twee jaar geleden op Aruba was aangekomen, hij direct contact heeft gezocht met de medeveroordeelde [medeveroordeelde] en na een maand of twee wist hij dat hij in verdovende middelen handelde. Dat is de jaren erop volgend ook zo doorgegaan, aldus [getuige]. [5] In die periode kwamen om de 15 dagen transporten binnen van hoeveelheden tussen de 5 en 10 kilo per keer. De veroordeelde heeft in zijn verklaring van 27 september 2007 gesteld dat als de kiloprijs van cocaïne $ 4.600,- was, alles wat een kilo cocaïne meer opleverde dan $ 4.600,- voor de medeveroordeelde [medeveroordeelde] was. [6] [Veroordeelde] heeft ook verklaard dat de prijs voor een kilo cocaïne schommelde tussen de $ 5.000,- en $ 5.200,-. [7]
Uit het onderliggende strafvonnis blijkt dat in de periode van 1 mei 2005 tot 24 september 2007 grote hoeveelheden drugs is verhandeld. Daarbij heeft de medeveroordeelde [medeveroordeelde ]nauw en in ondergeschiktheid samengewerkt met de veroordeelde. [Getuige] heeft verklaard dat in die periode om de 15 dagen transporten binnen kwamen van hoeveelheden tussen de 5 en 10 kilo per keer. De veroordeelde heeft verklaard dat zijn winst ongeveer $ 1.600 per kilo was. [8]
Op grond van het voorgaande zal het Hof ervan uitgaan dat in de periode van september 2005 tot en met september 2007 elke twee weken een drugstransport plaatsvond van 5 kilogram cocaïne waarbij veroordeelde was betrokken - de ondergrens van de door [getuige] genoemde hoeveelheid. Aldus komt het Hof tot 52 drugstransporten in 2 jaar tijd x 5 kilogram = 260 kilogram. Uit het dossier blijkt verder dat [getuige] in de periode van 1 mei 2005 tot en met augustus 2005 nog niet bij de transporten betrokken was. Het Hof acht het echter aannemelijk, gelet ook op de bewezenverklaarde periode voor deelneming aan een criminele organisatie, dat ook drugstransporten hebben plaatsgevonden in de periode van 1 mei 2005 tot en met augustus 2005. Het Hof zal in het voordeel van de veroordeelde uitgaan van drie maanden, waardoor in die periode, zijnde 13 weken, het Hof komt tot 6 drugstransporten x 5 kilogram = 30 kilogram. Het totaal van het aantal ingevoerde kilogram cocaïne komt daarmee op 260 + 30 = 290 kilogram. Dit maakt dat de winst van de veroordeelde in de desbetreffende periode wordt geschat op 290 x $ 1600,- = $ 464.000,-. Het Hof zal met verwijzing naar de Rapportage inzake Strafrechtelijk Financieel Onderzoek een omrekenkoers hanteren van $ 1 = Afl. 1,75. Aldus komt de door de veroordeelde met de drugstransporten behaalde winst in de periode van 1 mei 2005 tot en met 24 september 2007 uit op Afl. 812.000,-.
De procureur-generaal heeft aan zijn berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel ook toegevoegd de winst die de veroordeelde zou hebben behaald zoals uiteengezet in het dossier van het deelonderzoek Santanero, en de winst die zou zijn behaald met de 16,5 kilo cocaïne waarover veroordeelde heeft gesproken in zijn verklaring van 28 september 2007. Het Hof zal de procureur-generaal daarin niet volgen.
In het zogenoemde deelonderzoek Santanero wordt ervan uitgegaan dat de veroordeelde in de periode van 13 maart 2007 tot en met 7 september 2007 bedragen heeft aangewend voor de inkoop van cocaïne en dat hij met de verkoop van deze ingekochte cocaïne winst heeft behaald. De berekende winst is door de procureur-generaal betrokken bij het totaal van het door de veroordeelde genoten wederrechtelijk verkregen voordeel. Uit de bewezenverklaarde periode voor deelneming aan een criminele organisatie volgt echter dat de veroordeelde zich vanaf mei 2005 tot en met 24 september 2007 bezig hield met de handel in verdovende middelen, zodat goed mogelijk is dat de desbetreffende geldbedragen in het deelonderzoek Santanero – die dus aan het eind van de bewezenverklaarde periode liggen – reeds het resultaat zijn van eerder gedane drugshandel. Aldus laat dit de mogelijkheid open dat het berekende wederrechtelijk verkregen voordeel uit het Santanero onderzoek een dubbeltelling vormt met het hiervoor berekende wederrechtelijk verkregen voordeel in de periode van 1 mei 2005 tot en met 24 september 2007. Om die reden zal het Hof berekende wederrechtelijk verkregen uit het deelonderzoek Santanero niet meenemen in de berekening van het totaal verkregen wederrechtelijk verkregen voordeel.
Ten aanzien van de 16,5 kilo waar de veroordeelde over heeft verklaard dat dat zijn deel was van een transport waarbij 33 kilo werd ingevoerd op Aruba geldt het volgende. Daar waar de verklaring van [getuige] reeds een globale inschatting betreft van de omvang en de frequentie van de drugstransporten in de periode van september 2005 tot en met september 2007, gaat het niet aan bepaalde incidenteel genoemde transporten hieraan toe te voegen. Dit zou een berekening op detailniveau suggereren die zich in zoverre niet verhoudt met de globale verklaring van [getuige], waarbij bovendien de mogelijkheid aanwezig is dat het hiervoor genoemde incidentele drugstransport reeds onderdeel vormt van de door [getuige] globaal genoemde omvang en frequentie van de drugstransporten. Het Hof zal om die reden de door [veroordeelde] genoemde 16,5 kilogram cocaïne (en de winst die daaruit is behaald) niet meenemen in de berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel.
Redelijke termijn
Het Hof stelt vast dat elke veroordeelde recht heeft op een behandeling van zijn zaak binnen een redelijke termijn. Deze in artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) neergelegde waarborg strekt ertoe dat de veroordeelde mag verwachten dat binnen een redelijke termijn nadat de veroordeelde in redelijkheid de verwachting kon ontlenen dat een vordering tot ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel jegens hem aanhangig zal worden gemaakt, een ontnemingsvonnis zal worden gewezen.
Eerste aanleg
Uit de even vermelde Rapportage inzake Strafrechtelijk Financieel Onderzoek volgt dat op 24 september 2007 beslag ex artikel 119 van het Wetboek van Strafvordering van Aruba conservatoir beslag is gelegd op vermogensbestanddelen van de veroordeelde. Het Hof neemt deze datum als aanvangsmoment van de redelijke termijn in de ontnemingsprocedure. Aldus had in het kader van de redelijke termijn op 24 september 2009 vonnis in de ontnemingsprocedure gewezen moeten worden. Vonnis in de ontnemingsprocedure is echter gewezen eerst op 30 juni 2017. Aldus is er sprake van een zeer aanzienlijke schending van de redelijke termijn in eerste aanleg van zeven jaar en negen maanden, waarvoor geen gerechtvaardigde bijzondere feiten of omstandigheden zijn aan te wijzen.
Tweede aanleg
Ook in de gedingfase in hoger beroep is de redelijke termijn is overschreden.
Op 7 juli 2017 heeft de toenmalige raadsman van de veroordeelde ter Griffie van het Gerecht in Eerste Aanleg van Aruba hoger beroep ingesteld tegen het ontnemingsvonnis. Aldus heeft de redelijke termijn in tweede aanleg een aanvang genomen op 7 juli 2017. De procedure in tweede aanleg is afgerond met een eindvonnis op 18 juli 2022. Aldus is de ontnemingszaak niet binnen twee jaar met een eindbeslissing afgerond. Daarvoor zijn geen bijzondere feiten of omstandigheden aan te wijzen. Aldus is er sprake van een schending van de redelijke termijn in tweede aanleg met een periode van drie jaren.
Conclusie schending van de redelijke termijn in eerste en tweede aanleg
Het Hof stelt, gelet op het voorgaande, vast dat er sprake is van een schending van het recht van de veroordeelde op berechting binnen een redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 EVRM in zowel de eerste als de tweede aanleg. De overschrijding van de redelijke termijn leidt volgens vaste rechtspraak in de regel niet tot de niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de ontnemingsvordering, ook wanneer deze zeer aanzienlijk is. Regel is dat overschrijding van de redelijke termijn wordt gecompenseerd door vermindering van het ontnemingsbedrag dat zou zijn vastgesteld indien de redelijke termijn niet zou zijn overschreden.
De vermindering van het ontnemingsbedrag is afhankelijk van de mate waarin de redelijke termijn is overschreden. Algemene regels omtrent de wijze waarop het ontnemingsbedrag dient te worden verminderd, zijn niet te geven. Het Hof is met de procureur-generaal van oordeel dat, net zoals het Gerecht in Eerste Aanleg heeft geoordeeld, een korting voor de zeer aanzienlijke overschrijding in eerste aanleg van 25% op de betalingsverplichting passend is. Met de procureur-generaal is het Hof van oordeel dat voor de overschrijding in tweede aanleg nog eens 5% korting op de betalingsverplichting dient te worden toegepast. Dat maakt dat het Hof een korting van 30% in totaal passend acht voor de overschrijding van de redelijke termijn in onderhavige zaak.
Dit betekent dat het Hof 30% van de op te leggen betalingsverplichting zal aftrekken en ter zake hiervan tot een bedrag komt van Afl. 568.400,- (812.000 x 0,7).
De op te leggen betalingsverplichting
Het Hof zal aan de veroordeelde de verplichting opleggen tot betaling van het hiervoor vastgestelde bedrag aan het Land Aruba ter ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel. Daarbij heeft het hof rekening gehouden met de draagkracht van de veroordeelde, zoals daarvan ter terechtzitting is gebleken.
Naar het oordeel van het Hof is uit het onderzoek ter terechtzitting geen situatie aannemelijk geworden waarin op voorhand kan worden uitgesloten dat de veroordeelde op enig moment in staat is om aan zijn betalingsverplichting te voldoen. Bij dat oordeel heeft het Hof in aanmerking genomen de voor de tenuitvoerlegging van deze maatregel geldende verjaringstermijn en de mogelijkheid die het openbaar ministerie heeft om de veroordeelde gedurende die termijn onbeperkt uitstel van betaling dan wel betaling in termijnen toe te staan.
Tevens kan in dit stadium niet worden vooruitgelopen op een mogelijk positieve wijziging van de financiële situatie van de veroordeelde.
Toepasselijke wettelijke voorschrift
De beslissing is gegrond op de artikelen artikel 38 e van het Wetboek van Strafrecht (oud) en artikel 1:77, tweede lid, van het Wetboek van Strafrecht van Aruba.
BESLISSING
Het Hof:
vernietigt de beslissing van het gerecht in eerste aanleg en doet opnieuw recht als volgt;
stelt het bedrag waarop het door de veroordeelde wederrechtelijk verkregen voordeel wordt geschat, vast op Afl.
812.000,- (zegge: achthonderdentwaalfduizend gulden).
812.000,- (zegge: achthonderdentwaalfduizend gulden).
Legt de veroordeelde de verplichting op tot betaling aan het Land Aruba, ter ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel, van een bedrag van Afl.
568.400,- (zegge: vijfhonderdachtenzestigduizend vierhonderd gulden).
568.400,- (zegge: vijfhonderdachtenzestigduizend vierhonderd gulden).
bepaalt dat bij gebreke van volledige betaling of verhaal vervangende hechtenis wordt toegepast voor de duur van
3 jaren.
3 jaren.
Deze beslissing is gegeven door mrs. R. Veldhuisen, M.J. de Kort en R.L.M. van Opstal, bijgestaan door mr. E.L. den Dekker, (zittings)griffier, en vervolgens op 18 juli 2022 uitgesproken in tegenwoordigheid van de griffier ter openbare terechtzitting van het hof in Curaçao met een directe beeld- en geluidsverbinding met het gerechtsgebouw in Aruba.
Mr. R.L.M. van Opstal is buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.
De uitspraakgriffier is buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.