ECLI:NL:OGEAC:2022:272

Uitspraak

GERECHT IN EERSTE AANLEG VAN CURAÇAO

Zaaknummer: CUR202203444

Vonnis in kort geding d.d. 30 september 2022

inzake

1.DE STICHTING HUMAN RIGHTS DEFENSE CURAÇAO,

[EISERS SUB 2 TOT EN MET 6],

gevestigd en verblijvend in Curaçao,

eisers,

gemachtigde: mr. A.S.M. Blonk,

tegen

de openbare rechtspersoon

HET LAND CURAÇAO,

zetelend in Curaçao,

gedaagde, hierna te noemen: het Land,

gemachtigden: mrs. M.F. Bonapart en P.CH.M. Tweeboom.

1.Verloop van de procedure

1.1.

Het procesverloop blijkt uit:

- het verzoekschrift met producties van eisers van 8 september 2022;

- de incidentele conclusie van het Land tot het stellen van zekerheid voor proceskosten (
cautio iudicatum solvi) van 19 september 2022, de reactie daarop van eisers bij e-mail van 19 september 2022 en de afwijzende beslissing van het gerecht bij e-mail van 20 september 2022;

- de behandeling ter zitting op 20 september 2022 en de pleitnota’s van de gemachtigden;

- het tussenvonnis van 22 september 2022;

- de brieven van de gemachtigde van het Land met bijlagen van 26 september 2022 en de reactie daarop van de gemachtigde van eisers met bijlagen van 28 september 2022.

1.2.

Uitspraak is bepaald op vandaag.

2.De vorderingen en het verweer

2.1.

Eisers vorderen, om bij vonnis in kort geding, uitvoerbaar bij voorraad:

1. te bevelen dat het Land de onrechtmatige toestand - de inbewaringstelling van eisers sub 2 tot en met 6 in Blok 1 van SDKK – opheft, gelet op het feit dat deze inbewaringstelling een onrechtmatige overheidsdaad oplevert;

2. te bevelen dat het Land wordt veroordeeld tot betaling van NAf 150,00 per eisers sub 2 tot en met 6 vanaf 4 augustus 2022 tot en met de dag dat de inbewaringstelling wordt opgeheven, althans een door het gerecht te bepalen schadevergoeding;

3. te bepalen dat het land wordt veroordeeld een dwangsom te betalen voor elke dag dat het Land zich niet houdt aan het vonnis van dit gerecht van 14 juli 2022 (CUR202202475) en het in de onderhavige zaak te wijzen vonnis, jegens eisers en toekomstige bewoners (vreemdelingen) van Curaçao die door eiseres sub 1 worden vertegenwoordigd;

althans een en ander als door het gerecht in goede justitie te bepalen.

2.2.

Het Land heeft gemotiveerd verweer gevoerd en heeft geconcludeerd tot afwijzing van de vorderingen.

3.De beoordeling

3.1.

Eiseres sub 1 stelt zich onder meer ten doel, zoals haar naam al aangeeft, het opkomen tegen schendingen van mensenrechten in Curaçao, in het bijzonder ook voor zover het de behandelingen van vreemdelingen aangaat.

3.2.

Eisers sub 2 tot en met 6 zijn allen sinds 4 augustus 2022 in afwachting van hun uitzetting in bewaring gesteld in Blok 1 van gevangeniscomplex SDKK wegens hun illegaal verblijf in Curaçao.

3.3.

Volgens het Land kan die bewaring, mede door een gebrek aan medewerking van de landen van herkomst en doordat eisers sub 2 tot en met 6 een beroep op artikel 3 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) hebben gedaan, in beginsel tot zes maanden duren.

3.4.

Eisers vinden de bewaring en de omstandigheden waaronder die plaatsvindt onrechtmatig en vorderen in de eerste plaats, kort gezegd, hun vrijlating.

in het incident tot zekerheidstelling voor proceskosten

3.5.

Het Land heeft op de voet van artikel 122 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) gevorderd dat eisers zekerheid stellen voor de proceskosten waarin eisers zouden kunnen worden veroordeeld. Het Land heeft er daarbij op gewezen dat eisers sub 2 tot en met 6 geen woonplaats of gewone verblijfplaats in Curaçao hebben en dat verhaal van proceskosten moeilijk zal zijn omdat eisers sub 2 tot en met 6 hun sociale en economische activiteiten in het buitenland hebben.

3.6.

De incidentele vordering zal worden afgewezen, met veroordeling van het Land in de kosten van het incident.

3.7.

In de eerste plaats is, in geval van een veroordeling van eisers in de proceskosten, redelijkerwijze te verwachten dat verhaal hier te lande mogelijk zal zijn als bedoeld in artikel 122 lid 2 aanhef en onder c Rv. Eiseres sub 1 is immers gevestigd in Curaçao.

3.8.

Ten aanzien van eisers sub 2 tot en met 6 geldt bovendien de uitzondering van artikel 122 lid 2 aanhef en onder d Rv: geen verplichting tot het stellen van zekerheid bestaat indien daardoor voor degene van wie zekerheid wordt gevorderd de effectieve toegang tot de rechter zou worden belemmerd. Eisers komen op tegen een in hun ogen onrechtmatige vrijheidsbeneming door het Land. Datzelfde Land werpt voor eisers een barrière op om die vrijheidsbeneming door de rechter te laten toetsen door vooraf zekerheid te vorderen voor de proceskosten waarin die eisers kunnen worden veroordeeld. Het met een dergelijke zekerheid gemoeide bedrag is voor het Land onbetekenend - iets in de orde van grootte van NAf 1.500,00 - maar voor een zich in bewaring bevindende vreemdeling mogelijk onoverkomelijk. Het vorderen van zekerheidstelling mag niet het doel of het gevolg hebben de eiser van de rechter af te houden, en al helemaal niet in zaken waarin de rechtmatigheid van vrijheidsbeneming aan de orde wordt gesteld.

in de hoofdzaak

3.9.

Dit kort geding volgt op een vergelijkbaar kort geding van andere (Venezolaanse) vreemdelingen. In het eerdere kort geding heeft dit gerecht bij vonnis van 14 juli 2022 (ECLI:NL:OGEAC:2022:185) beslist dat de vreemdelingenbewaring in Blok 1 van het SDKK van de eisers in dat kort geding moest worden opgeheven. Het gerecht overwoog daartoe dat blok 1 aan de voorwaarden voldoet waaronder de vreemdelingenbewaring moet worden uitgevoerd, maar dat het regime dat op de vreemdelingen van toepassing is strenger is dan het regime van strafrechtelijk gedetineerden en daardoor ontoelaatbaar en in strijd met artikel 5 lid 1 aanhef en onder f EVRM. Het gerecht is daarom tot de conclusie gekomen dat het Land onrechtmatig handelt.

3.10.

In het onderhavige kort geding stelt het Land naar aanleiding van bedoeld vonnis aanpassingen te hebben aangebracht in de omstandigheden van de vreemdelingenbewaring. Volgens het Land zijn die omstandigheden nu beter dan die waaronder gestraften hun detentie ondergaan.

3.11.

Op de dag voorafgaand aan de behandeling van het kort geding heeft het Land een ‘Dagprogramma Blok 1 / Ongedocumenteerden’ overgelegd, waaruit volgens het Land de verbetering van de omstandigheden blijkt. Het dagprogramma voor de vreemdelingenbewaring in Blok 1 ziet er volgens het Land nu als volgt uit:

TIJD

MAANDAG

DINSDAG

WOENSDAG

DONDERDAG

VRIJDAG

ZATERDAG

ZONDAG

07:00-07:30

OVERDRACHT /GROEPS APEL

07:30-08:00

STERKTE OPNAME.

08:00-09:00

(ADL) ONTBIJT/KAMER CHECK.

(ADL) ONTBUT/KAMER CHECK.

(ADL)ONTBIJT/KAMER CHECK.

(ADL) ONTBUT/KAMER CHECK.

(ADL)ONTBIJT/KAMER CHECK.

09:00-09:30

LUCHTTUD &
FRISSE LUCHT

LUCHTTUD & FRISSE LUCHT

LUCHTTIJD & FRISSE LUCHT

LUCHTTUD & FRISSE LUCHT

Algemeen verzoekschriftophalen (medisch,social
ofklacht om deze in behandelingte nemen).

Algemeen verzoekschriftophalen (medisch, social ofklacht om deze in behandelingte nemen).

Algemeen verzoekschriftophalen (medisch, social ofklacht om deze in behandelingtenemen).

Algemeen
verzoekschriftophalen (medisch, social ofklacht om deze in behandelingtenemen).

Algemeen verzoekschrift ophalen. Aanvang bezoek Familieleden 1.steen 2 de graad op afspraak 1uurper client

Algemeen verzoekschriftophalen (medisch, social ofklacht om deze in behandelingte nemen).

09:30-11:00

LUCHTTIJD & FRISSE LUCHT

LUCHTTUD & FRISSE LUCHT

ACTIVITEIT. B.v tafeltennis,tafelvoetbal, cornehole spel en ofsjoelbak. Dus naar bun keuze vrij inbeweging.

GEESTELLIKE VERZORGING Sectie Geestelijkzorg

Video CallMet

familideden in land van herkornst.

Sub Act

mens erger Je niet,Dam, Schaakspel, Domino

GEESTELLIKE VERZORGING
Sectie Geestelijkzorg

KAPPER - DAG. Uiterlijke

verzorging (haren knippen enz)

Sub Act Mess erger je niet,Dam, Schaakspel, Domino.

EIGEN VRIJE TIJD BESTEDINGAanvang bezoek Familieleden 1.steen 2 de graad op afspraak 1uurper client

KERKELUKE DIENST OP DE T.V

11:00-12:30

LUCHTTUD & FRISSE
LUCHT

LUCHTTIM & FRISSE LUCHT

LUCHTTUD & FRISSE LUCHT

LUCHTTUD & FRISSE LUCK

LUCHTTUD & FRISSE LUCHT

ACTIVITEIT. B.v tafeltennis,tafehmetbal, cornehole spel en ofsjoelbak. Dus near hun keuze vrij inbeweging.

GEESTELLIKE
VERZORGINGSettle Geestelijkzorg

Video CallMet

familieleden in landvan
herkomst.

Sub Act

mens erger Je niet,Dam, Schaakspel, Domino

SPORT & BEWEGING Sectie Sportafdeling (onderbegeleidingvan sportleider

KAPPER - DAG. Uiterlijke

verzorging (haren knippen en.)

Sub Act Mens erger je niet,Dam, Schaakspel, Domino.

EIGEN VRIJE TIJD BESTEDINGAanvang bezoek Familieleden 1.steen 2 de graad op afspraak 1uurper client

EIGEN SPEL EN SPORT OP DEAFDELING.

12:30-13:30

LUNCHTIJD OPDE KAMER

LUNCHTLID OP DE KAMER

LUNCHTIJD OP DE KAMER

LUNCHTUD OP DE KAMER

13:30-15:00

HANDEN ARBEID EN
TEKENEN.
Met ondersteuning van het
OVT

BIBLIOTHEEK Biblio -

Karretje komt 1x per week
langs om boekenrechtin te vullen op de afdeling. (ow)

Video Call Met

familieleden in land van herkormst.

Sub Act

mens erger Je niet,Dam, Schaakspel, Domino

MUZIEK VORMING
Sectie Geestelijkzorg.

KAPPER - DAG. Uiterlijke

verzorging (haren knippen enz)

Sub Act Menu erger je niet,Dam, Schaakspel, Domino.

EIGEN VRIJE TIJD BESTEDING
1X PER MAAND SPECIALSACTIVITEITEN/WASDAG

EIGEN SPEL EN SPORT OP DE AFDELING.

15:00-15:15

OVERDRACHT /GROEPS APEL

OVERDRACHT
/GROEPS APEL

OVERDRACHT /GROEPS APEL

16:00-16:30

CORVEE

OPRUIMEN EN BEWAREN

CORVEE

OPRUIMEN EN BEWAREN

CORVEE

OPRUIMEN EN BEWAREN

CORVEE

OPRUIMEN EN BEWAREN

CORVEE

OPRUIMEN EN BEWAREN

CORVEE

OPRUIMEN EN BEWAREN

CORVEE

OPRUIMEN EN BEWAREN

16:30-18:00

AVONDMAAL VERZORGEN
ADHV KANTINE

AVONDMAAL VERZORGEN ADHV KANTINE

AVONDMAAL VERZORGEN
ADHV KANTINE

18:00-19:00

VOORBEREIDING SLUITING
STERKTE OPNAME (KAMER
VERLICHTING AAN)

22:00

KAMER VERLICHTING UIT

22:45-23:00

OVERDRACHT /GROEPS APEL

OVERDRACHT /GROEPS APE!.

OVERDRACHT /GROEPS APEL

OVERDRACHT /GROEPS APtL

23:00

T.V UIT - NACHTRUST.

3.12.

Door eisers, ter zitting voor het eerst geconfronteerd met dit programma, is onder meer opgemerkt dat het programma niet strookt met de realiteit.

3.13.

Bij het tussenvonnis is overwogen dat het gerecht, alvorens verder te beslissen, behoefte heeft aan een nadere voorlichting over de huidige omstandigheden van de vreemdelingenbewaring en over de vraag hoe deze omstandigheden zich verhouden tot de detentieomstandigheden van strafrechtelijk gedetineerden. Daarbij is overwogen dat in ieder geval al wel duidelijk lijkt dat de vreemdelingen nog altijd vastzitten ‘zonder enig zicht op de buitenwereld’ zoals in het vonnis van het vorige kort geding vastgesteld, wat volgens eisers bij strafrechtelijk gedetineerden anders is. Bij het tussenvonnis is het Land in de gelegenheid gesteld om:

het dagprogramma over te leggen zoals dat geldt voor strafrechtelijke gedetineerden (onder het normale regime);
aan te duiden op welke punten de huidige omstandigheden van de vreemdelingenbewaring zich in voor de vreemdelingen positieve zin onderscheiden van de omstandigheden van de strafdetentie;
aan te duiden op welke punten de huidige omstandigheden van de vreemdelingenbewaring zich in voor de vreemdelingen ongunstige zin onderscheiden van de omstandigheden van de strafdetentie, en om, voor zover daarvan sprake is, toe te lichten in hoeverre deze voor de vreemdelingen ongunstige afwijkingen worden gecompenseerd door positieve afwijkingen en/of gerechtvaardigd zijn;
te verklaren in hoeverre het programma op papier ook daadwerkelijk in praktijk wordt gebracht;
te berichten of, en zo ja, op welke wijze de vreemdelingen op de hoogte zijn gesteld van het programma.

3.14.

Onder verwijzing naar de door het Land overgelegde foto’s, stelt het Land zich op het standpunt dat het dagprogramma voor de vreemdelingenbewaring in Blok 1 daadwerkelijk wordt nageleefd. Het Unithoofd Bijzonder Regime en het desbetreffend afdelingshoofd zien erop toe dat dit programma word uitgevoerd en gemuteerd. Bij de strafrechtelijke gedetineerden is er een grote variëteit in programma’s, afhankelijk van de regimes. Om die reden heeft het Land naar het Land stelt geen specifiek programma kunnen overleggen. Het dagprogramma van 8.00 tot 16.00 uur voor doorsnee strafrechtelijk gedetineerden houdt in grote lijn in dat zij gelimiteerd arbeid mogen verrichten en gelimiteerd mogen deelnemen aan educatieve activiteiten in het ‘vocational building’. De bibliotheek is wegens gebrek aan een bibliothecaris gesloten, maar voorheen hadden strafrechtelijk gedetineerden slechts beperkt toegang tot de bibliotheek. Verder bestaat het dagprogramma voor gestraften uit (fysiek en virtueel) bezoek, gymen/sporten en geestelijke en religieuze activiteiten. De vreemdelingen kunnen volgens het Land om allerlei redenen geen arbeid verrichten, maar worden daarin gecompenseerd doordat zij eens per week op kosten van de SDKK virtueel mogen bellen. Verder zit de compensatie volgens het Land in het feit dat de faciliteiten van Blok 1 gedurende de gehele dag vrij toegankelijk zijn voor de vreemdelingen en de algehele bejegening binnen Blok 1 van geheel andere aard is dan die van strafrechtelijk gedetineerden. Het Land merkt nog op dat de renovatie van de vreemdelingenbarakken (Vreemdelingen Opvang en Detentie Centrum) bijna gereed is en dat die locaties naar verwachting per 1 november 2022 operationeel zullen zijn.

3.15.

Eisers hebben schriftelijke verklaringen overgelegd en voeren aan dat het bedoelde dagprogramma niet goed wordt nageleefd. Zo betwisten eisers dat zij fysiek bezoek mogen ontvangen, terwijl strafrechtelijk gedetineerden ongelimiteerd bezoek mogen ontvangen. Ook betwisten zij dat zij iets met handenarbeid mogen doen en dat er (anders dan basketballen) sportprogramma’s zijn. Het klopt dat er in Blok 1 een boekenkast is neergezet, maar daarin staan overwegend Nederlandstalige boeken. Feit blijft bovendien dat de vreemdelingen anders dan strafrechtelijk gedetineerden niet door de gebouwen heen naar een bibliotheek, sporthal of keuken mogen lopen en daarbij de buitenlucht kunnen zien. De vreemdelingen zitten nog steeds in Blok 1 opgesloten waar het benauwd, warm en donker is zonder dat zij de buitenwereld kunnen zien.

3.16.

Mede op grond van de nadere door partijen na de zitting verstrekte gegevens, is aannemelijk geworden dat de omstandigheden voor de vreemdelingen in Blok 1 substantieel zijn verbeterd ten opzichte van de situatie bij het vorige kort geding. De stelling van eisers in hun verzoekschrift dat de het oude programma nog altijd van kracht is, kan dus niet worden gevolgd.

3.17.

Het gerecht gaat er daarbij wel van uit dat het Land daadwerkelijk en minimaal het dagprogramma zoals opgenomen onder 3.11. in praktijk brengt, en er, voor zover dat nog niet is gebeurd, voor zorgt dat dit programma bekend is bij de vreemdelingen die in bewaring zijn gesteld.

3.18.

Anderzijds moet wel worden vastgesteld dat de vreemdelingen nog steeds – anders dan strafrechtelijk gedetineerden – geen mogelijkheid hebben zich bij tijd en wijle buiten het eigen blok te begeven en (daardoor) zicht te hebben op de buitenwereld. Dat dit met enige creativiteit en welwillendheid geregeld kan worden, lijkt zeker niet uitgesloten, te meer nu er volgens het Land reeds een grote mate van differentiatie bestaat als het gaat om het dagprogramma van strafrechtelijk gedetineerden. Hoewel binnen het bestek van dit kort geding te weinig bekend is geworden over de feitelijke inrichting van het SDKK-complex, is bijvoorbeeld voorstelbaar dat vreemdelingen op gezette tijden ook toegang krijgen tot educatieve activiteiten in het ‘vocational building’ of dat zij gelimiteerd arbeid verrichten zonder dat er menging van regimes plaatsvindt. Voor toewijzing van de door eisers gevorderde opheffing van de bewaring acht het gerecht deze bedenkingen vooralsnog echter onvoldoende.

3.19.

Slotsom is dat in dit kort geding niet kan worden aangenomen dat de huidige, verbeterde omstandigheden waaronder eisers sub 2 tot en met 6 de vreemdelingenbewaring ondergaan die bewaring onrechtmatig maken. Dit voorshands oordeel brengt mee dat er geen grond is voor toewijzing van eisers’ vorderingen 1 en 2 en dat er onvoldoende belang bestaat bij vordering 3. De overige verweren van het Land behoeven gelet hierop geen bespreking.

3.20.

De vorderingen van eisers zullen op grond van het voorgaande worden afgewezen. In de omstandigheid dat deels na de indiening van het verzoekschrift verbeteringen in de bewaringsomstandigheden zijn doorgevoerd en duidelijkheid over onder meer het dagprogramma is verschaft, ziet het gerecht aanleiding de proceskosten in de hoofdzaak te compenseren.

4.Beslissing

Het gerecht:

rechtdoende in kort geding:

in het incident tot zekerheidstelling voor proceskosten

4.1.

wijst de vordering van het Land af;

4.2.

veroordeelt het Land in de kosten van het incident, aan de kant van eisers begroot op NAf 750,00 voor gemachtigdensalaris;

4.3.

verklaart de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

in de hoofdzaak

4.4.

wijst af het gevorderde;

4.5.

compenseert de proceskosten in die zin dat partijen de eigen kosten dragen.

Dit vonnis is gewezen door mr. P.E. de Kort, rechter, bijgestaan door mr. H. Akbuz, griffier, en op 30 september 2022 in het openbaar uitgesproken.

Vreemdelingenbewaring in Blok 1 van gevangenis SDKK; afwijzing vordering tot opheffing bewaring

Uitspraak

GERECHT IN EERSTE AANLEG VAN CURAÇAO

1.DE STICHTING HUMAN RIGHTS DEFENSE CURAÇAO,

1.Verloop van de procedure

2.De vorderingen en het verweer

3.De beoordeling

4.Beslissing