Uitspraak
HOGE RAAD DER NEDERLANDEN
CIVIELE KAMER
Nummer23/01121
Datum28 juni 2024
ARREST
In de zaak van
[autodealer] B.V.,
gevestigd te [vestigingsplaats] ,
EISERES tot cassatie,
hierna: [autodealer] ,
advocaat: H.J.W. Alt,
tegen
[kopende partij] B.V.,
gevestigd te [vestigingsplaats] ,
VERWEERSTER in cassatie,
hierna: [kopende partij] ,
advocaat: J.H.M. van Swaaij, aanvankelijk ook J.M. Moorman.
1.Procesverloop
Voor het verloop van het geding in feitelijke instanties verwijst de Hoge Raad naar:
a. de vonnissen in de zaak C/09/568507/ HA ZA 19/165 en C/09/575799 / HA ZA 19-675 van de rechtbank Den Haag van 15 mei 2019, 31 juli 2019 en 18 november 2020;
b. de arresten in de zaak 200.290.414/01 van het gerechtshof Den Haag van 11 mei 2021 en 20 december 2022.
[autodealer] heeft tegen het arrest van het hof van 20 december 2022 beroep in cassatie ingesteld.
[kopende partij] heeft een verweerschrift tot verwerping ingediend.
De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten.
De conclusie van de Advocaat-Generaal W.L. Valk strekt tot vernietiging en verwijzing van het cassatieberoep.
De advocaten van [kopende partij] hebben schriftelijk op die conclusie gereageerd
2.Uitgangspunten en feiten
2.1
In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.
(i) [autodealer] is een autodealer die handelt in voertuigen van het merk Jaguar.
(ii) De fabrikant van Jaguar heeft in de loop van 2018 een elektrische auto, de Jaguar I-PACE, op de markt gebracht.
(iii) Op de eerste pagina van de verkoopbrochure van de fabrikant voor de Jaguar I-PACE (hierna: de verkoopbrochure) is het volgende vermeld:
“ACTIERADIUS
Een volledige acculading maakt een actieradius mogelijk van 480 km volgens de WLTP-cyclus, meer dan genoeg voor het gemiddelde wekelijkse woon-werkverkeer van 300 km.”
Onderaan deze pagina is de WLTP-cyclus als volgt omschreven:
“WLTP (Worldwide harmonised Light vehicle Test Procedure) is het nieuwe proces dat is ingegaan in 2017. Hiermee worden brandstof- en energieverbruik, actieradius en emissies gemeten. Deze is ontwikkeld om testresultaten te verkrijgen die het verbruik onder werkelijke omstandigheden beter benaderen. Er worden auto’s getest die zijn uitgerust met opties en er gelden een zwaardere testprocedure en rijprofiel.”
Elders in de verkoopbrochure staat een afbeelding van de Jaguar I-PACE, met daarbij de tekst: “actieradius 480 km”. In een voetnoot bij deze tekst is vermeld:
“EV-actieradius: tot 480 km. (...). Waarden voor EV-actieradius zijn gemeten met een productiemodel over een standaardroute. De daadwerkelijke actieradius is afhankelijk van auto- en accuconditie, actuele route, omgeving en rijstijl.”
(iv) [autodealer] heeft de Jaguar I-PACE in 2018 op haar website aangekondigd. Op die website is het volgende vermeld:
“ELEKTRISCHE JAGUAR I-PACE (...) ACTIERADIUS VAN 480 KM
(...)
ACTIERADIUS VAN 480 KM (WLTP)
(…)
Zeer groot bereik
Dankzij een geavanceerde 90 kWh lithium-ion-batterij met 432 cellen heeft de Jaguar I-PACE een grote actieradius van 480 km WLTP (...)”
(v) In maart 2018 heeft de importeur van Jaguar-voertuigen, Jaguar Landrover Nederland B.V. (hierna: JLRN), een zogenoemde I-PACE shower georganiseerd voor geïnteresseerden. [medewerker en aandeelhouder van kopende partij] (hierna: [medewerker en aandeelhouder van kopende partij]), medewerker van [kopende partij] , heeft deze I-PACE shower bezocht. Op de I-PACE shower was ook een medewerker van [autodealer] aanwezig.
(vi) [kopende partij] heeft op 23 maart 2018 een Jaguar I-PACE (hierna: de auto) van [autodealer] gekocht voor € 89.235,--.
(vii) [autodealer] heeft de auto op 27 november 2018 aan [kopende partij] geleverd.
(viii) Op 6 december 2018 heeft [medewerker en aandeelhouder van kopende partij] aan de directeur van [autodealer] laten weten ontevreden te zijn over de actieradius van de auto, die volgens [medewerker en aandeelhouder van kopende partij] slechts 280 kilometer was.
(ix) JLRN heeft een General Bulletin gedateerd 6 december 2018 opgesteld betreffende “Jaguar I-PACE Actieradius Tips & Tricks”. In dit General Bulletin, dat op 6 december 2018 ook is besproken met [medewerker en aandeelhouder van kopende partij], is onder meer het volgende vermeld:
“Geachte collega,
Inmiddels zijn er meer dan 1.000 Jaguar I-PACE op de weg! En dagelijks tellen we er meer. Klanten hebben eerst gelezen dat de I-PACE een bereik zou hebben, volgens de NEDC, van 543 km, vervolgens krijgen we de resultaten van de WLTP met een actieradius van 480 die later aangepast werd naar 470 km. Nu steeds meer klanten rijden ontvangen we ook meer feedback over de actieradius met huidige weersomstandigheden tussen de 270 en 390 km. Graag informeren we u hoe hiermee om te gaan.
WLTP
(…)
De WLTP werd ontwikkeld met het doel om gebruikt te worden als mondiale testcyclus voor diverse regio's in de wereld. Zodat ook CO2-uitstoot en uitstoot van vervuilende stoffen op wereldschaal vergelijkbaar zouden zijn. (...)
Overzicht van de modellen
NEDC WTLP
Jaguar I-PACE lichtste versie - 470 km
Jaguar I-PACE zwaarste versie - 415 km
(…)
Actieradius Jaguar I-PACE in de praktijk, tussen de 270-555 km
Klanten zullen snel merken dat op basis van hun rijgedrag en de temperatuurverschillen de actieradius daardoor minder is dan de WLTP-cijfers.
Stad - Winter 390 km
Snelweg - Winter 270 km
Gecombineerd - Winter 325 km
Stad - Zomer 555 km
Snelweg - Zomer 340 km
Gecombineerd - Zomer 430 km
De daadwerkelijke actieradius hangt sterk af van de snelheid, rijgedrag, klimaat en route.
(...)”
De tabel in dit General Bulletin onder het kopje “Actieradius Jaguar I-PACE in de praktijk, tussen de 270-555 km” wordt hierna aangeduid als de actieradiustabel.
(x) Bij brief van 17 december 2018 heeft de advocaat van [kopende partij] [autodealer] verzocht om de auto binnen veertien dagen zodanig aan te passen dat de afgesproken actieradius van 480 kilometer bij normaal gebruik wordt gehaald en de koopovereenkomst ontbonden voor het geval niet aan dit verzoek zou worden voldaan.
(xi) [autodealer] heeft niet aan het hiervoor onder (x) genoemde verzoek voldaan.
(xii) [kopende partij] heeft de auto in april 2019, nadat zij deze tevergeefs aan [autodealer] heeft aangeboden, aan een derde verkocht en geleverd voor € 65.000,--. Ten tijde van deze verkoop was met de auto 2000-2500 kilometer gereden.
2.2
[kopende partij] vordert in dit geding, voor zover in cassatie van belang, een verklaring voor recht dat zij de koopovereenkomst terecht heeft ontbonden, en veroordeling van [autodealer] om aan [kopende partij] het verschil te betalen tussen de door [kopende partij] voor de auto betaalde prijs (zie hiervoor in 2.1. onder (vi)) en de door [kopende partij] bij de verkoop van de auto aan een derde ontvangen prijs (zie hiervoor in 2.1 onder (xii)). De rechtbank heeft de vorderingen afgewezen.
2.3
Het hof heeft het vonnis van de rechtbank vernietigd en de vorderingen toegewezen. [1] Het heeft, voor zover in cassatie van belang, als volgt overwogen:
“3.4 (…) Als vaststaand moet (…) worden aangenomen dat [medewerker en aandeelhouder van kopende partij] eind 2018 met de auto bij normaal rijgedrag een actieradius van (hooguit) circa 300 kilometer heeft bereikt. (…)
3.5
De omstandigheden waaronder die actieradius van (hooguit) circa 300 kilometer in de winter werd bereikt – in november/december vooral op een snelweg rijden met normaal rijgedrag – zijn voor Nederland niet ongebruikelijk.
3.6 (…)
Bij gebreke aan een daarop betrekking hebbende bepaling in het koopcontract, moet de vraag of de geleverde auto ‘conform’ was, worden beantwoord aan de hand van artikel 7:17 BW. De actieradius van een auto ziet op de gebruiksmogelijkheden daarvan: hoe lang kan een auto in het verkeer worden gebruikt zonder deze op te laden? Behalve wellicht in een extreem geval zal een lage actieradius echter niet met zich brengen dat de auto niet voor normaal gebruik geschikt is. Ook met een auto met een lage actieradius kan immers normaal en veilig worden gereden. De niet extreem lage actieradius van (hooguit) circa 300 kilometer in de winter doet dus niet af aan het normaal gebruik van de auto. Het komt er in deze zaak daarom op aan of de overeenkomst tussen partijen voorzag in een bijzonder gebruik waarvoor een actieradius van (hooguit) circa 300 kilometer in de winter onvoldoende is, zie de slotzin van lid 2 van artikel 7:17 BW.
3.7
Vóór de koop heeft [kopende partij] kennisgenomen van de (…) website van [autodealer] B.V. Op die website is door [autodealer] B.V. – onder de ronkende aanprijzing dat dit is te danken aan toepassing van een geavanceerde lithium-ion-batterij met 432 cellen – medegedeeld dat de Jaguar I-PACE een groot bereik heeft van 480 kilometer. Van de kant van [kopende partij] is erkend dat zij begreep dat het van de omstandigheden afhing of de actieradius van 480 kilometer daadwerkelijk zou kunnen worden bereikt. Ditzelfde volgt ook uit het voorbehoud dat in onder meer (een noot in) de [verkoop]brochure van de Jaguarfabrikant is gemaakt:
EV-actieradius: tot 480 km. (...). Waarden voor EV-actieradius zijn gemeten met een productiemodel over een standaard route. De daadwerkelijke actieradius is afhankelijk van auto- en accuconditie, actuele route, omgeving en rijstijl.
EV-actieradius: tot 480 km. (...). Waarden voor EV-actieradius zijn gemeten met een productiemodel over een standaard route. De daadwerkelijke actieradius is afhankelijk van auto- en accuconditie, actuele route, omgeving en rijstijl.
Of [kopende partij] /[medewerker en aandeelhouder van kopende partij] dit voorbehoud voor de koop onder ogen heeft gekregen – bijvoorbeeld doordat de [verkoop]brochure aan [medewerker en aandeelhouder van kopende partij] is uitgereikt bij de I-PACE-shower, zoals [autodealer] B.V. stelt (…), maar [kopende partij] betwist (…) – maakt gezien voormelde erkenning van de kant van [kopende partij] niet zoveel uit. [medewerker en aandeelhouder van kopende partij] heeft op de comparitie in de eerste aanleg ook aangegeven dat hij zich vóór de I-PACE shower in elektrische auto’s had verdiept en dat hij wist dat hij moest opletten (…). Met [autodealer] B.V. wordt er dan ook vanuit gegaan dat [kopende partij] voor de koop bekend was met (de inhoud van) het voorbehoud. Het verschil tussen enerzijds de op de website van [autodealer] B.V. vermelde actieradius van 480 kilometer en anderzijds de met de auto onder gebruikelijke omstandigheden (zie rov. 3.5) bereikte actieradius van (hooguit) circa 300 kilometer in de winter is echter van een zodanige omvang (de bereikte actieradius is ruim 35% minder) dat [kopende partij] daarmee geen rekening hoefde te houden, ondanks haar bekendheid met het voorbehoud, dat immers geenszins de indruk wekt dat een zo groot verschil zou kunnen optreden. Anders gezegd: op grond van de mededeling van [autodealer] B.V. (…) mocht [kopende partij] – die vóór en tijdens de koop de [actieradiustabel] niet kende (…) – redelijkerwijs verwachten, ook met kennis van het voorbehoud, dat de door haar gekochte auto onder de zojuist genoemde gebruikelijke omstandigheden (normaal rijgedrag op de snelweg in de winter) een actieradius zou hebben die significant hoger was dan circa 300 kilometer. Dit betekent dat de koopovereenkomst inhield dat [autodealer] B.V. een auto met die eigenschap moest leveren. Zoals onder 3.4 en 3.5 is vastgesteld, had de door [autodealer] B.V. geleverde auto die eigenschap niet.
3.8
De door [autodealer] B.V. aan [kopende partij] geleverde auto beantwoordt reeds hierom
niet aan de tussen hen gesloten koopovereenkomst. (…)”
3.Beoordeling van het middel
3.1
Onderdeel 1.1 van het middel richt een motiveringsklacht tegen rov. 3.7 van het bestreden arrest, voor zover het hof daarin heeft geoordeeld dat de koopovereenkomst voorziet in een bijzonder gebruik van de gekochte auto waarvoor een actieradius van (hooguit) circa 300 kilometer onvoldoende is.
De onderdelen 1.2 en 1.3 klagen dat rov. 3.7, voor zover het hof daarin niet heeft vastgesteld dat een bijzonder gebruik van de auto is overeengekomen maar niettemin termen aanwezig heeft geacht om te oordelen dat de auto niet aan de wettelijke conformiteitseis beantwoordt, onverenigbaar is met rov. 3.6, waarin het hof heeft geoordeeld dat een auto met een niet extreem lage actieradius van (hooguit) circa 300 kilometer geschikt is voor normaal gebruik en – behoudens de mogelijkheid van overeengekomen bijzonder gebruik – aan de conformiteitseis van art. 7:17 lid 2, tweede volzin, BW beantwoordt.
Onderdeel 2 bestrijdt met een motiveringsklacht de rov. 3.6 en 3.7, voor zover deze overwegingen zo moeten worden begrepen dat van non-conformiteit in de zin van art. 7:17 BW sprake kan zijn wanneer het voorwerp van een koopovereenkomst eigenschappen vertoont die weliswaar geen afbreuk doen aan het normale gebruik maar waarvan de koper desondanks mocht verwachten dat die aanwezig zouden zijn.
3.2
Art. 7:17 lid 2, eerste volzin, BW bepaalt dat een zaak niet aan de overeenkomst beantwoordt indien zij, mede gelet op de aard van de zaak en de mededelingen die de verkoper over de zaak heeft gedaan, niet de eigenschappen bezit die de koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten. Het hof heeft in het bestreden arrest geoordeeld
- dat [kopende partij] op grond van de mededelingen die [autodealer] heeft gedaan over de actieradius van de Jaguar I-PACE redelijkerwijs mocht verwachten dat de auto onder gebruikelijke omstandigheden (normaal rijgedrag in de winter, vooral rijdende op de snelweg) een significant hogere actieradius had dan circa 300 kilometer (rov. 3.7 in verbinding met rov. 3.5);
- dat dit betekent dat de koopovereenkomst inhield dat [autodealer] een auto met die eigenschap moest leveren (rov. 3.7);
- dat de daadwerkelijk bereikte actieradius van hooguit circa 300 kilometer in de winter ruim 35% minder is dan de door [autodealer] vermelde actieradius van 480 kilometer (rov. 3.7); en
- dat de door [autodealer] aan [kopende partij] geleverde auto reeds hierom niet beantwoordt aan de tussen hen gesloten koopovereenkomst (rov. 3.8).
Met dit oordeel heeft het hof art. 7:17 lid 2, eerste volzin, BW toegepast, daargelaten wat het hof voor het overige heeft overwogen in rov. 3.6. Het oordeel getuigt niet van een onjuiste rechtsopvatting en is in het licht van de gedingstukken niet onbegrijpelijk.
3.3
Reeds op hetgeen hiervoor in 3.2 is overwogen stuiten de klachten van de onderdelen 1 en 2 af.
3.4
De overige klachten van het middel kunnen evenmin tot cassatie leiden. De Hoge Raad hoeft niet te motiveren waarom hij tot dit oordeel is gekomen. Bij de beoordeling van deze klachten is het namelijk niet nodig om antwoord te geven op vragen die van belang zijn voor de eenheid of de ontwikkeling van het recht (zie art. 81 lid 1 RO).
4.Beslissing
De Hoge Raad:
- verwerpt het beroep;
- veroordeelt [autodealer] in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van [kopende partij] begroot op € 2.845,-- aan verschotten en € 2.200,-- voor salaris, vermeerderd met de wettelijke rente over deze kosten indien [autodealer] deze niet binnen veertien dagen na heden heeft voldaan.
Dit arrest is gewezen door de vicepresident M.V. Polak als voorzitter en de raadsheren C.E. du Perron, C.H. Sieburgh, H.M. Wattendorff en A.E.B. ter Heide, en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer A.E.B. ter Heide op
28 juni 2024.
28 juni 2024.