ECLI:NL:HR:2014:2679

• Datum uitspraak: 19 september 2014
• Publicatiedatum: 17 september 2014
• Zaaknummer: 13/03973
• Instantie: Hoge Raad
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Cassatie
• Rechters: J.A.C.A. Overgaauw; C.B. Bavinck; P.M.F. van Loon; R.J. Koopman; L.F. van Kalmthout
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Houdsterverliesregeling en feitelijke werkzaamheid in vennootschapsbelasting

In deze zaak heeft de Hoge Raad op 19 september 2014 uitspraak gedaan in een cassatieprocedure die was aangespannen door de Staatssecretaris van Financiën tegen een uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam. De zaak betreft de toepassing van de houdsterverliesregeling zoals vastgelegd in artikel 20, lid 4, van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969. De belanghebbende, [X] Holdings B.V., had in het jaar 2009 een verlies geleden van € 123.925 en stelde dat dit verlies als houdsterverlies moest worden aangemerkt. Het Gerechtshof had echter geoordeeld dat de belanghebbende niet (nagenoeg) het gehele jaar deelnemingen had gehouden, en dat perioden van non-activiteit niet onder het begrip 'houden van deelnemingen' vallen.

De Hoge Raad bevestigde het oordeel van het Hof en oordeelde dat de houdsterverliesregeling niet van toepassing was, omdat de belanghebbende niet gedurende het gehele jaar deelnemingen had gehouden. De Hoge Raad benadrukte dat de wetgever met de houdsterverliesregeling een beperking heeft willen aanbrengen in de mogelijkheid van verliesverrekening voor belastingplichtigen die gedurende het jaar voornamelijk bezig zijn met het houden van deelnemingen. De Hoge Raad concludeerde dat de feitelijke werkzaamheid van de belanghebbende niet voldeed aan de vereisten van de houdsterverliesregeling, omdat er geen sprake was van een actieve deelname gedurende het jaar.

De uitspraak van de Hoge Raad heeft belangrijke implicaties voor de interpretatie van de houdsterverliesregeling en de voorwaarden waaronder verliezen kunnen worden aangemerkt als houdsterverlies. De beslissing benadrukt de noodzaak voor belastingplichtigen om gedurende het jaar actief deelnemingen te houden om in aanmerking te komen voor de voordelen van de houdsterverliesregeling. De Staatssecretaris van Financiën werd veroordeeld in de proceskosten van de cassatieprocedure, vastgesteld op € 1461 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.

Uitspraak

19 september 2014

nr. 13/03973

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van
de Staatssecretaris van Financiën tegen de uitspraak van het
Gerechtshof Amsterdam van 4 juli 2013, nr. 12/00008, op het hoger beroep van de Inspecteur tegen een uitspraak van de Rechtbank te Haarlem (nr. AWB 11/735) betreffende de ten aanzien van
[X] Holdings B.V. te
[Z] (hierna: belanghebbende) voor het jaar 2009 gegeven beschikking waarin is vastgesteld dat op het verlies van dat jaar het bepaalde in artikel 20, lid 4, van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 van toepassing is, alsmede de beschikking waarbij het saldo van de boekwaarde van de vorderingen en schulden op verbonden lichamen als bedoeld in artikel 20, lid 4, letter b, van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 is vastgesteld. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

1. Geding in cassatie

De Staatssecretaris van Financiën heeft tegen ’s Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

De Advocaat-Generaal P.J. Wattel heeft op 25 maart 2014 geconcludeerd tot ongegrondverklaring van het beroep in cassatie.

2. Beoordeling van het middel

2.1.

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

2.1.1.

Belanghebbende heeft als doel het verrichten van houdster- en financieringsactiviteiten.

2.1.2.

Op 22 mei 2009 heeft belanghebbende een als deelneming in de zin van artikel 13 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (hierna: de Wet) aan te merken belang van vijf percent verworven in [A] Holding B.V. Behalve het verwerven en aanhouden van deze deelneming heeft zij in het onderhavige jaar geen activiteiten ontplooid.

2.1.3.

In 2009 heeft belanghebbende een verlies geleden ten bedrage van € 123.925.

2.2.

Voor het Hof was in geschil of vorenbedoeld verlies dient te worden aangemerkt als houdsterverlies in de zin van artikel 20, lid 4, van de Wet. Het Hof heeft deze vraag ontkennend beantwoord. Naar het oordeel van het Hof kunnen perioden van non-activiteit voorafgaande aan de verwerving van deelnemingen alsmede voorbereidende werkzaamheden en werkzaamheden uitgevoerd door een derde niet worden begrepen onder het begrip “het houden van deelnemingen”. Bij deze grammaticale uitleg van het begrip “houden van deelnemingen” kunnen volgens het Hof, gelet op het temporele element van artikel 20, lid 4, van de Wet, de verliezen van belanghebbende niet worden aangemerkt als houdsterverliezen in de zin van dat artikel, omdat belanghebbende niet (nagenoeg) het gehele jaar deelnemingen heeft gehouden. Voor de opvatting dat het temporele element slechts van belang is indien een houdstervennootschap naast houdsteractiviteiten tevens andere activiteiten ontplooit, ziet het Hof in de tekst, de geschiedenis van de totstandkoming, respectievelijk het doel en de strekking van artikel 20, lid 4, van de Wet onvoldoende aanknopingspunten.

2.3.

Het middel keert zich tegen ’s Hofs hiervoor in 2.2 weergegeven oordelen. Het strekt ten betoge dat belanghebbende zich in het onderhavige boekjaar alleen heeft beziggehouden met het houden van deelnemingen zodat het onderhavige verlies daaraan toe te rekenen is en doel en strekking van de houdsterverliesregeling worden miskend indien het verlies niet als houdsterverlies wordt aangemerkt.

2.4.1.

Artikel 20 van de Wet voorziet erin dat een door een belastingplichtig lichaam in enig jaar geleden verlies in beginsel wordt verrekend met door hem in een ander jaar behaalde winst. Ingevolge het bepaalde in artikel 20, lid 4, van de Wet is de mogelijkheid van verliesverrekening evenwel beperkt in gevallen waarin de feitelijke werkzaamheid van een belastingplichtige gedurende het gehele of nagenoeg het gehele jaar uitsluitend of nagenoeg uitsluitend heeft bestaan uit (onder meer) het houden van deelnemingen (de ‘houdsterverliesregeling’).

2.4.2.

De houdsterverliesregeling is in de Wet opgenomen als een van de maatregelen ter voorkoming van ongewenste neveneffecten van het arrest van het Hof van Justitie van 18 september 2003, Bosal Holding B.V., C-168/01, ECLI:EU:C:2003:479
, BNB 2003/344, en de daarop gevolgde keuze van de wetgever voor het aftrekbaar maken van alle deelnemingskosten, alsmede ter (gedeeltelijke) dekking voor de budgettaire derving die door het aftrekbaar worden van deelnemingskosten zou ontstaan (zie Kamerstukken II 2003/04, 29210, nr. 8, blz. 5).

2.4.3.

In de onderhavige zaak ligt de vraag voor of het in deze bepaling gebezigde begrip “feitelijke werkzaamheid (…) bestaat uit het houden van deelnemingen” mede omvat werkzaamheden ter voorbereiding van de verwerving van een deelneming. Verdedigd kan worden deze vraag bevestigend te beantwoorden omdat, zoals het middel opwerpt, deze werkzaamheden uitsluitend zien op de verwerving van een deelneming en daarom onlosmakelijk met het houden van de deelneming zijn verbonden.

2.4.4.

Volgens de bewoordingen van artikel 20, lid 4, van de Wet vindt de houdsterverliesregeling toepassing indien voldaan is aan twee cumulatieve vereisten: een eis betreffende de feitelijke werkzaamheid van de belastingplichtige en een temporele eis. Deze temporele eis is tijdens de geschiedenis van de totstandkoming van de bepaling niet nader toegelicht.

De houdsterverliesregeling maakt geen onderscheid al naar gelang sprake is van actief of passief gehouden deelnemingen. Bij laatstvermelde deelnemingen zullen de daarop betrekking hebbende werkzaamheden in omvang gering of zelfs verwaarloosbaar kunnen zijn. Tegen deze achtergrond moet ervan worden uitgegaan dat de wetgever heeft beoogd voor de toepassing van de temporele eis het houden van een deelneming als zodanig als de feitelijke werkzaamheid aan te merken. Daarvan uitgaande is voor de beantwoording van de vraag of is voldaan aan de temporele eis slechts de periode van belang waarin de deelneming wordt gehouden. Een periode waarin (nog) geen deelneming werd gehouden of een periode waarin geen deelneming (meer) wordt gehouden kan daarom niet in aanmerking worden genomen als periode waarin de “feitelijke werkzaamheid (…) bestaat uit het houden van deelnemingen”, ook niet indien in die periode activiteiten worden verricht ter verwerving van een deelneming.

2.4.5.

Uit het hiervoor in 2.4.1 tot en met 2.4.4 overwogene volgt dat het Hof bij zijn oordelen is uitgegaan van een juiste rechtsopvatting en dat het middel, dat deze oordelen bestrijdt, in zijn geheel faalt.

3. Proceskosten

De Staatssecretaris zal worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie.

4. Beslissing

De Hoge Raad:

verklaart het beroep in cassatie ongegrond, en

veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op € 1461 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.

Dit arrest is gewezen door de vice-president J.A.C.A. Overgaauw als voorzitter, en de raadsheren C.B. Bavinck, P.M.F. van Loon, R.J. Koopman en L.F. van Kalmthout, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 19 september 2014.

Van de Staatssecretaris van Financiën wordt een griffierecht geheven van € 478.