ECLI:NL:GHSHE:2024:3223

Uitspraak

GERECHTSHOF ’s-HERTOGENBOSCH

Team Handelsrecht

zaaknummer 200.324.004/01

arrest van 15 oktober 2024

in de zaak van

[appellant],

wonende te [woonplaats] (België),

appellant,

in eerste aanleg gedaagde in conventie, eiser in reconventie,

hierna aan te duiden als: [appellant],

advocaat: mr. P.J.M. Boomaars,

tegen

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

Cosunpark Development B.V.,

gevestigd te [vestigingsplaats],

geïntimeerde,

in eerste aanleg eiseres in conventie, verweerster in reconventie,

hierna aan te duiden als: Cosunpark,

advocaat: mr. R. Bisschop,

als vervolg op het door het hof gewezen tussenarrest van 16 mei 2023, waarbij een mondelinge behandeling is bepaald.

5.Het verdere verloop van de procedure

5.1.

Het verdere verloop van de procedure blijkt uit:

de memorie van grieven van 19 september 2023,
de memorie van antwoord van 28 november 2023, met producties.

5.2.

Vervolgens hebben partijen de stukken voor het wijzen van arrest aan het hof overgelegd en heeft het hof arrest bepaald.

6.De beoordeling van de bevoegdheid van de Nederlandse rechter

in conventie

6.1.

[appellant] woont in België. Hij is gedagvaard voor de Nederlandse rechter. Het hof moet daarom ambtshalve vaststellen of de Nederlandse rechter bevoegd is om kennis te nemen van dit geschil.

6.2.

Het hof past daarvoor de regels toe van de Verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (herschikking) (hierna: de Verordening). In artikel 4 lid 1 van de Verordening is bepaald dat zij die woonplaats hebben op het grondgebied van een lidstaat worden opgeroepen voor het gerecht van die lidstaat. Op grond van artikel 5 lid 1 van de Verordening kunnen degenen die op het grondgebied van een lidstaat woonplaats hebben slechts voor het gerecht van een andere lidstaat worden opgeroepen krachtens de in de afdelingen 2 tot en met 7 van hoofdstuk II Bevoegdheid gegeven regels. Aangezien [appellant] in België woont, behoort hij in beginsel in België voor de rechter te worden gedaagd.

6.3.

Cosunpark beroept zich voor de bevoegdheid van de Nederlandse rechter op de forumkeuze voor de “
bevoegde rechter van de rechtbank Zeeland-West-Brabant” in artikel 25.3 van de koopovereenkomst van 5 november 2021.

6.4.

In het kader van de geldigheid van het boetebeding heeft [appellant] erop gewezen dat hij een consument is. Het gaat hier om de koop van een woning en Cosunpark heeft niet betwist dat de koopovereenkomst tussen haar en [appellant] een koopovereenkomst is die niet als bedrijfs- of beroepsmatig kan worden beschouwd. Afdeling 4 van de Verordening, indien van toepassing, geeft regels voor de bevoegdheid voor door consumenten gesloten overeenkomsten. In artikel 18 lid 2 van die afdeling wordt bepaald dat de rechtsvordering tegen de consument slechts kan worden gebracht voor het gerecht van de lidstaat op het grondgebied waarvan de consument woonplaats heeft. Ook deze bepaling wijst de Belgische rechter aan.

6.5.

Artikel 19 van de Verordening regelt in welke gevallen een forumkeuze geldig is, als het gaat om een consumentenovereenkomst in de zin van artikel 17 van de Verordening. Er is sprake van een consumentenovereenkomst in de zin van artikel 17 van de Verordening als Cosunpark commerciële of beroepsactiviteiten ontplooit in België, of dergelijke activiteiten met ongeacht welke middelen richt op België en de koopovereenkomst tussen partijen onder die activiteiten valt (artikel 17 lid 1 sub c van de Verordening). Als daarvan sprake is, is een forumkeuzebeding alleen geldig als dat beding is overeengekomen na het ontstaan van het geschil, of als het forumkeuzebeding (alleen) aan de consument de mogelijkheid geeft de zaak voor te leggen aan een andere rechter dan de rechter van zijn woonplaats. Het forumkeuzebeding in de koopovereenkomst voldoet niet aan die eisen en zou daarom in dit geval niet geldig zijn. Als daarentegen Cosunpark – kort gezegd – haar commerciële activiteiten niet op België heeft gericht, is dit forumkeuzebeding in de koopovereenkomst geldig en dan is de Nederlandse rechter bevoegd om kennis te nemen van het geschil (in conventie).

6.6.

[appellant] is – als gedaagde in eerste aanleg – verschenen bij de rechtbank zonder de bevoegdheid van de Nederlandse rechter te betwisten. Op grond van artikel 26 lid 2 van de Verordening kan de Nederlandse rechter alleen op grond van die stilzwijgende forumkeuze bevoegdheid aannemen, nadat het gerecht zich ervan heeft vergewist dat [appellant] op de hoogte is gebracht van zijn recht de bevoegdheid van het gerecht te betwisten en van de gevolgen van verschijnen of niet-verschijnen. Uit het procesdossier kan het hof niet opmaken dat [appellant] op de hoogte is gebracht van zijn recht de bevoegdheid van het gerecht te betwisten en van de gevolgen van verschijnen of niet-verschijnen.

conclusie

6.7.

Uit het voorgaande volgt dat de Nederlandse rechter rechtsmacht toekomt om kennis te nemen van dit geschil in conventie, (1) als partijen alsnog expliciet kiezen voor de Nederlandse rechter als bevoegde rechter, (2) als [appellant] tijdig op de hoogte is gebracht van zijn recht de bevoegdheid van het gerecht te betwisten en van de gevolgen van verschijnen of niet-verschijnen of (3) als niet blijkt dat Cosunpark commerciële activiteiten, waar de koopovereenkomst onder valt, richtte op België. Het hof zal de zaak daarom naar de rol verwijzen, zodat partijen zich kunnen uitlaten over de bevoegdheid van de Nederlandse rechter.

6.8.

Ten overvloede overweegt het hof dat de vordering zoals die is ingesteld ziet op betaling van een contractuele boete en schadevergoeding, het gaat dus niet om zakelijke rechten op een onroerend goed, zodat artikel 24 van de Verordening geen grondslag biedt voor de bevoegdheid van de Nederlandse rechter.

in reconventie

6.9.

De vordering in reconventie ziet op een gebod aan Cosunpark om door haar – na verkregen verlof van de Nederlandse voorzieningenrechter – in België gelegde conservatoire beslagen op te heffen. Die vordering is in eerste aanleg afgewezen en [appellant] vordert in hoger beroep alsnog toewijzing daarvan.

6.10.

Het geschil in reconventie gaat om een gebod aan Cosunpark om iets te doen, en is dus geen geschil over de tenuitvoerlegging van een rechterlijke beslissing. Dat betekent dat artikel 24 lid 5 van de Verordening niet de Nederlandse rechter als exclusief bevoegde rechter aanwijst.

6.11.

Omdat Cosunpark in Nederland gevestigd is, is de Nederlandse rechter bevoegd om kennis te nemen van dit geschil in reconventie, ook als de Nederlandse rechter niet bevoegd zou zijn om kennis te nemen van het geschil in conventie. Het hof ziet daarin aanleiding om [appellant] in de gelegenheid te stellen om zich uit te laten over de vraag of hij deze vordering aan de Nederlandse rechter voorlegt in het geval de Nederlandse rechter niet bevoegd is om kennis te nemen van de vordering in conventie.

6.12.

In het kader van een goede proceseconomie, stelt het hof [appellant] ook in de gelegenheid om te reageren op de stelling in de memorie van antwoord van Cosunpark dat de gelegde beslagen reeds opgeheven zijn.

6.13.

Iedere verdere beslissing wordt aangehouden.

7.De uitspraak

Het hof, recht doende in hoger beroep:

7.1.

verwijst de zaak naar de rol van 12 november 2024,

7.1.1.

zodat [appellant] en Cosunpark zich bij akte kunnen uitlaten of zij alsnog de Nederlandse rechter aanwijzen als de bevoegde rechter om van dit geschil kennis te nemen,

7.1.2.

zodat [appellant] en Cosunpark zich bij akte kunnen uitlaten over de vraag of Cosunpark commerciële of beroepsactiviteiten ontplooit in België, of dergelijke activiteiten met ongeacht welke middelen richt op België en de koopovereenkomst tussen partijen onder die activiteiten valt;

7.1.3.

zodat [appellant] en Cosunpark zich bij akte kunnen uitlaten over de vraag of [appellant] tijdig op de hoogte is gebracht van zijn recht de bevoegdheid van het gerecht te betwisten en van de gevolgen van verschijnen of niet-verschijnen;

7.1.4.

zodat [appellant] zich bij akte uit kan laten over de vordering in reconventie voor het geval de Nederlandse rechter niet bevoegd is kennis te nemen van het geschil in conventie en zich uit kan laten over de stelling in de memorie van antwoord van Cosunpark dat de gelegde beslagen reeds opgeheven zijn;

7.2.

waarna beide partijen op de rol van vier weken later een antwoordakte mogen nemen;

7.3.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit arrest is gewezen door mrs. E. Loesberg, O.G.H. Milar en D.E. Valle Robles-Roomer en is in het openbaar uitgesproken door de rolraadsheer op 15 oktober 2024.

griffier rolraadsheer