ECLI:NL:GHSHE:2017:1156

Uitspraak

Afdeling strafrecht

Parketnummer : 20-001219-15

Uitspraak : 23 maart 2017

TEGENSPRAAK

Arrest van de meervoudige kamer voor strafzaken van het gerechtshof

's-Hertogenbosch

gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Oost-Brabant van 3 april 2015 in de strafzaak met parketnummer 01-879058-13 tegen:

[verdachte] ,

woonplaats kiezende aan het adres van het politiebureau te Eindhoven, te weten:

5611 BL Eindhoven, Mathildelaan 4.

Hoger beroep

Bij voormeld vonnis is de verdachte (lid van een Aanhoudings- en Ondersteunings Team van de politie) ter zake van het veroorzaken van een aan zijn schuld te wijten verkeersongeval, bestaande die schuld in aanmerkelijke onvoorzichtigheid, met dodelijke afloop, veroordeeld tot een rijontzegging voor de duur van 6 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren.

Tevens heeft de rechtbank een beslissing genomen over in beslaggenomen voorwerpen.

De verdachte en de officier van justitie hebben tegen het vonnis hoger beroep ingesteld.

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting in hoger beroep, alsmede het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door en namens de verdachte naar voren is gebracht.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat het gerechtshof het beroepen vonnis zal vernietigen en, opnieuw rechtdoende, verdachte van het primair en subsidiair ten laste gelegde zal vrijspreken.

Door de advocaat-generaal is geen standpunt ingenomen ten aanzien van de in beslaggenomen voorwerpen.

De verdediging heeft ten aanzien van het primair ten laste gelegde bepleit dat verdachte zal worden vrijgesproken dan wel zal worden ontslagen van rechtsvervolging. In geval van veroordeling is bepleit dat toepassing zal worden gegeven aan het bepaalde in artikel 9a van het Wetboek van Strafrecht.

Ten aanzien van het subsidiair ten laste gelegde heeft de verdediging bepleit dat verdachte zal worden ontslagen van alle rechtsvervolging, omdat hij heeft gehandeld ter uitvoering van een bevoegd gegeven ambtelijk bevel ex artikel 43 van het Wetboek van Strafrecht.

Door de verdediging is geen standpunt ingenomen ten aanzien van de in beslaggenomen voorwerpen.

Vonnis waarvan beroep

Het beroepen vonnis zal worden vernietigd, omdat het hof tot een andere bewezenverklaring komt dan de eerste rechter.

Tenlastelegging

Aan verdachte is ten laste gelegd dat:

hij op of omstreeks 15 maart 2013 te Eindhoven als verkeersdeelnemer, namelijk als bestuurder van een motorrijtuig (een personenauto van het merk BMW), daarmede rijdende over de weg, namelijk de Noord-Brabantlaan, zich zodanig heeft gedragen dat een aan zijn schuld te wijten verkeersongeval heeft plaatsgevonden door roekeloos, in elk geval zeer, althans aanmerkelijk, onvoorzichtig en/of onoplettend, te rijden, immers heeft hij met dat door hem bestuurde voertuig:

- over de busbaan gereden en/of

- met een ter plekke te hoge snelheid, in elk geval met een aanzienlijk hogere snelheid dan de ter plaatse toegestane maximum snelheid van 50 kilometer per uur, gereden en/of

- het kruispunt van de Noord-Brabantlaan en de Welschapsedijk genaderd, zonder zijn snelheid zodanig te regelen dat hij in staat was om zijn voertuig tot stilstand te brengen binnen de afstand waarover deze vrij was en/of

- op het kruispunt van de Noord-Brabantlaan en de Welschapsedijk het voor hem geldende rood licht uitstralende verkeerslicht genegeerd en/of

- (vervolgens) op het kruispunt van de Noord-Brabantlaan en de Welschapsedijk geen voorrang verleend aan een van rechts komende snorfiets/bromfiets met daarop [slachtoffer] ,

waardoor een botsing of aanrijding tussen het door het verdachte bestuurde voertuig en de bromfietser/snorfietser is ontstaan, waardoor een ander (genaamd [slachtoffer] ) werd gedood.

subsidiair:

hij op of omstreeks 15 maart 2013 te Eindhoven als bestuurder van een voertuig (een personenauto van het merk BMW), daarmee rijdende op de weg, te weten de Noord-Brabantlaan,

- over de busbaan heeft gereden en/of

- een ter plekke te hoge snelheid, in elk geval met een aanzienlijk hogere snelheid dan de ter plaatse toegestane maximum snelheid van 50 kilometer per uur, heeft gereden en/of

- het kruispunt van de Noord-Brabantlaan en de Welschapsedijk heeft genaderd, zonder zijn snelheid zodanig te regelen dat hij in staat was om zijn voertuig tot stilstand te brengen binnen de afstand waarover deze vrij was en/of

- op het kruispunt van de Noord-Brabantlaan en de Welschapsedijk het voor hem geldende rood licht uitstralende verkeerslicht heeft genegeerd en/of

- (vervolgens) op het kruispunt van de Noord-Brabantlaan en de Welschapsedijk geen voorrang heeft verleend aan een van rechts komende snorfiets/bromfiets met daarop [slachtoffer] ,

waardoor een botsing of aanrijding tussen het door het verdachte bestuurde voertuig en de bromfietser/snorfietser is ontstaan,

door welke gedraging(en) van verdachte gevaar op die weg werd veroorzaakt, althans kon worden veroorzaakt, en/of het verkeer op die weg werd gehinderd, althans kon worden gehinderd.

De in de tenlastelegging voorkomende taal- en/of schrijffouten of omissies zijn verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Vrijspraak van de primair ten laste gelegde ‘roekeloosheid’

Het hof is van oordeel dat uit het dossier en het onderzoek ter terechtzitting niet is gebleken van feiten en omstandigheden waaruit kan worden afgeleid dat verdachte zich zo buitengewoon onvoorzichtig heeft gedragen, dat daardoor een zeer ernstig gevaar in het leven is geroepen waarvan verdachte, zich bewust was, althans had moeten zijn. Aldus kan niet wettig en overtuigend worden bewezen dat verdachte roekeloos – in de zin van artikel 175, tweede lid, Wegenverkeerswet 1994 – heeft gereden, zodat hij daarvan zal worden vrijgesproken.

Bewezenverklaring

Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het primair ten laste gelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

hij op 15 maart 2013 te Eindhoven als verkeersdeelnemer, namelijk als bestuurder van een motorrijtuig (een personenauto van het merk BMW), daarmede rijdende over de weg, namelijk de Noord-Brabantlaan, zich zodanig heeft gedragen dat een aan zijn schuld te wijten verkeersongeval heeft plaatsgevonden door aanmerkelijk onvoorzichtig te rijden, immers heeft hij met dat door hem bestuurde voertuig:

- over de busbaan gereden en

- met een ter plekke te hoge snelheid gereden en

waardoor een aanrijding tussen het door het verdachte bestuurde voertuig en de snorfiets met daarop [slachtoffer] is ontstaan, waardoor een ander (genaamd [slachtoffer] ) werd gedood.

Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard, zodat hij daarvan zal worden vrijgesproken.

Door het hof gebruikte bewijsmiddelen

Indien tegen dit verkorte arrest beroep in cassatie wordt ingesteld, worden de door het hof gebruikte bewijsmiddelen die redengevend zijn voor de bewezenverklaring opgenomen in een aanvulling op het arrest. Deze aanvulling wordt dan aan het arrest gehecht.

Bijzondere overwegingen omtrent het bewijs

De beslissing dat het bewezen verklaarde door de verdachte is begaan, berust op de

feiten en omstandigheden als vervat in de hierboven bedoelde bewijsmiddelen, in onderlinge samenhang beschouwd.

Standpunt van de advocaat-generaal

De advocaat-generaal heeft zich op het standpunt gesteld dat verdachte van het primair ten laste gelegde dient te worden vrijgesproken.

Daartoe heeft zij aangevoerd – kort samengevat – dat verdachte mocht afwijken van de Brancherichtlijn, omdat sprake was van een bijzondere situatie. Verder heeft verdachte naar vermogen gehandeld, is blijven kijken en alert gebleven toen hij als onderdeel van een colonne voertuigen over een kruispunt wilde rijden dat door een collega werd geblokt en heeft waargenomen wat hij heeft kunnen waarnemen. Verdachte heeft het slachtoffer niet waargenomen. Nu verdachte geen verwijt kan worden gemaakt, is van schuld aan het verkeersongeval in de zin van artikel 6 Wegenverkeerswet 1994 (hierna: WVW) geen sprake.

Verweer van de verdediging

De raadsman heeft betoogd dat verdachte vanwege het ontbreken van schuld aan het verkeersongeval van het primair ten laste gelegde dient te worden vrijgesproken.

Daartoe is op de gronden zoals genoemd in de ter terechtzitting overgelegde pleitnota aangevoerd (kort samengevat):

1.
primairdat verdachte niet de voor hem geldende normen heeft geschonden. Hij heeft gereden op de wijze zoals is voorgeschreven en op grond van wat hem is aangeleerd. Voorts is verdachte oplettend geweest en heeft hij steeds de verkeersveiligheid in acht genomen bij het oversteken van het kruispunt. Aldus kan niet worden bewezen dat verdachte aanmerkelijk onvoorzichtig heeft gereden;

2.
subsidiairdat verdachte handelde conform een aan hem opgedragen opdracht van de [sectiecommandant] , die bepaalt op welke wijze er moet worden gereden. Aldus gold voor verdachte een specifiek normenkader en binnen dat kader heeft verdachte alles gedaan wat binnen zijn mogelijkheden lag. Aldus kon in de gegeven omstandigheden niet van verdachte worden verwacht dat hij een normschending kon voorkomen;

3.
meer subsidiairdat verdachte heeft voldaan aan de aanwijzing van [sectiecommandant] om met aanzienlijke snelheid naar Bergeijk te rijden, wat met zich meebrengt dat verdachte de normen van de Brancherichtlijn en het RVV mocht overtreden. Aldus heeft verdachte het ten laste gelegde begaan ter uitvoering van een ambtelijk bevel, gegeven door het daartoe bevoegde gezag ex artikel 43 van het Wetboek van Strafrecht.

Oordeel van het hof

i. Feiten en omstandigheden

Uit de gebezigde bewijsmiddelen komt het volgende naar voren:

 Op 15 maart 2013 kreeg het AOT Zuid van de [sectiecommandant] de opdracht om met spoed en rijdend in een treintje c.q. colonne naar Bergeijk te rijden. Dat impliceerde volgens de sectiecommandant, dat mocht worden afgeweken van na te noemen Brancherichtlijn. Er was een extra omstandigheid die dat in dit geval noodzakelijk maakte. Er was sprake van een psychisch verwarde man met een vuurwapen die aangegeven had collega’s in het blauw (het hof begrijpt: geüniformeerde politie) neer te schieten;

 Verdachte was op 15 maart 2013, omstreeks 13.00 uur, als lid van het AOT Zuid met de auto onderweg naar Bergeijk. Hij reed over de busbaan op de Noord-Brabantlaan komend vanuit Eindhoven en gaande in de richting van Veldhoven en naderde de kruising van de Noord-Brabantlaan met de Welschapsedijk/ Zeelsterstraat (de ongevalskruising);

 Op de ongevalskruising wordt de Noord-Brabantlaan bezien van uit de rijrichting van verdachte gekruist door een oversteekplaats voor voetgangers, een fietspad, de rijbaan van de Welschapsedijk naar de Zeelsterstraat, een fietspad en weer een oversteekplaats voor voetgangers. De breedte van de kruising gezien van uit de rijrichting van verdachte is, gemeten van af de eerste oversteekplaats voor voetgangers tot en met de tweede oversteekplaats voor voetgangers, ongeveer 37 meter. De oversteekplaatsen bieden ruimte voor twee (snor)fietsers naast elkaar;

 Dat verdachte bekend was met de kruising van de Noord-Brabantlaan met de Welschapsedijk/Zeelsterstraat;

 Kort voor het ongeval had de [sectiecommandant] zijn voertuig, het derde voertuig in de colonne, opgesteld op de Noord-Brabantlaan tussen de busbaan en de rijbaan, gericht in de richting van Veldhoven, ter hoogte van de fietsoversteekplaats gelegen tussen de rijbaan en de busbaan;

 Verdachte zag dat voertuig met [AOT-lid 1] , die achter [sectiecommandant] en voor verdachte reed, het voertuig van [sectiecommandant] passeerde. Verdachte reed op enige afstand met zijn voertuig achter het voertuig van [AOT-lid 1] ;

 Toen verdachte het kruispunt naderde zag hij dat de [sectiecommandant] zijn auto aan de rechterkant liet stoppen om te blokken. Verdachte zag dat de voor hem rijdende [AOT-lid 1] de auto van [sectiecommandant] passeerde. Verdachte zag het overige verkeer stilstaan. Gekomen op een afstand van ongeveer 50 meter van de kruising zag verdachte dat aan de (voor hem) rechterzijde voorbij het voertuig van [sectiecommandant] een persoon op een scooter aanstalten maken om op te trekken. Verdachte heeft daar op gereageerd naar hij denkt door het gaspedaal los te laten. Toen verdachte zag dat de scooter direct remde heeft hij weer gas bijgegeven. Gekomen op het kruisingsvlak en ter hoogte van de auto van [sectiecommandant] zag verdachte vanuit zijn ooghoek een meisje van rechts op een scooter aankomen. Hij had het meisje niet eerder gezien. Verdachte remde en stuurde naar links, maar raakte het meisje met de rechtervoorzijde van zijn voertuig. Hij kon haar niet meer ontwijken. Verdachte heeft het rode verkeerslicht op de busbaan niet gezien omdat hij zijn aandacht zo had gericht op het verkeer en weet niet met welke snelheid hij over de busbaan en de kruising is gereden. Hij wist wel van het verkeerslicht ter plaatse. Met betrekking tot het blokken heeft verdachte verklaard dat de bedoeling er van is dat verkeersdeelnemers er op worden geattendeerd dat er iets gaande is op de kruising, en dat het een illusie om te denken dat met één voertuig een kruising kan worden afgeblokt zodanig dat er geen enkel verkeer meer kan rijden;

 Ten gevolge van voornoemde aanrijding is de bestuurster van de aangereden scooter [slachtoffer] overleden;

 De snelheid van de door verdachte bestuurde auto heeft op de kruising, kort voor de aanrijding tenminste 90 km per uur (op een afstand van 15 tot 6 meter van de aanrijding tussen de 90 en 100 km/u) bedragen. Bij het naderen van de kruising lag die snelheid hoger;

 Bij het naderen van de kruising was er verkeersaanbod vanuit verschillende richtingen. Het verkeer op de kruising werd toen geregeld door verkeerslichten die in werking waren. Toen het verkeerslicht op de busbaan in de richting van verdachte rood licht uitstraalde, straalde het verkeerslicht voor [slachtoffer] groen licht uit;

 De remafstand van het voertuig van verdachte ter plaatse van het ongeval bedroeg ongeveer 35 meter (ongeveer de breedte van de kruising). Bij een snelheid van 90 km/u legt een voertuig een afstand van (90/3,6=) 25 meter per seconde. Rekening houdend met ongeveer 1 seconde reactietijd heeft een bestuurder in dat geval reeds circa 25 meter afgelegd alvorens hij begint met remmen;

 Verdachte was ten tijde van het incident op de hoogte van de inhoud van de Brancherichtlijn en het Protocol en had specialistische rijopleidingen gevolgd waarin genoemde richtlijn als uitgangspunt diende;

 Volgens verdachte had hij te allen tijde, dus ook ten tijde van het incident, de beslissingsruimte om als bestuurder te reageren op onverwachte situaties of op situaties waar op gereageerd moest worden, ook als in een treintje of colonne werd gereden;

 Verdachte heeft verklaard dat op die bewuste dag (door het AOT) werd gereden zoals hij altijd reed;

 Desgevraagd heeft de getuige [AOT-lid 2] , ten tijde van het incident teamleider van AOT Zuid, verklaard dat ondanks dat van de Brancherichtlijn mag worden afgeweken extra moet worden opgelet bij de aandachtspunten die in die richtlijn zijn genoemd, zoals het rode verkeerslicht en kruispunten.

ii. Algemeen wettelijk kader

Artikel 6 van de Wegenverkeerswet 1994

Voor overtreding van artikel 6 WVW moet uit de bewijsmiddelen kunnen worden afgeleid dat verdachte schuld heeft gehad aan het verkeersongeval, in dit geval dat verdachte aanmerkelijk onvoorzichtig en/of aanmerkelijk onoplettend heeft gereden. Daarbij komt het aan op het geheel van gedragingen van verdachte, de aard en de ernst daarvan en de overige omstandigheden van het geval. Dat brengt mee dat niet in zijn algemeenheid valt aan te geven of één verkeersovertreding voldoende kan zijn voor de bewezenverklaring van schuld in de zin van even bedoelde bepaling. Daarvoor zijn immers verschillende factoren van belang, zoals de aard en de concrete ernst van de verkeersovertreding en de omstandigheden waaronder die overtreding is begaan. Uit de ernst van de gevolgen van verkeersgedrag dat in strijd is met één of meer wettelijke gedragsregels in het verkeer kan niet reeds worden afgeleid dat sprake is van schuld in even bedoelde zin. Ook een enkele onoplettendheid zonder bijkomende omstandigheden kan niet zonder meer leiden tot het oordeel dat aanmerkelijk onoplettend is gehandeld.

iii. Specifiek wettelijk kader

Voor verdachte, als bestuurder van een personenauto van het Aanhoudings- en OndersteuningsTeam Zuid van de politie (AOT), golden op 15 maart 2013 – naast de voorschriften in de WVW en het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (hierna: RVV) – de voorschriften die, voor zover hier van belang, zijn opgenomen in de navolgende regelingen:

 de Regeling optische en geluidssignalen 2009 (hierna: de Regeling);

 de Landelijk Brancherichtlijn Verkeer Politie d.d. 29 maart 2011 (hierna: de Brancherichtlijn);

 het Protocol Brancherichtlijn Verkeer gebruik optische en geluidssignalen dienstvoertuigen bijzondere eenheden (hierna: het Protocol).

In artikel 1 van het RVV is bepaald dat een voorrangsvoertuig een motorvoertuig is dat optische en geluidssignalen voert als bedoeld in artikel 29 van het RVV.

Artikel 29 van het RVV bepaalt onder meer dat bestuurder van een motorvoertuig in gebruik bij de politie een blauw zwaai-, flits- of knipperlicht en een tweetonige hoorn voeren om kenbaar te maken dat zij een dringende taak vervullen.

Artikel 91 RVV bepaalt dat de bestuurders van voorrangsvoertuigen als bedoeld in artikel 1 RVV bevoegd zijn af te wijken van alle voorschriften van het RVV, voor zover de uitoefening van hun taak dit vereist.

In artikel 2 van de Regeling is bepaald dat slechts in drie gevallen sprake kan zijn van een dringende taak als bedoeld in artikel 29 RVV:

een voor de mens levensbedreigende situatie die directe hulp van de betrokken hulpverleningsdiensten vergt;

het voorkomen van een voor de mens levensbedreigende situatie of een situatie waarin ernstige schade aan gebouwen of goederen ontstaat;

een ernstige verstoring van de openbare orde, waar een directe en snelle inzet noodzakelijk is.

Op grond van artikel 3 van de Regeling dient de politie een richtlijn op te stellen met betrekking tot de werkzaamheden en omstandigheden waarin van de optische en geluidssignalen gebruik mag worden gemaakt. Voorts is in de regeling bepaald dat in die richtlijn ten aanzien van de bestuurder van het voorrangsvoertuig onder meer de volgende eis geldt:

“Het negeren van een rood stoplicht gebeurt met een snelheid van maximaal 20 km per uur.”

In 2011 is de Brancherichtlijn opgesteld, die moet worden gezien als de maximaal toelaatbare grens voor het rijden met de algemene ontheffing van de bepalingen van het RVV voor motorvoertuigen die rijden met optische en geluidssignalen (en dus voorrangsvoertuigen in de zin van het RVV). Daarin wordt (onder meer) vermeld:

“De bestuurder van een voorrangsvoertuig blijft steeds strafrechtelijk verantwoordelijk voor zijn eigen beslissingen en rijgedrag. Het gebruik van de optische en geluidssignalen rechtvaardigt niet dat het overige verkeer in gevaar wordt of kan worden gebracht of onnodig wordt gehinderd.”

Voorts wordt onder het kopje ‘Gedragscode bestuurder van voertuigen’ (onder meer) vermeld:

“Motorvoertuigen met optische en geluidssignalen verstoren het normale verkeersbeeld. De bestuurder van een voorrangsvoertuig dient zich dus bewust te zijn van het feit dat de reactie van overige weggebruikers een onvoorspelbare factor is.”

“Het afwijken van algemeen geldende verkeersregels en gedragsnormen gebeurt restrictief en alleen indien daartoe voldoende noodzaak bestaat.”

“De bestuurder van een voorrangsvoertuig dient zich bewust te zijn van zijn bijzondere positie en verantwoordelijkheden. De optische en geluidssignalen worden gebruikt als vraag om medewerking van andere weggebruikers en niet als breekijzer. De bestuurder moet zich rekenschap geven van de mogelijkheid dat andere weggebruikers hem niet horen en/of zien, dan wel zijn richting en/of snelheid niet goed kunnen inschatten. Dit betekent dat er rekening gehouden dient te worden met onvoorziene of onberekenbare reacties van andere weggebruikers. Het algehele rijgedrag van de bestuurder van het voorrangsvoertuig dient beheerst te zijn.”

Specifiek ten aanzien van kruispunten wordt vermeld:

“Het naderen en oversteken van kruispunten gebeurt met aangepaste snelheid. Bij het oprijden van het kruisingsvlak dient de bestuurder van het voorrangsvoertuig ervan uit te gaan dat andere weggebruikers hem niet hebben opgemerkt en hem dus mogelijk niet voor laten gaan. Daarom wordt zo nodig gestopt.”

“Het negeren van een rood verkeerslicht gebeurt met een snelheid van maximaal 20 km per uur.”

Tenslotte vermeldt de Brancherichtlijn:

“In het kader van de uitoefening van de politietaak is het de individuele politieambtenaar in

bijzondere situaties toegestaan om af te wijken van de normen gesteld in de brancherichtlijn. Deze bevoegdheid tot afwijking geldt voor alle politieambtenaren, specialistisch of niet-specialistisch. (…)

De betrokken politieambtenaar blijft eindverantwoordelijk voor afwijking van de brancherichtlijn. Van de verplichting tot melding vooraf aan de meldkamer zijn vrijgesteld: arrestatieteams (…).”

In het Protocol is opgenomen, dat uitsluitend in opdracht of met toestemming van de (sectie)commandant het de individuele medewerker is toegestaan om van de Brancherichtlijn af te wijken. Ook in dit protocol is vermeld:

“De bestuurder van een dienstvoertuig blijft steeds strafrechtelijk verantwoordelijk voor zijn eigen beslissingen en rijgedrag”.

Verdachte heeft over de inhoud van de aan hem gegeven opdracht op 15 maart 2013 ter terechtzitting in hoger beroep op 24 mei 2016 het volgende verklaard:

“De opdracht voor het AOT die dag luidde dat we met spoed naar Bergeijk moesten, omdat daar een gestoorde man was die in het bezit was van een vuurwapen en die dreigde iedereen neer te schieten. Met ‘spoed’ wordt in dat geval bedoeld dat we ons zo snel en veilig mogelijk naar de plaats begeven waar het te doen is. Er werd tevens gezegd dat we in een treintje zouden rijden. (…) Het is (…) zo dat in de instructie ‘spoed’ de toestemming om af te wijken van de Brancherichtlijn is inbegrepen.”

iv. De bevoegdheid van verdachte om af te wijken van de richtlijn

Verdachte bestuurde een voorrangsvoertuig en voerde optische- en geluidssignalen, omdat hij een dringende taak vervulde. Immers, er was sprake van
“een voor de mens levensbedreigende situatie die direct hulp van de betrokken hulpverleningsdiensten vergt”, te weten een man die in Bergeijk dreigde één of meer personen met een vuurwapen neer te schieten. Vanwege het feit dat verdachte een voorrangsvoertuig bestuurde, mocht hij afwijken van de voorschriften gesteld in het RVV.

Voor verdachte golden de voorschriften die zijn gesteld in de Brancherichtlijn, maar gelet op de instructie van zijn [sectiecommandant] om met spoed naar Bergeijk te rijden en omdat naar het oordeel van het hof – anders dan de rechtbank – hier voor verdachte, gelet op zijn opdracht ook sprake was van een bijzondere situatie, mocht verdachte eveneens afwijken van de voorschriften gesteld in de Brancherichtlijn. Door de sectiecommandant is uitgelegd waarom sprake was van een bijzondere situatie, op grond waarvan mocht worden afgeweken van die richtlijn.

Dit neemt niet weg dat verdachte, ondanks de voor hem geldende afwijkingsbevoegdheid, steeds strafrechtelijk verantwoordelijk bleef voor zijn eigen beslissingen en rijgedrag, zoals vermeld in de Brancherichtlijn en het Protocol. Die verantwoordelijkheid wordt naar het oordeel van het hof voortdurend bepaald door de plaatselijke verkeerssituatie.

v. De beoordeling

Het hof ziet zich thans gesteld voor de vraag aan welke normen verdachte zich had te houden, gegeven de situatie dat hij mocht afwijken van de Brancherichtlijn, en of deze ten tijde van het incident kenbaar waren, daarbij betrokken de aan hem gegeven opdracht om zo snel en zo veilig naar Bergeijk te gaan en of die normen onder de gegeven omstandigheden zodanig zijn overschreden dat dit schuld in de zin van artikel 6 WVW oplevert.

Het hof overweegt ter zake als volgt.

In de Brancherichtlijn zijn naar het oordeel van het hof aandachtspunten opgenomen die gelet op de aard en de inhoud ervan, naar het oordeel van het hof ook hebben te gelden voor degene die mag afwijken van de Brancherichtlijn. Het gaat hierbij met name om de volgende overwegingen.

“Bij het oprijden van het kruisingsvlak dient de bestuurder van het voorrangsvoertuig ervan uit te gaan dat andere weggebruikers hem niet hebben opgemerkt en hem dus mogelijk niet voor laten gaan.”

Ook een verkeerslicht dat rood licht uitstraalt is zo’n aandachtspunt.

Verdachte kende deze aandachtspunten ten tijde van het incident.

Dat het hier gaat om aandachtspunten die ook gelden voor diegenen die mogen afwijken van de Brancherichtlijn, wordt bevestigd door de toenmalige teamleider AOT Zuid, [AOT-lid 2] , zoals hiervoor onder het kopje ‘Feiten en omstandigheden’ is aangegeven. Indien deze aandachtspunten zich voordoen verhogen die naar het oordeel van het hof de zorgplicht van de betrokken bestuurder. In casu waren genoemde aandachtspunten aan de orde. Verdachte, een ervaren politieambtenaar aan wie ter zake hoge eisen gesteld mogen worden, naderde een grote kruising, met verkeersaanbod uit diverse richtingen. Er waren meerdere banen voor kruisend verkeer. Verdachte had dus rekening te houden met onvoorziene of onberekenbare reacties van andere weggebruikers. Daarbij komt dat de kruising werd geregeld door verkeerslichten en dat het verkeerslicht op de busbaan in de richting van verdachte rood licht uitstraalde, hetgeen de kans op in beweging komen van kruisend verkeer vergrootte. Verdachte heeft het verkeerslicht echter niet waargenomen, omdat zijn aandacht zo was gericht op het overige verkeer. Daardoor heeft hij dit aandachtspunt gemist. Ook reed verdachte over de busbaan, een plaats waar het overige verkeer hem niet hoefde te verwachten. Direct langs deze busbaan stond de persoon met de scooter die even optrok maar meteen weer remde. De rechts naast deze persoon staande snorfiets met daar op [slachtoffer] heeft verdachte pas gezien toen zij ook optrok. Gelet op de ruimte die er ter plaatse was voor een dubbele opstelling van (snor)fietsers had verdachte ook daar rekening moeten houden met onvoorzien en onvoorspelbaar gedrag, zoals zich dat ook heeft voorgedaan. Verdacht kende immers de kruising.

Verdachte is de kruising genaderd en opgereden met een snelheid van tenminste 90 km/u, waarbij alleen al de remweg (gemeten remsporen waren plus minus 35 meter) ongeveer even lang was als de gehele kruising (37 meter), nog los van afstand die wordt afgelegd in de reactietijd voor het remmen.

Onder de gegeven omstandigheden was het naar het oordeel van het hof onmogelijk om adequaat te reageren op onvoorziene of onberekenbare gedragingen van de in het geding zijnde andere weggebruikers. Daarom acht het hof het de kruising naderen en oprijden met genoemde snelheid onder de gegeven omstandigheden disproportioneel, zodanig dat dit oplevert aanmerkelijke onvoorzichtigheid zoals is bewezenverklaard. Het hof betrekt daarbij ook het feit dat de opdracht niet alleen was om zo snel mogelijk, maar ook
zo veiligmogelijk naar Bergeijk te gaan. Zoals verdachte heeft verklaard had hij te allen tijde een eigen beslissingsruimte om te reageren op situaties waar op gereageerd moet worden, ook als in een treintje werd gereden. En hij had binnen het kader van de gegeven opdracht ook de plicht daartoe. Hij heeft die ruimte ten onrechte niet benut terwijl de plaatselijke verkeerssituatie daartoe noopte.

Anders dan aangevoerd door het openbaar ministerie en/of de raadsman doet de omstandigheid dat in een treintje/colonne werd gereden, gelet op het hiervoor overwogene, niet af aan de bewezenverklaarde aanmerkelijke onvoorzichtigheid.

Dit geldt ook voor de aangevoerde omstandigheid dat de kruising door de sectiecommandant werd geblokt, nog daargelaten dat door verdachte is verklaard dat blokken slechts een signaalfunctie heeft en niet geschikt is om een kruising af te dichten voor ander verkeer. Daarop heeft hij dus niet kunnen vertrouwen en ook niet vertrouwd.

Om dezelfde reden verwerpt het hof ook het verweer inhoudende dat verdachte heeft gehandeld ter uitvoering van het bevoegd gegeven ambtelijk gegeven bevel.

Ook het gegeven dat kennelijk een praktijk was gegroeid om kruisingen als onderhavige met een snelheid als voormeld over te steken, disculpeert vanwege het hiervoor overwogene niet.

Hetzelfde geldt voor de door de raadsman aangevoerde omstandigheid dat

drie voertuigen van de collega’s van verdachte de kruising vóór verdachte al met een vergelijkbare snelheid hadden gepasseerd.

Door de raadsman is nog aangevoerd dat een blokvoertuig heeft te gelden als een aanwijzing welke gaat boven de verkeersregels.

Voor die stelling is naar het oordeel van het hof geen steun te vinden in het recht. De blokauto is een voorrangsvoertuig en niet gelijk te stellen met een verkeersregelaar. In dit verband wijst het hof ook naar de hierboven opgenomen verklaring van verdachte die stelt dat de bedoeling van blokken is dat verkeersdeelnemers er op worden geattendeerd dat er iets gaande is op de kruising. Hij rept niet van een aanwijzing.

Door de raadsman is voorts aangevoerd dat de [sectiecommandant] toen hij de ter plaatse van het incident blokte zelf ook gebaren heeft gemaakt die zouden moeten worden opgevat als een aanwijzing. Het gaat dan met name over de gebaren in de richting van de bestuurder van de voorste scooter met daarop de [getuige 1] . Deze verklaart desgevraagd daarover het volgende: Ik zag dat die persoon een handgebaar naar mij maakte. Ik weet niet wat die persoon – een man – met het gebaar bedoelde te zeggen. Op grond van deze verklaring merkt het hof het gebaar gemaakt door [sectiecommandant] niet aan als aanwijzing. Daarvoor was het kennelijk te onduidelijk. Daarmee stelt het hof vast dat er dus ook geen sprake is geweest van een aanwijzing in de richting van [slachtoffer] . Het hof betrekt daarbij ook de verklaring van [sectiecommandant] ter zake waar hij zegt dat hij
het ideehad dat ook zij het gebaar dat hij maakte heeft moeten zien, hoewel hij gefocust was op de jongen op de scooter die naast haar stond. Dat vindt het hof onvoldoende om vast te stellen dat [slachtoffer] het bedoelde gebaar daadwerkelijk heeft gezien of heeft moeten zien.

De raadsman heeft ook nog opgeworpen dat [slachtoffer] geheel onverwacht en in afwijking van het overige verkeer de busbaan overstak, daarbij kennelijk afgeleid door haar mobiele telefoon en dat de door het AT gevolgde procedure niet beducht was op dit scenario. Het hof overweegt hieromtrent als volgt.

De [getuige 2] heeft als getuige terzake verklaard als volgt: Ik zag dat zij, (bedoeld wordt [slachtoffer] ) de smartphone van haar oor weghaalde en al rijdende in haar linker jaszak wegstopte. Vervolgens zag ik dat het slachtoffer stil ging staan wachten voor het verkeerslicht op die kruising. Ik heb gezien dat nadat het slachtoffer de smartphone had weggestopt in haar jas zak deze niet meer heeft vast gehad. Ik zag namelijk dat ze op trok vanaf het verkeerslicht en daarbij het stuur van haar scooter met twee handen vast hield. Daarbij hield ze geen smartphone vast. Ze reed toen naar de vluchtheuvel aan de busbaan. Zij wachtte met oversteken van de busbaan. Toen zag ik dat het slachtoffer optrok, althans met haar scooter de busbaan opreed. Door verdachte is verklaard dat [slachtoffer] recht voor zich uit bleef kijken toen ze de busbaan opreed. Uit deze verklaringen leidt het hof af dat [slachtoffer] voordat ze de busbaan opreed, niet was afgeleid door haar smartphone. Het door de raadsman opgeworpen scenario heeft zich niet voorgedaan.

Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen in samenhang en (tijds)verband bezien met hetgeen uit de bewijsmiddelen naar voren komt, acht het hof bewezen dat in dit geval sprake is van schuld zoals uitgewerkt onder het kopje ‘Algemeen wettelijk kader’ en mitsdien zoals is bewezenverklaard.

Uit hetgeen de advocaat-generaal en de raadsman voor het overige nog naar voren hebben gebracht, maar ook anderszins, zijn uit het onderzoek ter terechtzitting geen feiten of omstandigheden naar voren gekomen, die zouden moeten leiden tot een andere oordelen dan hiervoor gegeven.

Strafbaarheid van het bewezen verklaarde

Het bewezen verklaarde levert op:

Overtreding van artikel 6 van de Wegenverkeerswet 1994, terwijl het een ongeval betreft waardoor een ander wordt gedood.

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de feit uitsluiten.

Strafbaarheid van de verdachte

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluiten.

De verdachte is daarom strafbaar voor het hiervoor bewezen verklaarde.

Op te leggen straf of maatregel

De raadsman heeft verzocht om toepassing te geven aan het bepaalde in artikel 9a van het Wetboek van Strafrecht en aan de verdachte geen straf of maatregel op te leggen.

Bij de bepaling van de op te leggen straf is gelet op de aard en de ernst van hetgeen bewezen is verklaard, op de omstandigheden waaronder het bewezen verklaarde is begaan en op de persoon van de verdachte, zoals een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting naar voren is gekomen.

Verdachte was op 15 maart 2013 als lid van een arrestatieteam, samen met vier collega’s, rijdend in een formatie van vijf personenauto’s, met spoed vanuit Eindhoven op weg naar een levensbedreigende situatie in Bergeijk. Hij heeft de kruising van de Noord-Brabantlaan met de Welschapsedijk/Zeelsterstraat met een ter plaatse te hoge snelheid genaderd en heeft zijn snelheid niet zodanig aangepast, dat hij op een onvoorziene omstandigheid kon reageren. Verdachte is vervolgens in aanrijding gekomen met een snorfiets, waarop [slachtoffer] zat, die genoemde kruising overstak toen verdachte aan kwam gereden, ten gevolge waarvan zij is overleden. Het hof heeft dit verkeersgedrag aangemerkt als aanmerkelijk onvoorzichtig.

Als gevolg van het handelen van verdachte is groot leed en verlies toegebracht aan de familie en naaste omgeving van het jonge slachtoffer die zich geconfronteerd zagen met de dood van een dierbare. Dat blijkt ook uit de invoelbare slachtofferverklaring die door de moeder van [slachtoffer] ter terechtzitting van het hof is afgelegd.

Het hof is ter terechtzitting in hoger beroep gebleken dat verdachte meeleeft met de nabestaanden van het slachtoffer en zich terdege beseft wat zij moeten doormaken.

Daarnaast realiseert het hof zich dat ook verdachte, die overigens niet eerder door een strafrechter is veroordeeld, de rest van zijn leven geconfronteerd zal worden met de (gevolgen van de) aanrijding waarvoor hij verantwoordelijk is. Bovendien houdt het hof er rekening mee dat verdachte het bewezen verklaarde heeft begaan in de uitoefening van zijn functie als lid van een arrestatieteam, terwijl hij met spoed op weg was naar een voor anderen mogelijk levensbedreigende situatie.

Het hof heeft er ook oog voor dat verdachte handelde van uit een gegroeide praktijk om in AT verband bij spoedverplaatsingen kruisingen als onderhavige met een snelheid als waarvan in casu sprake is over te steken, hetgeen overigens zoals hiervoor is aangegeven, niet disculpeert. Daarbij heeft verdachte ook risico voor zijn eigen veiligheid gelopen.

Volgens de in de rechtspraak gehanteerde oriëntatiepunten is bij een veroordeling op grond van artikel 6 van de Wegenverkeerswet 1994, voor een geval waarin iemand is overleden en de schuld bestaat uit een aanmerkelijke verkeersfout, een onvoorwaardelijke taakstraf voor de duur van 240 uren subsidiair 120 dagen hechtenis gecombineerd met een onvoorwaardelijke ontzegging van de bevoegdheid tot het besturen van motorrijtuigen van één jaar het uitgangspunt.

Het hof acht de door de rechtbank opgelegde straf geen recht doen aan de ernst van het bewezen verklaarde en komt derhalve tot een hogere straf. Gelet daarop acht het hof het toepassing geven aan het bepaalde in artikel 9a van het Wetboek van Strafrecht, zoals door de raadsman is bepleit, niet passend.

Alles overziende acht het hof in het onderhavige geval oplegging van een taakstraf voor de duur van 80 uren subsidiair 40 dagen hechtenis passend en geboden.

Het hof zal mede ter bescherming van de verkeersveiligheid aan de verdachte voor de duur van 6 maanden de bevoegdheid ontzeggen om motorrijtuigen te besturen.

Beslag

Ten aanzien van de in de beslissing genoemde in beslaggenomen snorfiets en personenauto zal het hof de bewaring ten behoeve van de rechthebbende gelasten.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

De beslissing is gegrond op de artikelen 6, 175 en 179 van de Wegenverkeerswet 1994, zoals deze artikelen luidden ten tijde van het bewezen verklaarde.

BESLISSING

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het primair ten laste gelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte primair meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard en spreekt hem daarvan vrij.

Verklaart het bewezen verklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.

Veroordeelt de verdachte tot een
taakstrafvoor de duur van
80 (tachtig) uren, indien niet naar behoren verricht te vervangen door
40 (veertig) dagen hechtenis.

Ontzegt de verdachte ter zake van het primair bewezen verklaarde de
bevoegdheid motorrijtuigen te besturenvoor de duur van
6 (zes) maanden.

Gelast de bewaring ten behoeve van de rechthebbende van de in beslaggenomen snorfiets (goednummer 637470) en personenauto met [kenteken] (goednummer 660653).

Aldus gewezen door

mr. H. Eijsenga, voorzitter,

mr. O.M.J.J. van de Loo en mr. F. van Es, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr. J. Biljard, griffier,

en op 23 maart 2017 ter openbare terechtzitting uitgesproken.