ECLI:NL:GHDHA:2024:305

Uitspraak

GERECHTSHOF DEN HAAG

Civiel recht

Team Handel

Zaaknummer hof : 200.301.959/01

Zaaknummer rechtbank : 8891832 RL EXPL 2021766

Arrest van 27 februari 2024

in de zaak van

[appellant],

wonend in [woonplaats] ,

appellant,

advocaat: mr. J.J.Y. Kleingeld, kantoorhoudend in Rijswijk,

tegen

Fourtimes Vastgoed B.V.,

gevestigd in Rhoon, gemeente Albrandswaard,

geïntimeerde,

advocaat: mr. L.J. Witvliet, kantoorhoudend in Brielle.

Het hof zal partijen hierna noemen [appellant] en Fourtimes.

1.De zaak in het kort

1.1

Fourtimes heeft stucwerkzaamheden verricht voor [appellant] en vordert betaling van de laatste twee termijnen. Volgens [appellant] vertoonde het door Fourtimes verrichte stucwerk echter gebreken. Hij eist schadevergoeding en wil die verrekenen met de openstaande termijnen.

1.2

De rechtbank heeft de schadevordering van [appellant] afgewezen, omdat [appellant] Fourtimes niet in de gelegenheid heeft gesteld om de klachten zelf te onderzoeken, en heeft [appellant] veroordeeld tot betaling van de twee laatste termijnen.

1.3

Het hof komt tot een ander oordeel. Fourtimes heeft volgens het hof voldoende gelegenheid gehad om de klachten zelf te beoordelen en om tot herstel van de gebreken over te gaan. De vordering van [appellant] tot schadevergoeding wordt grotendeels toegewezen, en mag worden verrekend met de nog openstaande termijnen.

2.Procesverloop in hoger beroep

2.1

Het verloop van de procedure in hoger beroep blijkt uit de volgende stukken:

de dagvaarding van 27 oktober 2021, waarmee [appellant] in hoger beroep is gekomen van het vonnis van de kantonrechter in de rechtbank Den Haag van 29 juli 2021;
het arrest van dit hof van 30 november 2021, waarin een mondelinge behandeling na aanbrengen is gelast;
het proces-verbaal van de mondelinge behandeling van 1 april 2022;
de memorie van grieven van [appellant] ;
de memorie van antwoord van Fourtimes, met bijlagen;
de akte houdende uitlating van [appellant] ;
de akte uitlaten van Fourtimes.

3.Feitelijke achtergrond

3.1

[appellant] is eigenaar van de woning aan de [adres] (hierna: de woning).

3.2

Fourtimes heeft op 27 januari 2020 een offerte uitgebracht aan [appellant] voor stucwerkzaamheden aan de woning. Het totale bedrag van de offerte was € 55.233,48 inclusief btw, in rekening te brengen in vijf termijnen van € 11.046,70 inclusief btw. De werkzaamheden hadden betrekking op de kelderruimte, de begane grond, de eerste en tweede verdieping en het inpandige zwembad. Bepaald is dat de wanden en plafonds worden gestuukt volgens oppervlaktebeoordelingscriteria Groep 1.

3.3

[appellant] heeft op 5 februari 2020 ingestemd met de offerte. Kort daarna is Fourtimes gestart met de werkzaamheden.

3.4

[appellant] heeft de eerste drie termijnen van ieder € 11.046,70 betaald.

3.5

Op 17 maart 2020 heeft Fourtimes een factuur aan [appellant] verzonden voor de vierde termijn van € 11.046,70. Op 30 maart 2020 heeft Fourtimes een e-mail aan [appellant] gestuurd met het verzoek om deze vierde termijn van € 11.046,70 te voldoen.

3.6

In reactie hierop heeft [appellant] op 31 maart 2020 een e-mail gestuurd waarin hij onder meer schrijft dat er flinterdun is gestuukt waardoor de stuclaag minder sterk is, de ondergrond op veel plaatsen zichtbaar is en makkelijk scheurvorming kan ontstaan, en dat in alle ruimtes de hoeken ter plaatse van plafonds en muren grillig gescheurd zijn omdat er verzuimd is in te snijden. [appellant] schrijft dat dit snel hersteld moet worden omdat de schilders niet verder kunnen.

3.7

Fourtimes heeft daarop enige herstelwerkzaamheden uitgevoerd.

3.8

Op woensdag 8 april 2020 heeft Fourtimes aan [appellant] per e-mail onder meer geschreven:

“Wij zouden graag dinsdag a.s. tot oplevering willen komen.”

3.9

Op 17 april 2020 hebben partijen in de woning met elkaar gesproken over het door Fourtimes uitgevoerde stucwerk. Volgens [appellant] was het niet goed uitgevoerd. Fourtimes was het daar niet mee eens en stelde zich op het standpunt dat de werkzaamheden conform de offerte waren uitgevoerd. Het inschakelen van een onafhankelijke expert is toen ter sprake gekomen.

3.1

[appellant] heeft het bedrijf TechnoConsult B.V. (hierna: TechnoConsult) op 21 april 2020 opdracht gegeven voor een onderzoek naar het stucwerk in de woning. TechnoConsult was op 20 april 2020 aan [appellant] aanbevolen door de Vereniging Eigen Huis.

3.11

Fourtimes heeft op 21 april 2020 een e-mail verzonden aan [appellant] , waarbij als bijlage een brief is gevoegd waarin staat:

“Uiteindelijk zijn wij vrijdag 17-04-20 in gesprek gekomen waarbij u heeft aangegeven dat het volledige stucwerk niet aan uw verwachtingen voldoet. Wij kunnen ons daarin niet vinden omdat wij de werkzaamheden hebben uitgevoerd conform de offerte.

Er is toen besproken dat een onafhankelijk expert het stucwerk zal beoordelen. Graag horen wij zo spoedig mogelijk van u door wie en wanneer dit zal plaats vinden zodat wij in de gelegenheid zullen zijn om de opleverpunten te bespreken en eventueel te herstellen.

De eindafrekening zal in afwachting hierop nog niet door ons worden verstuurd. Wel verzoeken wij u om het 4e termijnbedrag ad € 11.046,70 te voldoen.”

3.12

[appellant] heeft deze e-mail op 24 april 2020 beantwoord met een e-mail waarin hij schrijft dat een onafhankelijke expert is geweest en dat die bezig is met het opstellen van een rapportage.

3.13

Het rapport van ing. [expert] van TechnoConsult van 27 april 2020 vermeldt onder meer het volgende:

Woonhuis:

Het stucwerk van de (gipsplaten) plafonds van het woonhuis voldoet qua laagdikte niet aan de uitvoeringsrichtlijnen van de producenten van de gebruikte materialen en aan NEN-EN 13914-2, die een laagdikte van (minimaal) 10 mm aangeven. De vastgestelde laagdikte bedraagt circa 2 mm tot 7 mm.

Inwendige hoeken zijn ten tijde van de uitvoering niet ingesneden. Dit heeft geleid tot (grillige) scheuren, niet-evenwijdige naden, lokale onthechting en (niet vlakke) reparaties die al dan niet zijn gescheurd.

Dagkanten zijn regelmatig niet strak, evenwijdig en/of haaks uitgevoerd. In NEN-EN 13914-2 worden toleranties geadviseerd die hier regelmatig worden overschreden. De uitvoering getuigt hiermee niet van goed en deugdelijk werk.

Enkele buitendeuren zijn niet functioneel, omdat deze tegen het stucwerk aan lopen; er is onvoldoende ruimte om de deur volledig te laten draaien.

De te betegelen wandoppervlakken variëren in vlakheid/structuur van de afwerking. De oppervlakken voldoen regelmatig niet aan de vlakheidstoleranties van Groep 1.

Zwembad:

De uitvoering van het stukadoorswerk aan de wanden van de zwembadruimte leent zich niet voor het (direct) aanbrengen van sauswerk. Een aanvullende bewerking van het oppervlak (overtrekken en/of schuren) is noodzakelijk om tot het gewenste kwaliteitsniveau te komen. Plaatselijk aanpassen van het oppervlak kan/zal leiden tot (meer) oneffenheden, waardoor aanvullende aanpassingen noodzakelijk zijn. Met het geleverde stucwerk wordt niet voldaan aan de uitvraag van de opdrachtgever.

Er bestaat onduidelijkheid over de toepassing c.q. combinatie van (afwerkings)materialen in het zwembad. Het is onduidelijk of toegepaste producten geschikt zijn als combinatie dan wel voor de toepassing. Dit heeft vooralsnog betrekking op zowel de wanden als de plafonds. Voor zover bekend, zijn materialen niet toegepast op grond van productinformatie c.q. (project)adviezen.

3.14

Op 1 mei 2020 heeft de gemachtigde van [appellant] het rapport van TechnoConsult naar Fourtimes gestuurd. In de begeleidende brief heeft [appellant] Fourtimes verzocht om uiterlijk op 6 mei 2020 schriftelijk mede te delen of zij bereid is uiterlijk binnen veertien dagen na 6 mei 2020:

i) de overeengekomen werkzaamheden die nog niet zijn verricht alsnog correct uit te voeren en af te ronden, en
ii) de door TechnoConsult geconstateerde gebreken volledig te herstellen, onder meer door middel van het aanbrengen van een tweede stuclaag op de plafonds van de woning, het op gladde wijze en met voldoende dekking aanbrengen van een extra laag Aquaplast Universal Fassade op de wanden van het zwembad en het vervangen en opnieuw en op de juiste wijze volgens de richtlijnen van Knauf afwerken van het gehele plafond van het zwembad.

3.15

Op 6 mei 2020 heeft de gemachtigde van Fourtimes per brief hierop gereageerd. Daarin staat dat partijen zijn overeengekomen het stucwerk te laten beoordelen door een onafhankelijke expert. Doordat [appellant] , zonder overleg met Fourtimes, eenzijdig is overgegaan tot inschakeling van een expert naar zijn keuze, twijfelt Fourtimes aan de onafhankelijkheid van TechnoConsult. Fourtimes wil in de gelegenheid worden gesteld om een contra-expertise te laten uitvoeren, dan wel om alsnog gezamenlijk een onafhankelijke expert aan te wijzen. Mocht uit het rapport van de gezamenlijk aangewezen expert volgen dat het stucwerk niet aan de vereiste standaarden voldoet, dan is Fourtimes bereid om herstelwerkzaamheden uit te voeren, onder de voorwaarde dat de openstaande factuur van € 11.046,70 voor de vierde termijn is voldaan.

3.16

Op 8 mei 2020 heeft de gemachtigde van [appellant] daarop per brief het volgende geschreven. Partijen hebben niet afgesproken om gezamenlijk een deskundige aan te wijzen om het stucwerk te laten beoordelen. Er is geen aanleiding om te twijfelen aan de onafhankelijkheid van TechnoConsult. [appellant] kende dit bedrijf niet en is bij TechnoConsult terecht gekomen na advies van de Vereniging Eigen Huis. Wat betreft de gebreken en de niet verrichte werkzaamheden deelt [appellant] het volgende mee:

i) omdat Fourtimes niet onvoorwaardelijk heeft bevestigd dat zij bereid is de overeengekomen werkzaamheden die nog niet zijn verricht alsnog uit te voeren, heeft [appellant] , gezien de tijdsdruk, zich genoodzaakt gezien om een ander stukadoorsbedrijf in te schakelen om die werkzaamheden af te maken;
ii) [appellant] acht zich vrij om dit andere stukadoorbedrijf opdracht te geven om de door TechnoConsult geconstateerde gebreken te herstellen, tenzij Fourtimes uiterlijk 12 mei alsnog schriftelijk bevestigt dat zij onvoorwaardelijk bereid is deze gebreken te herstellen binnen veertien dagen na 8 mei 2020.

In de brief wordt erop gewezen dat er een enorme tijdsdruk op het project staat, dat diverse andere afbouwwerkzaamheden (door schilders, tegelzetters, loodgieters, timmerlieden, trappenmakers en vloerenleggers) die allemaal al lang waren ingepland, nu al worden uitgevoerd in de woning, en dat er geen ruimte meer is voor verdere vertraging van de stukadoorswerkzaamheden. Tot slot heeft [appellant] aan Fourtimes te kennen gegeven dat hij niet bereid en niet verplicht is om de vierde termijn te voldoen. [appellant] heeft in dit verband een beroep gedaan op opschorting en verrekening met alle geleden en nog te lijden schade als gevolg van het niet correct uitvoeren van de overeengekomen werkzaamheden.

3.17

In reactie hierop heeft de gemachtigde van Fourtimes per brief van 12 mei 2020 aan [appellant] laten weten dat Fourtimes wil herstellen en dat zij daartoe in overleg wil treden, maar dat Fourtimes voordat zij gaat herstellen eerst zekerheid wil voor voldoening van de openstaande factuur en van de resterende laatste termijn.

3.18

De gemachtigde van [appellant] heeft in een brief van 15 mei 2020 geantwoord dat [appellant] niet bereid is te voldoen aan de voorwaarde om zekerheid te stellen.

3.19

Per brief van 24 mei 2020 heeft de gemachtigde van Fourtimes geschreven dat Fourtimes bereid is om te herstellen, dat wel per ruimte duidelijke afspraken gemaakt moeten worden ter voorkoming van onduidelijkheden en dat Fourtimes er vanuit gaat dat de openstaande nota direct bij aanvang van de werkzaamheden zal worden voldaan.

3.2

Op 28 mei 2020 heeft in de woning weer een bespreking plaatsgevonden.

3.21

Hierna heeft de gemachtigde van [appellant] op 30 mei 2020 aan Fourtimes geschreven dat tijdens dat gesprek het volgende stappenplan aan de orde is geweest. Fourtimes zal als proef een wand in het trapgat opnieuw stuken. Als dit stucwerk naar tevredenheid van [appellant] is verricht, dient Fourtimes de volgende herstelwerkzaamheden te verrichten:

de plafonds op de begane grond van de woning moeten van een nieuwe stuclaag van minimaal 5 mm worden voorzien;
de wanden op de begane grond moeten vanwege scheurvorming opnieuw worden gestuukt;
deze wanden en plafonds moeten vervolgens naar behoren worden ingesneden;
de buitendeuren moeten worden hersteld zodat ze niet meer tegen het stucwerk aanlopen;
de wanden van het zwembad moeten worden voorzien van een extra laag Aquaplast Universal Fassade die op gladde wijze en met voldoende dekking moet worden aangebracht.

Wat betreft de plafonds in het zwembad stelt [appellant] zich op het standpunt dat daarbij de richtlijnen van Knauf niet zijn gevolgd. Als Fourtimes van mening blijft dat deze werkzaamheden wel correct zijn uitgevoerd conform de richtlijnen van Knauf, dan ligt het op de weg van Fourtimes om dat te onderbouwen door middel van een schriftelijk bericht van een deskundige. [appellant] heeft Fourtimes verzocht om uiterlijk op 3 juni 2020 schriftelijk akkoord te gaan met het beschreven stappenplan.

3.22

Op 3 juni 2020 heeft de gemachtigde van Fourtimes in een brief aan [appellant] geschreven dat uiterlijk op vrijdag (5 juni 2020) inhoudelijk kan worden gereageerd op het door [appellant] uiteengezette stappenplan omdat Fourtimes in afwachting is van het oordeel van een deskundige die onderzoek heeft gedaan naar het plafond van het zwembad.

3.23

Op 5 juni 2020 heeft de gemachtigde van [appellant] in een brief aan Fourtimes geschreven dat de maat vol is en dat [appellant] derden heeft ingeschakeld om de noodzakelijke herstelwerkzaamheden te laten verrichten omdat de afbouw van de woning stil is komen te liggen.

3.24

Op 10 juli 2020 heeft Fourtimes een factuur gestuurd voor de laatste, vijfde termijn van € 11.046,70 en een factuur voor meerwerkkosten voor een bedrag € 3.094,33. [appellant] heeft deze facturen niet betaald.

4.Procedure bij de rechtbank

4.1

Fourtimes heeft [appellant] gedagvaard en gevorderd (in conventie) dat [appellant] wordt veroordeeld tot betaling van € 25.000, inclusief rente en buitengerechtelijke kosten, en met veroordeling van [appellant] in de proceskosten. Fourtimes heeft hieraan ten grondslag gelegd dat [appellant] facturen van totaal € 25.187,73 niet heeft betaald. Dit betreft de twee laatste termijnen van ieder € 11.046.70, en € 3.094,33 aan extra uitgevoerde werkzaamheden. Vermeerderd met rente tot de dag van dagvaarding en buitengerechtelijke incassokosten is [appellant] € 27.136,11 verschuldigd, Om proceseconomische redenen heeft Fourtimes haar vordering beperkt tot € 25.000.

4.2

[appellant] heeft op zijn beurt (in reconventie) een tegenvordering ingesteld die er kort gezegd op neerkomt dat voor recht wordt verklaard dat Fourtimes aansprakelijk is voor de door [appellant] geleden schade van € 33.161,04 als gevolg van het ernstig toerekenbaar tekortschieten door Fourtimes, en dat Fourtimes wordt veroordeeld om deze schade te vergoeden. Het bedrag van € 33.161,04 betreft de kosten die [appellant] heeft moeten maken om het werk dat Fourtimes niet of ondeugdelijk heeft uitgevoerd, alsnog te laten verrichten en herstellen. Na verrekening met het door Fourtimes gevorderde bedrag van € 25.000 betekent dit dat Fourtimes per saldo nog € 8.161,04 met rente aan [appellant] moet betalen.

4.3

De kantonrechter heeft overwogen dat er geen aanleiding is om te twijfelen aan de juistheid van de door TechnoConsult geconstateerde gebreken. Dat betekent dat Fourtimes de werkzaamheden niet deugdelijk heeft verricht en dat dus is komen vast te staan dat Fourtimes tekortgeschoten is in de nakoming van de overeenkomst. Echter, [appellant] heeft Fourtimes niet de kans gegeven om de aard van de klachten zelf te (laten) onderzoeken. [appellant] heeft daarmee verhinderd dat Fourtimes haar verplichting tot het verrichten van deugdelijk stucwerk alsnog na kwam, waardoor [appellant] in schuldeisersverzuim verkeerde (artikel 6:58 BW). Dat betekent dat Fourtimes van haar kant niet meer in verzuim kon geraken en dus ook niet schadeplichtig is. De kantonrechter heeft in conventie [appellant] veroordeeld om € 25.000,- aan Fourtimes te betalen. De vorderingen van [appellant] in reconventie zijn afgewezen.

5.Vordering in hoger beroep

5.1

[appellant] is in hoger beroep gekomen omdat hij het niet eens is met het vonnis. Hij wil dat het hof de vorderingen van Fourtimes afwijst en zijn vorderingen alsnog toewijst. Daarnaast eist [appellant] dat Fourtimes wordt veroordeeld om aan hem terug te betalen het bedrag van € 27.450,09 dat hij op 9 augustus 2021 uit hoofde van het vonnis aan Fourtimes heeft betaald, te vermeerderen met wettelijke rente vanaf 9 augustus 2021.

5.2

De kern van de bezwaren van [appellant] tegen het vonnis is dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat hij Fourtimes niet in de gelegenheid heeft gesteld om de aard van de klachten over het stucwerk zelf te onderzoeken en dat hij Fourtimes zou hebben verhinderd de overeenkomst volledig en correct na te komen.

6.Beoordeling in hoger beroep

6.1

Het hof zal tot het oordeel komen dat het bij 5.2 weergegeven bezwaar van [appellant] slaagt. Dat betekent dat het hof ook een aantal andere kwesties zal moeten beoordelen om tot een beslissing te komen. Hierna bespreekt het hof de verschillende kwesties die relevant zijn voor de uiteindelijke beslissing. De punten die [appellant] onder grief I en II heeft aangestipt hoeven hier niet besproken te worden: het hof heeft bij de feiten al opgenomen hoe de gang van zaken is geweest met betrekking tot betaling van de termijnen en dat de rechtbank de vordering van [appellant] niet geheel juist heeft weergegeven is verder niet van invloed op de uitkomst van deze zaak.

Fourtimes heeft de overeengekomen werkzaamheden deels niet en deels gebrekkig uitgevoerd

(i) niet verrichte werkzaamheden

6.2

[appellant] heeft gesteld dat Fourtimes een deel van de overeengekomen werkzaamheden niet heeft verricht. Zo moesten in ieder geval twee plafonds in de kelder, een grote wand in de keuken en het trapgat in de hal nog gestuukt worden (zie conclusie van antwoord nr. 14 en memorie van grieven nr. 23). Fourtimes heeft dat niet voldoende gemotiveerd weersproken. Daarmee is komen vast te staan dat Fourtimes dit deel van de werkzaamheden nog niet had verricht.

(ii) gebrekkig uitgevoerde werkzaamheden

6.3

[appellant] heeft daarnaast gesteld dat de stucwerkzaamheden die wel door Fourtimes waren verricht ernstige gebreken vertoonden. Daarbij verwijst [appellant] met name naar het rapport van TechnoConsult.

6.4

[appellant] is bij het bedrijf TechnoConsult terecht gekomen nadat hij de Vereniging Eigen Huis om advies had gevraagd. TechnoConsult heeft in haar rapport aangegeven hoe zij te werk is gegaan: zij heeft een visuele schouw uitgevoerd, metingen verricht en heeft beoordeeld of de werkzaamheden volgens de offerte en de eisen van deugdelijk vakmanschap zijn verricht. TechnoConsult heeft de hiervoor bij 3.13, onder de punten a) tot en met f) weergegeven gebreken geconstateerd en heeft deze geïllustreerd met ca. vijftig foto’s.

6.5

Het hof is van oordeel dat Fourtimes deze door TechnoConsult geconstateerde gebreken niet, althans onvoldoende heeft weersproken. Het hof heeft daarbij in aanmerking genomen dat de door TechnoConsult beoordeelde stucwerkzaamheden door Fourtimes zelf zijn verricht en dat van Fourtimes mag worden verwacht dat zij op de hoogte is van wat van een stukadoor op grond van de offerte en deugdelijk vakmanschap mag worden verwacht. Dat betekent dat Fourtimes in staat moet worden geacht, als zij meent dat de constateringen van TechnoConsult niet kloppen, om aan te geven welke van de door TechnoConsult geconstateerde en met foto’s toegelichte gebreken niet terecht zijn. Dat heeft Fourtimes in ieder geval voor de in 3.12 onder a) tot en met f) genoemde punten niet, althans onvoldoende concreet gedaan. De algemene opmerking dat Fourtimes “twijfelt aan de onafhankelijkheid van TechnoConsult” is onvoldoende als weerlegging van de geconstateerde gebreken. De conclusie is dat in ieder geval de door TechnoConsult genoemde gebreken a) tot en met f) zijn komen vast te staan.

Fourtimes heeft voldoende gelegenheid gehad om volledig en behoorlijk na te komen

6.6

Fourtimes heeft [appellant] op 8 april 2020 bericht dat zij “aanstaande dinsdag tot oplevering wil komen”. In deze mededeling ligt besloten dat Fourtimes haar werkzaamheden op die datum klaar zal hebben, op wellicht wat kleine punten na die kort daarna afgerond zullen kunnen worden. Vast is komen te staan dat Fourtimes op het moment dat zij tot oplevering wilde komen (i) een aantal werkzaamheden in het geheel nog niet had verricht (zie 6.2) en (ii) een deel van het wel verrichte stucwerk gebrekkig had uitgevoerd (zie 6.5).

6.7

Het hof komt tot het oordeel dat Fourtimes voldoende gelegenheid heeft gehad om de nog niet verrichte werkzaamheden alsnog uit te voeren en de gebreken aan het stucwerk te herstellen, en licht dat als volgt toe.

(i) niet verrichte werkzaamheden

6.8

Bij brief van 1 mei 2020 heeft [appellant] aan Fourtimes gevraagd om uiterlijk 6 mei 2020 te laten weten dat Fourtimes de niet gedane werkzaamheden alsnog binnen veertien dagen na 6 mei zal uitvoeren. Het hof is van oordeel dat [appellant] Fourtimes hiermee afdoende in gebreke heeft gesteld als bedoeld in artikel 6:82 lid 1 BW: na de mededeling van Fourtimes dat zij tot oplevering wil komen, heeft [appellant] met de brief van 1 mei 2020 een redelijke termijn gegeven om de nog niet verrichte werkzaamheden alsnog uit te voeren. Fourtimes heeft dat vervolgens niet gedaan. In de e-mail van 6 mei 2020 reageert Fourtimes zelfs in het geheel niet op het verzoek ten aanzien van de nog niet verrichte werkzaamheden.

(ii) gebrekkig uitgevoerde werkzaamheden

6.9

Fourtimes heeft in de brief van 1 mei 2020, onderbouwd met het rapport van TechnoConsult, meegedeeld welke gebreken zij heeft geconstateerd en heeft Fourtimes verzocht om uiterlijk op 6 mei 2020 mede te delen of zij bereid is deze binnen veertien dagen na 6 mei 2020 te herstellen.

6.1

Het hof is van oordeel dat [appellant] Fourtimes hiermee voor de gebrekkig uitgevoerde werkzaamheden afdoende in gebreke heeft gesteld: na de mededeling van Fourtimes dat zij tot oplevering wil komen, heeft [appellant] met de brief van 1 mei 2020 een redelijke termijn gegeven om tot herstel over te gaan. Fourtimes heeft daar echter niet aan voldaan. Dit alles nog daargelaten dat [appellant] in de loop van de discussie die daarna tussen partijen is ontstaan, Fourtimes nog meerdere kansen heeft gegeven om de gebreken te herstellen, waarna Fourtimes ook niet tot herstel is overgegaan.

Fourtimes heeft voldoende gelegenheid gehad om de klachten van [appellant] te onderzoeken

6.11

Een van de verweren van Fourtimes is dat [appellant] haar geen gelegenheid heeft gegeven om de klachten zelf te (laten) te onderzoeken en dat zij daarom niet verplicht was om de door [appellant] aangekaarte gebreken te herstellen.

6.12

Fourtimes heeft het recht om te controleren of inderdaad sprake is van gebreken en zij moet dus in staat zijn geweest om zelf te (laten) beoordelen of de door TechnoConsult geconstateerde gebreken hout snijden of niet. Zoals het hof hiervoor in 6.5 heeft overwogen, moest Fourtimes in staat worden geacht om zelf te beoordelen in hoeverre de door TechnoConsult beschreven en met foto’s geïllustreerde gebreken terecht waren - ook zonder dat zij bij de schouw door TechnoConsult aanwezig is geweest. Voor zover Fourtimes meende dat zij het stucwerk daarvoor (nogmaals) zelf moest kunnen bekijken, geldt dat zij dat had kunnen doen. Immers, niet weersproken is dat Fourtimes toegang had tot de woning. Als Fourtimes meende dat een contra-expertise nodig was, dan geldt dat niet is gebleken dat zij daarom heeft gevraagd en [appellant] dat vervolgens heeft geweigerd of dat zij niet anderszins in de gelegenheid is geweest dat onderzoek te laten verrichten.

6.13

Fourtimes heeft in dit verband aangevoerd dat partijen op 17 april 2020 zijn overeengekomen dat zij gezamenlijk een deskundige zouden aanwijzen en dat [appellant] deze afspraak niet is nagekomen. [appellant] betwist dat die afspraak is gemaakt.

6.14

Het hof overweegt dat de vraag of deze afspraak wel of niet is gemaakt niet relevant is voor de beslissing in deze zaak. Het gaat erom of Fourtimes tekort is geschoten bij de uitvoering van de werkzaamheden. De tekortkomingen kunnen blijken uit een gemeenschappelijk deskundigenonderzoek, maar kunnen ook op andere wijze worden aangetoond. Wat er ook zij van de door Fourtimes gestelde afspraak, niet gebleken is dat [appellant] afstand heeft gedaan van enig recht om de gebreken op een andere manier aan te tonen. Het rapport van TechnoConsult kan dus worden gebruikt ter onderbouwing van de door [appellant] gestelde gebreken. Van belang is verder of Fourtimes voldoende gelegenheid heeft gehad om zelf te (laten) onderzoeken of inderdaad sprake was van de door [appellant] gestelde gebreken. Zoals hiervoor is overwogen (zie 6.12) heeft Fourtimes daartoe voldoende gelegenheid gehad, en ook daarvoor is de gestelde afspraak niet relevant. Het bewijsaanbod van Fourtimes betreffende de afspraak doet dan ook niet terzake en wordt daarom gepasseerd. Overigens blijkt uit de door Fourtimes aangehaalde e-mail van 21 april 2020 niet dat de afspraak is gemaakt. In die e-mail (weergegeven in 3.11) geeft Fourtimes aan dat partijen hebben besproken dat een onafhankelijk expert het stucwerk zal beoordelen, waarna Fourtimes schrijft:
“Graag horen wij zo spoedig mogelijk van u door wie en wanneer dit zal plaats vinden zodat wij in de gelegenheid zullen zijn om de opleverpunten te bespreken en eventueel te herstellen.”. De passage dat Fourtimes graag wil horen “door wie en wanneer” het onderzoek zal worden uitgevoerd, in combinatie met de rest van de zin, is moeilijk te rijmen met stelling dat Fourtimes en [appellant] gezamenlijk een deskundige zouden aanwijzen.

6.15

De conclusie is dat het verweer van Fourtimes dat zij de gebreken niet hoefde te herstellen omdat zij die niet eerst zelf heeft kunnen (laten) onderzoeken faalt.

Fourtimes kon haar verplichting tot nakoming niet opschorten i.v.m. de nog niet betaalde vierde termijn

6.16

Fourtimes heeft verder als verweer aangevoerd dat [appellant] in schuldeiserverzuim verkeerde zolang de factuur voor de vierde termijn van € 11.046,70 niet was betaald. Volgens Fourtimes hadden partijen afgesproken dat alle facturen door [appellant] per ommegaande zouden worden voldaan. De op 17 maart 2020 gefactureerde vierde termijn was dus meteen daarna opeisbaar, maar [appellant] heeft deze niet betaald. [appellant] heeft van zijn kant betwist dat tussen partijen was afgesproken dat hij de door Fourtimes verstuurde facturen per ommegaande zou betalen.

6.17

Het hof overweegt hierover dat Fourtimes niet heeft aangetoond dat de door haar gestelde afspraak is gemaakt. Een dergelijke afspraak blijkt niet uit de offerte en ook niet uit de vierde termijnfactuur (onderdeel van productie 28 bij de inleidende dagvaarding). Het verweer van Fourtimes dat zij haar verplichtingen tot het (deugdelijk) afmaken van het stucwerk niet hoefde na te komen omdat [appellant] in strijd met een gemaakte betalingsafspraak de vierde termijn nog niet had betaald, en dus zelf in al verzuim verkeerde, gaat dan ook niet op. Ook het door Fourtimes ingenomen standpunt dat zij mocht verlangen dat [appellant] eerst zekerheid zou stellen voor betaling van de vierde en laatste termijn (onder meer blijkend uit de brief van Fourtimes van 12 mei 2020) gaat niet op, omdat een juridische grondslag daarvoor ontbreekt. Dat [appellant] bijvoorbeeld niet in staat of bereid zou zijn om deze termijnen te betalen als Fourtimes de werkzaamheden deugdelijk zou afmaken heeft Fourtimes niet gesteld en is ook niet gebleken.

Fourtimes moet schade van € 20.000 vergoeden

6.18

Uit het voorgaande volgt dat Fourtimes is tekortgeschoten in haar verplichting de stucwerkzaamheden deugdelijk uit te voeren. Zij is voorts in verzuim geraakt omdat zij niet tijdig heeft voldaan aan haar verplichting het werk af te ronden en de gebreken te herstellen. Zij moet daarom de schade vergoeden die [appellant] heeft geleden. Die schade bestaat uit de kosten die [appellant] moest maken om het werk door derden te laten afronden en herstellen.

6.19

[appellant] stelt dat de kosten daarvan totaal € 33.161,04 (incl. btw) bedragen. [appellant] heeft facturen overgelegd van verschillende bedrijven die stucwerkzaamheden hebben verricht. Fourtimes heeft het bedrag van de gevorderde schade betwist. Zij wijst erop dat uit de facturen niet blijkt welke specifieke werkzaamheden zijn verricht, en of deze zien op het herstellen van de gebreken ten gevolge van het werk van Fourtimes.

6.2

De door [appellant] overgelegde facturen (productie 5 bij de conclusie van antwoord) bevatten omschrijvingen als ‘stucwerkzaamheden’ of ‘herstel/reparatie stucwerk’ zonder nadere aanduiding welke werkzaamheden precies zijn verricht. Het hof kan dus niet nagaan of deze facturen geheel betrekking hebben op het afmaken van de niet verrichte werkzaamheden (genoemd in 6.2) en het herstellen van de door TechnoConsult geconstateerde gebreken (genoemd in 6.5). Het staat echter wel vast dat een deel van de overeengekomen werkzaamheden niet was uitgevoerd en dat een ander deel serieuze gebreken vertoonde. Dat [appellant] in verband daarmee kosten heeft moeten maken kan dus wel worden aangenomen. Het hof zal de door [appellant] geleden schade schattenderwijs stellen op € 20.000 (incl. btw).

6.21

Deze schade kan, zoals [appellant] heeft gevorderd, worden verrekend met het bedrag van € 25.000 dat Fourtimes vordert in verband met niet betaalde facturen. Dit betekent dat [appellant] per saldo nog een bedrag van € 5.000 aan Fourtimes moet betalen.

Slot

6.22

Voor zover partijen (verdere) bewijsaanbiedingen hebben gedaan, gaat het hof daaraan voorbij, nu deze geen betrekking hebben op concrete, zich voor bewijs lenende feiten en omstandigheden danwel op (voldoende onderbouwde) stellingen die, mits bewezen, kunnen leiden tot een ander oordeel.

6.23

Omdat het hof de primaire vordering van [appellant] niet volledig toewijst, moet het hof ook de subsidiaire vordering beoordelen. De subsidiair gevorderde ontbinding leidt echter niet tot een ander resultaat. Weliswaar komt [appellant] het recht toe de overeenkomst partieel te ontbinden, maar zijn vordering strekt er kennelijk toe om tot dezelfde verrekening te komen als bij de primaire vordering, zij het op een andere grondslag, namelijk de verrekening van € 25.000,- met de door hem gevorderde schade. De ontbinding die hem voor ogen staat leidt dus niet tot een ander resultaat. Het meer subsidiair gevorderde is voorwaardelijk ingesteld, namelijk voor het geval het hof het verrekeningsverweer niet zou volgen. Die voorwaarde is niet ingetreden

6.24

De conclusie is dat het hoger beroep van [appellant] slaagt. Het hof zal het vonnis van de kantonrechter vernietigen en de zaak opnieuw beslissen.

6.25

Beide partijen zijn uiteindelijk deels in het ongelijk gesteld. Het hof zal daarom de proceskosten van de procedure bij de kantonrechter compenseren. Omdat [appellant] hoger beroep heeft moeten instellen om voor zijn deel gelijk te krijgen, wordt Fourtimes veroordeeld in de proceskosten van het hoger beroep.

7.Beslissing

Het hof:

- vernietigt het vonnis van de kantonrechter in de rechtbank Den Haag van 29 juli 2021;

en opnieuw rechtdoende:

- verklaart voor recht dat Fourtimes aansprakelijk is voor de door [appellant] geleden schade van € 20.000 als gevolg van het toerekenbaar tekortschieten door Fourtimes;

- bepaalt dat dit bedrag van € 20.000 wordt verrekend met het bedrag van € 25.000 dat Fourtimes (in verband met onbetaalde facturen) van [appellant] heeft gevorderd, en veroordeelt [appellant] om (na verrekening) € 5.000 aan Fourtimes te betalen;

- compenseert de proceskosten tussen partijen voor wat betreft de procedure in eerste aanleg, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt;

- veroordeelt Fourtimes in de proceskosten van het hoger beroep, tot op heden aan de zijde van [appellant] begroot op € 119,21 aan kosten voor het exploot, € 772 aan griffierecht en € 3.927,50 aan salaris voor de advocaat, en op € 178 aan nasalaris voor de advocaat, nog te verhogen met € 92 indien niet binnen veertien dagen na aanschrijving in der minne aan dit arrest is voldaan en vervolgens betekening van dit arrest heeft plaatsgevonden, en bepaalt dat deze bedragen moeten zijn voldaan binnen 14 dagen na de dag van deze uitspraak dan wel, wat betreft het bedrag van € 92 na de datum van betekening, bij gebreke waarvan deze bedragen worden vermeerderd met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW vanaf het einde van genoemde termijn van 14 dagen tot aan de dag van voldoening;

- veroordeelt Fourtimes om aan [appellant] terug te betalen het bedrag dat [appellant] uit hoofde van het vonnis aan Fourtimes heeft betaald voor zover dat bedrag meer is dan het bedrag dat [appellant] uit hoofde van dit arrest per saldo aan Fourtimes moet betalen, te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW vanaf 9 augustus 2021;

- verklaart dit arrest uitvoerbaar bij voorraad;

- wijst af wat partijen meer of anders hebben gevorderd.

Dit arrest is gewezen door mrs. H.J.M. Burg, J.E.H.M. Pinckaers en J.J. van der Helm, en in het openbaar uitgesproken op 27 februari 2024 in aanwezigheid van de griffier.