ECLI:NL:GHDHA:2023:1177

Uitspraak

Rolnummer: 22-000949-18

Parketnummer: 09-767107-13

Datum uitspraak: 24 april 2023

TEGENSPRAAK

Gerechtshof Den Haag

meervoudige kamer voor strafzaken

Arrest

gewezen op het hoger beroep tegen het vonnis van de rechtbank Den Haag van 21 februari 2018 in de strafzaak tegen de verdachte:

[naam],

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1983,

adres: [adres].

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg en het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van dit hof.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door en namens de verdachte naar voren is gebracht.

Procesgang

In eerste aanleg is de verdachte van het onder 1 primair en subsidiair tenlastegelegde vrijgesproken en ter zake van het onder 2 primair en 3 tenlastegelegde veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 10 maanden, met aftrek van voorarrest. Voorts is het geschorste bevel van de voorlopige hechtenis opgeheven.

De verdachte heeft tegen het vonnis hoger beroep ingesteld.

Ontvankelijkheid van het hoger beroep

De verdachte is door rechtbank Den Haag vrijgesproken van hetgeen aan hem onder 1 primair en subsidiair is tenlastegelegd. Het hoger beroep is door de verdachte onbeperkt ingesteld en is derhalve mede gericht tegen de in eerste aanleg gegeven beslissingen tot vrijspraak. Gelet op hetgeen is bepaald in artikel 404, vijfde lid, van het Wetboek van Strafvordering staat voor de verdachte tegen deze beslissingen geen hoger beroep open. Het hof zal de verdachte mitsdien niet-ontvankelijk verklaren in het ingestelde hoger beroep, voor zover dat is gericht tegen de in het vonnis waarvan beroep gegeven vrijspraken.

Waar hierna wordt gesproken van "de zaak" of "het vonnis", wordt daarmee bedoeld de zaak of het vonnis voor zover op grond van het vorenstaande aan het oordeel van dit hof onderworpen.

Tenlastelegging

Aan de verdachte is – voor zover aan het inhoudelijk oordeel van het hof onderworpen - tenlastegelegd dat:

2.
hij in of omstreeks de periode van 12 november 2012 tot en met 13 november 2012 te Katwijk, in elk geval in Nederland tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk buiten het grondgebied van Nederland (te weten Zwitserland) heeft gebracht, ongeveer 50 kilogram, in elk geval een hoeveelheid hennep, zijnde hennep een middel als bedoeld in de bij die wet behorende lijst II, dan wel aangewezen krachtens artikel 3a van die wet;

subsidiair, indien het vorenstaande niet tot een bewezenverklaring en of een veroordeling mocht of

zou kunnen leiden:

hij in of omstreeks de periode van 12 november 2012 en 13 november 2012 te Katwijk, in elk geval in Nederland tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk heeft verkocht en/of afgeleverd en/of verstrekt en/of vervoerd, in elk geval opzettelijk aanwezig heeft gehad, een hoeveelheid van ongeveer 50 kilogram, in elk geval een hoeveelheid van een materiaal bevattende hennep, zijnde hennep een middel als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst II, dan wel aangewezen krachtens het vijfde lid van artikel 3a van die wet;

3.
hij op een of meerdere tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 mei 2012, althans 1 september 2012, tot en met 15 februari 2013 te Katwijk en/of te Leiderdorp en/of te Rijnsburg en/of te Leiden, althans in Nederland, heeft deelgenomen aan een organisatie, die bestond uit een samenwerkingsverband van verdachte en een of meer natuurlijke personen, welke organisatie tot oogmerk had het plegen van misdrijven, namelijk het (in de uitoefening van een beroep of bedrijf) opzettelijk buiten het grondgebied van Nederland brengen (te weten onder meer naar het Verenigd Koninkrijk en/of Zwitserland) en/of het afleveren en/of het verstrekken en/of het vervoeren van middelen als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst II, dan wel aangewezen krachtens artikel 3a, vijfde lid, van die wet.

Vordering van de advocaat-generaal

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat het vonnis waarvan beroep zal worden vernietigd en dat de verdachte ter zake van het onder 2 primair en 3 tenlastegelegde zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 73 dagen, met aftrek van voorarrest en een taakstraf voor de duur van 240 uren, subsidiair 120 dagen hechtenis.

Het vonnis waarvan beroep

Het hof is van oordeel, dat de eerste rechter op juiste gronden heeft geoordeeld en op juiste wijze heeft beslist, waarbij het hof overigens vaststelt dat, in verband met in hoger beroep tussen het Openbaar Ministerie en de verdediging gemaakte procesafspraken, de in eerste aanleg door de verdediging gevoerde verweren expliciet niet zijn herhaald, zodat het vonnis, waarvan beroep, met overneming van gronden zal worden bevestigd, behalve voor wat betreft de opgelegde straf en de motivering daarvan.

Het vonnis zal op die onderdelen worden vernietigd en in zoverre moet opnieuw recht worden gedaan.

Strafmotivering

Procesverloop

De onderhavige strafzaak maakt deel uit van het onderzoek ‘Burgos’, die in beginsel op reguliere wijze zou worden afgedaan. In dat kader heeft er op 30 april 2019 een regiezitting plaatsgevonden, waarna de zaak is verwezen naar de raadsheer-commissaris voor het horen van een getuige, welk verhoor ook heeft plaatsgevonden. Op 17 november 2022 liet de advocaat-generaal weten dat er met de verdediging procesafspraken in de onderhavige zaak zijn gemaakt. De zaak is vervolgens overgenomen door de innovatiekamer, zodat de zaak via de ‘versnelde procedure’ kon worden afgedaan. De verdachte, diens raadsman en de advocaat-generaal hebben middels een ondertekende intentieverklaring aangegeven zich te committeren aan de werkwijze van de innovatiekamer.

De procesafspraken

De procesafspraken luiden als volgt:

1.
In deze zaak kan een bewezenverklaring volgen conform het vonnis van de Rechtbank, zijnde (2) het medeplegen van opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 3 onder A van de Opiumwet gegeven verbod, en (3) deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van een misdrijf als bedoeld in artikel 11, vijfde lid, van de Opiumwet;

2.
Het Openbaar Ministerie eist voor de tenlastegelegde feiten een onvoorwaardelijke gevangenisstraf gelijk aan het voorarrest, zijnde 73 dagen, alsmede een taakstraf voor de duur van 240 uur;

3.
De verdediging doet afstand van reeds ingediende en toegewezen onderzoekswensen en zal geen nadere en/of nieuwe onderzoekswensen indienen.

Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de advocaat-generaal conform de procesafspraken gerekwireerd. De advocaat-generaal heeft voorts verwezen naar de brief waarin de procesafspraken zijn opgenomen, en waarin het volgende is opgenomen: “Voor zover uw hof ten voordele van de verdachte zou wensen te beslissen, heeft te gelden dat het Openbaar Ministerie enkel heropening verzoekt indien uw hof af zou wijken van de gegeven bandbreedte. Ten aanzien van deze bandbreedte geldt dat het Openbaar Ministerie ter terechtzitting zal aangeven welk deel van de strafmaat een vereiste betreft en van welk deel mogelijk ten voordele van de verdachte afgeweken kan worden”. Ter zitting heeft de advocaat-generaal dit als volgt geconcretiseerd:

Bij iedere afwijking van de voorgestelde afspraken ten nadele van de verdachte, dient de zaak heropend te worden. Er mag ten nadele van het Openbaar Ministerie worden afgeweken van de hoogte van de voorgestelde geldboete, van de duur van de voorgestelde taakstraf en van de duur van de voorgestelde proeftijd die aan de voorwaardelijke gevangenisstraf dient te worden verbonden.

De verdachte en de raadsman hebben zich – bij wijze van pleidooi – aan de vordering van de advocaat-generaal gerefereerd.

Het toetsingskader van de Hoge Raad: Waarborging van het recht op een eerlijk proces in de zin van artikel 6 van het EVRM

De Hoge Raad heeft in het arrest van 27 september 2022, ECLI:NL:HR:2022:1252, overwogen dat de rechter alleen acht kan slaan op een door het Openbaar Ministerie en de verdediging opgesteld afdoeningsvoorstel als gewaarborgd is dat wordt voldaan aan de eisen die artikel 6 EVRM stelt. Deze waarborg is in het bijzonder van belang omdat in de regel mede van een afdoeningsvoorstel deel uitmaakt dat de verdachte afziet van de uitoefening van bepaalde aan hem toekomende verdedigingsrechten.

Het hof overweegt hieromtrent in de onderhavige zaak als volgt.

De verdachte was samen met zijn raadsman aanwezig op de terechtzitting in hoger beroep. Op die terechtzitting zijn de procesafspraken besproken met de verdachte en diens raadsman. Op basis van het onderzoek op de terechtzitting in hoger beroep is het hof van oordeel dat de verdachte in de concrete omstandigheden van het geval vrijwillig, op basis van voldoende en duidelijke informatie en terwijl hij zich bewust was van de rechtsgevolgen, is gekomen tot de ondubbelzinnige beslissing mee te werken aan het afdoeningsvoorstel en de daarmee gepaard gaande afstand van verdedigingsrechten.

Gelet op het voorgaande is het hof van oordeel dat het acht kan slaan op de voorliggende procesafspraken (het afdoeningsvoorstel).

Algemeen: Strafmaat en instemming met de versnelde procedure

Het hof zal geen
algemene, kwantificeerbare strafkorting geven vanwege de instemming met de versnelde procedure, maar per zaak bekijken of er daadwerkelijk aanleiding is om te komen tot strafvermindering op deze grond. Die strafvermindering kan mede gelegen zijn in doelmatigheidsoverwegingen waar de rechter oog voor zal hebben. Voor alle verdachten die hebben ingestemd met afdoening via de versnelde procedure geldt, dat zij daarmee enig procesrisico hebben genomen en voorts dat zij daarmee constructief hebben meegewerkt aan het voorkomen van een nog langere duur van de procedure in hoger beroep. Daarop zal het hof in het voordeel van de belangen van de verdachten bij de afwegingen met betrekking tot de strafmaat acht slaan.

Concreet: De strafmotivering in de onderhavige zaak

Het hof heeft de op te leggen straffen bepaald op grond van de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en op grond van de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, zoals daarvan is gebleken uit het onderzoek ter terechtzitting.

Daarbij heeft het hof in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen. De verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan het medeplegen van de uitvoer van een grote hoeveelheid hennep. Hij heeft daarbij een belangrijke rol vervult met betrekking tot de organisatie van dit henneptransport. Daarbij heeft de verdachte deel uitgemaakt van een criminele organisatie. De uit hennepplanten verkregen stof is bij regelmatig gebruik schadelijk voor de (ook vaak jeugdige) gebruikers. Bovendien is handel in hennep maatschappelijk onaanvaardbaar, omdat deze direct en indirect de oorzaak is van vele vormen van vermogens- en geweldscriminaliteit. De verdachte heeft daaraan door zijn handelen bijgedragen en zich kennelijk om deze gevolgen niet bekommerd, doch uitsluitend om zijn eigen gewin.

Het hof heeft acht geslagen op een de verdachte betreffend uittreksel Justitiële Documentatie d.d. 13 maart 2023, waaruit blijkt dat de verdachte reeds eerder onherroepelijk is veroordeeld voor het plegen van strafbare feiten, waaronder een soortgelijk strafbaar feit.

Het hof heeft voorts geconstateerd dat sprake is van overschrijding van de redelijke termijn in de zin van artikel 6, eerste lid, EVRM.

Het hof overweegt dat bij de berechting van een zaak, waarbij geen sprake is van bijzondere omstandigheden, als uitgangspunt geldt dat de behandeling van de zaak op de terechtzitting in eerste aanleg dient te zijn afgerond met een eindvonnis binnen 2 jaren na aanvang van de redelijke termijn. De redelijke termijn vangt aan op het moment dat een verdachte in redelijkheid de verwachting kan hebben dat tegen hem ter zake strafvervolging zou worden ingesteld. De redelijke termijn is aangevangen op 23 april 2013, zijnde het tijdstip van de inverzekeringstelling van de verdachte.

In eerste aanleg zijn er meer dan 2 jaren verstreken tussen het aanvangen van de te beoordelen termijn en het eindvonnis. De redelijke termijn is in eerste aanleg overschreden met 34 maanden. In de appelfase zijn er ook meer dan 2 jaren verstreken tussen het namens de verdachte instellen van het hoger beroep en het eindarrest. De redelijke termijn is in hoger beroep overschreden met ruim 37 maanden, waarmee de totale overschrijding van de redelijke termijn in twee instanties bijna 6 jaren bedraagt.

Gelet op – met name - het tijdsverloop sedert het plegen van de feiten, de overschrijding van de redelijke termijn en daarmee de ouderdom van de onderhavige zaak is het hof van oordeel dat de door de rechtbank opgelegde onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 10 maanden, met aftrek van voorarrest, niet langer opportuun is, zeker niet nu dit zou betekenen dat de verdachte opnieuw gedetineerd zou raken. Het hof overweegt daarbij dat beoogde strafdoelen als generale en speciale preventie, en de vergeldingsgedachte die in de bestraffing liggen besloten steeds meer uit beeld raken naarmate de berechting langer duurt.

Gelet op het vorenstaande is het hof van oordeel dat de door de advocaat-generaal gevorderde straffen, zoals vastgelegd in de procesafspraken tussen het Openbaar Ministerie en de verdediging, passende straffen zijn.

Het hof is, alles afwegende en in samenhang bezien, in lijn met de vordering van de advocaat-generaal en het standpunt van de verdediging, van oordeel dat een geheel onvoorwaardelijke gevangenisstraf van na te melden duur - gelijk aan de duur van het reeds ondergane voorarrest - alsmede een geheel onvoorwaardelijke taakstraf van na te melden duur een passende en geboden reactie vormen.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

Het hof heeft gelet op de artikelen 3 en 11 van de Opiumwet en de artikelen 9, 22c, 22d, 47, 57, 63 en 140 van het Wetboek van Strafrecht, zoals zij rechtens gelden dan wel golden.

BESLISSING

Het hof:

Verklaart de verdachte niet-ontvankelijk in het hoger beroep, voor zover gericht tegen de beslissing ter zake van het onder 1 primair en subsidiair tenlastegelegde.

Vernietigt het vonnis waarvan beroep ten aanzien van de opgelegde straf en doet in zoverre opnieuw recht.

Veroordeelt de verdachte tot een
gevangenisstrafvoor de duur van
73 (drieënzeventig) dagen.

Beveelt dat de tijd die door de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in enige in artikel 27, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht bedoelde vorm van voorarrest is doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.

Veroordeelt de verdachte tot een
taakstrafvoor de duur van
240 (tweehonderdveertig) uren, indien niet naar behoren verricht te vervangen door
120 (honderdtwintig) dagen hechtenis.

Bevestigt het vonnis waarvan beroep voor het overige.

Dit arrest is gewezen door mr. H.C. Wiersinga,
mr. Y.J. Wijnnobel-van Erp en mr. W.S. Korteling, in bijzijn van de griffier mr. M.V. Lievers-Roza.

Het is uitgesproken op de openbare terechtzitting van het hof van 24 april 2023.