ECLI:NL:GHDHA:2016:3575

• Datum uitspraak: 13 december 2016
• Publicatiedatum: 1 december 2016
• Zaaknummer: 200.138.949
• Instantie: Gerechtshof Den Haag
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: M.J. van der Ven; A.J.M.E. Arpeau; M.M. Olthof
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Hoger beroep inzake aandelenlease-overeenkomsten en verjaring van vernietiging

In deze zaak gaat het om een hoger beroep met betrekking tot aandelenlease-overeenkomsten, waarbij de appellant, vertegenwoordigd door mr. J.B. Maliepaard, in geschil is met Dexia Nederland B.V., vertegenwoordigd door mr. I.M.C.A. Reinders Folmer. De procedure is voortgekomen uit een eerdere uitspraak van het hof op 14 juli 2015, waarin de zaak was aangehouden in afwachting van een uitspraak van de Hoge Raad. De Hoge Raad heeft op 9 oktober 2015 vragen beantwoord over de stuitende werking van een collectieve actie die door Stichting Eegalease en de Consumentenbond was ingesteld. De kern van het geschil betreft de vraag of Dexia zich kan beroepen op verjaring van de vernietiging van de overeenkomsten op basis van de artikelen 1:88 en 1:89 van het Burgerlijk Wetboek.

Het hof heeft in zijn beoordeling vastgesteld dat de collectieve actie van Eegalease en de Consumentenbond invloed heeft gehad op de verjaring van de individuele vorderingen tot vernietiging. Dexia heeft betoogd dat de vordering tot vernietiging niet door de collectieve actie is gestuit, maar het hof volgt deze redenering niet. Het hof oordeelt dat de noodzakelijke aansluiting tussen de collectieve actie en de individuele vorderingen aanwezig is, ongeacht de specifieke overeenkomsten die in geding zijn.

De appellant is toegelaten tot tegenbewijs tegen een bewijsvermoeden dat hij op de hoogte was van de overeenkomsten voordat de collectieve procedure begon. Het hof heeft verder bepaald dat getuigenverhoren zullen plaatsvinden om dit bewijsvermoeden te onderzoeken. De beslissing van het hof is aangehouden voor verdere beoordeling, waarbij het hof reeds beschikt over de volledige procesdossiers.

Uitspraak

GERECHTSHOF DEN HAAG

Afdeling Civiel recht

Zaaknummer : 200.138.949/01

Zaaknummer rechtbank : 1150581\ RL EXPL 12-7014

arrest van 13 december 2016

inzake

[appellant],

wonende te [woonplaats],

appellant,

hierna te noemen: [appellant],

advocaat: mr. J.B. Maliepaard te Bleiswijk (gemeente Lansingerland),

tegen

Dexia Nederland B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

geïntimeerde,

hierna te noemen: Dexia,

advocaat: mr. I.M.C.A. Reinders Folmer te Amsterdam.

Het geding

Voor het verloop van de procedure tot 14 juli 2015, verwijst het hof naar zijn arrest van die datum. Bij genoemd arrest heeft het hof de zaak aangehouden tot de Hoge Raad de vraag van hof Amsterdam gesteld bij arrest van 20 januari 2015, heeft beantwoord en bepaald dat de meeste gerede partij, nadat voornoemd arrest is gewezen, een akte kan nemen. De Hoge Raad heeft bedoelde vragen bij arrest van 9 oktober 2015 beantwoord. Dexia heeft op 12 juli 2016 een akte genomen, en [appellant] vervolgens een antwoordakte.

Ten slotte hebben partijen de (aanvullende) stukken overgelegd en opnieuw arrest gevraagd.

De verdere beoordeling van het hoger beroep

1. Het hof blijft bij hetgeen hij eerder heeft overwogen en beslist.

2. Deze kwestie betreft een geschil met betrekking tot aandelenlease-overeenkomsten, waarbij onder meer de vraag aan de orde is of het beroep van Dexia op verjaring van de vernietiging van de overeenkomsten ex artikel 1:88 en 1:89 BW stand houdt.

3. Bij arrest van 14 juli 2015 heeft het hof de zaak aangehouden tot de Hoge Raad de vraag van Hof Amsterdam met betrekking tot de stuitende werking van de door Stichting Eegalease (verder: Eagalease) en de Consumentenbond bij wijze van collectieve actie uitgebrachte dagvaarding, gesteld bij arrest van 20 januari 2015, ECLI:NL:GHAMS:2015:105 heeft beantwoord, en bepaalt dat de meest gerede partij, nadat voormeld arrest is gewezen, een akte kan nemen.

4. Bij arrest van 9 oktober 2015, ECLI:NL:HR:2015:3018 heeft de Hoge Raad voornoemde vragen aldus beantwoord:

i. De stuitende werking op de voet van artikel 3:316 lid 1 BW van een collectieve vordering in de zin van art. 3:305a BW strekt zich uit tot de verjaring van een op die collectieve actie aansluitende, individuele vordering tot vernietiging van rechtshandelingen krachtens artikel 1:89 BW en leidt ingevolge het bepaalde in artikel 3:52 lid 2 BW ertoe dat ook de verjaring van de bevoegdheid tot het uitbrengen van een buitengerechtelijke verklaring tot vernietiging wordt gestuit.

ii. Een buitengerechtelijke vernietigingsverklaring als bedoeld in vraag 1 die wordt uitgebracht voor het tijdstip waarop de in artikel 3:316 lid 2 BW bedoelde termijn van zes maanden is verstreken, is tijdig uitgebracht.

5. Dexia stelt zich in haar akte primair op het standpunt dat deze uitspraak niet met zich meebrengt dat de vordering tot vernietiging van de in het tussenarrest genoemde vorderingen 13 en 16 door de collectieve actie van Eegalease en de Consumentenbond is gestuit, omdat deze valt buiten de begrenzing van de collectieve actie. Er is geen sprake van een op de collectieve vordering aansluitende individuele vernietigingsvordering. De stuiting van de verjaring door de collectieve actie zou slechts gelden voor een beperkte groep overeenkomsten, tot welke groep de in geding zijnde overeenkomsten niet behoren. De overeenkomsten zijn immers gesloten met Legio-Lease en niet met Dexia Bank Nederland en voorts valt overeenkomst 13 buiten de temporele begrenzing van die actie, aldus nog steeds Dexia.

6. Het hof volgt Dexia niet in dit verweer.

Daargelaten dat Dexia dit verweer niet heeft gevoerd in haar memorie van antwoord, waardoor de vraag rijst of dit in strijd is met de twee-conclusieregel, is het hof van oordeel dat het verweer inhoudelijk niet juist is. Voor de vraag of er sprake is van "aansluiten" is van belang dat de aanleiding voor de collectieve actie mede gelegen was in het (toenmalige) standpunt van Dexia dat de artikelen 1:88 en 1:89 BW op geen van de door haar (en/of haar rechtsvoorgangers) overeengekomen effecten-leaseovereenkomsten van toepassing was, omdat geen sprake was van koop op afbetaling. Vordering A was gericht op een verklaring voor recht, dat artikel 1:88 BW van toepassing was op de door Dexia Bank Nederland aangeboden effecten-leaseovereenkomsten. Deze vordering dient redelijkerwijs aldus te worden begrepen dat zij ook ziet op door rechtsvoorgangers van Dexia aangeboden (identieke) effectenlease-overeenkomsten, te meer daar Dexia zowel was gedagvaard als aanbieder van aandelenleaseproducten, als in de hoedanigheid van rechtsopvolger van aanbieders van aandelenleaseproducten (hetgeen ook blijkt uit vordering B). De noodzakelijke "aansluiting" (zowel qua partij als qua datum) is dus aanwezig, ongeacht of de collectieve actie er rechtstreeks op betrekking had.

7. Dexia heeft voorts aangevoerd dat aan de procedure tussen Dexia en Stichting Eegalease op 23 juni 2005 een einde is gekomen met een minnelijke regeling, waarbij Stichting Eegalease afstand heeft gedaan van alle rechten in verband met de procedure die door haar dagvaarding waren ingeleid. Dit betekent dat Stichting Eegalease ook afstand heeft gedaan van de stuiting die het uitbrengen van de dagvaarding in de Eegalease-procedure meebracht, aldus nog steeds Dexia.

8. Ook dit verweer wordt verworpen, daar uit (de strekking van) het arrest van de Hoge Raad blijkt dat dit niet juist is. De Hoge Raad overwoog immers in rechtsoverweging 3.4.3 van zijn arrest:.

"In een geval als dit, waarin de collectieve actie heeft geleid tot een WCAM-overeenkomst, heeft het uitbrengen van een ‘opt-out’-verklaring als bedoeld in art. 7:908 lid 2 BW niet tot gevolg dat de belanghebbende zich niet meer op de stuitende werking van die actie kan beroepen. De collectieve actie was immers mede ten behoeve van deze belanghebbende ingesteld en deze kan pas na het tot stand komen van een schikking beoordelen of hij daaraan gebonden wenst te zijn. Daarmee strookt niet om aan degenen die zich uiteindelijk niet aan de collectieve schikking willen binden achteraf de stuitende werking van de collectieve actie te ontzeggen."

Eegalease kon in de schikking geen afstand doen ten behoeve van Dexia van rechten van degenen wier belangen zij behartigde maar die niet aan WCAM-overeenkomst wensten deel te nemen. Daar komt bij dat de thans in geding zijnde vernietiging op 23 juni 2005 reeds had plaatsgevonden, zodat van afstand van stuiting ook om die reden geen sprake (meer) kon zijn.

9. Het voorgaande brengt met zich mee dat moet worden geoordeeld dat de vernietiging van overeenkomst 16 bij brief van 12 december 2003 doel heeft getroffen. De bevoegdheid om die overeenkomst te vernietigen was immers nog niet verjaard op 13 maart 2003, het moment dat de collectieve procedure aanving en de verjaring is daardoor dus gestuit, waarna de vernietiging tijdig heeft plaatsgevonden.

10. De vernietiging van overeenkomst 13 kan alleen rechtsgeldig zijn geschied, indien moet worden geoordeeld dat de vordering niet al was verjaard op het moment dat de collectieve procedure een aanvang nam. Dit is alleen het geval wanneer moet worden aangenomen dat Van der Geest niet vóór 13 maart 2000 op de hoogte was van het bestaan van de overeenkomst. Het hof heeft reeds overwogen in rechtsoverweging 4.8 van zijn tussenarrest van 14 juli 2015, dat hij voorshands bewezen acht dat Van der Geest voor 2002 op de hoogte was van overeenkomst 13 en 16. Op grond van de daar genoemde overwegingen (met uitzondering van iv) acht het hof ook het vermoeden gerechtvaardigd dat Van der Geest al voor 13 maart 2000 op de hoogte was van overeenkomst 13. [appellant] zal – zoals door hem gewenst – worden toegelaten dit bewijsvermoeden te ontkrachten.

11. Iedere verdere beslissing zal worden aangehouden.

Beslissing

Het hof:

- laat [appellant] toe tot tegenbewijs tegen het in rechtsoverweging 10. geformuleerde bewijsvermoeden;

- bepaalt dat, indien [appellant] getuigen wil doen horen, de getuigenverhoren zullen worden gehouden in een der zittingszalen van het Paleis van Justitie aan de Prins Clauslaan 60 te
Den Haag ten overstaan van de hierbij benoemde raadsheer-commissaris mr. M.J. van der Ven, op donderdag 21 februari 2017 om 9:30 uur;

- bepaalt dat, indien één der partijen binnen veertien dagen na heden, onder gelijktijdige opgave van de verhinderdata van beide partijen en de te horen getuigen in de maanden maart tot en met mei van 2017, opgeeft dan verhinderd te zijn, de raadsheer-commissaris (in beginsel eenmalig) een nadere datum en tijdstip voor de getuigenverhoren zal vaststellen;

- verstaat dat het hof reeds beschikt over een kopie van de volledige procesdossiers in eerste aanleg en in hoger beroep, inclusief producties, zodat overlegging daarvan voor het getuigenverhoor niet nodig is;

- houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit arrest is gewezen door mrs. M.J. van der Ven, A.J.M.E. Arpeau en M.M. Olthof en is uitgesproken ter openbare terechtzitting van 13 december 2017 in aanwezigheid van de griffier.