Uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer
op het hoger beroep van
X B.V. te Z (hierna: belanghebbende)
tegen de uitspraak van rechtbank Utrecht van 24 november 2009, nummers SBR 08/2826 en SBR 08/2827, in het geding tussen
belanghebbende
en
de heffingsambtenaar van de gemeente Vianen (hierna: de Ambtenaar).
1. Ontstaan en loop van het geding
1.1. Aan belanghebbende is bij aanslagbiljet van 13 juli 2007 een bedrag van € 50.025,58 leges in rekening gebracht wegens het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verkrijgen van een bouwvergunning eerste fase.
1.2. Aan belanghebbende is bij aanslagbiljet van 17 oktober 2007 een bedrag van € 39.068,33 leges in rekening gebracht wegens het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verkrijgen van een bouwvergunning tweede fase.
1.3. Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de aanslagen. Bij uitspraken op bezwaar heeft de Ambtenaar de bezwaren afgewezen.
1.4. Belanghebbende is tegen voormelde uitspraken van de Ambtenaar in beroep gekomen bij de rechtbank Utrecht (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft de beroepen ongegrond verklaard.
1.5. Het beroepschrift tegen de uitspraak van de Rechtbank is op 4 januari 2010 ter griffie van het gerechtshof Amsterdam ingekomen.
1.6. De Ambtenaar heeft een verweerschrift ingediend.
1.7. Belanghebbende heeft een conclusie van repliek ingediend, de Ambtenaar een conclusie van dupliek.
1.8. Het gerechtshof Amsterdam heeft de zaak ter verdere behandeling verwezen naar het gerechtshof Arnhem.
1.9. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 10 mei 2011 te Arnhem. Belanghebbende en de Ambtenaar zijn daar verschenen.
1.10. De Ambtenaar heeft nadere inlichtingen verstrekt bij brief van 7 juni 2011. Belanghebbende heeft daarop gereageerd bij brief van 2 juli 2011. Belanghebbende en de Ambtenaar hebben met dagtekening 12 juli 2011, respectievelijk 18 juli 2011 toestemming verleend om zonder nadere mondelinge behandeling te beslissen.
2. De vaststaande feiten
2.1. Belanghebbende, een bouwbedrijf, heeft bouwvergunningen eerste en tweede fase aangevraagd voor een bouwplan, “A”. Wegens het in behandeling nemen van deze aanvragen heeft de Ambtenaar de in geding zijnde aanslagen opgelegd. De Ambtenaar heeft de door belanghebbende ingediende bezwaren afgewezen.
2.2. De aanslagen zijn gebaseerd op de Herziene legesverordening Vianen 1998, zoals op 7 november 2006 gewijzigd door de Raad van de gemeente Vianen.
2.3. Bij zijn verweerschrift inzake het bij de Rechtbank ingestelde beroep heeft de Ambtenaar het volgende overzicht gevoegd:
“ Geraamde leges 2007
Kosten: baten:
Persoonsdocumenten € 67.145 Persoonsdocumenten € 53.507
Reisdocumenten € 137.666 Reisdocumenten € 132.116
Rijbewijzen € 45.071 Rijbewijzen € 45.872
Burgerlijke stand € 91.447 Burgerlijke stand € 17.631
Naturalisatie, naamswijziging, en vreemdelingenzaken € 31.334 Naturalisatie, naamswijziging, en vreemdelingenzaken € 22.312
vergunningen € 591.352 Vergunningen
inclusief drank & horeca
inclusief Algemene Plaatselijke Verordening € 829.514*
drank & horeca € 8.823
Algemene Plaatselijke Verordening € 93.500
preventie € 157.379 Preventie € 28.690
Parkeren € 9.282 Parkeren € 2.842
Totaal € 1.092.999** Totaal € 1.132.484
Kostendekkingspercentage geraamde leges 2007: € 1.092.999 : € 1.132.484 = 96,5 procent.
* dit bedrag b[l]eek achteraf te hoog geraamd; voor 2008 is het aangepast naar € 609.000.
** Exclusief lasten voor rioolaansluitvergunningen, inritvergunningen, begroting en rekeningen, GBA-kosten, beoordelen bodemonderzoeken, monumentvergunningen, archiefkosten, kadasterkosten en kosten inzake de Grootschalige basiskaart. ”
2.4. Ter zitting van de Rechtbank heeft belanghebbende gesteld dat de geraamde baten de geraamde lasten overtreffen en dat de Legesverordening om die reden onverbindend is.
2.5. Bij brief van 20 april 2009 schrijft de Ambtenaar aan de Rechtbank onder meer:
“ In de voorgaande versie van het overzicht kosten/baten leges 2007 blijkt een optelfout te zijn gemaakt; het totaal van de kosten is € 1.232.999, in plaats van € 1.092.999, . Ik bied u mijn excuses aan voor de verwarring die hierdoor is ontstaan.
Het overzicht is aangevuld met de ontbrekende posten en de optelfout is gecorrigeerd”
Een bijlage bij deze brief luidt als volgt:
“ Gecorrigeerd overzicht kosten/baten leges 2007
Kosten: baten:
Persoonsdocumenten € 67.145 Persoonsdocumenten € 53.507
Reisdocumenten € 137.666 Reisdocumenten € 132.116
Rijbewijzen € 45.071 Rijbewijzen € 45.872
Burgerlijke stand € 91.447 Burgerlijke stand € 17.631
Naturalisatie, naamswijziging, en vreemdelingenzaken € 31.334 Naturalisatie, naamswijziging, en vreemdelingenzaken € 22.312
Vergunningen € 591.352 Vergunningen
inclusief drank & horeca
inclusief Algemene Plaatselijke Verordening € 829.514*
drank & horeca € 8.823
Algemene Plaatselijke Verordening € 93.500
Preventie € 157.379 Preventie € 28.690
Parkeren € 9.282 Parkeren € 2.842
Rioolaansluitvergunningen P.M.
Inritvergunningen P.M.
Begroting en rekeningen € 16.000**
GBA, Verstrekken van inlichtingen € 19.752
Beoordelen bodemrapporten P.M.
Monumentenvergunning € 16.159
Archiefkosten P.M.
Kadasterkosten P.M.
Kosten grootschalige basiskaart P.M.
Kapvergunningen € 5.304
Btw € 2.680***
Totaal € 1.292.894 Totaal € 1.132.484
Kostendekkingspercentage geraamde leges 2007: € 1.132.484 : € 1.292.894 = 87,6 procent.
Van de P.M. posten zijn de specifieke uren niet bekend, waardoor het correct invullen van het bijbehorende bedrag niet mogelijk is.
De kapvergunning was in het vorige overzicht vergeten te vermelden.
* dit bedrag b[l]eek achteraf te hoog geraamd; voor 2008 is het aangepast naar € 609.000.
** De kosten van begroting, jaarrekening en bestuursrapportages waarschijnlijk wel, deze bedragen voor 2007 € 52.715, en € 4.225, en € 41.730, en 65.325, in totaal zo’n € 155.000. Deze moet je delen door het aantal uren en dan kom je op zo’n euro per uur uit. Er zitten ongeveer 16.000 uren in de berekening, dus het gaat nog om zo’n 16.000 euro.
*** btw over materialen/documenten bevolkingsregister (€ 2.200), materialen burgerlijke stand (€ 1.666), kosten voor huisnummering (€ 840), en Bouw en woningtoezicht diverse uitgaven (€ 6.292), en brandpreventie (€ 3.109). ”
2.6. Bij brief van 19 mei 2009 heeft belanghebbende gereageerd op het hiervoor bedoelde overzicht en van verschillende posten in twijfel getrokken of deze (tot de vermelde bedragen) kunnen worden aangemerkt als een “last ter zake” en betwist dat de opbrengsten op de juiste wijze zijn geraamd.
2.7. Bij brief van 24 juni 2009 geeft de Ambtenaar nadere inlichtingen. Naar aanleiding van opmerkingen in de hiervoor vermelde brief van 19 mei 2009 wijzigt hij het hiervoor onder 2.5 vermelde overzicht op negen onderdelen. Hij berekent thans de geraamde lasten op € 1.183.301 en de geraamde baten op € 1.110.172. Een van de wijzigingen betreft een ten onrechte door de Ambtenaar tot de lasten gerekend bedrag voor de “bijdrage Milieudienst Z.O. Utrecht” van € 13.190.
2.8. Bij brief van 15 juli 2009 betwist belanghebbende opnieuw dat bepaalde posten uit het overzicht kunnen worden aangemerkt als “lasten ter zake” en dat de opbrengsten op een juiste wijze zijn geraamd.
2.9. In het hogerberoepschrift wijst belanghebbende erop dat bij de raming van de baten ten onrechte is uitgegaan van de voor het voorafgaande jaar geldende tarieven. Hij stelt dat indien wordt uitgegaan van de tarieven van het onderhavige jaar de baten 23% hoger zijn. Dat leidt tot een verhoging van de geraamde baten met ruim € 225.000. Voorts stelt belanghebbende dat ten onrechte kosten in aanmerking zijn genomen voor toezicht vergunningen, voorlichting, huisnummering en controle inrichtingseisen, in totaal € 123.450. Nadat het overzicht op deze wijze is gecorrigeerd, overschrijden de geraamde baten de geraamde lasten met 26%, aldus belanghebbende.
2.10. In het verweerschrift betwist de Ambtenaar in algemene bewoordingen de door belanghebbende gestelde fouten in de ramingen.
2.11. Bij repliek betwist belanghebbende de door de Ambtenaar verstrekte gegevens bij gebrek aan inzicht. Belanghebbende wijst op de grote, onverklaarde verschillen tussen de als te ontvangen leges geraamde bedragen in de programmabegroting 2007, de programmarekening 2007 en de in deze procedure door de Ambtenaar bijgebrachte gegevens. Voorts betwist belanghebbende dat als “lasten ter zake” zijn aan te merken de posten werkgroepen, Bouw- en woningtoezicht diverse uitgaven, bestandbeheer door Financiële afdeling, Begroting en rekening, inlichtingen GBA, monumentenvergunning, kapvergunning, toezicht op vergunningen, voorlichting, huisnummering en controle inrichtingseisen.
2.12. In zijn conclusie van dupliek wijst de Ambtenaar erop dat de accountant de jaarrekening van de gemeente heeft goedgekeurd. Hij wijst erop dat de verschillen tussen programmabegroting en programmarekening kunnen worden verklaard. Voorts schrijft de Ambtenaar:
“ De kosten van begroting en rekening kunnen worden toegerekend. Het feit dat daar geen directe opbrengst tegenover staat wil niet zeggen dat die kosten via de leges worden verhaald. Bij de kostentoerekening is uitgegaan van de vooronderstelling dat de kosten moeten zijn opgeroepen door de dienstverlening. Daarbij worden ook kosten toegerekend die verband houden met inlichtingen¬verstrekkingen over specifieke vergunningaanvragen (bouwvergunningen, GBA, monumenten en kapvergunning). (…) Ook de kosten van toezicht, werkgroepen, BWT en bestandsbeheer zijn verhaalbaar. Kosten van toezicht betreffen hier namelijk de kosten van het controleren of voldaan is aan de gestelde vergunningvereisten, de zogenaamde eerste controle. (…) Kosten van werkgroepen, BWT (= bouw en woningtoezicht) en bestandsbeheer zijn kosten van materialen en automatisering, te maken met vergunningverlening en legesheffing. Ook die zijn verhaalbaar. (…) Ook de kosten van huisnummering worden door vergunningaanvraag opgeroepen en zijn verhaalbaar.”
2.13. In de pleitnota stelt belanghebbende zich op het standpunt dat kosten die verband houden met het verstrekken van inlichtingen voorafgaand aan een vergunningaanvraag niet kunnen worden verhaald, evenmin als de kosten van controle, anders dan eerste controle, van werkgroepen, bouw- en woningtoezicht en bestandsbeheer.
2.14. Bij brief van 7 juni 2011 verstrekt de Ambtenaar nadere inlichtingen en legt daarbij een herzien overzicht van baten en lasten over. Hij erkent dat de baten zijn gebaseerd op oude tarieven. De baten moeten daarom, aldus de Ambtenaar, worden bijgesteld met een indexering van 3%. De kosten van begroting en rekening houden verband met verstrekking van kopieën aan burgers en anderen. Voor zover kosten van inlichtingenverstrekking zijn toegerekend, betreft dit de specifieke behandeling van vragen omtrent bouwvergunningen. In de post Kosten van toezicht zijn geen kosten van handhaving begrepen. De post kosten van werkgroepen is ten onrechte opgenomen en wordt gecorrigeerd. De post kosten BWT zijn de kosten voor publicaties van bouwvergunningen in het huis-aan-huisblad en deze kosten zijn geheel verhaalbaar. De kosten van bestandsbeheer betreffen de kosten van legesheffing en dat zijn verhaalbare perceptiekosten. De kosten van huisnummering zijn ten onrechte opgenomen. De post GBA verstrekken van inlichtingen betreft het verstrekken van uittreksels uit de GBA waartegenover legesopbrengsten staan. De opbrengsten van monumentenvergunningen zijn verantwoord onder de post bouwvergunningen. De opbrengsten van kapvergunningen zijn verantwoord onder de post leges algemeen. In vorige overzichten was verzuimd de afgifte van parkeerkaarten voor gehandicapten mee te nemen. Dit alles leidt tot het volgende overzicht, waaruit een kostendekkendheid van 95,7% volgt:
Kosten en batenoverzicht leges Vianen
Lasten: baten:
Burgerlijke stand/vergunningen € 58.037 Burgerlijke stand/vergunningen € 55.112
Reisdocumenten € 137.666 Reisdocumenten € 136.079
Rijbewijzen € 45.071 Rijbewijzen € 47.248
Burgerlijke stand € 91.447 Burgerlijke stand € 18.160
Naturalisatie, naamswijziging, en vreemdelingenzaken 0 Naturalisatie, naamswijziging, en vreemdelingenzaken 0
Vergunningen € 538.109 Vergunningen
inclusief drank & horeca
inclusief Algemene Plaatselijke Verordening € 853.787
Drank & horeca € 8.823
Algemene Plaatselijke Verordening € 83.602
Preventie € 157.379 Preventie € 29.551
Parkeren € 2.652 Parkeren € 6.633
Rioolaansluitvergunningen P.M.
Inritvergunningen P.M.
Begroting en rekeningen € 16.000
GBA, Verstrekken van inlichtingen € 19.752
Beoordelen bodemrapporten P.M.
Monumentenvergunning € 16.160
Archiefkosten P.M.
Kadasterkosten P.M.
Kosten grootschalige basiskaart P.M.
Kapvergunningen € 5.304
BTW € 2.680
parkeerkaarten gehandicapten € 20.972 parkeerkaarten gehandicapten € 5.480
Totaal € 1.203.654 Totaal € 1.152.050