Uitspraak
GERECHTSHOF ARNHEM
Penitentiaire Kamer
TBS 2008/301
Avnr: 512-09
Het hof heeft gezien het op 2 juni 2009 ter griffie van het hof ingekomen verzoekschrift van:
[naam verzoeker],
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum],
thans verblijvende in [naam Tbs-kliniek],
domicilie kiezende te [adres kantoor raadsman],
ten kantore van zijn raadsman,
hierna te noemen verzoeker,
ingediend door [raadsman], advocaat te [plaatsnaam], strekkende tot toekenning van een vergoeding ex artikel 591 van het Wetboek van Strafvordering voor de door verzoeker ten behoeve van het onderzoek en de behandeling der zaak gemaakte kosten, te weten de kosten voor het uitvoeren van een contra-expertise door dr. C.J.F. Kemperman, psychiater. Het verzoek strekt tevens tot toekenning van een vergoeding ex artikel 591a van het Wetboek van Strafvordering voor de kosten voor het indienen en behandelen van het verzoekschrift.
Het hof heeft gehoord in openbare raadkamer van 30 november 2009 de advocaat-generaal en namens verzoeker [raadsman] voornoemd. Verzoeker heeft afstand gedaan van zijn recht om te verschijnen.
Het hof heeft kennis genomen van de overige zich in het procesdossier bevindende stukken, waaronder de conclusie van de advocaat-generaal en de brief met bijlagen vaan 4 september 2009 van [raadsman] voornoemd.
OVERWEGINGEN
1. Bij beslissing van de penitentiaire kamer van dit hof van 10 maart 2009 is de terbeschikkingstelling van verzoeker met twee jaar verlengd. Het hof heeft hierbij acht geslagen op de in opdracht van verzoeker dr. C.J.F. Kemperman verrichte psychiatrische contra-expertise, gedateerd 12 februari 2009.
2. Het verzoekschrift is tijdig ingediend en is in zoverre ontvankelijk.
3. De advocaat-generaal heeft ter zitting primair geconcludeerd tot afwijzing van de verzochte vergoeding van de kosten voor de psychiater, nu een urenspecificatie ontbreekt. Subsidiair kan gelet op het bij of krachtens de Wet Tarieven in Strafzaken bepaalde maximaal een bedrag van 12 uur à € 81,23 = € 974,76 worden toegewezen. De reiskosten die de psychiater in rekening heeft gebracht, komen op grond van artikel 11, eerste lid van het Besluit voor vergoeding in aanmerking, zodat volgens de advocaat-generaal een bedrag van € 24,18 kan worden toegewezen. De kosten van rechtsbijstand voor het indienen en behandelen van het verzoekschrift kunnen tot een bedrag van € 540,= worden toegewezen.
4. De raadsman heeft gepersisteerd bij het verzoek dat strekt tot volledige vergoeding van de declaratie van de psychiater ad € 1.884,37, die door verzoeker is betaald. De raadsman heeft daarbij een beroep gedaan op de circulaire van 23 juli 2008, met kenmerk 5556755, waarin een aanpassing van het tarief voor de vergoeding aan psychiaters en psychologen bekend is gemaakt alsmede een wijziging ter zake van de vergoeding van reiskosten.
5. Ingevolge artikel 591 van het Wetboek van Strafvordering wordt aan de gewezen verdachte, op een verzoek ingediend binnen drie maanden na beëindiging van de zaak, uit 's Rijks kas een vergoeding toegekend voor de kosten, welke ingevolge het bij en krachtens de Wet tarieven in strafzaken bepaalde ten laste van de gewezen verdachte zijn gekomen, voor zover de aanwending dier kosten het belang van het onderzoek heeft gediend of door de intrekking van dagvaardingen of rechtsmiddelen door het openbaar ministerie nutteloos is geworden.
6. Het hof is van oordeel dat de op verzoek van verzoeker uitgebrachte rapportage van de psychiater het belang van het onderzoek heeft gediend en dat aan verzoeker ter zake een vergoeding kan worden toegekend. Deze vergoeding moet worden berekend op de voet van het bij en krachtens de Wet tarieven in strafzaken bepaalde.
7. De psychiater heeft aan verzoeker voor het opmaken van de rapportage een bedrag van € 1.884,37 in rekening gebracht. Dit bedrag bestaat uit een standaardtarief van € 1.505,=, dat de psychiater hanteert voor enkelvoudig forensisch psychiatrisch onderzoek, en een bedrag van € 78,50 aan reiskosten, vermeerderd met 19% BTW.
8. Verzoeker heeft zich met betrekking tot de toe te kennen vergoeding beroepen op de circulaire indexering 2009 van tarieven voor psychiaters en psychologen van 17 juli 2009 van de minister van justitie.
9. De Wet tarieven in strafzaken (WTS) luidt voor zover hier relevant als volgt:
Artikel 1
1. Op de voet van het bij en krachtens deze wet bepaalde worden vergoedingen toegekend voor werkzaamheden, voor tijdverzuim alsmede voor daarmede verband houdende noodzakelijke kosten, en voor gemaakte reis- en verblijfkosten, voor zover voortvloeiende uit een verzoek of opdracht van de justitie, ten behoeve van strafzaken, hieronder begrepen zaken betreffende overtredingen waarvan de burgerlijke rechter kennis neemt;
2. Behoudens het bepaalde in lid 3, komen de vergoedingen ten laste van 's Rijks kas, voor zover in bijzondere wetten niet anders is bepaald.
3. Ingeval een verzoek of opdracht, als bedoeld in lid 1, is gedaan of gegeven op verzoek van de verdachte of gerekwestreerde en ingeval een verzoek of opdracht van dezelfde strekking zonder tussenkomst van de justitie is gedaan of gegeven door de verdachte of de gerekwestreerde, komen te diens laste vergoedingen, overeenkomstig het bij en krachtens deze wet bepaalde. Komen deze vergoedingen toe aan opsporingsambtenaren ingevolge een hun gedaan verzoek of gegeven opdracht tot het afleggen van een verklaring in een zaak waarin zij als zodanig zijn opgetreden, dan komen deze vergoedingen ten laste van 's Rijks kas.
Artikel 2
1. Wij stellen bij algemene maatregel van bestuur de tarieven vast voor vergoedingen voor:
a. werkzaamheden ingevolge verzoeken en opdrachten als bedoeld in artikel 1, eerste en derde lid;
b. tijdverzuim ingevolge verzoeken en opdrachten als bedoeld in artikel 1, eerste en derde lid, van hen aan wie werkzaamheden zijn opgedragen, van getuigen, van voogden die wegens een strafzaak tegen een onder hun gezag staande minderjarige ingevolge het Wetboek van Strafvordering moeten worden opgeroepen en - ingeval van toepassing van artikel 509d van dat Wetboek - van curatoren; voorts van noodzakelijke geleiders van deze personen en van verdachten of gerekwestreerden, alsmede van met het tijdverzuim verband houdende noodzakelijke kosten.
10. Het Besluit tarieven in strafzaken 2003 (BTS) luidt voor zover hier relevant als volgt:
Artikel 1
1.In dit besluit en de daarop rustende bepalingen wordt verstaan onder:
a. dubbelrapportage: een psychiatrische en psychologische rapportage tezamen;
b. (…);
c. milieurapportage: rapportage over de leefomgeving van de onderzochte persoon;
d. monorapportage: een psychiatrische of psychologische rapportage;
e. tripelrapportage: een dubbelrapportage aangevuld met een milieurapportage;
f. de wet: de Wet tarieven in strafzaken;
g. (…);
Artikel 2
1.Het tarief voor de vergoeding van werkzaamheden als bedoeld in artikel 3, eerste lid, onderdeel a, van de wet, verricht door geneeskundigen, bedraagt, voor het verrichten van:
a. psychiatrisch onderzoek, ten hoogste € 81,23 per uur;
b. (…).
2.Voor het verrichten van psychiatrisch onderzoek als bedoeld in het eerste lid, onder a, voor zover deze inhoudt het opstellen van een psychiatrisch rapport ten behoeve van een monorapportage, dubbelrapportage of tripelrapportage, komt respectievelijk ten hoogste twaalf, zestien of twintig uur voor vergoeding in aanmerking.
Artikel 3
1. Het tarief voor de vergoeding van werkzaamheden als bedoeld in artikel 3, eerste lid, onderdeel a, van de wet, verricht door psychologen, bedraagt, voor het verrichten van psychologisch onderzoek, ten hoogste € 61,71 per uur.
2. Met betrekking tot de uren die voor vergoeding in aanmerking komen, is artikel 2, tweede lid, van overeenkomstige toepassing.
Artikel 11
1. Het tarief voor vergoedingen wegens reis- en verblijfkosten als bedoeld in artikel 6 van de wet bedraagt, indien deze vergoedingen worden verstrekt aan:
a. personen als bedoeld in artikel 8, tweede lid, € 1,54 per retourkilometer;
b. (…)
c. (…)
2.Het aantal retourkilometers, bedoeld in het eerste lid, onder a, wordt berekend naar de kortste reisroute, met dien verstande dat voor de eerste vier retourkilometers geen vergoeding wordt gegeven.
11. De circulaire indexering 2008 van tarieven voor psychiaters en psychologen van 23 juli 2008 van de Minister van Justitie, gericht aan de Raad voor de rechtspraak, het College van Procureurs-generaal en het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie, luidt voor zover hier relevant als volgt:
Na overleg met het bestuur van de Vereniging van Pro Justitia Rapporteurs is een akkoord bereikt over nieuwe tarieven, normtijden en reiskosten voor het vervaardigen van Pro Justitiarapportages. Deze nieuwe afspraken gelden alleen voor rapportages die vallen onder de werking van de Wet- en het Besluit tarieven in strafzaken 2003 (BTIS) en gaan in per 1 juli 2008. Binnenkort start er een werkgroep die belast zal zijn met het in kaart brengen van de gevolgen van de bovengenoemde afspraken voor de tarieven in het BTIS die gelden voor de overige deskundigen. In het laatste kwartaal van dit jaar verwacht ik een rapportage van deze werkgroep. Aan de hand van deze resultaten en aanbevelingen van de werkgroep zal ik een besluit nemen over de aanpassing/actualisering van het BTIS en mogelijk de Wet Tarieven in strafzaken. Mochten er vanuit uw organisatie suggesties zijn voor de aanpassing van het BTIS dan wel de Wet, dan verzoek ik u deze door te geven aan bovengenoemde contactpersoon. Gelet op de datum van ingang van de nieuwe tarieven en normtijden heb ik er voor gekozen u bij circulaire over deze wijzigingen te informeren. Deze circulaire zal in de Staatscourant worden geplaatst.
In aanvulling op het Besluit tarieven in strafzaken 2003 zullen met ingang van 1 juli 2008 de volgende normtijden gelden en aangepaste bedragen worden uitgekeerd. De overwegingen die tot deze aanpassing hebben geleid heb ik vastgelegd in mijn brief van 14 juli 2008, kenmerk 5553624/08 aan de Vereniging van Pro Justitia Rapporteurs. Het akkoord houdt het volgende in.
Het uurtarief
Het uurtarief voor de psychiaters, dat bij circulaire van 8 december 2005 was vastgesteld op
€ 99,11 is verhoogd naar € 107,50. Het uurtarief voor de psychologen is verhoogd van € 61,71 naar € 82,50. Deze beide tarieven zijn exclusief 19% BTW, maar inclusief een kwaliteitstoeslag van € 5,–. Bedragen inclusief BTW zijn respectievelijk € 127,93 en € 98,18.
De kwaliteitstoeslag
De hiervoor genoemde kwaliteitstoeslag geldt voor de aanloop naar de totstandkoming van het deskundigenregister en tot het moment dat op individueel niveau is voldaan aan de voor opname in het register geformuleerde kwaliteitseisen. Zodra aan die kwaliteitseisen wordt voldaan, gaat deze toeslag een vast deel uitmaken van de uurvergoeding.
De toeslag op het uurtarief voor meer complexe onderzoeken
De meer complexe onderzoeken betreffen de zogenaamde tenuitvoerleggingsrapportages. Voor deze onderzoeken wordt een toeslag op het uurtarief berekend van 10%. Het spreekt voor zich dat voor deze rapporteurs geen kwaliteitstoeslag geldt, dus wordt de toeslag berekend over het netto uurbedrag van € 102,50. Dat betekent dat voor dergelijke onderzoeken een uurtarief geldt van € 112,75 (exclusief BTW).
De normtijden
In de onderstaande tabel vindt u een overzicht van de normtijden.
Strafrecht Modaliteit uren tot 1/7/2008 uren na 1/7/2008
volwassenen enkelvoudig psychiatrisch 12,0 14,0
dubbel triple psychiatrisch 16,0 18,0
klinisch GGZ psychiatrisch 20,0 18,0
dubbel triple psychologisch 20,0 20,0
klinisch GGZ psychologisch 24,0 24,0
Jeugd enkelvoudig psychiatrisch 16,0 18,0
dubbel triple psychiatrisch 20,0 22,0
enkelvoudig psychologisch 20,0 22,0
dubbel triple psychologisch 24,0 24,0
De reiskosten
Per retourkilometer geldt een vergoeding van € 2,50 (was € 1,54).
Tot slot
De circulaire van 8 december 2005, kenmerk 5390742/505 geldt hiermee per 1 juli 2008 niet meer voor opdrachten die op of na laatst genoemde datum zijn verstrekt.
Ik verzoek u deze circulaire binnen uw organisatie bekend te maken aan de medewerkers die het aangaat.
12. De circulaire indexering 2009 van tarieven voor psychiaters en psychologen van 17 juli 2009 van de Minister van Justitie, gericht aan de Raad voor de rechtspraak, het College van Procureurs-generaal, de Vereniging voor PJ-rapporteurs en het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie, luidt voor zover hier relevant als volgt:
In het overleg dat vorig jaar is gevoerd met de Vereniging van PJ-rapporteurs is overeengekomen dat er jaarlijks een indexering zal plaatsvinden van de in dat overleg afgesproken uurtarieven en de vergoeding van reiskosten.
Over het jaar 2008 bedraagt het loonindexcijfer voor CAO-lonen, zoals dat door het CBS is gepubliceerd 3,5%. Met dat bedrag worden de uurtarieven en de reiskostenvergoeding geïndexeerd. Dat levert het volgende beeld:
€ 107,50 + 3,5% = € 111,26 voor psychiaters
€ 82,50 + 3,5% = € 85,39 voor psychologen
€ 2,50 + 3,5% = € 2,59 per retourkilometer.
Deze nieuwe tarieven gelden voor opdrachten die op of na 1 juli 2009 zijn verstrekt.
Van de gelegenheid maak ik graag gebruik om enige misverstanden die zijn ontstaan weg te nemen. Om te beginnen met de reiskosten: de eerste 4 kilometer hoeven niet meer afgetrokken te worden.
(…)
De Werkgroep die is belast met de herijking van de tarieven in strafzaken, ik meldde u daarover in mijn circulaire van 23 juli 2008, kenmerk 5556755 waarmee ik de vorige tariefaanpassing bekend maakte, komt binnenkort met haar eindrapport. Voorzover de aanbevelingen van de werkgroep worden overgenomen, zal dat leiden tot een aanpassing van het Besluit tarieven in strafzaken 2003. Bij die gelegenheid zullen ook de bovenstaande tariefswijzigingen in het Btis worden meegenomen. Zodra het rapport is vastgesteld zal ik u dat laten, opdat u kennis kunt nemen van de inhoud daarvan.
(…)
Ik verzoek u deze circulaire, die in de Staatscourant zal worden geplaatst, binnen uw organisatie bekend te maken aan die medewerkers die het aangaat.
Mijn circulaire van 23 juli 2008, kenmerk 5556755 komt hiermee per 1 juli 2009 te vervallen.
13. Ingevolge het eerste lid van artikel 2 WTS worden de tarieven voor vergoedingen voor werkzaamheden en tijdsverzuim als bedoeld in het eerste en derde lid van artikel 1 WTS bij algemene maatregel van bestuur (AMvB) vastgesteld. Deze AMvB is het Besluit tarieven in strafzaken 2003, laatstelijk gewijzigd bij Besluit van 28 november 2006, houdende wijziging van een aantal besluiten in verband met de invoering van de Wet marktordening gezondheidszorg, Stb 2006, 635. Ter zake van de tarieven voor vergoedingen voor werkzaamheden door psychiaters en psychologen is het BTS sinds de inwerkingtreding op 1 oktober 2003 niet aangepast. Wel is op 8 december 2005 over dit onderwerp een ministeriële circulaire als die van 23 juli 2008 en 17 juli 2009 verschenen.
14. Naar het oordeel van het hof laat artikel 2 WTS geen ruimte om de tarieven voor vergoedingen voor werkzaamheden en tijdsverzuim als bedoeld in het eerste en derde lid van artikel 1 WTS anders dan bij AMvB vast te stellen of te wijzigen, met name niet door middel van een lagere regeling, zoals een ministeriële circulaire. Weliswaar wordt in de circulaires van 8 december 2005, 23 juli 2008 en 17 juli 2009 aangekondigd dat de BTS wat betreft de tarieven zal worden aangepast, maar dat is nog (steeds) niet gebeurd. Voor een daarop vooruitlopen is, mede gelet op het formele totstandkomingtraject van een AMvB, thans geen basis. Het hof heeft het verzoek te beoordelen op grond van de WTS en het BTS zoals die thans luiden.
15. Het tarief voor het verrichten van psychiatrisch onderzoek en het opstellen van een psychiatrisch rapport bedraagt ingevolge artikel 2, lid 1 onder a, BTS juncto artikel 3, eerste lid, onderdeel a, WTS ten hoogste € 81,23 per uur en ten hoogste twaalf uur komt voor vergoeding in aanmerking. Met inachtneming hiervan kan € 974,76, zijnde twaalf uren à € 81,23, voor het opstellen van het rapport worden toegewezen. Hetgeen meer is verzocht wordt afgewezen.
16. Op grond van artikel 11, eerste lid, BTS komen de gemaakte kilometers voor vergoeding in aanmerking op basis van € 1,54 per retourkilometer (zijnde twee gewone kilometers), met dien verstande dat voor de eerste vier retourkilometers geen vergoeding wordt gegeven. Uitgaande van de afstand Leek – Groningen ( 19,7 retourkilometer – 4 retourkilometer =) 15,7 retourkilometer à € 1,54, kan de gevraagde vergoeding wegens reiskosten tot een bedrag van € 24,18 worden toegewezen.
17. De rechter kan op de voet van het bepaalde in artikel 591a van het Wetboek van Strafvordering, indien er gronden van billijkheid aanwezig zijn, een vergoeding toekennen aan verzoeker voor de door deze gemaakte kosten van rechtsbijstand. Ingevolge het bepaalde in artikel 591a vierde lid juncto artikel 591, vijfde lid van het Wetboek van Strafvordering, is het voorgaande van toepassing op de behandeling van het beroep als bedoeld in artikel 509o van het Wetboek van Strafvordering. Het hof acht gronden van billijkheid aanwezig voor toewijzing van de verzochte kosten van rechtsbijstand met inachtneming van het volgende.
18. Gelet op de landelijke aanbeveling inzake verzoekschriften schadevergoeding kan in het onderhavige geval als vergoeding voor kosten verbonden aan de indiening en behandeling van het verzoekschrift worden toegewezen € 540,= (inclusief BTW).
BESCHIKKENDE
Het hof:
- kent aan verzoeker toe op gronden als hiervoor omschreven een vergoeding uit ’s Rijks kas ten bedrage van € 1.538,94 (zegge: duizendvijfhonderdachtendertig euro vierennegentig cent) en gelast de tenuitvoerlegging daarvan;
- wijst af hetgeen meer of anders is verzocht;
- beveelt de griffier om bovenstaand bedrag over te maken op het bankrekeningnummer [nummer] t.n.v. [naam].
Deze beschikking is gegeven te Arnhem door mr. E.A.K.G. Ruys, voorzitter, in tegenwoordigheid van mr. I.H.A. Bijl, griffier, alleen ondertekend door de voorzitter, zijnde de griffier buiten staat, en uitgesproken ter openbare zitting van 18 januari 2010.