ECLI:NL:GHARL:2023:7876

Uitspraak

Afdeling strafrecht

Parketnummer: 21-000632-23

Uitspraak d.d.: 30 augustus 2023

TEGENSPRAAK

Arrestvan de meervoudige kamer voor strafzaken van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem,

gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Overijssel , zittingsplaats Almelo, van 27 januari 2023 met parketnummer 08-209106-22 in de strafzaak tegen

[verdachte] ,

geboren te [geboorteplaats] ( [geboorteland] ) op [geboortedag] 1999,

thans verblijvende in [verblijfplaats] .

Het hoger beroep

De verdachte heeft tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van het hof van 16 augustus 2023 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422 van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal. Deze vordering is na voorlezing aan het hof overgelegd. Het hof heeft verder kennisgenomen van hetgeen door verdachte en zijn raadsman, mr. M. Jonk, naar voren is gebracht.

Het vonnis waarvan beroep

De rechtbank heeft verdachte ter zake van – kort gezegd – het medeplegen van acht diefstallen door middel van een valse sleutel en het medeplegen van acht oplichtingen veroordeeld tot een gevangenisstraf van vierentwintig maanden waarvan zes maanden voorwaardelijk. Daarbij heeft de rechtbank een proeftijd van drie jaren gesteld en als bijzondere voorwaarden een meldplicht, ambulante behandelplicht en een gedragsinterventie opgelegd.

Hoewel het hof het voor een groot deel eens is met het vonnis van de rechtbank, zal het het vonnis toch vernietigen in verband met kleine veranderingen in de bewezenverklaring, strafoplegging en de motivering van die beslissingen.

De tenlastelegging

Aan verdachte is -na wijziging van de tenlastelegging ter terechtzitting in eerste aanleg- tenlastegelegd dat:

1.
hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 11 augustus 2022 tot en met 18 augustus 2022 te [pleegplaats 1] , gemeente [gemeente 1] ( [provincie 1] ), althans in Nederland,

tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,

een hoeveelheid geld, te weten (in totaal) ongeveer € 75.675,-- althans in ieder geval ongeveer € 1.460,--, in elk geval enig goed,

dat/die geheel of ten dele aan [slachtoffer 1] , in elk geval aan een ander toebehoorde(n) dan aan verdachte en/of zijn mededader(s)

heeft/hebben weggenomen met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, terwijl verdachte en/of zijn mededader(s) zich de toegang tot de plaats van het misdrijf heeft/hebben verschaft en/of die weg te nemen hoeveelheid geld voornoemd

onder zijn/hun bereik heeft/hebben gebracht door middel van een valse sleutel, te weten een bankpas op naam van [slachtoffer 1] (met bijbehorende pincode), in elk geval een sleutel tot het gebruik waarvan verdachte en/of zijn mededader(s) niet gerechtigd was/waren;

2.
hij op een of meer tijdstippen in of omstreeks de periode van 11 augustus 2022 tot en met 18 augustus 2022 te [pleegplaats 2] , gemeente [gemeente 2] , althans in Nederland,

tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,

met het oogmerk om zich en/of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels,

[slachtoffer 1] heeft bewogen tot de afgifte van enig goed en/of het verlenen van een dienst en/of het ter beschikking stellen van gegevens, te weten het afgeven van haar bankpas en/of haar pincode(s) en/of inloggegevens voor internetbankieren en/of toegangscode(s) en/of haar Ipad en/of telefoon, door

- die [slachtoffer 1] te bellen en zich voor te doen als een bankmedewerker en/of

- die [slachtoffer 1] te vertellen (zakelijk weergegeven) dat de [bank 1] wilde dat zij in de toekomst veilig gebruik kon blijven van de [bank 1] , doch dat dit alleen kon als die [slachtoffer 1] haar bankrekeningnummer zou wijzigen en/of

- die [slachtoffer 1] (zakelijk weergegeven) te vertellen dat zij gebruik moest gaan maken van bankrekeningnummer [rekeningnummer 1] en/of

- die [slachtoffer 1] te vertellen dat het bestaande rekeningnummer van die [slachtoffer 1] dan zou komen te vervallen en/of

- die [slachtoffer 1] te vertellen dat zij voor het ongemak dan het hele jaar geen bankkosten meer in rekening gebracht zou krijgen en/of

- die [slachtoffer 1] te vertellen dat zij haar bankpas in een (dichte) envelop moest doen en aan een medewerker van de [bank 1] moest afgeven die zo bij die [slachtoffer 1] aan de deur zou komen en/of

- zich naar de woning van die [slachtoffer 1] te begeven en/of

- bij die [slachtoffer 1] aan te bellen en/of

- zich aan de deur voor te doen als [bankmedewerker] [persoon 1] en/of

- de woning te betreden en/of

- die [slachtoffer 1] te vragen naar haar pincode(s) en/of haar wachtwoord/toegangscode voor internetbankieren en/of

- die [slachtoffer 1] te vragen naar haar Ipad en/of telefoon en/of inloggegevens voor die Ipad en/of telefoon en/of op de Ipad van die [slachtoffer 1] te kijken met als reden 'of alles nog veilig was';

3.
hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 2 juni 2021 tot en met 19 augustus 2022 te [pleegplaats 3] en/of [pleegplaats 5] gemeente [gemeente 2] en/of [gemeente 3] en/of [gemeente 7] ( [provincie 2] ), gemeente [gemeente 2] en/of [gemeente 4] , gemeente [gemeente 2] en/of [gemeente 5] en/of [gemeente 6] , althans in Nederland,

tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,

een of meer bedragen van (in totaal) € 6000 euro, -- en/of € 11.695,-- en/of € 3.000,-- en/of € 4.250,-- en/of (meermalen) 1000,-- en/of 2700,--, althans (telkens) een hoeveelheid geld, in elk geval enig goed,

dat/die geheel of ten dele aan (respectievelijk) [slachtoffer 2] en/of [slachtoffer 3] en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 8] en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6] en/of [slachtoffer 7] toebehoorde(n), in elk geval aan een ander dan aan verdachte en/of zijn mededader(s) toebehoorde(n),

heeft weggenomen met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, terwijl verdachte en/of zijn mededader(s) zich de toegang tot de plaats van het misdrijf heeft/hebben verschaft en/of die hoeveelhe(i)d(en) weg te nemen geld onder zijn/haar/hun bereik heeft/hebben gebracht door middel van (een) valse sleutel(s),

te weten (een) bankpas(sen) op naam van [slachtoffer 2] en/of [slachtoffer 3] en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 8] en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6] en/of [slachtoffer 7] (met bijbehorende pincode(s)), in elk geval (een) sleutel(s) tot het gebruik waarvan hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) niet gerechtigd was/waren;

4.
hij op een of meer tijdstippen in of omstreeks de periode van 2 juni 2021 tot en met 18 augustus 2022 te [pleegplaats 3] en/of [pleegplaats 4] en/of [pleegplaats 5] , gemeente [gemeente 2] en/of [gemeente 3] en/of [gemeente 7] ( [provincie 2] ), gemeente [gemeente 2] en/of [gemeente 4] , gemeente [gemeente 2] , althans in Nederland,

tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,

[slachtoffer 2] en/of [slachtoffer 3] en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 8] en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6] en/of [slachtoffer 7]

heeft/hebben bewogen tot de afgifte van enig goed en/of het verlenen van een dienst en/of het ter beschikking stellen van gegevens, te weten het afgeven van zijn/haar bankpas(sen) en/of zijn/haar pincode(s) en/of inloggegevens voor internetbankieren en/of toegangscode(s) en/of zijn/haar Ipad en/of telefoon, door (telkens)

- voornoemde [slachtoffer 2] en/of [slachtoffer 3] en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 8] en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6] en/of [slachtoffer 7] te bellen en zich voor te doen als een bankmedewerker en/of

- voornoemde [slachtoffer 2] en/of [slachtoffer 3] en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 8] en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6] en/of [slachtoffer 7] te vertellen (zakelijk weergegeven) dat de bank wilde dat hij/zij in de toekomst veilig gebruik kon blijven van de bankrekening, doch dat dit alleen kon als die slachtoffer(s) zijn/haar bankrekeningnummer zou wijzigen en/of

- voornoemde [slachtoffer 2] en/of [slachtoffer 3] en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 8] en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6] en/of [slachtoffer 7] te vragen naar zijn/haar pincode(s) en/of zijn/haar wachtwoord/toegangscode voor internetbankieren en/of zijn/haar identifier en/of

- voornoemde [slachtoffer 2] en/of [slachtoffer 3] en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 8] en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6] en/of [slachtoffer 7] te vragen naar zijn/haar Ipad en/of telefoon en/of inloggegevens voor die Ipad en/of telefoon en/of

- zich naar de woning van voornoemde [slachtoffer 2] en/of [slachtoffer 3] en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 8] en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6] en/of [slachtoffer 7] te begeven en/of

- aan te bellen en/of

- zich aan de deur voor te doen als bankmedewerker en/of de koerier en/of

- een toegangscode/controlecode te noemen en/of

- de woning te betreden.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Overwegingen met betrekking tot het bewijs

Standpunt van het openbaar ministerie

De advocaat-generaal heeft gerekwireerd tot een bewezenverklaring van alle tenlastegelegde feiten.

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft bepleit dat ten aanzien van feit 1 slechts de pintransactie van € 1.460,- op 18 augustus 2022 bewezen kan worden verklaard. De modus operandi van bankhelpdeskfraude is dat er in wisselende samenstellingen wordt gewerkt en ook uit de camerabeelden volgt niet dat het bij alle pintransacties om dezelfde persoon en dus om verdachte gaat.

Ten aanzien van feit 2 is vrijspraak bepleit, omdat verdachte niet past binnen de gegeven signalementen die door aangeefster [slachtoffer 1] en getuige [persoon 2] zijn gegeven. Verdachte dient ook te worden vrijgesproken van feit 3, omdat de herkenningen niet zijn gedaan op basis van persoonskenmerken en omdat bij de beoordeling van de locatiegegevens van de werktelefoon terughoudendheid is geboden.

Ten aanzien van feit 4 kan slechts de oplichting van aangeefster [slachtoffer 2] bewezen worden verklaard, omdat bij de overige aangevers de signalementen uiteen lopen en dit in een andere periode plaatsvond.

Subsidiair heeft de raadsman bepleit dat de pinhandelingen geen onderdeel vormen van de oplichting en dat een bewezenverklaring van het pinnen niet kan leiden tot een bewezenverklaring van het medeplegen van oplichting.

Bewijsmiddelen^[1]

De aanhouding van verdachte

Op donderdag 18 augustus 2022 werd verdachte door de politie gezien bij een Geldmaat aan de [straatnaam 1] in het [pleegplaats 1] . Verdachte viel op, omdat hij winters gekleed was, terwijl het hoogzomer was. Omstreeks 12:30 uur werd verdachte aangehouden.^[2]In de jas van verdachte werd een bedrag van € 1.460,00 aangetroffen, bestaande uit 29 briefjes van
€ 50,00 en één briefje van € 10,00. De briefjes waren allemaal glad, alsof ze net uit de geldautomaat kwamen.^[3]Bij onderzoek aan het lichaam van verdachte in het arrestantencentrum viel een pinpas uit zijn onderbroek.^[4]Het betrof een [bank 1] [pinpas] met rekeningnummer [rekeningnummer 2] en pasnummer [nummer 1] , ten name van [slachtoffer 1] (hierna: [slachtoffer 1] ).^[5]

Bij zijn aanhouding voldeed verdachte aan het volgende signalement:

hij heeft een donkere huidskleur;
hij droeg een donkere jas met links op de borst het teken van Nike, wit van kleur. Op de borst zat een halve witte rits en aan elke zijde een witte diagonale rits boven de heup;
hij droeg een zwarte pet van het merk Under Armour;
hij droeg een donkere broek met rechts op het bovenbeen het logo van Under Armour;
hij droeg een bril;
hij droeg donkere slippers met een rode en groene streep bovenop.

De inhoud van de telefoon die onder verdachte werd aangetroffen

Bij zijn aanhouding werd de mobiele telefoon die verdachte bij zich had^[7], een Apple iPhone

6S, in beslaggenomen. De telefoon had als IMEI nummer [nummer 2] en als telefoonnummer [nummer 2] .^[8]Uit onderzoek is gebleken dat met deze telefoon in de periode van 1 augustus 2022 tot en met 18 augustus 2022 drie gesprekken werden gevoerd met de gebruiker van telefoonnummer [telefoonnummer] .^[9]Aan dat nummer was een contactpersoon gekoppeld met de naam " [naam 1] ".^[10]Ook was zichtbaar dat Whatsapp op de telefoon was geïnstalleerd en dat daarin een tweetal chats hadden gestaan. Hoewel beide chats gewist werden, heeft de politie de inhoud daarvan veilig kunnen stellen. De gebruiker van de onder verdachte in beslag genomen telefoon noemde zich op Whatsapp “ [naam 2] ” en de chatgesprekken vonden plaats met contactpersonen die zich “ [naam 1] ” en “ [naam 3] ” noemden.^[11]In het chatgesprek met “ [naam 3] ” werden de pincodes van [slachtoffer 8] (hierna: [slachtoffer 8] ) en haar echtgenoot, het adres en de pincode van [slachtoffer 5] (hierna: [slachtoffer 5] ) en de pincode van [slachtoffer 1] aangetroffen.^[12]Ook werden bankafschriften van het rekeningnummer van [slachtoffer 1] en van de spaar- en betaalrekening van [slachtoffer 3] (hierna: [slachtoffer 3] ) op de telefoon aangetroffen.^[13]“ [naam 3] ” is degene, zo blijkt uit het onderzoek, die potentiële slachtoffers heeft gebeld en zich heeft voorgedaan als bankmedewerker om zo de pincode te verkrijgen. Vervolgens werd de pincode doorgegeven aan de gebruiker van de inbeslaggenomen telefoon met als doel geld op te nemen.^[14]Ook bleek dat de gebruiker van het account “ [naam 1] ” zich bij pintransacties met de bankpassen van [slachtoffer 1] , [slachtoffer 3] , [slachtoffer 4] , [slachtoffer 8] , [slachtoffer 5] , [slachtoffer 6] en [slachtoffer 7] in de omgeving van de betreffende pinautomaten bevond en dat “ [naam 1] ” en de gebruiker van de telefoon die onder verdachte in beslag werd genomen contact hadden.^[15]Uit onderzoek van de politie is verder gebleken dat de adressen van [slachtoffer 1] , [slachtoffer 4] (hierna: [slachtoffer 4] ), [slachtoffer 8] , [slachtoffer 5] , en van [slachtoffer 6] (hierna: [slachtoffer 6] ) als bestemming werden ingevoerd in de navigatie-app van de telefoon.^[16]

Ten aanzien van de feiten 1 en 2 (zaaksdossier 1)

De aangifte van [slachtoffer 1]

Mevrouw [slachtoffer 1] , destijds 86 jaren oud en wonende in [pleegplaats 2] , heeft op 18 augustus 2022 aangifte gedaan van fraude. Zij verklaarde dat zij op donderdag 11 augustus 2022 telefonisch was benaderd door een man die zich voordeed als een medewerker van de [bank 1] . Die persoon liet haar weten dat de [bank 1] zich ervan wilde verzekeren dat [slachtoffer 1] in de toekomst veilig gebruik kon blijven maken van haar bankproducten. Om dat te realiseren, moest zij gebruik gaan maken van een ander rekeningnummer, namelijk

[rekeningnummer 1] . Het rekeningnummer dat zij tot dan toe gebruikte zou dan komen

te vervallen en zij hoefde als compensatie voor het ongemak het hele jaar geen bankkosten meer te betalen. [slachtoffer 1] werd gevraagd haar bankpas in een dichte envelop te doen en die envelop af te geven aan een medewerker van de [bank 1] die bij haar aan de deur zou komen. Terwijl [slachtoffer 1] nog telefonisch met deze bankmedewerker in gesprek was, werd er aangebeld en stond een man voor de deur die zich voorstelde als [persoon 1] .^[17]Deze [persoon 1] droeg een badge van de [bank 1] waar zijn naam op stond. [slachtoffer 1] heeft de envelop met daarin haar bankpas afgegeven aan [persoon 1] . [persoon 1] heeft in de woning van [slachtoffer 1] nog op haar iPad gekeken. Naar zijn zeggen om na te gaan of alles (het hof begrijpt: in haar bankomgeving) nog veilig was. De man die bij haar aan de deur kwam, was een lange man met een tenger postuur en een donkere huidskleur. Op 18 augustus 2022 kwam zij erachter dat er in de periode van 11 tot en met 18 augustus 2022 twaalf keer geld van haar rekening is gehaald, met een totaalbedrag van €75.675,50.^[18]

De opgenomen geldbedragen bij verschillende pinautomaten

De geldbedragen zijn van de rekening van [slachtoffer 1] gehaald door middel van overboekingen en door middel van geldopnames op verschillende locaties.^[19]Van de verschillende pinautomaten werden de camerabeelden gevorderd.

De Geldmaat aan de [straatnaam 2] te [pleegplaats 1] ( [provincie 2] )

Reeds op 11 augustus 2022 werd vier keer een geldbedrag opgenomen bij de Geldmaat gevestigd aan de [straatnaam 2] te [pleegplaats 1]^[20], vlakbij de woonplaats van [slachtoffer 1] . Op de camerabeelden is te zien dat de vier geldopnames steeds door eenzelfde persoon werden gedaan.^[21]Het gaat om een man met een getinte dan wel donkere huidskleur die een donkere broek van het merk Under Armour en een donkere jas/vest met capuchon over zijn hoofd droeg. Links op de borst was een merklogo te zien, op de borst, tot halverwege, een lichtkleurige/witte rits en boven de heup een witte, diagonale rits. De man droeg donkere sportschoenen met een witte zool, een mondkapje en een (zonne)bril.^[22]Opvallend is dat de man bij elke transactie een mobiele telefoon vasthoudt.^[23]

De Geldmaat aan de [straatnaam 3] te [gemeente 6]

Op 13 en 14 augustus 2022 werden geldbedragen opgenomen bij een Geldmaat

gevestigd aan de [straatnaam 3] te [gemeente 6] .^[24]De pinner was een man met een donkere

huidskleur, die steeds donkere kleding droeg, waaronder een jas met een witte rits. Opvallend is dat de man de camera van de Geldmaat afplakt met een wit met blauwe sticker, die het etiket van een fles Spa Blauw lijkt te zijn.^[25]

De Geldmaat aan de [straatnaam 4] te [gemeente 6]

Op 15 augustus 2022 werd binnen een paar minuten tijd twee keer een geldbedrag

opgenomen bij een Geldmaat gelegen aan de [straatnaam 4] te [gemeente 6] .^[26]De pinner was een man met een getinte dan wel donkere huidskleur. Hij droeg een donkere broek en een donkere jas van het merk Nike, met opvallende witte/lichtkleurige ritsen op zijn borst en links boven zijn heup. Verder droeg hij een capuchon over zijn hoofd en een (zonne)bril en droeg hij donkere slippers met zichtbaar rode strepen. Ook bij deze pintransactie werd de camera gedurende enige tijd afgeplakt met een sticker met daarop blauwe tekens en lijnen en had de man een telefoon in zijn hand tijdens het pinnen.^[27]

De Geldmaat gevestigd aan de [straatnaam 5] te [plaats 1]

Op 15 augustus 2022 werd in een tijdsbestek van een paar minuten drie keer een geldbedrag

van [slachtoffer 1] ’ rekening gehaald.^[28]De pinner was een man met een donkere huidskleur. Hij droeg een donkere jas van het merk Nike, met een witte rits in het midden tot halverwege en een donkere broek van het merk Under Armour. Verder droeg hij een capuchon met daaronder een zwarte pet en een (zonne)bril en droeg hij donkere slippers met een rode streep.^[29]

De Geldmaat aan de [straatnaam 6] te [plaats 2]

Op 16 augustus 2022 werd binnen een paar minuten tijd, drie keer een geldbedrag van de

rekening van mevrouw [slachtoffer 1] gehaald bij de Geldmaat aan de [straatnaam 6] te

[plaats 2] . De pinner was een man met een mondkapje, een donkere capuchon^[30]en

een jas met een witte rits. De pinner heeft bij deze transacties gedurende enige tijd de

camera van de Geldmaat afgeplakt met een sticker die lijkt op het etiket van een fles Spa.^[31]

De Geldmaat aan de [straatnaam 1] te [pleegplaats 1] ( [provincie 1] )

Op 18 augustus 2022 werd een geldbedrag van €1.460,00 van [slachtoffer 1] ’ rekening gehaald

bij de Geldmaat aan de [straatnaam 1] te [pleegplaats 1] , [provincie 1] .^[32]De pinner was een negroïde man. Hij was gekleed in een zwarte broek en een zwart jack met het Nike logo, een witte rits en een capuchon. De man droeg een zwart mondkapje en een groot model bril en zwarte slippers met op de bovenkant een rode streep. In zijn linkerhand hield hij een telefoon vast. Te zien is dat de man met zijn rechterhand een etiket van een Spa-fles op de camera van de Geldmaat plaatste. Nadien is enige tijd niets meer te zien. Om 12:18 uur wordt het etiket weer verwijderd en loopt de man uit beeld.^[33]Enige momenten na deze laatste transactie wordt verdachte aangehouden met €1.460,00 in zijn zak en het bankpasje van mevrouw [slachtoffer 1] in zijn onderbroek.^[34]

Ter zitting van het hof op 16 augustus 2023 heeft verdachte bekend dat hij degene is geweest die het geld op 18 augustus 2022 heeft gepind.^[35]

De historische verkeersgegevens van de telefoon

De historische verkeersgegevens, behorende bij het IMEI nummer van de telefoon die onder verdachte in beslag werd genomen, werden vergeleken met de locaties van de geldopnames

met de pinpas van [slachtoffer 1] in de periode van 11 augustus tot en met 17 augustus 2022. Uit die vergelijking kwam naar voren dat bij alle geldopnames vanaf 11 tot en met 17 augustus 2022 met de bankpas van [slachtoffer 1] gebruik werd gemaakt van een telefoniemast in de directe nabijheid van de betreffende Geldmaten.^[36]

Ten aanzien van de feiten 3 en 4

[slachtoffer 3] (zaaksdossier 2)

Op 11 augustus 2022 heeft mevrouw [slachtoffer 3] (wonende te [pleegplaats 5] ), destijds 81 jaren oud, aangifte gedaan van fraude. Zij deelde mee dat zij op dinsdag 9 augustus 2022 om ongeveer 14:30 uur werd gebeld. De beller stelde zich voor als [persoon 3] van de [bank 1] in [gemeente 3] . [persoon 3] vertelde [slachtoffer 3] dat ene meneer [naam 4] € 1.110,00 van haar rekening probeerde te halen. De [bank 1] wilde dat voorkomen en daarom zouden nieuwe rekeningen voor [slachtoffer 3] en haar man worden geopend.^[37]Op woensdag 10 augustus 2022 tussen 09:00 uur en 12:00 uur zouden de bij die bankrekening behorende bankpassen gebracht worden. De oude bankpassen zouden worden opgehaald. [slachtoffer 3] moest de bankpassen tezamen met de bijbehorende pincodes in een afgesloten envelop doen. Vijf minuten nadat zij dat had gedaan, stond er iemand voor de deur. [slachtoffer 3] heeft de persoon die aan de deur kwam als volgt beschreven: het was een donkergekleurde, lange, magere jongen. Hij had kortgeknipt zwart haar en een gladgeschoren gezicht. Hij droeg donkere kleding zowel boven als onder. [slachtoffer 3] schatte de leeftijd van de jongen tussen de 25 en de 30 jaar oud. Hij had een pasje om zijn nek met daarop het logo van de Rijksoverheid. Op dat pasje stond de naam [persoon 1] . De jongen stelde zich ook voor met de naam [persoon 1] . Hij sprak keurig algemeen beschaafd Nederlands
.[slachtoffer 3] heeft de jongen binnengelaten in haar woning. Hij nam de envelop met daarin de pasjes en de pincodes van haar aan en vertrok weer.

Op 9 en 10 augustus 2022 werd in totaal een bedrag van €11.695,00 van de betaalrekening

van [slachtoffer 3] afgeschreven.^[38]Een bedrag van €5.965,00 werd overgemaakt naar de

[warenhuis] ten behoeve van een bestelling van dure consumptiegoederen.^[39]Reeds op 9 augustus 2022 werd er in de woonplaats van aangeefster meerdere keren bedragen opgenomen bij Geldmaten aan de [straatnaam 11] in [pleegplaats 5] en daarna op de [straatnaam 7] in [gemeente 3] .^[40]Uit de camerabeelden van de Geldmaten bleek dat de pinner telkens een negroïde man was, gekleed in een zwart jack met een Nike-embleem, een witte rits en een capuchon, een mondkapje en een bril. Verder maakte hij veelvuldig gebruik van een lichtkleurige telefoon.^[41]Op 9 augustus 2022 droeg hij zwarte schoenen met witte accenten.^[42]

Uit de historische verkeersgegevens van het IMEI nummer, behorende bij de mobiele

telefoon die onder verdachte in beslag werd genomen, bleek deze op 9 augustus 2022 eerst

gebruik te hebben gemaakt van een telefoniemast in [pleegplaats 5] en vervolgens van een

telefoniemast in [gemeente 3] .^[43]

[slachtoffer 4] (zaaksdossier 3)

Op 11 augustus 2022 heeft [slachtoffer 4] , destijds 79 jaren oud en wonende te [pleegplaats 1] ( [provincie 2] ), aangifte gedaan van fraude. Zij werd op woensdag 10 augustus 2022, omstreeks 17.00 uur, gebeld. De man die haar belde, liet weten dat hij medewerker was van de [bank 1] en sprak algemeen beschaafd Nederlands. De man deelde [slachtoffer 4] mee dat haar rekening werd gehackt door iemand uit [plaats 3] met de naam [naam 5] en vertelde haar dat de politie zou worden ingeschakeld. De man was op de hoogte van het rekeningnummer van [slachtoffer 4] .^[44]Hij liet weten dat een van zijn collega's haar bankpasje bij haar zou komen ophalen om daarmee aangifte te doen bij de politie. Terwijl [slachtoffer 4] de man nog aan de telefoon had, ging de bel. Zij heeft de man die voor de deur stond omschreven als een donker getinte man van ongeveer 30 jaren oud en ongeveer 1,80 meter lang, met een slank postuur en kort, donker haar. De man stelde zich voor als [persoon 1] en liet [slachtoffer 4] een pasje zien met een naam erop. Ook deze man sprak algemeen beschaafd Nederlands. Desgevraagd heeft [slachtoffer 4] haar bankpas aan de man gegeven en ook haar pincode.

Reeds op 10 augustus 2022 is in totaal een bedrag van € 3.000,00 van haar betaalrekening

afgeschreven. Dit bedrag werd in meerdere keren opgenomen bij Geldmaten, eerst in de woonplaats van aangeefster, namelijk aan de [straatnaam 2] te [pleegplaats 1] en daarna aan de [straatnaam 2] te [gemeente 4] .^[45]De camerabeelden van 10 augustus 2022 van deze geldmaten zijn opgevraagd en bekeken. De pinner was wederom een negroïde man die een zwart jack met witte rits en wit Nike -logo droeg. De pinner maakte gebruik van een lichtkleurige telefoon en droeg een capuchon, mondkapje en een groot model bril.^[46]

Uit de historische verkeersgegevens van het IMEI nummer behorende bij de mobiele

telefoon die onder verdachte in beslag genomen werd, bleek dat de telefoon op 10 augustus 2022 omstreeks 18.11 uur gebruik maakte van een telefoniemast in de directe

omgeving van het adres van [slachtoffer 4] . Ook is gebleken dat het IMEI nummer gebruikmaakte van een telefoniemast in de directe omgeving van de Geldmaat aan de [straatnaam 2] te [pleegplaats 1] , op het moment dat daar de pintransacties plaatsvonden.^[47]

[slachtoffer 8] (zaaksdossier 4)

Mevrouw [slachtoffer 8] , destijds 79 jaren oud en wonende te [gemeente 3] , deed op 9 augustus 2022 aangifte van fraude. Zij had twee rekeningen bij de [bank 1] , te weten een spaarrekening en een betaalrekening. Op vrijdag 5 augustus 2022 omstreeks 14.15 uur werd de mobiele telefoon van haar man gebeld door een anoniem telefoonnummer. Hij nam de telefoon op en sprak met een man die zich voorstelde als de heer [persoon 1] van de [bank 1] . De man vertelde hem dat er verdachte transacties hadden plaatsgevonden en hij adviseerde om hun bankrekening blokkeren. Een andere medewerker van de bank, de heer [slachtoffer 5] , zou al onderweg zijn naar hun woning om hun beider bankpassen op te halen. Vrij kort daarna, rond 14.30 uur, werd er aangebeld. Er stond een vrij grote negroïde man voor de deur met een lengte van ongeveer 1,90 meter en een slank postuur. [slachtoffer 8] heeft de bankpassen (het hof begrijpt: van haar en haar man) aan de man afgegeven. De man, die zich had voorgesteld als [slachtoffer 5] , nam de passen aan en liep de woning in. De man van aangeefster [slachtoffer 8] had [persoon 1] op dat moment nog aan de telefoon.^[48][slachtoffer 5] nam de mobiele telefoon van haar man over en verrichtte enkele handelingen in de bankaccount op de iPad van [slachtoffer 8] . De app stond nog open. Daarna verliet [slachtoffer 5] de woning van [slachtoffer 8] .^[49]

Op 5 augustus 2022 werd een bedrag van € 4.300,00 euro overgemaakt van de spaarrekening naar de lopende rekening van [slachtoffer 8] . Op diezelfde dag werd rond 14:30 uur bij de Geldmaat aan de [straatnaam 7] te [gemeente 3] in enkele minuten tijd drie keer geld opgenomen tot een totaalbedrag van € 4.250,00.^[50]De pinner was een negroïde man, die een zwart jack met capuchon en een witte rits en een wit Nike-embleem droeg. Ook droeg hij een mondkapje en een groot model bril en maakte hij gebruik van een lichtkleurige Apple telefoon.^[51]

[slachtoffer 5] (zaaksdossier 5)

Op 9 augustus 2022 deed mevrouw [slachtoffer 5] , destijds tachtig jaar oud, aangifte van fraude. Zij was diezelfde dag thuis aan de [adres] te [gemeente 3] en werd gebeld op haar huistelefoon. De man die zij sprak, stelde zich voor als de heer [persoon 3] , werkzaam bij de [bank 2] , en vertelde [slachtoffer 5] dat er in [plaats 3] geld van haar rekening was afgehaald. Hij sprak Nederlands zonder accent. Iemand anders zou gebruik hebben gemaakt van de bankrekening van [slachtoffer 5] . Haar bankpas zou worden opgehaald door een andere medewerker, de heer [persoon 1] , die toevallig in de buurt van haar woning was. Terwijl [slachtoffer 5] nog met [persoon 3] aan de telefoon was, ging haar deurbel. De man stelde zich voor als [persoon 1] en die naam stond ook op de kaart die hij bij zich had. [slachtoffer 5] heeft [persoon 1] beschreven als een man van ongeveer dertig jaar oud.^[52][slachtoffer 5] hoorde [persoon 1] zeggen dat hij haar bankpas kwam ophalen en zij gaf hem haar bankpas. [persoon 3] had tegen [slachtoffer 5] gezegd dat de volgende ochtend een nieuwe pas bij haar zou worden bezorgd.^[53]

Op 9 augustus 2022 werd een bedrag van € 500,00 van de rekening van mevrouw [slachtoffer 5]

werd opgenomen bij een Geldmaat in [gemeente 3] . Op 10 augustus 2022 werd nogmaals

€ 500,00 opgenomen bij een Geldmaat in [gemeente 6] .^[54]De pinner was in beide gevallen een

man met een donkere huidskleur. Hij droeg een donkere jas met daarop een Nike-teken en

een witte rits tot halverwege de borst, hij had een capuchon op zijn hoofd en droeg een

mondkapje en een (zonne)bril op zijn gezicht. Ook had hij een Apple telefoon in zijn hand.^[55]

Op de beelden van de Geldmaat in [gemeente 3] is ook nog te zien dat de pinner zwarte

schoenen met een witte rand/zool droeg en dat op zijn broek ter hoogte van zijn rechterbovenbeen het merkteken van Under Armor (het hof begrijpt: Under Armour) stond.^[56]

[slachtoffer 6] (zaaksdossier 6)

Op 16 augustus 2022 heeft de heer [slachtoffer 6] , destijds 83 jaren oud en wonende te [gemeente 4] , aangifte gedaan van fraude. Hij werd op maandag 15 augustus 2022 omstreeks 14:00 uur gebeld op zijn huistelefoon. De man die hij sprak stelde zich voor als [persoon 3] van de [bank 2] . [slachtoffer 6] verklaarde dat de man had gezegd dat in [plaats 3] een geldbedrag van zijn rekening was gehaald. De man sprak Nederlands zonder accent. Iemand anders zou gebruik hebben gemaakt van de rekening van [slachtoffer 6] . [persoon 3] liet [slachtoffer 6] weten dat zijn bankpas daarom zou worden opgehaald en deelde hem mee dat de heer [persoon 1] binnen een half uur bij hem zou zijn. Terwijl [slachtoffer 6] [persoon 3] nog aan de telefoon had, kwam de heer [persoon 1] aan de deur. Dat was om ongeveer 15:00 uur. De man had een kaartje met een bedrijfslogo en zijn naam, [persoon 1] , op zijn jas.^[57][persoon 1] deelde [slachtoffer 6] mee dat hij diens bankpas kwam ophalen en [slachtoffer 6] gaf de man zijn bankpas. Aan de telefoon zei de heer [persoon 3] dat [slachtoffer 6] zijn pincode moest inspreken op een bandje. Dat heeft hij gedaan. Vervolgens liet de heer [persoon 3] [slachtoffer 6] weten dat de volgende ochtend een nieuwe bankpas zou worden bezorgd.

Op 15 augustus 2022 werd twee keer een bedrag van €500,00 van zijn rekening

gehaald. Dat gebeurde bij een Geldmaat aan de [straatnaam 2] 1 te [gemeente 4] .^[58]De camerabeelden hiervan werden opgevraagd en daaruit bleek het volgende. De pinner was

een man met een zwarte jas van het merk Nike met een witte rits aan de voorzijde. Hij had de capuchon van de Nike jas over het hoofd en droeg een bril en een mondkapje.^[59]Hij had een telefoon in zijn hand en droeg zwarte schoenen met witte zolen.^[60]

Uit de historische verkeersgegevens is gebleken dat het IMEI nummer van de telefoon die

verdachte bij zijn aanhouding bij zich had, op 15 augustus 2022 gebruik heeft gemaakt van

een mast in zowel de directe omgeving van de woning van [slachtoffer 6] alsmede de directe

omgeving van de Geldmaat aan de [straatnaam 2] te [gemeente 4] waar de beide hiervoor genoemde pintransacties werden verricht.^[61]

[slachtoffer 7] (zaaksdossier 7)

Mevrouw [slachtoffer 7] (hierna: [slachtoffer 7] ), destijds 74 jaren oud en wonende te [pleegplaats 4] , heeft op 4 augustus 2022 aangifte gedaan van fraude. Zij werd op woensdag 3 augustus 2022 gebeld op haar huistelefoon. Zij nam op en sprak met een man die zich voordeed als een medewerker van de [bank 1] . De man deelde [slachtoffer 7] mee dat iemand vanuit [plaats 3] probeerde geld van haar rekening te halen en vroeg haar naar een aantal gegevens, waaronder haar pincode. [slachtoffer 7] heeft de man haar pincode gegeven. De man vertelde [slachtoffer 7] vervolgens dat er iemand bij haar langs zou komen om haar bankpas op te halen en dat er de volgende dag iemand zou langskomen met een nieuwe pas. Na ongeveer tien minuten werd er aangebeld en vervolgens kwam iemand via de achterkant de woning binnen. Vanwege het feit dat [slachtoffer 7] slecht ter been was, had zij een bordje bij de voordeur hangen waarop stond dat mensen achterom moesten komen. De man die had aangebeld kwam de woning binnen.^[62]De man controleerde de mobiele telefoon en de tablet op valse apps. Daarna gaf [slachtoffer 7] hem haar bankpas en vertrok hij.^[63]

Op woensdag 3 augustus 2022 werden omstreeks 17:30 uur twee bedragen van de

bankrekening van [slachtoffer 7] gehaald tot een totaal van €2.700,00. Dat gebeurde aan de [straatnaam 8] te [pleegplaats 4] .^[64]De camerabeelden van de pinautomaat aan de [straatnaam 8] werden opgevraagd en uitgekeken. De pinner was een man met een donkere gelaatskleur, gekleed in een zwarte trainingsbroek, zwarte Nike jas met wit logo op de linkerborst en witte ritssluiting en zwarte schoenen met witte zolen. De man droeg een pet met een wit merkteken van Under Armour, had een witte mobiele telefoon in zijn hand en droeg een capuchon, een mondkapje en een groot model bril.^[65]

Uit de historische verkeersgegevens van het IMEI nummer, behorende bij de onder verdachte in beslag genomen Apple iPhone^[66], is gebleken dat op 3 augustus 2022 gebruik werd gemaakt van een telefoniemast gelegen aan de [straatnaam 9] te [pleegplaats 4] .

Onderzoek van de politie heeft uitgewezen dat de locatie van de mast zich op 1,3 kilometer

afstand bevindt van de [straatnaam 10] te [pleegplaats 4] , waar [slachtoffer 7] woonachtig is.

Ook is gebleken dat de locatie van de mast zich bevindt op een afstand van drie kilometer van de locatie van de Geldmaat, waar de pintransacties hebben plaatsgevonden.^[67]

[slachtoffer 2] (zaaksdossier 8)

Mevrouw [slachtoffer 2] , destijds 78 jaren oud, heeft op 3 juni 2021 aangifte gedaan van fraude. Zij werd op woensdag 2 juni 2021, omstreeks 12:07 uur, gebeld door een anoniem telefoonnummer. De man die zij aan de lijn kreeg, stelde zich voor als de heer [persoon 4] van de [bank 3] . De man liet [slachtoffer 2] weten dat er een aanvraag klaarstond om een bedrag van €2.100,00 van haar rekening over te maken naar ene heer [naam 5] . De rekening van [slachtoffer 2] zou gehackt zijn.^[68][persoon 4] zou de rekening blokkeren. Er zou een nieuwe rekening worden geopend en [slachtoffer 2] zou een nieuwe bankpas ontvangen. [persoon 4] vroeg [slachtoffer 2] vervolgens om haar bankpas en haar identifier van de [bank 3] in een envelop te doen. Deze zouden dan worden opgehaald door een andere medewerker van [bank 3] , de heer [persoon 5] . Kort nadat [persoon 4] dat had gezegd, ging de bel. Voor de deur stond een man die zich voorstelde als [persoon 5] . Hij had een kaartje bij zich van de [bank 3] . [slachtoffer 2] heeft de man binnengelaten. Hij pakte haar identifier en ging achter de laptop zitten die [slachtoffer 2] op verzoek van [persoon 4] had opgestart. [slachtoffer 2] heeft de pincode ingevoerd in de identifier en gaf hem terug aan [persoon 5] . Daarna heeft hij haar bankpassen en de identifier in de envelop gestopt en wilde hij vertrekken. Voordat hij vertrok heeft [slachtoffer 2] de man een glas water aangeboden. De man dronk het glas leeg en zette het op de kop in de gootsteen. Daarna vertrok hij. [persoon 4] vroeg [slachtoffer 2] toen telefonisch om na de pieptoon haar pincode in te spreken en dat heeft zij gedaan. [persoon 4] deelde [slachtoffer 2] mee dat zij de volgende dag nieuwe bankpassen zou ontvangen en beëindigde het gesprek.

Later bleek er een bedrag van ongeveer €6.000,- van haar betaalrekening te zijn opgenomen. [slachtoffer 2] heeft het glas, waaruit de man die haar bankpas heeft meegenomen heeft gedronken,

in plastic verpakt.^[69]Dit glas is door de politie inbeslaggenomen^[70]en onderzocht op DNA-sporen.^[71]Het DNA-profiel dat werd aangetroffen op het glas leverde een match op met het DNA-profiel van verdachte.^[72]

Verdachte heeft op 16 augustus 2023 ter terechtzitting van het hof verklaard dat hij op 2 juni 2021 bij [slachtoffer 2] thuis is geweest en haar pinpas heeft opgehaald.^[73]

Oordeel van het hof en interpretatie van de bewijsmiddelen

Het hof kan zich in overwegende mate vinden in de door de rechtbank gebezigde bewijsmiddelen zoals hierboven opgenomen en aangevuld en de bewijsoverwegingen van de rechtbank en neemt deze tevens grotendeels over, zoals hieronder is opgenomen en aangepast.

De modus operandi

Het hof overweegt dat uit de vastgestelde feiten en omstandigheden kan worden

geconcludeerd dat in alle gevallen sprake is van een soortgelijke modus operandi. Steeds

werden oudere personen gebeld door iemand die zich voordeed als een bankmedewerker. In

de meeste gevallen stelde deze man zich voor als [persoon 3] . In alle gevallen werd aan het slachtoffer verteld dat het niet langer veilig zou zijn om de huidige bankrekening te

behouden, zij het niet in die exacte bewoordingen, en in een aantal gevallen werd daarbij

vermeld dat ene [naam 5] , [naam 4] of [naam 5] of een onbenoemd persoon uit [plaats 3] geld van de rekening van aangever had overgemaakt of wilde overmaken. Vervolgens werd meegedeeld dat een medewerker van de bank de bankpassen van de aangevers zou komen ophalen en kort daarna kwam in alle gevallen een man bij de woning van de aangevers. In de meeste gevallen stelde die man zich voor als [persoon 1] . De man die aan de deur kwam, nam in alle gevallen de bankpassen mee en in een aantal gevallen ook de pincodes. In andere gevallen liet de persoon die zich voordeed als de heer [persoon 3] de aangevers hun pincodes telefonisch inspreken. Nadat de pinpassen en pincodes werden afgegeven, werd in de meeste gevallen vrij snel geld opgenomen bij een Geldmaat in de buurt.

De betrokkenheid van verdachte

Het hof heeft de overtuiging dat het steeds verdachte is geweest die de hierboven weergegeven pintransacties heeft uitgevoerd. Het hof stelt vast dat verdachte bij zijn aanhouding voldeed aan het volgende signalement: een man met een donkere huidskleur, een donkere jas met een wit Nike teken op de borst, een halve witte rits op de borst en aan elke zijde een witte diagonale rits boven de heup, een zwarte pet van het merk Under Armour, een donkere broek met op het bovenbeen het logo van Under Armour, een bril en donkere slippers met een rode en groene streep bovenop. Het signalement van de pinner, dat op alle hierboven beschreven beelden grotendeels met elkaar overeenkomt, komt tevens overeen met het signalement van verdachte bij zijn aanhouding. De pinner werd ook toen omschreven als een man met een donkere huidskleur, een opvallend(e) (grote) bril, een zwarte jas van het merk Nike met opvallende witte accenten, waaronder een opvallende witte rits tot op de borst en slippers met rode strepen. Een aantal keren droeg de pinner donkere sportschoenen met witte zolen, gebruikte hij een (lichtkleurige) telefoon tijdens het pinnen en in sommige gevallen plakte hij de camera van de Geldmaat af met het etiket van een fles van het merk Spa. Het hof is van oordeel dat deze kenmerken voldoende specifiek zijn om te kunnen concluderen dat het steeds verdachte was die in beeld kwam, te meer omdat deze kenmerken in grote lijnen overeenkomen met het uiterlijk van verdachte bij zijn aanhouding op 18 augustus 2022.

Daarnaast volgt uit de opgevraagde historische telefoongegevens dat de telefoon, die verdachte bij zich had bij zijn aanhouding, tijdens een groot deel van de pintransacties in de buurt was van de betreffende Geldmaten.

Ter zitting van het hof heeft verdachte verklaard dat hij slechts één keer heeft gepind, namelijk op 18 augustus 2022, kort voor zijn aanhouding en dat de kleding die hij droeg niet zijn kleding was, maar dat die hem in verband met de uit te voeren pintransactie was verstrekt. Tevens heeft hij verklaard dat de telefoon die hij toen bij zich had, niet zijn telefoon was en dat hij de telefoon had meegekregen om een foto van de geldautomaat te maken. Het zou het enige moment zijn dat hij de beschikking had over die telefoon.

Het hof acht deze verklaring van verdachte ongeloofwaardig. Verdachte heeft zich tot aan de zitting van het hof op zijn zwijgrecht beroepen en pas op de zitting van het hof van 16 augustus 2023 heeft hij slechts datgene bekend waarvoor al veel bewijs bestond. Als het zo zou zijn dat verdachte slechts betrokken zou zijn bij één pintransactie en slechts eenmalig gebruik zou hebben gemaakt van de telefoon, is niet te begrijpen dat verdachte (die zich al lange tijd in voorlopige hechtenis bevindt) zich zo lang op zijn zwijgrecht heeft beroepen.

Het standpunt van de verdediging, dat verdachte niet aan de gebruikte kleding kan worden geïdentificeerd en dat geen betekenis kan worden toegekend aan de historische telefoongegevens in verband met de betrokkenheid van verdachte, wordt dus door het hof verworpen. Daarbij komt dat het bij de beschrijvingen van de pinner in casu gaat om een combinatie van specifieke elementen, waarbij in het bijzonder de huidskleur, de specifieke jas, slippers en opvallende bril terugkomen. Het moge zo zijn dat een organisatie meer pinners kan inzetten, dat betekent niet dat deze ook identiek worden aangekleed en hetzelfde schoeisel aan krijgen. Voorts staat vast dat verdachte in de woning van mevrouw [slachtoffer 2] is geweest om haar bankpassen op te halen. Verdachte heeft dit ter zitting van het hof bekend, waarschijnlijk omdat hiervoor al sterk bewijs was; er was namelijk DNA van verdachte gevonden op het glas waar de zogenaamde bankmedewerker uit had gedronken. Gelet op hetgeen de andere aangevers hebben verklaard over het signalement van de bankmedewerker in combinatie met andere gegevens, zou het kunnen dat verdachte bij alle of een (groot) aantal andere aangevers binnen is geweest om de bankpassen op te halen. In de telefoon die bij verdachte tijdens zijn aanhouding is aangetroffen, zaten de adresgegevens van verschillende aangevers. Daarnaast is het verdachte die als eerste gebruik maakt van de bankpassen, kort nadat die passen door de aangevers zijn afgegeven. Bovendien bestaat dat eerste gebruik eruit dat er wordt gepind in de omgeving van de woningen van aangevers. Voor zover het niet verdachte zelf is geweest die de bankpassen bij aangevers heeft opgehaald, heeft hij nauw en bewust samengewerkt met degene die dat wel deed, nu verdachte kennelijk in de directe omgeving verkeerde zodat hij zo snel mogelijk met de door oplichting verkregen pinpassen kon pinnen.

Medeplegen

Voor medeplegen is vereist dat sprake is van een voldoende nauwe en bewuste

samenwerking met de medeverdachte of medeverdachten, gericht op het voltooien van het

delict, waarbij verdachte een wezenlijke bijdrage moet hebben geleverd.

Het hof is van oordeel dat verdachte zich, samen met de personen die in het dossier

bekend zijn geworden als “ [naam 3] ” en “ [naam 1] ”, schuldig heeft gemaakt aan het

ontfutselen van bankpassen en identificerende gegevens zoals pincodes van de slachtoffers

[slachtoffer 1] , [slachtoffer 3] , [slachtoffer 4] , [slachtoffer 8] , [slachtoffer 5] , [slachtoffer 6] , [slachtoffer 7] en [slachtoffer 2] ,

om zich hun banktegoeden te kunnen toe-eigenen. Het hof overweegt dat uit de

gegevens die in de telefoon van verdachte werden aangetroffen, blijkt dat verdachte in

overleg met “ [naam 3] ” en “ [naam 1] ” heeft gehandeld, waarbij “ [naam 3] ” waarschijnlijk

degene is geweest die de slachtoffers belde en zich voordeed als bankmedewerker. Verdachte of een mededader met wie hij nauw samenwerkte is degene geweest die naar de woning van de slachtoffers is gegaan om de bankpassen op te halen en in alle gevallen heeft verdachte geld van de rekening van de aangevers gehaald met gebruikmaking van hun bankpassen en pincodes, terwijl “ [naam 1] ” zich in de buurt van de geldautomaat bevond.

Verdachte heeft naar het oordeel van het hof, gelet op het hiervoor overwogene, in alle gevallen een wezenlijke bijdrage geleverd. Het hof is dan ook van oordeel dat ten aanzien van de vier tenlastegelegde feiten sprake is geweest van medeplegen.

Conclusie

Gelet op de specifieke modus operandi, de overeenkomende verklaringen van de aangevers,

de historische verkeersgegevens van de telefoon die verdachte gebruikte, in samenhang met

de camerabeelden van de verschillende Geldmaten en de overige onderzoeksbevindingen

komt het hof tot bewezenverklaring van de onder 1, 2, 3 en 4 ten laste gelegde feiten.

Bewezenverklaring

Door wettige bewijsmiddelen, waarbij de inhoud van elk bewijsmiddel -ook in onderdelen- slechts wordt gebezigd tot het bewijs van dat tenlastegelegde feit waarop het blijkens de inhoud kennelijk betrekking heeft, en waarin zijn vervat de redengevende feiten en omstandigheden waarop de bewezenverklaring steunt, acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het onder 1, 2, 3 en 4 tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande, dat:

hij op
een of meertijdstip
(pen
)in of omstreeks de periode van 11 augustus 2022 tot en met 18 augustus 2022
te [pleegplaats 1] , gemeente [pleegplaats 1] ( [provincie 1] ), althansin Nederland,

tezamen en in vereniging met een of meer anderen,
althans alleen,

een hoeveelheid geld, te weten
(in totaal
)ongeveer € 75.675,--
althans in ieder geval ongeveer € 1.460,--, in elk geval enig goed,

dat/die
geheel of ten deleaan [slachtoffer 1] ,
in elk geval aan een andertoebehoorde
(n) dan aan verdachte en/of zijn mededader(s)

heeft/hebben weggenomen met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, terwijl verdachte en
/ofzijn mededader
(s
)zich de toegang tot de plaats van het misdrijf
heeft/hebben verschaft en
/ofdie weg te nemen hoeveelheid geld voornoemd

onder
zijn/hun bereik
heeft/hebben gebracht door middel van een valse sleutel, te weten een bankpas op naam van [slachtoffer 1]
(met bijbehorende pincode
), in elk geval een sleutel tot het gebruik waarvan verdachte en/of zijn mededader(s) niet gerechtigd was/waren;

hij op
een of meertijdstippen in
of omstreeksde periode van 11 augustus 2022 tot en met 18 augustus 2022
te [pleegplaats 2] , gemeente [gemeente 2] , althansin Nederland,

tezamen en in vereniging met een of meer anderen,
althans alleen,

met het oogmerk om zich en
/ofeen ander wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en
/ofvan een valse hoedanigheid en
/ofdoor listige kunstgrepen en
/ofdoor een samenweefsel van verdichtsels,

[slachtoffer 1] heeft bewogen tot de afgifte van enig goed
en/of het verlenen van een diensten
/ofhet ter beschikking stellen van gegevens, te weten het afgeven van haar bankpas en
/ofhaar pincode
(s) en/of inloggegevens voor internetbankieren en/of toegangscode(s) en/of voor haar Ipad en/of telefoon,door

- die [slachtoffer 1] te bellen en zich voor te doen als een bankmedewerker en
/of

- die [slachtoffer 1] (zakelijk weergegeven) te vertellen dat zij gebruik moest gaan maken van bankrekeningnummer [rekeningnummer 1] en
/of

- die [slachtoffer 1] te vertellen dat het bestaande rekeningnummer van die [slachtoffer 1] dan zou komen te vervallen en
/of

- die [slachtoffer 1] te vertellen dat zij voor het ongemak dan het hele jaar geen bankkosten meer in rekening gebracht zou krijgen en
/of

- zich naar de woning van die [slachtoffer 1] te begeven en
/of

- bij die [slachtoffer 1] aan te bellen en
/of

- zich aan de deur voor te doen als [bankmedewerker]
[persoon 1]en
/of

- de woning te betreden
en/of

- die [slachtoffer 1] te vragen naar haar pincode(s) en/of haar wachtwoord/toegangscode voor internetbankieren en/of

-
die [slachtoffer 1] te vragen naar haar Ipad en/of telefoon en/of inloggegevens voor die Ipad en/of telefoon en/ofop de iPad van die [slachtoffer 1] te kijken met als reden 'of alles nog veilig was';

hij op
een of meertijdstip
(pen
)in
of omstreeksde periode van 2 juni 2021 tot en met 19 augustus 2022
te [pleegplaats 3] en/of [pleegplaats 5] gemeente [gemeente 2] en/of [gemeente 3] en/of [pleegplaats 1] ( [provincie 2] ), gemeente [gemeente 2] en/of [gemeente 4] , gemeente [gemeente 2] en/of [pleegplaats 4] en/of [gemeente 6] , althansin Nederland,

tezamen en in vereniging met een of meer anderen,
althans alleen,

een of meerbedragen van
(in totaal
)€ 6000,- euro, en
/of€ 11.695,- en
/of€ 3.000,- en
/of€ 4.250,- en
/of (meermalen
)€1000,- en
/of2700,-,
althans (telkens) een hoeveelheid geld, in elk geval enig goed,

dat/die
geheel of ten deleaan
(respectievelijk
)[slachtoffer 2] en
/of[slachtoffer 3] en
/of[slachtoffer 4] en
/of[slachtoffer 8] en
/of[slachtoffer 5] en
/of[slachtoffer 6] en
/of[slachtoffer 7] toebehoorde
(n
),
in elk geval aan een ander dan aan verdachte en/of zijn mededader(s) toebehoorde(n),

heeft weggenomen met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, terwijl verdachte en
/ofzijn mededader
(s
)zich de toegang tot de plaats van het misdrijf
heeft/hebben verschaft en
/ofdie hoeveelhe
(i)d
(en
)weg te nemen geld onder
zijn/haar/hun bereik
heeft/hebben gebracht door middel van
(een)valse sleutel
(s
),

te weten
(een)bankpas
(sen
)op naam van [slachtoffer 2] en
/of[slachtoffer 3] en
/of[slachtoffer 4] en
/of[slachtoffer 8] en
/of[slachtoffer 5] en
/of[slachtoffer 6] en
/of[slachtoffer 7]
(met bijbehorende pincode
(s
)), in elk geval (een) sleutel(s) tot het gebruik waarvan hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) niet gerechtigd was/waren;

hij op
een of meertijdstippen in
of omstreeksde periode van 2 juni 2021 tot en met 18 augustus 2022
te [pleegplaats 3] en/of [pleegplaats 4] en/of [pleegplaats 5] , gemeente [gemeente 2] en/of [gemeente 3] en/of [pleegplaats 1] ( [provincie 2] ), gemeente [gemeente 2] en/of [gemeente 4] , gemeente [gemeente 2] , althansin Nederland,

tezamen en in vereniging met een of meer anderen,
althans alleen,

met het oogmerk om zich en
/ofeen ander wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en
/ofvan een valse hoedanigheid en/of door listige kunstgrepen en
/ofdoor een samenweefsel van verdichtsels,

[slachtoffer 2] en
/of[slachtoffer 3] en
/of[slachtoffer 4] en
/of[slachtoffer 8] en
/of[slachtoffer 5] en
/of[slachtoffer 6] en
/of[slachtoffer 7]

heeft/hebben bewogen tot de afgifte van enig goed
en/of het verlenen van een diensten
/ofhet ter beschikking stellen van gegevens, te weten het afgeven van zijn/haar bankpas
(sen
)en
/ofzijn/haar pincode
(s
) en/of inloggegevens voor internetbankieren en/of toegangscode(s) en/of zijn/haar Ipad en/of telefoon,door
(telkens
)

- voornoemde [slachtoffer 2] en
/of[slachtoffer 3] en
/of[slachtoffer 4] en
/of[slachtoffer 8] en
/of[slachtoffer 5] en
/of[slachtoffer 6] en
/of[slachtoffer 7] te bellen en zich voor te doen als een bankmedewerker en
/of

- voornoemde [slachtoffer 2] en
/of[slachtoffer 3] en
/of[slachtoffer 4] en
/of[slachtoffer 8] en
/of[slachtoffer 5] en
/of[slachtoffer 6] en
/of[slachtoffer 7] te vertellen (zakelijk weergegeven) dat de bank wilde dat hij/zij in de toekomst veilig gebruik kon blijven van de bankrekening, doch dat dit alleen kon als die slachtoffer
(s
)zijn/haar bankrekeningnummer zou wijzigen en/of

- voornoemde [slachtoffer 2] en
/of[slachtoffer 3] en
/of[slachtoffer 4] en
/of[slachtoffer 8] en
/of[slachtoffer 5] en
/of[slachtoffer 6] en
/of[slachtoffer 7] te vragen naar zijn/haar pincode(s)
en/of zijn/haar wachtwoord/toegangscode voor internetbankierenen
/of zijn/[slachtoffer 2] ’ identifier en
/of

- voornoemde
[slachtoffer 2] en/of [slachtoffer 3] en/of [slachtoffer 4] en/of[slachtoffer 8]
en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6]en
/of[slachtoffer 7] te vragen naar zijn/haar iPad en/of telefoon
en/of inloggegevens voor die Ipad en/of telefoon en/of

- zich naar de woning van voornoemde [slachtoffer 2] en
/of[slachtoffer 3] en
/of[slachtoffer 4] en
/of[slachtoffer 8] en
/of[slachtoffer 5] en
/of[slachtoffer 6] en
/of[slachtoffer 7] te begeven en
/of

- aan te bellen en
/of

- zich aan de deur voor te doen als bankmedewerker
en/of de koerieren
/of

- een toegangscode/controlecode te noemen en/of

- de woning te betreden.

Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard, zodat deze daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Strafbaarheid van het bewezenverklaarde

Het onder 1 bewezenverklaarde levert op:

diefstal door twee of meer verenigde personen, waarbij de schuldige het weg te nemen goed onder zijn bereik heeft gebracht door middel van valse sleutels.

Het onder 2 bewezenverklaarde levert op:

medeplegen van oplichting.

Het onder 3 bewezenverklaarde levert op:

diefstal door twee of meer verenigde personen, waarbij de schuldige het weg te nemen goed onder zijn bereik heeft gebracht door middel van valse sleutels, meermalen gepleegd.

Het onder 4 bewezenverklaarde levert op:

medeplegen van oplichting, meermalen gepleegd.

Strafbaarheid van de verdachte

Verdachte is strafbaar aangezien geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die verdachte niet strafbaar zou doen zijn.

Oplegging van straf

Standpunt van het openbaar ministerie

De advocaat-generaal heeft een gevangenisstraf van vierentwintig maanden waarvan zes voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaren en als bijzondere voorwaarden een meldplicht, ambulante behandelverplichting en gedragsinterventie gevorderd.

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft bepleit om bij de strafoplegging in strafmatigende zin rekening te houden met de beperkte rol van verdachte in het geheel van de feiten, dat hij de ernst van de feiten inziet, dat verdachte een zoontje heeft voor wie hij wil zorgen en om vooral waarde te hechten aan de strafdoelen resocialisatie en speciale preventie.

Oordeel van het hof

De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.

Verdachte heeft zich met zijn mededader(s) schuldig gemaakt aan oplichting en diefstal ten opzichte van acht slachtoffers. Door zich samen met zijn medeverdachte(n) voor te doen als bankmedewerkers, zijn ze in de woningen van de doorgaans bejaarde tot hoogbejaarde slachtoffers geweest en hebben ze hen op doortrapte wijze bankpassen en pincodes weten te ontfutselen. Daarmee heeft verdachte keer op keer aanzienlijke geldbedragen gepind. Verdachte is slechts uit geweest op snel en veel geld verdienen zonder enig oog te hebben voor andermans eigendomsrecht en nog belangrijker, hun veiligheidsgevoel. Dergelijke oplichtingspraktijken, waarbij ouderen in hun eigen huis op een dergelijk brutale wijze worden bedonderd, komen veelvuldig voor en hebben een grote maatschappelijke impact, waardoor ouderen zich thuis niet meer veilig voelen en geen vertrouwen meer hebben in het (digitale) financiële verkeer.

Het hof houdt ten nadele van verdachte rekening met het uittreksel uit de Justitiële Documentatie van 6 juli 2023. Daaruit blijkt dat verdachte inmiddels onherroepelijk is veroordeeld voor een diefstal gepleegd in 2019, een poging oplichting en identiteitsfraude, beide gepleegd in 2021 en dat hij kennelijk niet heeft geleerd van deze eerdere veroordelingen.

Het hof neemt ook het reclasseringsadvies van 4 april 2023 in aanmerking. Alhoewel verdachte spijt lijkt te hebben van zijn gedrag en hij zich in de penitentiaire inrichting goed en gemotiveerd gedraagt, schat de reclassering zijn recidiverisico in als gemiddeld tot hoog in en lijkt er sprake te zijn van een patroon aangaande ‘snel’ geld verdienen. De reclassering adviseert een (deels) voorwaardelijke straf met oplegging van bijzondere voorwaarden.

Het hof benadrukt met de hierna te noemen strafoplegging het belang van speciale en generale preventie. Verdachte lijkt de neiging te hebben om belang te hechten aan zijn eigen financiële gewin en daarmee geen oog te hebben voor anderen. Alhoewel verdachte voorzichtig te kennen heeft gegeven zich daar bewust(er) van te zijn, acht het hof het van groot belang dat hij zich in de toekomst verre houdt van dergelijke feiten. Daarnaast wil het hof duidelijk maken dat het afgelopen moet zijn met deze gewiekste vorm van oplichting en diefstal, waarbij het gehele financiële verkeer wordt ontwricht door wantrouwen jegens het digitale betaalsysteem te creëren, terwijl de oudere generatie sowieso al de grootste moeite heeft om de digitale ontwikkelingen bij te houden. Dat maakt deze feiten en verdachtes bijdrage daaraan dermate ernstig, dat alleen een gevangenisstraf van aanzienlijke duur passend is. Het hof weegt tevens in strafverzwarende zin mee dat het acht slachtoffers betreft en dat er grote bedragen zijn gestolen.

Alles afwegende acht het hof een gevangenisstraf van vierentwintig maanden, waarvan zes maanden voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaren, passend en geboden. Verdachte is echter ook gebaat bij begeleiding zodra hij terugkeert in de maatschappij, om herhaling van zulke feiten te voorkomen. Daarom legt het hof als bijzondere voorwaarden een meldplicht, ambulante diagnostiek en behandeling en ambulante begeleiding op.

Tenuitvoerlegging van de op te leggen gevangenisstraf zal volledig plaatsvinden binnen de penitentiaire inrichting, tot het moment dat de verdachte in aanmerking komt voor deelname aan een penitentiair programma, als bedoeld in artikel 4 Penitentiaire beginselenwet, dan wel de regeling van voorwaardelijke invrijheidstelling, als bedoeld in artikel 6:2:10 Wetboek van Strafvordering, aan de orde is.

Verbeurdverklaring telefoon

Het onder 1, 2, 3 en 4 tenlastegelegde en bewezenverklaarde is begaan met behulp van het hierna te noemen inbeslaggenomen en niet teruggegeven voorwerp. Via deze telefoon is namelijk gezocht naar de adressen van de slachtoffers en zijn de bankgegevens van de slachtoffers doorgegeven. De telefoon behoort de verdachte toe. Die zal daarom worden verbeurd verklaard. Het hof heeft hierbij rekening gehouden met de draagkracht van verdachte.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

Het hof heeft gelet op de artikelen 14a, 14b, 14c, 33, 33a, 47, 57, 63, 311 en 326 van het Wetboek van Strafrecht.

Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij golden ten tijde van het bewezenverklaarde.

BESLISSING

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het onder 1, 2, 3 en 4 tenlastegelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart het onder 1, 2, 3 en 4 bewezenverklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.

Veroordeelt de verdachte tot een
gevangenisstrafvoor de duur van
24 (vierentwintig) maanden.

Bepaalt dat een gedeelte van de gevangenisstraf, groot
6 (zes) maanden, niet ten uitvoer zal worden gelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten omdat de verdachte zich voor het einde van een proeftijd van
3 (drie) jarenaan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt of de verdachte gedurende de proeftijd van 3 (drie) jaren ten behoeve van het vaststellen van zijn/haar identiteit geen medewerking heeft verleend aan het nemen van een of meer vingerafdrukken of geen identiteitsbewijs als bedoeld in artikel 1 van de Wet op de identificatieplicht ter inzage heeft aangeboden of geen medewerking heeft verleend aan het reclasseringstoezicht, bedoeld in artikel 14c van het Wetboek van Strafrecht, de medewerking aan huisbezoeken en het zich melden bij de reclasseringsinstelling zo vaak en zolang als de reclasseringsinstelling dit noodzakelijk acht daaronder begrepen, dan wel de hierna te noemen bijzondere voorwaarde(n) niet heeft nageleefd.

Stelt als bijzondere voorwaarde dat de verdachte zich binnen 5 dagen na het ingaan van de proeftijd meldt bij reclassering Leger des Heils [locatie] , te [plaats 2] . Verdachte blijft zich melden op afspraken met de reclassering, zo vaak en zolang de reclassering dat nodig vindt.

Stelt als bijzondere voorwaarde dat de verdachte werkt mee aan diagnostiek en laat zich, indien dat nodig wordt geacht door de reclassering, behandelen door GGZ NHN (forensische polikliniek GGZ) of een soortgelijke zorgverlener, te bepalen door de reclassering. De behandeling duurt de gehele proeftijd of zoveel korter als de reclassering nodig vindt. Verdachte houdt zich aan de huisregels en de aanwijzingen die de zorgverlener geeft voor de behandeling.

Stelt als bijzondere voorwaarde dat de verdachte zich laat begeleiden, indien de reclassering dit nodig acht, door het Leger des Heils of een soortgelijke zorgverlener, te bepalen door de reclassering. De ambulante begeleiding loopt door de gehele proeftijd of zoveel korter als de reclassering nodig vindt. Verdachte houdt zich aan de huisregels en de aanwijzingen die de zorgverlener geeft voor de begeleiding.

Geeft opdracht aan de reclassering tot het houden van toezicht op de naleving van voormelde bijzondere voorwaarden en de verdachte ten behoeve daarvan te begeleiden.

Beveelt dat de tijd die door de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in enige in artikel 27, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht bedoelde vorm van voorarrest is doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.

Verklaart verbeurd het in beslag genomen, nog niet teruggegeven voorwerp, te weten:

1 STK telefoontoestel, goednummer PL0600-2022377897-G2803962, merk Apple.

Aldus gewezen door

mr. J.D. den Hartog, voorzitter,

mr. M.L.H.E. Roessingh-Bakels en mr. O .G. Schuur, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr. R.H.P. Kats, griffier,

en op 30 augustus 2023 ter openbare terechtzitting uitgesproken.

Proces-verbaal van het in dezelfde zaak voorgevallene ter openbare terechtzitting van het gerechtshof van 30 augustus 2023.

Tegenwoordig:

mr. O .G. Schuur, voorzitter,

mr. P.M. van der Spek, advocaat-generaal,

mr. E.R. Koster-Nieuwenhuis, griffier.

De voorzitter doet de zaak uitroepen.

De verdachte is niet in de zaal van de terechtzitting aanwezig.

De voorzitter spreekt het arrest uit.

Waarvan is opgemaakt dit proces-verbaal, dat door de voorzitter en de griffier is vastgesteld en ondertekend.

ECLI:NL:GHARL:2023:7876

Oplichting en diefstal bij ouderen door zich voor te doen als bankmedewerker

Uitspraak

[verdachte] ,

Het hoger beroep

Onderzoek van de zaak

Het vonnis waarvan beroep

De tenlastelegging

Overwegingen met betrekking tot het bewijs

Bewezenverklaring

Strafbaarheid van het bewezenverklaarde

Strafbaarheid van de verdachte

Oplegging van straf

Verbeurdverklaring telefoon

Toepasselijke wettelijke voorschriften

BESLISSING

Voetnoten