Uitspraak
GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN
locatie Arnhem, afdeling civiel
zaaknummer gerechtshof 200.332.512
zaaknummer rechtbank Gelderland 392412
arrest in het incident en in de hoofdzaak van 5 december 2023
in de zaak van
Big Machinery B.V.,
die is gevestigd in Velddriel, gemeente Maasdriel,
die hoger beroep heeft ingesteld
en bij de rechtbank optrad als gedaagde
hierna Big Machinery te noemen
advocaat: mr. R.P.G. Schelvis
tegen
[geïntimeerde] Cargo transport By Light Trucks LLC,
die is gevestigd te Dubai (Verenigde Arabisch Emiraten),
die bij de rechtbank optrad als eiseres
hierna Light Trucks te noemen
niet verschenen.
1.Het geding in eerste aanleg
Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar de inhoud van de vonnissen van 16 februari 2022 (in het incident), 30 maart 2022 (in het incident), 8 juni 2022 (bepaling mondelinge behandeling), 16 november 2022, 1 maart 2023 en 30 augustus 2023 (eindvonnis) die de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem, heeft gewezen.
2.Het verloop van het geding in hoger beroep
2.1
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding in hoger beroep d.d. 13 september 2023,
- de memorie van grieven, tevens incident ex artikel 351 Rv,
- het op 26 september 2023 verleende verstek.
3.Kern van de zaak en de beslissing
3.1
Big Machinery heeft aan Light Trucks een kraan van het merk Tadano verkocht die in Dubai is afgeleverd. Volgens Light Trucks betrof het een namaakmodel (counterfeit) en zij heeft de koopovereenkomst ontbonden. De rechtbank heeft geoordeeld dat Light Trucks dat terecht heeft gedaan en Big Machinery veroordeeld om het aankoopbedrag van $ 74.000 terug te betalen. Big Machinery vindt dat onterecht, ook omdat de kraan inmiddels total loss is. Het hof is het met de rechtbank eens en bekrachtigt de vonnissen.
3.2
Hierna legt het hof zijn oordeel uit.
4.Het oordeel van het hof
Inleiding
4.1
Light Trucks verhuurt hijskranen en Big Machinery verkoopt onder meer tweedehands hijskranen. Op internet heeft Big Machinery een hijskraan onder de merknaam Tadano met typenummer GT750E aangeboden. Dit typenummer is ook vermeld op het merkplaatje op de kraan. Verder heeft de kraan een serienummer van zes cijfers (622186).
4.2
In augustus 2020 heeft Light Trucks de kraan gekocht voor een bedrag van $ 74.000. Op 24 oktober 2020 is de kraan geleverd aan Light Trucks in Dubai. Vervolgens heeft Light Trucks de kraan laten inspecteren en repareren en in januari 2021 heeft Light Trucks gereclameerd over gebreken. In maart 2021 ontving Light Trucks bericht van Tadano LTD International Service Group dat het serienummer bij een ander model hoorde en dat de machine op basis van de foto’s geen Tadano was. Vervolgens heeft Light Trucks bij brief van 16 april 2021 de koopovereenkomst ontbonden.
4.3
Bij de rechtbank heeft Light Trucks terugbetaling van de koopsom gevorderd en schadevergoeding. Omdat Big Machinery betwistte dat de kraan een counterfeit was, heeft de rechtbank Light Trucks bewijs van haar stelling opgedragen. De rechtbank vond dat het bewijs was geleverd en heeft vervolgens de terugbetaling van de koopsom toegewezen maar de schadevergoeding afgewezen. Big Machinery wil met haar hoger beroep bereiken dat het hof de vordering tot terugbetaling alsnog afwijst en dat Light Trucks terugbetaalt wat al is betaald. Verder wil zij in het incident dat het hof de uitgesproken uitvoerbaarheidsverklaring van het eindvonnis schorst totdat het arrest van het hof in kracht van gewijsde is gegaan.
4.4
Het hof zal eerst zijn bevoegdheid vaststellen, dan de inhoudelijke argumenten van Big Machinery bespreken en tot slot ingaan op de vordering in het incident.
Bevoegdheid en toepasselijk recht
4.5
Omdat deze zaak een internationaal karakter heeft, moet het hof onderzoeken of hem rechtsmacht toekomt. Net als de rechtbank concludeert het hof dat dat zo is op basis van artikel 2 Rv. De rechtbank heeft in het vonnis van 16 november 2022 verder vastgesteld dat Nederlands recht met uitsluiting van het Weens Koopverdrag van toepassing is op basis van de algemene voorwaarden van Big Machinery en daar moet het hof ook van uitgaan.
In de hoofdzaak
Namaak Tadano
4.6
Op basis van het geleverde bewijs bij de rechtbank komt ook het hof tot het oordeel dat de kraan geen echte Tadano is. Het hof sluit zich aan bij het tussenvonnis van 1 maart 2023 en het eindvonnis van 30 augustus 2023 van de rechtbank en hecht ook de meeste waarde aan productie 23 van Light Trucks, waarin verschillende verklaringen over en foto’s van de kraan zijn opgenomen die allemaal tot dezelfde conclusie leiden (kort gezegd: het typenummer hoort bij een ander model en het serienummer is gekoppeld aan een loader crane/autolaadkraan, bouwjaar en model komen niet overeen). Het feit dat de verkochte kraan namaak bleek, komt voor risico van Big Machinery als verkoper van de kraan. Daarbij is niet relevant of Big Machinery zelf wist dat de kraan namaak was. De verkoop van de kraan op basis van “as is - where is” brengt ook niet mee dat Light Trucks niet mocht verwachten dat de als Tadano kraan gepresenteerde en verkochte kraan een Tadano kraan was. Die uitleg strekt te ver. Het hof sluit zich aan bij het oordeel van de rechtbank in het tussenvonnis van 16 november 2022 onder 4.26. Omdat de kraan geen authentieke Tadano was, voldeed de kraan niet aan wat Light Trucks mocht verwachten. Big Machinery is dus tekortgeschoten, waardoor Light Trucks gerechtigd was om de koopovereenkomst te ontbinden.
4.7
Big Machinery doet in hoger beroep een beroep op de tenzij-clausule [1] met verschillende argumenten en wil dat het hof de ontbinding alsnog niet gerechtvaardigd oordeelt. Het hof zal deze argumenten hierna bespreken.
Geringe tekortkoming, het merk deed er niet toe
4.8
Het hof passeert het betoog dat het merk er niet toe deed voor Light Trucks. Volgens Big Machinery is Tadano een degelijk middenklasse merk als Nissan of Mitsubishi bij auto’s [2] . Op basis van een bekend merk mocht Light Trucks redelijkerwijs verwachtingen hebben van de kwaliteit en eigenschappen van de tweedehands kraan. Dat Light Trucks geen belang had bij een tweedehandskraan met de eigenschappen en kwaliteiten van het merk Tadano en slechts een willekeurige kraan wilde kopen, heeft Big Machinery niet feitelijk toegelicht en is ook niet aannemelijk. Light Trucks heeft in de procedure juist aangevoerd dat het merk voor haar wel van belang was. De redelijke verwachting van Light Trucks heeft Big Machinery niet kunnen waarmaken omdat de kraan namaak is en dat vindt het hof geen geringe tekortkoming.
4.9
Het hof begrijpt dat kranen van het merk Tadano in Japan en in China worden gefabriceerd. Big Machinery heeft geopperd dat de kraan wellicht een originele Chinese Tadano kraan is, en daarmee toch voldoet aan de omschrijving op internet. Het hof gaat daar niet in mee. Uit de bewijsstukken van Light Trucks volgt dat Japanse serienummers bestaan uit zes cijfers, net als het serienummer op deze kraan. Het nummer 622186 staat niet alleen op het typeplaatje, maar is ook gestanst in het chassis. Een Chinees serienummer bestaat uit vijf cijfers [3] . Het type plaatje van Chinese Tadano kranen ziet er ook nog eens heel anders uit volgens de verklaringen in productie 23.
De ernst van de gevolgen van de ontbinding rechtvaardigen de ontbinding niet
4.1
Het hof begrijpt dat Big Machinery ook een beroep doet op de tenzij-regel in de zin dat de gevolgen van de ontbinding te verstrekkend zijn om de ontbinding te rechtvaardigen. In september 2023 is haar namelijk gebleken dat de kraan als schroot (total loss) op een werf in Dubai staat nadat de kraan betrokken is geweest bij een ongeval. Daardoor kan Light Trucks de kraan niet meer in de oorspronkelijke staat terugleveren en niet aan haar ongedaanmakingsverbintenissen voldoen. Big Machinery wijst er verder op dat zij moeilijk haar recht kan halen met een wederpartij uit Dubai.
4.11
Het hof verwerpt dit betoog. De grondslag van de ontbinding en de verplichting die daaruit voortvloeit, zien op de levering van een namaakkraan en die ernstige tekortkoming rechtvaardigt in beginsel volledige ontbinding en volledige terugbetaling van het aankoopbedrag. Big Machinery heeft in deze procedure geen vordering in reconventie ingesteld, ook niet onder de voorwaarde dat de ontbinding zou standhouden en Light Trucks aan een ongedaanmakingsverbintenis moest voldoen. Dat komt voor haar risico. Ook is voor haar risico dat zij niet eerder is ingegaan op het aanbod van Light Trucks van april 2021 om de kraan terug te geven op kosten van Big Machinery. Dit is geen reden om de ontbinding niet rechtvaardig te oordelen of de ongedaanmakingsverbintenis van Big Machinery alsnog af te wijzen.
4.12
De omstandigheid dat het voor Big Machinery lastig is om te procederen tegen een wederpartij in Dubai moet als onderdeel van haar bedrijfsvoering ook voor haar rekening blijven. Als een bedrijf zoals Big Machinery internationaal handelt in tweedehands kranen, in dit geval met een bedrijf uit de Verenigde Arabische Emiraten, bestaat nu eenmaal de kans dat procedures en verhaalsmogelijkheden lastiger zijn.
4.13
Verder constateert het hof op basis van dossier het volgende: bij vonnis van 16 november 2022 is Light Trucks toegelaten te bewijzen dat de kraan een counterfeit (namaakmodel) was. Daarvoor wist Big Machinery echter al dat dat zo was, door de e-mail van 5 oktober 2021 van [naam1] , servicecoördinator van Tadano Nederland B.V. [4] Uit die e-mail blijkt zonneklaar dat het serienummer en typeplaatje niet kloppen. Daarna heeft Big Machinery in mei 2022 haar conclusie van antwoord genomen maar deze wetenschap verzwegen. De bewijslevering was niet nodig geweest als Big Machinery in haar conclusie had meegedeeld wat haar inmiddels bekend was geworden uit eigen onderzoek naar de kraan.
4.14
Light Trucks heeft na het vonnis van 16 november 2022 bewijsstukken in het geding gebracht, waaronder de e-mail van [naam1] aan Big Machinery. Die bewijsstukken heeft Big Machinery weer gemotiveerd betwist. De rechtbank heeft toen bij vonnis van 1 maart 2023 Light Trucks toegelaten aanvullend te bewijzen dat de kraan een namaakmodel was. Pas bij vonnis van 30 augustus 2023 heeft de rechtbank vastgesteld dat de kraan inderdaad een namaakmodel was. Er is dus een vertraging in de afdoening van de zaak opgetreden omdat Big Machinery tegen beter weten in bleef betwisten dat de kraan een namaakmodel was.
4.15
Na het eindvonnis is de heer [naam2] namens Big Machinery in september 2023 naar Dubai gegaan om de kraan op te halen. Toen hij de kraan zag, bleek de kraan ernstig beschadigd door een ongeval. Big Machinery suggereert nu dat Light Trucks de rechtbank heeft voorgelogen en (nep)bewijsstukken in het geding heeft gebracht terwijl de kraan was betrokken bij een ongeval. Dat ziet het hof anders.
4.16
Bij de akte van 14 december 2022 van Light Trucks zit productie 23 waarin foto’s staan die zijn genomen op 4 augustus 2022 [5] en die behoren bij een onderzoeksrapport van 16 augustus 2022, dus lange tijd nadat Big Machinery al op de hoogte was gesteld dat de kraan namaak was. Op die foto’s zijn de forse beschadigingen die [naam2] in september 2023 heeft gezien, niet aanwezig. De kraan moet daarom na augustus 2022 zijn beschadigd en nadat Light Trucks toegelaten was tot bewijslevering. Het ongeval heeft dus plaatsgevonden nadat Big Machinery zelf al wist dat de kraan namaak was.
4.17
Weliswaar moet Light Trucks ervoor zorgen dat de zaak intact blijft als zij er rekening mee moet houden dat zij de zaak moet terugleveren na ontbinding [6] , maar als Big Machinery na de e-mail van [naam1] van 5 oktober 2021 maar in elk geval vóór het vonnis van 16 november 2022 openheid van zaken had gegeven, had de afwikkeling van de ontbonden koop veel eerder kunnen plaatsvinden en was het ongeval wellicht helemaal niet gebeurd. Deze feiten en omstandigheden brengen mee dat de omstandigheid dat de kraan nu total loss is, onvoldoende is om de ontbinding niet te rechtvaardigen vanwege de gevolgen daarvan voor Big Machinery.
Ontbinding is naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar
4.18
Big Machinery voert aan dat de ontbinding onaanvaardbaar is omdat Light Trucks niet aan haar ongedaanmakingsverbintenis kan voldoen. Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen faalt ook dat betoog. Big Machinery heeft geen andere of nieuwe feiten en omstandigheden gesteld dan hiervoor al zijn beoordeeld.
4.19
Voor zover Big Machinery een beroep op opschorting heeft gedaan, komt haar dit beroep op grond van wat het hof onder 4.13 tot en met 4.17 heeft overwogen niet toe.
Buitengerechtelijke incassokosten niet verschuldigd
4.2
Volgens Big Machinery is de rechtbank ten onrechte voorbijgegaan aan haar verweer tegen de buitengerechtelijke incassokosten, die de rechtbank tot een bedrag van € 1.655,60 heeft toegewezen. Het verweer slaagt. Naar het oordeel van het hof heeft Light Trucks onvoldoende gesteld en onderbouwd dat zij buitengerechtelijke kosten heeft gemaakt die meer omvatten dan een enkele (eventueel herhaalde) aanmaning, het enkel doen van een (niet aanvaard) schikkingsvoorstel, het inwinnen van eenvoudige inlichtingen of het op gebruikelijke wijze samenstellen van het dossier. In het dossier bevinden zich slechts (twee) brieven waarin Big Machinery wordt gesommeerd. Het hof zal deze vordering alsnog afwijzen.
4.21
Big Machinery was in eerste aanleg in de proceskosten veroordeeld. Ook daartegen komt zij op in hoger beroep, waarbij zij ervan uitgaat alsnog in het gelijk te worden gesteld. Nu dat overwegend niet het geval is, blijft ook de proceskostenveroordeling in stand.
Het incident tot schorsing van de uitvoerbaar bij voorraadverklaring
4.22
Aan haar vordering tot schorsing van de executie van het vonnis (en haar beroep op opschorting van haar ongedaanmakingsverbintenis) legt Big Machinery ten grondslag dat het voor haar na de terugbetaling van de koopsom, moeilijk is om het geld terug te krijgen als zij alsnog in het gelijk wordt gesteld. Verder wijst zij erop dat Light Trucks niet aan haar ongedaanmakingsverbintenis kan voldoen.
4.23
Als uitgangspunt geldt dat de beslissing uitvoerbaar bij voorraad is, zeker als dat de betaling van een geldsom betreft zoals in deze zaak. De omstandigheden die Big Machinery aanvoert heeft het hof hiervoor besproken en komen (deels) voor haar eigen risico. Er zijn daarom onvoldoende aanknopingspunten om de belangenafweging in het voordeel van Big Machinery te laten uitvallen.
4.24
De door Big Machinery gedane bewijsaanbiedingen passeert het hof, omdat de te bewijzen aangeboden feiten en omstandigheden, indien bewezen, niet tot een andere conclusie kunnen leiden.
De conclusie
4.25
Het hoger beroep slaagt niet, behalve op het onderdeel van de buitengerechtelijke incassokosten. Omdat Big Machinery grotendeels in het ongelijk zal worden gesteld, zal het hof haar tot betaling van de proceskosten in hoger beroep veroordelen.
5.De beslissing
Het hof
in de hoofdzaak
bekrachtigt de vonnissen van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem van
16 november 2022, 1 maart 2023 en 30 augustus 2023, behalve wat de veroordeling onder 3.2. in het eindvonnis van 30 augustus 2023 betreft, vernietigt deze beslissing en
16 november 2022, 1 maart 2023 en 30 augustus 2023, behalve wat de veroordeling onder 3.2. in het eindvonnis van 30 augustus 2023 betreft, vernietigt deze beslissing en
wijst de vordering tot betaling van € 1.655,60 aan buitengerechtelijke incassokosten, vermeerderd met wettelijke rente, alsnog af;
veroordeelt Light Trucks tot terugbetaling van al wat Big Machinery aan buitengerechtelijke incassokosten naar aanleiding van het eindvonnis aan Light Trucks heeft betaald, vermeerderd met wettelijke rente vanaf de dag van die betaling tot de dag van terugbetaling;
veroordeelt Big Machinery tot betaling van de proceskosten van het hoger beroep van Light Trucks, vastgesteld op nihil;
verklaart dit arrest ten aanzien van de daarin vervatte veroordelingen uitvoerbaar bij voorraad;
wijst af wat verder is gevorderd;
in het incident
wijst de vordering in het incident af;
veroordeelt Big Machinery tot betaling van de proceskosten van het incident van Light Trucks, vastgesteld op nihil.
Dit arrest is gewezen door mrs. Th.C.M. Willemse, M. Schoemaker en J.C.J. Luijten, en is door de rolraadsheer in tegenwoordigheid van de griffier in het openbaar uitgesproken op 5 december 2023.