Uitspraak
Afdeling strafrecht
Parketnummer: 21-000518-21
Uitspraak d.d.: 15 november 2022
TEGENSPRAAK
Arrestvan de meervoudige kamer voor strafzaken van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem, gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem, van 20 januari 2021 met parketnummer 05-881008-19 in de strafzaak tegen
[voor- en achternamen verdachte],
geboren op [geboortedatum verdachte] 1989 in [geboorteplaats verdachte] ,
wonende aan de [woonplaats verdachte] .
Het hoger beroep
De officier van justitie heeft tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.
Onderzoek van de zaak
Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van het hof van 18 oktober 2022 en 15 november 2022 (op welke dag het onderzoek is gesloten en dit arrest is uitgesproken) en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422 van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.
Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal. Deze vordering is na voorlezing aan het hof overgelegd.
Het hof heeft voorts kennisgenomen van hetgeen door verdachte en zijn raadsman, mr. Y. Bouchikhi, naar voren is gebracht.
Het vonnis waarvan beroep
De rechtbank heeft verdachte integraal vrijgesproken van het tenlastegelegde.
Het hof zal het vonnis waarvan beroep om proceseconomische redenen vernietigen en daarom opnieuw rechtdoen.
De tenlastelegging
Aan verdachte is – na toewijzing van een vordering tot nadere omschrijving van de tenlastelegging ter terechtzitting in eerste aanleg – zakelijk weergegeven tenlastegelegd dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan:
Primair
een poging tot afpersing van de directeuren van [naam slachtoffer] en/of het bedrijf, in vereniging gepleegd;
Subsidiair
de medeplichtigheid aan een poging tot afpersing van de directeuren van [naam slachtoffer] en/of het bedrijf, in vereniging gepleegd;
Meer subsidiair
het medeplegen van een poging tot opzetheling dan wel schuldheling met
betrekking tot een geldbedrag.
De kern van het verwijt aan verdachte betreft – in alle varianten, zo begrijpt het hof de tenlastelegging – dat verdachte ten behoeve van de afpersing of het bemachtigen van het geldbedrag een bitcoinadres heeft geregeld en verstrekt en dat dit bitcoinadres aan [naam slachtoffer] is gestuurd.
De volledige tekst van de tenlastelegging is opgenomen in de aan dit arrest gehechte bijlage I.
Standpunten
De advocaat-generaal heeft zich op het standpunt gesteld dat het subsidiair tenlastegelegde wettig en overtuigend kan worden bewezenverklaard. Daarbij heeft hij – zakelijk weergegeven – aangevoerd dat uit de WhatsApp-correspondentie die verdachte in de periode 1 juni 2019 tot en met 3 juni 2019 heeft gehad met medeverdachte [naam medeverdachte 1] (hierna: [naam medeverdachte 1] ) – die volgens de advocaat-generaal moet worden aangemerkt als de afperser – kan en moet worden afgeleid dat deze betrekking heeft op het regelen van een bitcoinadres door verdachte. Verder moet uit deze correspondentie worden afgeleid dat verdachte en [naam medeverdachte 1] elkaar hebben ontmoet in de avond van 2 juni 2019 en dat het niet anders kan dan dat verdachte het bitcoinadres daarbij aan [naam medeverdachte 1] heeft verstrekt. Verdachte heeft volgens de advocaat-generaal geen aannemelijk alternatief scenario gegeven voor de belastende elementen die uit de WhatsApp-correspondentie blijken.
De verdediging heeft zich – in de kern – op het standpunt gesteld dat de beslissing van de rechtbank moet worden bevestigd. Daartoe is aangevoerd dat niet vastgesteld kan worden dat verdachte het bitcoinadres heeft verstrekt en, voor zover zulks al zou worden aangenomen, opzet op het gronddelict afpersing niet kan worden bewezen.
Het oordeel van het hof
Uit het dossier blijkt dat [naam slachtoffer] is afgeperst door één of meer anderen. Er zijn in dat verband meerdere bedreigende sms-berichten verstuurd en er is – na een mislukte geldoverdracht in [plaats geldoverdracht] in de nacht van 29 op 30 mei 2019 – via diverse sms-berichten in de periode 1 juni tot en met 3 juni 2019 een nieuwe poging gewaagd om een geldbedrag van [naam slachtoffer] te ontvangen maar dan in bitcoins. De afperser heeft daarvoor op 3 juni 2019 om 09:53 uur per sms-bericht een bitcoinadres aan [naam slachtoffer] gestuurd.
Van dit bitcoinadres is vast te stellen dat verdachte het op 2 juni 2019 om 16:26 uur via WhatsApp heeft ontvangen van [naam betrokkene] . Verder is vast te stellen dat dit bitcoinadres sinds oktober 2018 bestaat en dat er tot het moment dat het bitcoinadres is gedeeld met [naam slachtoffer] , nooit een transactie heeft plaatsgevonden op het bitcoinadres. De inhoud van de communicatie tussen verdachte en [naam medeverdachte 1] bevat aanwijzingen die erop kunnen duiden dat hun communicatie verband houdt met het regelen en mogelijk verstrekken van een bitcoinadres. Uit het dossier blijkt evenwel niet zonder meer dat verdachte en [naam medeverdachte 1] elkaar daadwerkelijk hebben ontmoet. Volgens de advocaat-generaal moet een fysieke ontmoeting worden afgeleid uit de WhatsApp-berichten tussen verdachte en [naam medeverdachte 1] op 2 juni 2019 rond 17:48 uur, nu in die berichten wordt gesproken over het elkaar ontmoeten in de buurt van Hilversum. De partner van verdachte heeft evenwel verklaard dat zij die middag met verdachte in Tiel was en dat ze daarna samen rechtstreeks van Tiel naar [woonplaats schoonmoeder verdachte] zijn gegaan, waarna zij de hele avond bij de schoonmoeder van verdachte hebben verbleven. De schoonmoeder van verdachte heeft dit ook bevestigd. Uit zendmastgegevens blijkt dat de telefoon van de partner van verdachte die middag ook van hun woonplaats [woonplaats verdachte] via Tiel richting [woonplaats schoonmoeder verdachte] heeft bewogen. De telefoon van verdachte straalt die middag niet aan in Tiel, maar ‘springt’ van hun woonplaats [woonplaats verdachte] via Vianen naar achtereenvolgend Houten en [woonplaats schoonmoeder verdachte] .
Hoewel opmerkelijk is dat uit de zendmastgegevens van de telefoon van verdachte blijkt dat verdachtes telefoon om 17:45 uur gedurende 10.558 seconden een internetverbinding zou hebben gemaakt met een mast in Houten, waarna zijn telefoon pas weer rond 20:41 uur verbinding maakt met een zendmast in [woonplaats schoonmoeder verdachte] , volgt daaruit niet dat verdachte zich in die tijdspanne in Hilversum bevond zoals via de WhatsApp was afgesproken met [naam medeverdachte 1] . Enig ander ondersteunend bewijs op basis waarvan het hof buiten redelijke twijfel kan vaststellen dat verdachte en [naam medeverdachte 1] elkaar hebben ontmoet ontbreekt.
Het hof is daarom – anders dan de advocaat-generaal – van oordeel dat uit de WhatsApp-correspondentie tussen verdachte en [naam medeverdachte 1] niet kan worden afgeleid dat zij elkaar hebben ontmoet en dat om die reden ook niet buiten redelijke twijfel kan worden vastgesteld dat verdachte aan [naam medeverdachte 1] een bitcoinadres heeft verstrekt. Met de rechtbank is het hof van oordeel dat voor zover al vastgesteld zou worden dat verdachte het bitcoinadres zou hebben verstrekt, uit het dossier voorts niet kan worden afgeleid dat verdachte op dat moment wist of had moeten vermoeden dat het bitcoinadres voor de afpersing van [naam slachtoffer] zou worden gebruikt.
Het hof heeft daarmee uit het onderzoek ter terechtzitting niet door de inhoud van wettige bewijsmiddelen de overtuiging bekomen dat verdachte het primair en subsidiair en meer subsidiair tenlastegelegde heeft begaan, zodat verdachte daarvan behoort te worden vrijgesproken.
BESLISSING
Het hof:
Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:
Verklaart niet bewezen dat de verdachte het primair en subsidiair en meer subsidiair tenlastegelegde heeft begaan en spreekt de verdachte daarvan vrij.
Aldus gewezen door
mr. M. Keppels, voorzitter,
mr. A. van Maanen en mr. C.H. Zuur, raadsheren,
in tegenwoordigheid van mr. R. van Maaren, griffier,
en op 15 november 2022 ter openbare terechtzitting uitgesproken.
Bijlage I:
Aan verdachte is – na toewijzing van een vordering tot nadere omschrijving van de tenlastelegging ter terechtzitting in eerste aanleg – tenlastegelegd dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan:
Primair
hij in of omstreeks de periode 26 mei 2019 tot en met 5 juni 2019 op de openbare weg te Zaltbommel en/of te Hilversum en/of Naarden en/of Duivendrecht en/of Laren en/of Muiderberg en/of Amsterdam en/of Diemen en/of Utrecht en/of Bussum en/of Pijnacker en/of Houten en/of Vianen en/of elders in Nederland, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,
ter uitvoering van het door verdachte en/of zijn mededader(s) voorgenomen misdrijf om met het oogmerk om zich en/of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door geweld en/of bedreiging met geweld [naam slachtoffer] en/of [naam slachtoffer] en/of [naam slachtoffer] te dwingen tot de afgifte van een geldbedrag van 1,2 miljoen euro, althans 150.000 euro en/of (ongeveer) 1,5 miljoen euro aan Bitcoins, in ieder geval een (groot) geldbedrag en/of Bitcoins, althans enig goed, dat geheel of ten dele aan die [naam slachtoffer] en/of [naam slachtoffer] en/of [naam slachtoffer] , in elk geval aan (een) ander(en) toebehoorde,
- aan [naam slachtoffer] de volgende sms-berichten heeft gezonden:
op of omstreeks 26 mei 2019:
"BESTE [naam slachtoffer] , BIJ DEZE LATEN WIJ JOU WETEN DAT WE JOU EN BEN PERSOONLIJK AANSPRAKELIJK STELLEN VOOR HET VERLIES VAN ONZE HANDEL. JULLIE KRIJGEN EEN BOETE VAN 1,2 MILJOEN EURO. WIJ WETEN INMIDDELS VEEL OVER JULLIE FAMILIE. JE KRIJGT 3 DAGEN DE TIJD OM TE BESLISSEN. ALS ER NIET BETAALD WORDT ZULLEN WIJ OP KORTE TERMIJN EEN WILLEKEURIGE MEDEWERKER VAN [naam slachtoffer] LIQUIDEREN. NA ELKE AANSLAG VERHOGEN WE DE BOETE MET l50 DUIZEND EURO. INDIEN WIJ MERKEN DAT JE DE POLITIE INLICHT ZULLEN WE DAT MET EXTREEM GEWELD BEANTWOORDEN. WIJ HEBBEN EEN HELE LANGE ADEM, EN DE POLITIE ZAL JE NIET EEUWIG BEWAKEN. DIT TOESTEL WORDT OM 18.50 VERNIETIGD. WOENSDAGAVOND SMSEN WIJ JOU MET EEN ANDER NR EN DAN KAN JE JULLIE BESLISSING SMSEN"; en/of
op of omstreeks 29 mei 2019 en/of 30 mei 2019:
JE HEBT 18MIN OM PER SMS TE REAGEREN. GA JE BETALEN?; en/of
BETAAL JE?; en/of
MORGEN KRIJG JE VERDERE INSTRUCTIES. DIT TOESTEL WORDT NU VERNIETIGD; en/of
MORGEN BENADER IK JE; en/of
jullie betalen 150 duizend en wij gebruiken eenmalg jullie route voor 900kilo. hebben we een deal?; en/of
8min dan gaat dit toestel uit; en/of
als je ons naait, zet je het leven van je dochter in, bellen gaat niet; en/of
kom het geld morgen naar amsterdam brengen , akkoord?; en/of
morgen, ik stuur een junkie om het te halen; en/of
Je moet wel lang nadenken he; en/of
ik contacteer je rond 22uur dan stuur ik ze naar je toe; en/of
locatie krijg je vanavond, als ze in de val lopen lig ik er niet wakker van, maar jullie wel,; en/of
rond 23,15 staat er iemand bij de afgesproken plek; en/of
niet praten met die persoon', geld afgeven en weggaan, zij weten niet waar het geld van is; en/of
stuur mij het kenteken; en/of
jij bent niet de persoon die deze auto bracht, wie was dat?; en/of
je hebt een probleem; en/of
er is recherche; en/of
je kent de gevolgen, parkeer voor de ingang van [hotel] ; en/of
geregeld, ze zijn er met een ruim half uur; en/of
laat ze de auto nu voor [hotel] parkeren; en/of
ze gaan je bellen als ze er bijna zijn; en/of
ze kunnen er elk moment zijn; en/of
ze vertrouwen het niet dus gaat niet door vandaag; en/of
doe dat je krijgt een rekeoing waar je op mag storten morgen; en/of
op of omstreeks 1 juni 2019:
dag beste man je hebt het verpest, je gaat 1.5m betalen. je ontvangt maandag een bitcoin adres. dan heb je 3dagen om de eerste 20 bitcoins te betalen. Om; en/of
dat ik me altijd aan me woord hou zal ik je straffen voor je kunstje in zaltbommel. we hebben een leuke medewerker uitgekozen . ik hoop voor je dat het b; en/of
fijn weekend alvast; en/of
op of omstreeks 2 juni 2019:
Dit is je laatste kans en je hebt precies 10min om te reageren dan verdwijnt dit toestel in de sloot. Betaal je morgen de bitcoins ja of nee?; en/of
Je ontvangt morgen sowieso het bitcoin reknr wij stoppen onze aanslagen pas als de eerste 20 bitcoins ontvangen zijn; en/of
op of omstreeks 3 juni 2019:
Neem De Code Exact Over Inclusief Hoofdletters Die Je In Het Volgende Smsje Krijgt; en/of 3LcLP6K4DDSRJFWVGenD8mV4gN5K2J8a6T; en/of
Ik Dump zo Dit Toestel. Zorg Dat Ik Uiterlijk Woensdag 20bitcoin Heb In Dat Account; en/of
We Nemen Vanaf Nu Ook Geen Contact Meer Op Totdat Je De Eerste Betaling Gedaan Hebt, Na Woensdag Krijg Je De eerste Aanslag Als Er Niet Betaald Is; en/of
- ( (ten behoeve van de transactie/het betalen van Bitcoins en/of een geldbedrag) voornoemd Bitcoinadres en/of een met dat Bitcoinadres corresponderende QR-code heeft geregeld en/of (vervolgens) heeft verstrekt aan (een) medeverdachte(n),
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
Subsidiair
[naam medeverdachte 1] en/of een of meer onbekend gebleven perso(o)n(en) in of omstreeks de periode 26 mei 2019 tot en met 5 juni 2019 op de openbare weg te Zaltbommel en/of te Hilversum en/of Naarden en/of Duivendrecht en/of Laren en/of Muiderberg en/of Amsterdam en/of Diemen en/of Utrecht en/of Bussum en/of elders in Nederland, in elk geval in Nederland, met elkaar, althans één van hen,
ter uitvoering van het door hen/hem/haar voorgenomen misdrijf om met het oogmerk om zich en/of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door geweld en/of bedreiging met geweld [naam slachtoffer] en/of [naam slachtoffer] en/of [naam slachtoffer] te dwingen tot de afgifte van een geldbedrag van 1,2 miljoen euro, althans 150.000 euro en/of (ongeveer) 1,5 miljoen euro aan Bitcoins, in ieder geval een (groot) geldbedrag en/of Bitcoins, althans enig goed, dat geheel of ten dele aan die [naam slachtoffer] en/of [naam slachtoffer] en/of [naam slachtoffer] , in elk geval aan (een) ander(en) toebehoorde,
- aan [naam slachtoffer] de volgende sms-berichten heeft gezonden:
op of omstreeks 26 mei 2019:
"BESTE [naam slachtoffer] , BIJ DEZE LATEN WIJ JOU WETEN DAT WE JOU EN BEN PERSOONLIJK AANSPRAKELIJK STELLEN VOOR HET VERLIES VAN ONZE HANDEL. JULLIE KRIJGEN EEN BOETE VAN 1,2 MILJOEN EURO. WIJ WETEN INMIDDELS VEEL OVER JULLIE FAMILIE. JE KRIJGT 3 DAGEN DE TIJD OM TE BESLISSEN. ALS ER NIET BETAALD WORDT ZULLEN WIJ OP KORTE TERMIJN EEN WILLEKEURIGE MEDEWERKER VAN [naam slachtoffer] LIQUIDEREN. NA ELKE AANSLAG VERHOGEN WE DE BOETE MET l50 DUIZEND EURO. INDIEN WIJ MERKEN DAT JE DE POLITIE INLICHT ZULLEN WE DAT MET EXTREEM GEWELD BEANTWOORDEN. WIJ HEBBEN EEN HELE LANGE ADEM, EN DE POLITIE ZAL JE NIET EEUWIG BEWAKEN. DIT TOESTEL WORDT OM 18.50 VERNIETIGD. WOENSDAGAVOND SMSEN WIJ JOU MET EEN ANDER NR EN DAN KAN JE JULLIE BESLISSING SMSEN"; en/of
op of omstreeks 29 mei 2019 en/of 30 mei 2019:
JE HEBT 18MIN OM PER SMS TE REAGEREN. GA JE BETALEN?; en/of
BETAAL JE?; en/of
MORGEN KRIJG JE VERDERE INSTRUCTIES. DIT TOESTEL WORDT NU VERNIETIGD; en/of
MORGEN BENADER IK JE; en/of
jullie betalen 150 duizend en wij gebruiken eenmalg jullie route voor 900kilo. hebben we een deal?; en/of
8min dan gaat dit toestel uit; en/of
als je ons naait, zet je het leven van je dochter in, bellen gaat niet; en/of
kom het geld morgen naar amsterdam brengen , akkoord?; en/of
morgen, ik stuur een junkie om het te halen; en/of
Je moet wel lang nadenken he; en/of
ik contacteer je rond 22uur dan stuur ik ze naar je toe; en/of
locatie krijg je vanavond, als ze in de val lopen lig ik er niet wakker van, maar jullie wel,; en/of
rond 23,15 staat er iemand bij de afgesproken plek; en/of
niet praten met die persoon', geld afgeven en weggaan, zij weten niet waar het geld van is; en/of
stuur mij het kenteken; en/of
jij bent niet de persoon die deze auto bracht, wie was dat?; en/of
je hebt een probleem; en/of
er is recherche; en/of
je kent de gevolgen, parkeer voor de ingang van [hotel] ; en/of
geregeld, ze zijn er met een ruim half uur; en/of
laat ze de auto nu voor [hotel] parkeren; en/of
ze gaan je bellen als ze er bijna zijn; en/of
ze kunnen er elk moment zijn; en/of
ze vertrouwen het niet dus gaat niet door vandaag; en/of
doe dat je krijgt een rekeoing waar je op mag storten morgen; en/of
op of omstreeks 1 juni 2019:
dag beste man je hebt het verpest, je gaat 1.5m betalen. je ontvangt maandag een bitcoin adres. dan heb je 3dagen om de eerste 20 bitcoins te betalen. Om; en/of
dat ik me altijd aan me woord hou zal ik je straffen voor je kunstje in zaltbommel. we hebben een leuke medewerker uitgekozen . ik hoop voor je dat het b; en/of
fijn weekend alvast; en/of
op of omstreeks 2 juni 2019:
Dit is je laatste kans en je hebt precies 10min om te reageren dan verdwijnt dit toestel in de sloot. Betaal je morgen de bitcoins ja of nee?; en/of
Je ontvangt morgen sowieso het bitcoin reknr wij stoppen onze aanslagen pas als de eerste 20 bitcoins ontvangen zijn; en/of
op of omstreeks 3 juni 2019:
Neem De Code Exact Over Inclusief Hoofdletters Die Je In Het Volgende Smsje Krijgt; en/of 3LcLP6K4DDSRJFWVGenD8mV4gN5K2J8a6T; en/of
Ik Dump zo Dit Toestel. Zorg Dat Ik Uiterlijk Woensdag 20bitcoin Heb In Dat Account; en/of
We Nemen Vanaf Nu Ook Geen Contact Meer Op Totdat Je De Eerste Betaling Gedaan Hebt, Na Woensdag Krijg Je De eerste Aanslag Als Er Niet Betaald Is; en/of
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
tot en/of bij het plegen van welk(e) misdrijf/misdrijven verdachte in of omstreeks de periode 26 mei 2019 tot en met 2 juni 2019 te Pijnacker en/of Hilversum en/of Vianen en/of Houten en/of elders in Nederland, in ieder geval in Nederland, meermalen, althans eenmaal (telkens) opzettelijk gelegenheid en/of middelen en/of inlichtingen heeft verschaft en/of opzettelijk behulpzaam is geweest, door tezamen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen
- ( (ten behoeve van de transactie/het betalen van Bitcoins en/of een geldbedrag) voornoemd Bitcoinadres en/of een met dat Bitcoinadres corresponderende QR-code te regelen en/of (vervolgens) te verstrekken aan [naam medeverdachte 1] en/of (een) medeverdachte(n);
Meer subsidiair
hij in of omstreeks de periode 26 mei 2019 tot en met 2 juni 2019, te Pijnacker en/of Hilversum en/of Vianen en/of Houten en/of elders in Nederland, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,
ter uitvoering van het door verdachte en/of zijn mededader(s) voorgenomen misdrijf om geldbedrag van 1,2 miljoen euro, althans 150.000 euro en/of (ongeveer) 1,5 miljoen euro aan Bitcoins, in ieder geval een (groot) geldbedrag en/of Bitcoins, te verwerven, voorhanden te hebben en/of over te dragen, van welk geldbedrag en/of van welke Bitcoins hij en zijn mededader(s) op dat moment wist/wisten, althans redelijkerwijs had(den) moeten vermoeden dat het (een) door misdrijf verkregen goed(eren) betrof(fen),
- ( (ten behoeve van de transactie/het betalen van Bitcoins en/of een geldbedrag) een Bitcoinadres en/of een met dat Bitcoinadres corresponderende QR-code heeft geregeld en/of (vervolgens) heeft verstrekt aan (een) medeverdachte(n),
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid.