Uitspraak
GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN
locatie Leeuwarden
afdeling civiel recht, handel
zaaknummer gerechtshof 200.296.901/01
(zaaknummer rechtbank Midden-Nederland, locatie Almere 8691891)
arrest van 30 augustus 2022
in de zaak van
1. de besloten vennootschap
Totaldent B.V.,
gevestigd te Voorschoten,
2.
[appellant2],
[appellant2],
wonende te [woonplaats1] ,
hierna:
[appellant2],
[appellant2],
appellanten,
bij de kantonrechter: gedaagden in conventie, eisers in reconventie,
hierna tezamen in enkelvoud:
Totaldent c.s.,
Totaldent c.s.,
advocaat: mr. S.K. Tuithof, die kantoor houdt te Haarlem,
tegen
de besloten vennootschap
e-Legal incasso advocaten B.V.,
gevestigd te Rotterdam,
geïntimeerde,
bij de kantonrechter: eiseres in conventie, verweerster in reconventie,
hierna:
e-Legal,
e-Legal,
advocaat: mr. L.R. Ridderbroek, die kantoor houdt te Rotterdam.
1.Het verdere verloop van de procedure in hoger beroep
Na het tussenarrest van 31 augustus 2021 heeft op 28 september 2021 een mondelinge behandeling na aanbrengen plaatsgevonden, waarvan een verslag (proces-verbaal) is opgemaakt dat zich bij de processtukken bevindt. Daarna is door Totaldent c.s. een memorie van grieven genomen. Daarop heeft e-Legal in een memorie van antwoord gereageerd. Vervolgens hebben beide partijen nog akten genomen. Ten slotte is aan het hof gevraagd arrest te wijzen.
2.De feiten van de zaak
2.1
Op 9 juni 2020 heeft Totaldent c.s. contact gehad met e-Legal met betrekking tot een
eventuele opdracht voor het leggen van conservatoir beslag.
2.2
In een e-mail van 9 juni 2020 van e-Legal aan Totaldent c.s. ter bevestiging van dit
gesprek is onder meer vermeld:
"Dank voor het telefoongesprek van zojuist. Het betreft een geschil waarbij meerdere
(rechts )personen betrokken zijn. Wij kunnen je hierin bijstaan.
Verder wens jij beslag te leggen op aandelen. Meer informatie over beslaglegging kan je
vinden op onze webpagina hierover.
Als je dat wil doorzetten, dan kan je een aanvraag doen via deze pagina (…)
Voorlopig is mijn advies om de vordering die je hebt te minimaliseren tot een heel
eenvoudige vordering zodat je eenvoudig en snel beslag kan leggen. [ .]
ALGEMENE VOORWAARDEN.- Alle werkzaamheden worden verricht uit hoofde van een
overeenkomst van opdracht met e-Legal incasso advocaten BV. Op de overeenkomst zijn (onleesbaar|)
van toepassing, die onder meer een beperking van aansprakelijkheid, een rechtskeuze voor Nederlands recht en de exclusieve bevoegdheid van de Rechtbank Rotterdam bevatten. Onze aansprakelijkheid is beperkt tot het bedrag dat in het desbetreffende geval door onze beroepsaansprakelijkheidsverzekering wordt uitbetaald, vermeerderd met het bedrag van het eigen risico onder die verzekering. "
2.3
Kort nadien heeft Totaldent c.s. conform verzoek van e-Legal aan laatstgenoemde een voorschotbetaling van € 1000,-, vermeerderd met 21% BTW, gedaan.
2.4
Op 17 juni 2020 heeft een tweede telefoongesprek tussen Totaldent c.s. en e-Legal
plaatsgevonden waarna op dezelfde dag per e-mail een opdrachtbevestiging aan Totaldent c.s. is verzonden. In de begeleidende brief is vermeld :
" Bijgesloten treft u de opdracht-bevestiging aan met het verzoek om mij te bevestigen dat u
daarmee akkoord gaat. Na ontvangst van uw akkoord, zal ik de werkzaamheden direct
voortzetten.
Met vriendelijk groet,
[naam1]
Team juridisch"
2.5
In de opdrachtbevestiging van 17 juni 2020 is onder meer vermeld:
"Betreft: bevestiging opdracht conservatoir beslag
Dossiernummer: D06207000
Behandelaar: [naam1] , team juridisch
E-mail: incasso@e-legal.nl
Datum: 17-06-2020
(…)
Kosten
Onze werkzaamheden worden op uurbasis gefactureerd. Ons basis uurtarief bedraagt € 195
exclusief 8% kantoorkosten en 21% BTW.
Het basis uurtarief kan worden verhoogd met bepaalde factoren die afhankelijk zijn van het
financiële belang van de zaak, de vereiste mate van specialisatie, de soort juridische
bijstand die wordt verleend en de eventuele spoedeisendheid. Het geldende uurtarief wordt
berekend door het basis uurtarief te vermenigvuldigen met de totaaloptelling van de
toepasselijke factoren plus 1,0 (€ 195 x (totaaloptelling factoren + 1) = geldend uurtarief).
Voor de bovenvermelde zaak geldt — behoudens spoed — een factor van 0,4. Voor meer
informatie zie artikel 5 van onze algemene voorwaarden.
(…)
Voor onze werkzaamheden is reeds een voorschot in rekening gebracht ad € 1.000,00
exclusief BTW, welk voorschot door u is voldaan. Bijgesloten treft u voor de volledigheid
nog de factuur hiervoor aan. Zoals reeds telefonisch besproken heeft het reeds in rekening
gebrachte voorschot betrekking op de bestudering van uw dossier. Voor de verder te
verrichten werkzaamheden, waaronder die voor de eventuele daadwerkelijke beslaglegging,
zal een aanvullend voorschot worden verzocht evenals — indien daadwerkelijk tot
beslaglegging zal worden overgegaan — voor de hierna genoemde kosten.
Het verschuldigde griffierecht is afhankelijk van de juridische hoedanigheid van de
beslaglegger en bedraagt € 304 (tarief natuurlijke personen/eenmanszaken als
beslaglegger), dan wel € 656 (tarief rechtspersonen/overige als beslaglegger) (onbelast;
tarief 2020). De hoogte van de deurwaarderskosten is afhankelijk van het aantal en de soort
beslagen. De actuele deurwaarderskosten zijn vermeld op onze website (zie https://elegal.
nl/deurwaarder). De deurwaarderskosten kunnen hoger zijn indien er meerdere
verweerders zijn of van de verweerder geen vaste woon- of verblijfplaats bekend is of de
verweerder niet in Nederland woonachtig/gevestigd is. "
2.6
In artikel 5 van de Algemene voorwaarden is het volgende bepaald:
“5. Honorarium en facturering
5.1.
Tenzij schriftelijk uitdrukkelijk anders is overeengekomen wordt het honorarium
vastgesteld op basis van de bestede uren vermenigvuldigd niet het overeengekomen, of bij
gebreke daarvan het gebruikelijke uurtarief. Het gebruikelijke uurtarief bedraagt €195
(basis uurtarief).
5.2.
Een overeengekomen of gebruikelijk uurtarief betreft een basis uurtarief. Het basis
uurtarief kan worden verhoogd met bepaalde factoren die afhankelijk zijn van het financiële
belang van de zaak, de vereiste mate van specialisatie, de soort juridische bijstand die
wordt verleend en de eventuele spoedeisendheid. Het geldende uurtarief wordt berekend
door het basis uurtarief te vermenigvuldigen met de totaaloptelling van de toepasselijke
factoren plus 1,0 (€ 195 x(totaaloptelling factoren + 1) = geldend uurtarief).
(…)
5.5.
Voor zaken waarin rechtsbijstand wordt verleend voor een gerechtelijke procedure
waarvoor bijstand van een advocaat wettelijk is voorgeschreven, geldt een factor van 0,2,
tenzij de zaak een financieel belang heeft van meer dan €100.000, in welk geval een factor
van 0, 4 geldt.
5.6.
Voor werkzaamheden die met spoed of buiten de gebruikelijke kantoortijden dienen te
worden uitgevoerd, geldt een factor van 0.5. Van spoed is sprake indien er binnen 2
werkdagen een aanvang dient te worden gemaakt met de betreffende werkzaamheden.
(…)
5.7
De factoren zoals vermeld in artikel 5.3, 5.4 en 5.5 zijn niet cumulatief. De factor zoals
vermeld in artikel 5.6 (spoed) is wel cumulatief met de overige factoren.
(…)
2.7
e-Legal heeft vanaf 17 juni 2020 gedurende drie werkdagen werkzaamheden voor
Totaldent c.s. verricht en diverse beslagrekesten opgesteld en ingediend, waarna 15
conservatoire beslagverloven zijn verleend en conservatoir beslag is gelegd, ter verzekering van het verhaal van vorderingen op drie debiteuren voor een op meer dan € 450.000,- begroot totaalbedrag.
2.8
Totaldent c.s. heeft in de periode van 17 juni 2020 tot en met 19 juni 2020 vier
voorschotfacturen ontvangen van e-Legal. Daarbij is € 13.884,03 aan Totaldent c.s. in rekening gebracht, onder meer ter zake van honorarium, deurwaarderskosten en griffierechten. Totaldent c.s. heeft deze facturen betaald.
2.9
Totaldent c.s. heeft de door e-Legal verzonden facturen van 29 juni 2020 van
€ 2.849,48 en 15 januari 2021 van € 749,18 niet betaald.
2.1
Op 23 juni 2020 heeft Totaldent c.s. aan e-Legal per e-mail bericht:
"Oke top, ja na de beslagen vandaag kunnen de werkzaamheden bij elegal worden gestaakt.
De bodemprocedure heb ik mijn vaste advocaat voor."
2.11
De Raad van Discipline heeft in een beslissing van 1 november 2021 een klacht van [appellant2] tegen mr. Ridderbroek, als houder van het kantoor van e-Legal, gedeeltelijk gegrond verklaard.
3.De vorderingen van partijen en de grieven van Totaldent c.s.
3.1
e-Legal heeft de kantonrechter – kort gezegd - gevraagd om Totaldent c.s. te veroordelen tot betaling van € 3.468,64, te vermeerderen met rente en buitengerechtelijke kosten, een en ander met diverse nevenvorderingen en met veroordeling van Totaldent c.s. in de kosten van het geding. In reconventie is door Totaldent c.s. onder meer gevorderd om diverse verklaringen voor recht uit te spreken en is terugbetaling van reeds aan e-Legal betaalde bedragen gevorderd. De kantonrechter heeft bij eindvonnis van 24 maart 2021 de vordering van e-Legal tot betaling van het genoemde bedrag, met rente en kosten, toegewezen en de vorderingen van Totaldent c.s. afgewezen. Tegen die beslissingen wordt door Totaldent c.s. in hoger beroep met vijf bezwaren (‘grieven’) opgekomen. Anders dan e-Legal leidt het hof uit de memorie van grieven en het petitum in hoger beroep af dat niet alleen [appellant2] grieft tegen het vonnis maar ook Totaldent.
3.2
Het hof zal de grieven van Totaldent c.s. hierna thematisch behandelen en dus niet afzonderlijk op elk van de grieven ingaan.
4.Het oordeel van het hof
Zijn de algemene voorwaarden van e-Legal op de overeenkomst van toepassing geworden?
4.1
In de memorie van grieven wordt door Totaldent c.s. onder meer gesteld dat de algemene voorwaarden van e-Legal niet op de overeenkomst van partijen van toepassing zijn geworden. [appellant2] heeft namelijk eerst € 1.210,- betaald, waarna de algemene voorwaarden pas aan [appellant2] zijn verstrekt. De algemene voorwaarden zijn dus pas aan [appellant2] verstrekt, nadat de overeenkomst tussen partijen tot stand is gekomen, aldus Totaldent c.s. Met dit betoog gaat het hof niet mee. Uit het onder 2 hiervoor weergegeven verloop van de contacten tussen partijen over de te verstrekken opdracht blijkt duidelijk dat e-Legal al in een vroeg stadium – en dus nog voor het tot stand komen van de overeenkomst – haar algemene voorwaarden op de te sluiten overeenkomst van opdracht van toepassing heeft verklaard. Nu, naar ook door Totaldent c.s. is erkend, door haar akkoord is gegeven op de opdrachtbevestiging van e-Legal zijn haar algemene voorwaarden op de overeenkomst toepasselijk geworden. Of deze toen ook ter hand gesteld zijn, is voor het van toepassing worden van de algemene voorwaarden niet van belang, maar speelt hooguit een rol bij de beantwoording van de (vervolg)vraag naar de al dan niet vernietigbaarheid van de algemene voorwaarden van e-Legal. Die vraag komt hierna onder 4.2 aan de orde. Voor zover Totaldent c.s. zich erop beroept dat zij “onder druk” haar akkoord zou hebben gegeven, gaat het hof daaraan voorbij omdat deze stelling niet feitelijk onderbouwd is en door e-Legal gemotiveerd is weersproken.
Zijn (bedingen in) de algemene voorwaarden van e-Legal vernietigd?
4.2
Eveneens wordt door Totaldent c.s., naar het hof begrijpt, het standpunt betrokken dat de algemene voorwaarden van e-Legal door Totaldent c.s. vernietigd zijn, omdat aan Totaldent c.s. geen redelijke mogelijkheid tot kennisname daarvan is geboden
(art. 6:233 onder b en 234 BW). Ook die mening van Totaldent c.s. deelt het hof niet. Op de gronden, zoals door de kantonrechter in haar vonnis (onder 4.3 en 4.4) zijn uiteengezet en die door het hof worden overgenomen en tot de zijne worden gemaakt, heeft e-Legal bedoelde redelijke mogelijkheid wel geboden.
4.3
Uit de memorie van grieven maakt het hof verder op dat de algemene voorwaarden ook door Totaldent c.s. vernietigd zijn wegens dwaling respectievelijk op grond van onredelijke bezwarendheid. De stellingen van Totaldent c.s. komen er in dit verband kort gezegd op neer dat de tarifering van e-Legal ondoorgrondelijk is, waardoor voor Totaldent c.s. op geen moment voldoende duidelijk is geweest wat zij aan e-Legal ter zake de werkzaamheden van laatstgenoemde verschuldigd zou zijn of worden. e-Legal meent daarentegen dat afdeling 6.5.3 van het Burgerlijk Wetboek (BW) niet van toepassing is op de door haar in overeenkomsten met haar cliënten gehanteerde prijsbedingen omdat die de kern van de prestatie aangeven. Kernbedingen vallen volgens e-Legal buiten de werkingssfeer van afdeling 6.5.3. Het hof is dat laatste op zich met e-Legal eens, maar voegt daaraan toe dat dit blijkens art. 6:231 BW alleen geldt voor kernbedingen in algemene voorwaarden die voldoende duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd. Kernbedingen die aan deze laatste eis niet voldoen vallen wel degelijk binnen de werkingssfeer van afdeling 6.5.3 en staan daarmee aan het risico op vernietiging op grond van art. 6:233 BW bloot.
4.4
Het voorgaande kan Totaldent c.s. echter niet baten. Anders dan Totaldent c.s. acht het hof de tussen partijen overeengekomen prijsbepalingen niet zodanig geformuleerd dat deze onder de werkingssfeer van afdeling 6.5.3 zijn komen te vallen. In de opdrachtbevestiging wordt vermeld dat gerekend wordt met een factor 1,4, behoudens spoed. In de algemene voorwaarden van e-Legal staat naar het oordeel van het hof voldoende duidelijk wat ‘spoed’ is en dat er bij spoed een factor 0,5 bijkomt. Duidelijk is dat hier sprake was van spoed en dat Totaldent c.s. heeft moeten begrijpen dat dus een spoedtarief van toepassing zou zijn. Uit de urenspecificaties blijkt dat deels is gerekend met factor 1,9 (spoed) en deels 1,4 (geen spoed). Daar komen dan verder nog gemaakte kosten (zoals kosten beslaglegging) bij. De eindfactuur acht het hof al met al gebaseerd op een voldoende transparante tariefopbouw en ook overigens voldoende inzichtelijk. Mede gelet op het feit dat voor een zeer aanzienlijke vordering binnen korte tijd diverse beslagen zijn gelegd, acht het hof de bij Totaldent c.s. in rekening gebrachte bedragen ook niet buitensporig. Ook de Raad van Discipline heeft in dit verband overwogen dat de kosten passen bij de aard van de zaak. De gevraagde vernietiging op grond van onredelijke bezwarendheid is vanwege het voorgaande dan ook niet aan de orde.
4.5
Het beroep van Totaldent c.s op dwaling respectievelijk bedrog in verband met de vermeend onduidelijke tarifering van e-Legal slaagt evenmin, zulks reeds vanwege het feit dat door Totaldent c.s. niet voldoende inzichtelijk is gemaakt dat en waarom de precieze tarifering ten tijde van de contractssluiting voor Totaldent c.s. een punt van overweging heeft gevormd en daarmee in relevant causaal verband staat tot het al dan niet aangaan van de overeenkomst door Totaldent c.s.
4.6
Het beroep op dwaling respectievelijk bedrog slaagt ook niet voor zover het ziet op de inschakeling van de heer [naam1] bij de dienstverlening van e-Legal. Nog daargelaten de vraag of het hier niet een ten tijde van contractsluiting nog toekomstige omstandigheid betreft die niet onder het bereik van dwaling of bedrog valt, geldt dat door Totaldent c.s. niet voldoende inzichtelijk is gemaakt dat en waarom de vraag wie precies de opdracht zou gaan uitvoeren ten tijde van de contractssluiting voor Totaldent c.s. een punt van overweging heeft gevormd en daarmee in relevant causaal verband staat tot het al dan niet aangaan van de overeenkomst. Het hof is het ook niet eens met Totaldent c.s. dat de inschakeling van genoemde [naam1] in het dossier van Totaldent c.s. een tekortkoming van e-Legal oplevert. Dat bij de dienstverlening door advocatenkantoren ook gebruik wordt gemaakt van niet-advocaten is niet ongebruikelijk en maakt zonder toelichting, die Totaldent c.s. niet (afdoende) gegeven heeft, niet dat zo’n advocatenkantoor reeds op die grond tekortschiet in de nakoming van contractuele verplichtingen jegens een cliënt. Daarbij komt voorts dat door Totaldent c.s. ook niet is aangegeven dat ondeugdelijk werk is geleverd respectievelijk dat en waarom er aan de zijde van Totaldent c.s. schade is geleden als gevolg van de inschakeling van [naam1] . Evenmin volgt het hof Totaldent c.s. in haar stelling dat e-Legal c.s. (reeds) door haar vermeend onduidelijke tarifering te kort is geschoten als opdrachtnemer. Weliswaar mag van een opdrachtnemer op zichzelf – zeker als het een advocatenkantoor betreft - worden verwacht dat deze steeds helder en transparant richting de cliënt communiceert, maar zonder toelichting, die door Totaldent c.s. niet gegeven is, valt niet in te zien waarom de vermeende onduidelijkheid in de kantoorvoorwaarden op het punt van de tarifering reeds een tekortschieten in de uitvoering van een (eerst na toepasselijk worden van deze voorwaarden uit te voeren) opdracht teweeg zou brengen. Dat de Raad van Discipline heeft geoordeeld dat e-Legal Totaldent c.s. onvoldoende heeft voorgelicht over de inhoud van de werkzaamheden, de geschatte kosten voor het verzoek tot het leggen van meer dan conservatoire beslagen en, na het verkrijgen van verlof, de kosten voor het leggen van dat beslag, en dat de klacht in zoverre gegrond is, is daarvoor op zichzelf nog niet toereikend. Daarbij wordt opgemerkt dat Totaldent c.s. niet heeft aangevoerd dat zij wel heeft verzocht om een kostenprognose, terwijl ook voor haar redelijkerwijs duidelijk had moeten zijn dat aan de uitvoering van haar opdracht aanzienlijke kosten verbonden zouden zijn. Evenmin valt, gelet op het voorgaande, in te zien dat en waarom om deze reden de door Totaldent c.s. betaalde bedragen onverschuldigd zouden zijn geweest en kunnen worden teruggevorderd.
De slotsom: het hoger beroep slaagt niet
4.7
De conclusie uit het voorgaande is dat het hoger beroep niet slaagt. Het bestreden vonnis zal worden bekrachtigd. Totaldent c.s. zal in dit hoger beroep als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden verwezen (tariefgroep I, 1 punt).
5.De beslissing
Het hof:
1. bekrachtigt het vonnis van de kantonrechter in de rechtbank Midden-Nederland, locatie Almere, van 24 maart 2021;
2. veroordeelt Totaldent c.s. hoofdelijk tot betaling van de volgende proceskosten van e-Legal in hoger beroep:
€ 772,- aan procedurele kosten (verschotten)
€ 787,- aan salaris van de advocaat van e-Legal (1 procespunt x appeltarief I);
3. verklaart de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;
4. wijst af wat verder is gevorderd.
Dit arrest is gewezen door mrs. P.S. Bakker, O.E. Mulder en J. Smit, en is door de rolraadsheer in tegenwoordigheid van de griffier in het openbaar uitgesproken op
30 augustus 2022.