Uitspraak
TBS P20/0260
Beslissing d.d. 18 februari 2021
De kamer van het hof als bedoeld in artikel 67 van de Wet op de rechterlijke organisatie heeft te beslissen op het beroep van
[terbeschikkinggestelde],
geboren te [geboorteplaats] (Joegoslavië) op [geboortedag] 1966,
verblijvende in Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) De Oostvaarderskliniek te Almere.
Het beroep is ingesteld tegen de beslissing van de rechtbank Noord-Holland, zittingsplaats Haarlem, van 4 augustus 2020, houdende verlenging van de terbeschikkingstelling met een termijn van twee jaar.
Het hof heeft gelet op de stukken, waaronder:
- het advies van het Adviescollege Verloftoetsing TBS (AVT) van 24 januari 2020, strekkende tot afwijzing van de aanvraag tot verlenging van de machtiging voor transmuraal verlof en tot verlening van een machtiging voor begeleid verlof, en de beslissing van 27 januari 2020, waarbij de machtiging voor begeleid verlof is verleend;
- de pro justitia rapportage van psychiater C.J. van Gestel van 20 april 2020;
- de pro justitia rapportage van klinisch psycholoog E.J. Muller van 3 mei 2020;
- het verlengingsadvies van FPC Oostvaarderskliniek van 28 mei 2020;
- het proces-verbaal van het onderzoek in eerste aanleg;
- de beslissing waarvan beroep;
- de akte van beroep van de terbeschikkinggestelde van 17 augustus 2020;
- de aanvullende informatie van FPC De Oostvaarderskliniek van 15 september 2020;
- de aanvullende informatie van FPC De Oostvaarderskliniek van 29 januari 2021, met als bijlage de wettelijke aantekeningen van 9 oktober 2020 tot en met 28 januari 2021;
- het e-mailbericht van mr. A.R. Ytsma van 3 februari 2021, met als bijlage het rapport van de Inspectie Veiligheid en Justitie betreffende het onderzoek naar aanleiding van incidenten bij De Woenselse Poort.
Het hof heeft ter zitting van 4 februari 2021 gehoord de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsman mr. A.R. Ytsma, advocaat te Haarlem, en de advocaat generaal mr. L.H.J. Vijlbrief-Smit.
Overwegingen:
Het standpunt van de terbeschikkinggestelde en zijn raadsman
De terbeschikkinggestelde staat niet afwijzend tegenover het voorstel van FPC De Oostvaarderskliniek om hem te laten doorstromen naar Forensische Psychiatrische Afdeling (FPA) de Verbinding van de Woenselse Poort in Eindhoven. Hij keert echter liever terug naar FPA Forence in Deventer waar hij eerder heeft verbleven De raadsman heeft betoogd dat er geen schot zit in het door de kliniek voorgestelde uitstroomtraject. Het is onduidelijk of de machtiging voor transmuraal verlof zal worden verleend omdat terugvalanalyse, waar het Adviescollege Verloftoetsing TBS (AVT) geruime tijd geleden om heeft gevraagd, nog steeds niet is gemaakt. De aanvullende informatie van de kliniek geeft geen inzicht in de gronden voor de keuze om de terbeschikkinggestelde over te plaatsen naar een longcarevoorziening dan wel een FPA. Psychiater Van Gestel en psycholoog Muller verwachten weliswaar dat het traject lang kan duren, maar zij vinden ook dat de terbeschikkinggestelde niet thuishoort in een kliniek met beveiligingsniveau 4. Naar de inschatting van psychiater Van Gestel blijft het recidiverisico laag wanneer de terbeschikkinggestelde in welke vervolgvoorziening dan ook verblijft en leidt een psychotische ontregeling bij hem niet direct tot delictgevaar. Psycholoog Muller heeft niet vastgesteld dat er sprake is van zwakbegaafdheid bij de terbeschikkinggestelde. Hij komt daarom wellicht niet in aanmerking voor plaatsing op FPA de Verbinding van de Woenselse Poort. De raadsman heeft primair verzocht om aanhouding teneinde de reclassering de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege te laten onderzoeken. Subsidiair heeft de raadsman bepleit de terbeschikkingstelling te verlengen met een termijn van één jaar, waarbij wordt overwogen dat voortvarend dient te worden toegewerkt naar de plaatsing van de terbeschikkinggestelde bij een vervolgvoorziening in het kader van transmuraal verlof. De raadsman heeft meer subsidiair bepleit bij de verlenging van het terbeschikkingstelling met een termijn van twee jaar te overwegen dat de reclassering voor het einde van die termijn dient te rapporteren omtrent de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege.
Het standpunt van het openbaar ministerie
De terbeschikkinggestelde staat in het begin van een langdurig resocialisatietraject. Dit traject moet in het juiste tempo worden uitgevoerd. Gelet op de ernst van de problematiek van de terbeschikkinggestelde, het aanwezige recidivegevaar en het huidige stadium van de behandeling, zal een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege niet binnen een jaar in beeld komen. In de aanvullende informatie van 29 januari 2021 heeft de kliniek aangegeven dat nog één keer een poging moet worden gedaan om tot een behandeling in een FPA te komen. Dit wordt ook verantwoord geacht door psychiater Van Gestel en psycholoog Muller. Zij vinden een stapsgewijze, geleidelijke uitstroom eveneens nodig. Dit moet niet te snel gaan gezien het verloop van het traject in 2019. Toen was er bij de terbeschikkinggestelde sprake van toenemende instabiliteit, overtreding van voorwaarden en terugval in delictgerelateerd gedrag. Het is te vroeg voor een onderzoek naar de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege. Gelet op wat er allemaal nog moet gebeuren is een verlenging van de terbeschikkingstelling met een termijn van één jaar niet aangewezen. De advocaat-generaal heeft geconcludeerd tot bevestiging van de verlengingsbeslissing van de rechtbank.
Het oordeel van het hof
Afwijzing verzoek
Het hof acht zich op basis van de voorhanden zijnde informatie voldoende voorgelicht om te kunnen oordelen op het door de terbeschikkinggestelde ingediende beroep. Het verzoek tot het onderzoeken van de mogelijkheden van een voorwaardelijke verpleging van overheidswege wordt afgewezen, nu de noodzakelijkheid daarvan niet is gebleken. Het hof overweegt daartoe als volgt.
De terbeschikkinggestelde is in april 2019 overgeplaatst van FPC Oostvaarderskliniek naar FPA Forence in het kader van transmuraal verlof. Vanaf oktober 2019 was er bij hem sprake van toenemende instabiliteit. Daarnaast overtrad hij voorwaarden en viel hij terug in delictgerelateerd gedrag, zoals eenmalig gebruik van softdrugs en het vergokken van een beperkt geldbedrag. Dit leidde tot zijn time-outopname in FPC Oostvaarderskliniek. Het Adviescollege Verloftoetsing TBS (AVT) achtte de voorzetting van het transmuraal verlof in januari 2020 niet verantwoord en adviseerde de machtiging voor het transmuraal verlof niet te verlengen. Het AVT adviseerde wel een machtiging voor begeleid verlof te verlenen. Conform dit advies werd de machtiging voor transmuraal verlof niet verlengd en de machtiging voor begeleid verlof verleend.
Psychiater Van Gestel en psycholoog Muller achten het op termijn verantwoord om de terbeschikkinggestelde opnieuw te laten resocialiseren vanuit een FPA. Omdat er bij hem nog onvoldoende sprake is van duurzame stabiliteit ziet Van Gestel gronden om de terbeschikkingstelling af te wikkelen via de "koninklijke weg" van transmuraal verlof naar proefverlof en van proefverlof naar een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege. Het is niet aannemelijk dat de terbeschikkinggestelde binnen twee jaar toe is aan een voorwaardelijke beëindiging. Daarom heeft Van Gestel geadviseerd de huidige maatregel met een termijn van twee jaar te verlengen. Dit is eveneens geadviseerd door psycholoog Muller.
FPC Oostvaarderskliniek heeft ook geadviseerd de huidige maatregel met een termijn van twee jaar te verlengen. Uit de aanvullende informatie van de kliniek komt naar voren dat de terbeschikkinggestelde in afgelopen periode positief heeft gescoord op het gebruik van cocaïne. Ook heeft hij meermalen te waterige urine ingeleverd om het gebruik van middelen vast te kunnen stellen bij urinecontroles. Hierdoor is het geplande verlof een aantal keren niet doorgegaan. De begeleide verloven van de terbeschikkinggestelde zijn inmiddels hervat. Hij laat tijdens de verlofmomenten zien dat hij zich aan de gemaakte afspraken kan houden. Het voldoen aan de verlofvoorwaarden, zoals deelname aan het afdelingsprogramma, blijft nog wel een aandachtspunt voor hem. Bij de bespreking van het resocialisatietraject van de terbeschikkinggestelde in november 2020 is afgesproken dat de koers zich nog eenmaal zal gaan richten op een doorstroom naar een FPA, waarbij specifiek wordt gedacht aan FPA de Verbinding van de Woenselse Poort. De mogelijkheid om hem over te plaatsen naar deze FPA wordt thans nader in kaart gebracht.
Het hof acht een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege prematuur. Sinds de terugplaatsing van de terbeschikkinggestelde van de FPA naar de kliniek heeft hij alleen begeleide verloven gepraktiseerd. Daarmee staat hij nog in het begin van een nieuw resocialisatietraject. Het gegeven dat hij in de afgelopen periode ten minste éénmaal opnieuw is teruggevallen in middelengebruik onderstreept het belang van een gefaseerde uitbreiding van zijn vrijheden. Gelet op de chronische psychiatrische problematiek van de terbeschikkinggestelde en de eenduidige verlengingsadviezen van de pro justitia rapporteurs en de kliniek is het hof van oordeel dat het ingezette traject nog geruime tijd dient te worden voortgezet in het kader van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege.
Bevestiging
Het hof heeft als uitgangspunt dat, wanneer aannemelijk is geworden dat de behandeling van de terbeschikkinggestelde meer tijd in beslag zal nemen dan de tijd die resteert bij een verlenging van de terbeschikkingstelling met een termijn van een jaar, de terbeschikkingstelling verlengd dient te worden met een termijn van twee jaren. Het hof ziet in dit geval geen aanleiding om van dit uitgangspunt af te wijken.
Het hof is van oordeel dat de rechtbank op goede gronden heeft geoordeeld en op juiste wijze heeft beslist de terbeschikkingstelling te verlengen met een termijn van twee jaar.
Daarom zal de beslissing, waarvan beroep met overneming van die gronden worden bevestigd.
Beslissing
Het hof:
Wijstaf het verzoek tot het onderzoeken van de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege.
Bevestigtde beslissing van de rechtbank Noord-Holland, zittingsplaats Haarlem, van 4 augustus 2020 met betrekking tot de terbeschikkinggestelde
[terbeschikkinggestelde].
[terbeschikkinggestelde].
Aldus gedaan door
mr. W.A. Holland als voorzitter,
mr. M.E. van Wees en mr. E.A.K.G. Ruys als raadsheren,
en drs. D.M.L. Versteijnen en dr. W.J. Canton als raden,
in tegenwoordigheid van mr. R. Hermans als griffier,
en op 18 februari 2021 in het openbaar uitgesproken.
Mr. E.A.K.G. Ruys en de raden zijn buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.