Uitspraak
GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN
locatie Arnhem
afdeling civiel recht, handel
zaaknummer gerechtshof: 200.279.981
(zaaknummer rechtbank Midden-Nederland, locatie Utrecht: 6259291)
arrest van 28 december 2021
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
M. Solutions Real Estate B.V.,
gevestigd te Utrecht,
appellante,
in eerste aanleg: eisende partij in het verzet in conventie, eisende partij in reconventie,
hierna: M. Solutions,
advocaat: mr. R.S. Namjesky,
tegen:
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
Tempo Team Group B.V.,
gevestigd te Diemen,
geïntimeerde,
in eerste aanleg: gedaagde partij in het verzet in conventie, verwerende partij in reconventie,
hierna: Tempo Team,
advocaat: mr. P.B.A. Acda.
1.Het verdere verloop van het geding in hoger beroep
1.1.
Het hof neemt de inhoud van het tussenarrest van 24 augustus 2021 hier over.
1.2.
Het verdere verloop blijkt uit het proces-verbaal van de zitting van 1 december 2021.
1.3.
Vervolgens heeft het hof arrest bepaald.
2.De motivering van de beslissing in hoger beroep
Waar gaat deze zaak over?
2.1.
M. Solutions heeft twee bedrijfsruimtes aan Tempo Team verhuurd, één aan de Orteliuslaan 895-897 vanaf 1 maart 2012 en één aan de Orteliuslaan 893 vanaf 15 oktober 2012. In de tussen partijen afgesloten huurovereenkomsten is onder ander het volgende - samengevat - overeengekomen. Tempo Team betaalt maandelijks een voorschot aan servicekosten als vergoeding voor door of vanwege M. Solutions verzorgde bijkomende leveringen en diensten. Hierin zijn mede begrepen de kosten voor elektriciteitsverbruik in de algemene ruimtes (hierna: het algemene elektriciteitsverbruik). Aan het einde van elk jaar wordt vastgesteld hoeveel er betaald had moeten worden en volgt er nog een naheffing of teruggave voor de servicekosten. De kosten voor het elektriciteitsgebruik in de door Tempo Team gehuurde ruimtes (hierna: het specifieke elektriciteitsverbruik) zijn niet begrepen in de servicekosten maar komen rechtstreeks voor rekening van Tempo Team. Hiervoor is een elektriciteitsmeter (tussenmeter) geplaatst. De energiemaatschappij stuurt de voorschotnota’s naar M. Solutions en M. Solutions brengt deze kosten in rekening bij Tempo Team waarna een eindafrekening plaatsvindt op basis van de meterstanden. Partijen verschillen van mening hoeveel Tempo Team als voorschot heeft betaald en op basis van nacalculatie had moeten betalen aan servicekosten en aan kosten voor het specifieke elektriciteitsverbruik.
2.2.
Tempo Team heeft bij de kantonrechter, na wijziging van eis, in conventie gevorderd om M. Solutions te veroordelen om aan haar te betalen een bedrag van € 131.368,08 exclusief btw/ € 158.955,37 inclusief btw wegens te veel betaalde bedragen aan servicekosten en kosten voor het specifieke elektriciteitsverbruik. Daarnaast heeft Tempo Team gevorderd om M. Solutions te veroordelen tot betaling van een bedrag ter hoogte van
€ 46.755,80 wegens het ten onrechte innen van een bankgarantie en, in afwijking van het gebruikelijke liquidatietarief, tot betaling van de reële proceskosten van Tempo Team ter hoogte van € 32.197,91 inclusief btw. M. Solutions heeft in reconventie gevorderd om Tempo Team te veroordelen tot betaling van een bedrag van in totaal € 107.346,53 aan onbetaalde huur en servicekosten en een bedrag van € 801.096,45 aan boetes. De kantonrechter van de rechtbank Midden-Nederland, locatie Utrecht, heeft bij eindvonnis van 18 december 2019 de vorderingen van Tempo Team toegewezen tot een bedrag van
€ 79.641,26 exclusief btw, een bedrag van € 18.615,05 exclusief btw en een bedrag van
€ 46.775,80, te vermeerderen met de wettelijke rente. Daarnaast is M. Solutions veroordeeld tot betaling van de proceskosten begroot op € 21.024,21. De kantonrechter heeft de reconventionele vorderingen van M. Solutions afgewezen.
2.3.
M. Solutions is in hoger beroep gekomen van het tussenvonnis van 29 november 2017, het tussenvonnis van 22 mei 2019 en het eindvonnis van 18 december 2019. De (vijf) grieven zijn uitsluitend gericht tegen de toewijzing van de vordering van Tempo Team in het eindvonnis (hierna: het bestreden vonnis). M. Solutions vordert dat het hof het bestreden vonnis vernietigt en de vorderingen van Tempo Team alsnog afwijst. M. Solutions heeft geen grieven gericht tegen de afwijzing van haar reconventionele vorderingen, zodat die afwijzing onherroepelijk is. De grieven zullen hierna per onderwerp worden behandeld.
Berekening servicekosten en kosten voor het specifieke elektriciteitsgebruik
2.4.
Tempo Team heeft, nadat zij de originele facturen van M. Solutions had ontvangen, Servicekosten Research Groep (SRG) gevraagd om te berekenen hoeveel Tempo Team te veel heeft betaald aan servicekosten en kosten voor het specifieke elektriciteitsgebruik. SRG heeft een vergelijking gemaakt tussen de door M. Solutions vooruitbetaalde bedragen en de daadwerkelijke kosten. Op basis hiervan is de gewijzigde vordering van Tempo Team bij de kantonrechter geformuleerd. De kantonrechter heeft de vordering van Tempo Team grotendeels toegewezen. M. Solutions heeft vier bezwaren tegen de toewijzing van de hoofdsommen die hierna zullen worden beoordeeld.
2.5.
Als eerste stelt M. Solutions aan de orde dat partijen tijdens één van de comparities bij de rechtbank het volgende hebben afgesproken, in afwijking van wat in de huurovereenkomsten staat te lezen. De totale elektriciteitskosten (voor het specifieke en het algemeen gebruik) zouden apart van de servicekosten worden gehouden, opdat er twee "peilers" zouden ontstaan om de gerezen geschillen tussen partijen te beslechten: (1.) de totale vergoeding en afrekening van het (totale) elektriciteitsverbruik enerzijds en (2.) de afrekening servicekosten (exclusief het algemene elektriciteitsverbruik) anderzijds. M. Solutions stelt echter niet dat en in welke mate het totale, te veel betaalde, bedrag door deze andere wijze van berekening anders zou zijn dan het bedrag zoals is toegewezen door de kantonrechter. Het bezwaar van M. Solutions kan, ook indien dit standpunt juist zou zijn, dus niet leiden tot een ander oordeel van het hof. M. Solutions heeft daarom geen belang bij behandeling van dit bezwaar.
2.6.
Verder twisten partijen over het bedrag dat Tempo Team in totaal heeft betaald voor het specifieke elektriciteitsverbruik. Tempo Team stelt dat zij een bedrag van € 98.800,42 heeft betaald voor het specifieke elektriciteitsverbruik. Dit bedrag is gespecificeerd per maand en zij heeft ter onderbouwing hiervan facturen van M. Solutions overgelegd. M. Solutions heeft daartegenover slechts gesteld dat in het genoemde bedrag ook het door Tempo Team betaalde voorschot voor het algemene verbruik zit begrepen, maar waaruit dat zou volgen heeft M. Solutions niet toegelicht met berekeningen dan wel stukken. Dat had gezien het met concrete facturen (die nota bene van M. Solutions zelf afkomstig zijn) onderbouwde overzicht van Tempo Team wel op haar weg gelegen. Hiermee heeft M. Solutions de stellingen van Tempo Team onvoldoende gemotiveerd betwist zodat ervan wordt uitgegaan dat Tempo Team in totaal een bedrag van € 98.800,42 heeft betaald voor het specifieke elektriciteitsverbruik.
2.7.
M. Solutions stelt daarnaast dat de kantonrechter er ten onrechte van uit is gegaan dat partijen het er over eens zijn dat de totale servicekosten voor 2012 € 55.910,62 exclusief btw bedroegen. Tempo Team heeft dit bedrag volgens M. Solutions onvoldoende toegelicht waardoor M. Solutions zich hiertegen onvoldoende kan verweren. M. Solutions betwist daarom bij gebrek aan kennis en wetenschap de juistheid van het bedrag van € 55.910,62. Het hof is van oordeel dat de door Tempo Team overgelegde berekeningen van SRG voldoende navolgbaar en controleerbaar zijn. Deze berekeningen zijn in hoger beroep nogmaals door Tempo Team toegelicht. Het had dan ook hier op de weg van M. Solutions gelegen om uiteen te zetten waarom dit bedrag niet juist zou zijn, te meer nu alle gegevens afkomstig zijn, althans in de rechtssfeer liggen van M. Solutions. Nu M. Solutions dit niet heeft gedaan, heeft zij de berekeningen van Tempo Team onvoldoende gemotiveerd betwist.
2.8.
Als laatste betwist M. Solutions dat het bedrag van € 29.953,66, zijnde het bedrag dat Tempo Team heeft betaald aan servicekosten over 2012, exclusief btw is. In andere jaren werd het Citadeloverzicht (het door M. Solutions opgestelde overzicht van alle servicekosten) inclusief btw opgemaakt zodat M. Solutions ervan uitgaat dat het Citadeloverzicht over 2012 ook inclusief btw is. Hiervoor geldt eveneens dat het op de weg van M. Solutions had gelegen om inzichtelijk te maken dat dit bedrag inclusief btw is omdat alle gegevens afkomstig zijn, althans in de rechtssfeer liggen van M. Solutions. Nu M. Solutions dit niet heeft gedaan, heeft zij ook deze stellingen van Tempo Team onvoldoende betwist.
2.9.
De conclusie is dan ook dat de grieven tegen de toewijzing van de hoofdsommen niet slagen.
Wettelijke rente
2.10.
M. Solutions maakt bezwaar tegen de toewijzing van de wettelijke rente en de ingangsdatum daarvan.
2.11.
De wettelijke rente zou volgens M. Solutions ten onrechte zijn toegewezen omdat Tempo Team dit niet zou hebben gevorderd. Dit is onjuist. Bij akte uitlating tevens overlegging producties tevens akte wijziging van eis van 24 juli 2019 heeft Tempo Team haar eis gewijzigd en subsidiair gevorderd dat M. Solutions wordt veroordeeld tot betaling van de wettelijke rente.
2.12.
M. Solutions maakt daarentegen terecht bezwaar tegen de ingangsdatum van de wettelijke rente. De wettelijke rente over de bedragen van € 79.641,26 exclusief btw en € 18.615,05 exclusief btw (€ 22.524,21 inclusief btw) is door de kantonrechter toegewezen vanaf 1 augustus 2016. Tempo Team heeft echter in het geheel niet toegelicht waarom zij recht zou hebben op de wettelijke rente vanaf 1 augustus 2016, ook niet in hoger beroep. Zij heeft slechts gesteld dat deze zaak door SRG onder de aandacht is gebracht bij M. Solutions op 16 april 2016. Het bestreden vonnis zal, wat de ingangsdatum van de wettelijke rente betreft, worden vernietigd. M. Solutions zal worden veroordeeld in de wettelijke rente over de bedragen van € 79.641,26 exclusief btw en € 18.615,05 exclusief btw (€ 22.524,21 inclusief btw) vanaf de dag van dagvaarding (24 april 2017) omdat M. Solutions bestreed gehouden te zijn tot terugbetaling van de servicekosten c.a. zodat de dagvaarding in eerste aanleg in deze zaak als een mededeling in de zin van art. 6:82 lid 2 BW heeft te gelden.
Proceskosten bij de rechtbank
2.13.
M. Solutions maakt bezwaar tegen de toewijzing van de proceskosten aan salaris gemachtigde van € 20.000,00. Zij zou onterecht in de volledige proceskosten zijn veroordeeld omdat er geen sprake zou zijn van misbruik van procesrecht of onrechtmatig handelen. Dat betoog berust echter op een verkeerde lezing van het bestreden vonnis. De kantonrechter heeft M. Solutions niet veroordeeld in de volledige proceskosten. De kantonrechter heeft immers een bedrag toegewezen aan salaris advocaat van € 20.000,00 terwijl een bedrag van € 32.197,91 door Tempo Team werd gevorderd. Uit het bestreden vonnis blijkt dat de kantonrechter het salaris van de gemachtigde heeft begroot. In het bestreden vonnis is tevens gemotiveerd waarom een bedrag van € 20.000,00 is toegewezen. De kantonrechter was daarbij niet verplicht om het liquidatietarief te volgen; het liquidatietarief is slechts een richtlijn die de rechter niet bindt (HR 20 maart 2009, ECLI:NL:HR:2009:BG7995). Het hof onderschrijft het oordeel van de kantonrechter. Dit is met name gelegen in de omstandigheid dat M. Solutions ook (tijdens de mondelinge behandeling door het hof daartoe gevraagd) in hoger beroep niet heeft opgehelderd waarom er door M. Solutions vervalste facturen aan Tempo Team zijn verzonden en wat zij heeft gedaan om dit opgehelderd te krijgen. Tempo Team heeft genoegzaam toegelicht dat zij hierdoor meer kosten heeft moeten maken. De grief van M. Solutions wordt daarom verworpen.
2.14.
Het bewijsaanbod van M. Solutions wordt gepasseerd omdat er geen - niet vaststaande - stellingen van haar zijn die - indien die na bewijslevering zouden komen vast te staan - tot een andere beslissing zouden kunnen leiden.
3.De slotsom
3.1.
Grief vier (ingangsdatum wettelijke rente) slaagt gedeeltelijk, de overige grieven slagen niet. Het bestreden vonnis zal worden bekrachtigd behoudens de toewijzing van de wettelijke rente over de bedragen van € 79.641,26 exclusief btw en € 18.615,05 exclusief btw (€ 22.524,21 inclusief btw). Op dat punt zal het bestreden vonnis worden vernietigd. Het hof zal de wettelijke rente over die bedragen toewijzen vanaf de datum van de dagvaarding.
3.2.
Als de overwegend in het ongelijk te stellen partij zal het hof M. Solutions in de kosten van het hoger beroep veroordelen. De kosten voor de procedure in hoger beroep aan de zijde van Tempo Team zullen worden vastgesteld op:
- griffierecht € 5.517,00
- salaris advocaat
€ 6.556,00(2 punten x tarief V á € 3.278,00)
€ 6.556,00(2 punten x tarief V á € 3.278,00)
Totaal € 12.073,00
4.De beslissing
Het hof, recht doende in hoger beroep:
4.1
verklaart M. Solutions niet ontvankelijk in het door haar ingestelde hoger beroep tegen de vonnissen van 29 november 2017 en 22 mei 2019 van de rechtbank Midden-Nederland, locatie Utrecht,
4.2
bekrachtigt het vonnis van de rechtbank Midden-Nederland, locatie Utrecht, van 18 december 2019, behoudens de toewijzing van de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over de bedragen van € 79.641,26 exclusief btw en € 18.615,05 exclusief btw (€ 22.524,21 inclusief btw) vanaf 1 augustus 2016 tot de voldoening, vernietigt de op 1 augustus 2016 bepaalde ingangsdatum van de wettelijke rente en opnieuw rechtdoende:
4.3
veroordeelt M. Solutions om aan Tempo Team te betalen de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over de bedragen van € 79.641,26 exclusief btw en € 18.615,05 exclusief btw (€ 22.524,21 inclusief btw) vanaf 24 april 2017 tot de voldoening,
4.4
veroordeelt M. Solutions in de kosten van het hoger beroep, tot aan de bestreden uitspraak aan de zijde van Tempo Team vastgesteld op € 12.073,00,
4.5
verklaart de veroordelingen onder 4.3 en 4.4 uitvoerbaar bij voorraad,
4.6
wijst af wat meer of anders is gevorderd.
Dit arrest is gewezen door mrs. C.J.H.G. Bronzwaer, O.G.H. Milar en R.F. Groos, is bij afwezigheid van de voorzitter ondertekend door de rolraadsheer en is in tegenwoordigheid van de griffier in het openbaar uitgesproken op 28 december 2021.