ECLI:NL:GHARL:2020:648

• Datum uitspraak: 21 januari 2020
• Publicatiedatum: 27 januari 2020
• Zaaknummer: 200.263.308/01
• Instantie: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: E.B.E.M. Rikaart-Gerard; I.A. Vermeulen; J.D.S.L. Bosch
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Beroep tegen beslissing kantonrechter over uitkering wegens brandschade aan onderbewindgestelde

In deze zaak heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op 21 januari 2020 uitspraak gedaan in hoger beroep over een beslissing van de kantonrechter met betrekking tot een uitkering wegens brandschade. De zaak betreft een onderbewindgestelde, vertegenwoordigd door haar beschermingsbewindvoerder, die in hoger beroep ging tegen de beslissing van de kantonrechter die een deel van de schade-uitkering wilde betrekken in de schuldenregeling van de rechthebbende. De kantonrechter had eerder bepaald dat de bewindvoerder slechts een bedrag van € 6.000,- mocht uitkeren voor noodzakelijke inboedelgoederen, terwijl de rechthebbende een schadevergoeding van € 12.807,25 had ontvangen. Het hof oordeelde dat de gehele schade-uitkering aan de rechthebbende moet worden uitgekeerd, zodat deze in staat is om zijn situatie te herstellen naar de toestand zoals die was vóór de brand. Het hof benadrukte dat de uitkering niet ten goede mag komen aan de schuldeisers, omdat dit in strijd zou zijn met het indemniteitsbeginsel, dat stelt dat de rechthebbende niet beter of slechter mag worden van een schadeveroorzakend evenement. De beslissing van de kantonrechter werd vernietigd en de bewindvoerder kreeg de machtiging om het volledige schadebedrag uit te keren, met uitzondering van een bedrag dat aan derden moest worden betaald.

Uitspraak

GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN

locatie Leeuwarden

afdeling civiel recht

zaaknummer gerechtshof 200.263.308/01

(zaaknummer rechtbank Midden-Nederland 7741638 MT 19-2901)

beschikking van 21 januari 2020

inzake

[verzoekster] ,

in haar hoedanigheid van beschermingsbewindvoerder van [de rechthebbende] ,

gevestigd te [A] ,

verzoekster in hoger beroep,

verder te noemen: de bewindvoerder,

advocaat: mr. M. Zentveldt te Almere,

en

[de rechthebbende] ,

wonende te [B] ,
verder te noemen: de rechthebbende.

Het hof heeft op 3 december 2019 een tussenbeschikking gegeven en verwijst daar naar.

1. Het verdere geding in hoger beroep

1.1

Na deze tussenbeschikking zijn bij het hof binnengekomen:

- een brief van de kantonrechter mr. C.J. Hofman van 4 december 2019;

- een brief van mr. Zentveldt van 18 december 2019.

1.2

Aangezien mr. Zentveldt in haar brief van 18 december 2019 reageerde namens de rechthebbende heeft zij het hof desgevraagd nog bij journaalbericht van 19 december 2019 bevestigd dat de inhoud van die brief mede geldt als reactie namens de bewindvoerder.

2. De motivering van de beslissing

2.1

In de tussenbeschikking van 3 december 2019 heeft het hof de kantonrechter verzocht een antwoord te geven op de vraag op grond waarvan de machtiging tot uitkering van het door [C] B.V. vastgestelde schadebedrag van € 12.807,25 voor een deel is afgewezen, mede in het licht van het feit dat de bewindvoerder akkoord is met uitbetaling van het volledige schadebedrag. Daarbij diende tevens betrokken te worden de vraag of in de machtiging van maximaal € 6.000,- ook het bedrag ten behoeve van [D] is begrepen.

2.2

De kantonrechter heeft in haar brief van 4 december 2019 uiteengezet dat naast noodzakelijke inboedelgoederen ook een uitkering wordt gedaan voor tenietgegane zaken die niet (hoogst) noodzakelijk zijn, waaronder, onder andere, merkkleding, platenspeler,

dvd-speler, decoraties en grote voorraad levensmiddelen. Bij de waardering van alle zaken is uitgegaan van de vervangingswaarde en niet de feitelijke waarde op het moment van de brand. De rechthebbende heeft nauwelijks vermogen maar wel een schuldenlast van minstens € 35.000,- die hij niet kan betalen; de bewindvoerder tracht de rechthebbende toe te leiden naar een (wettelijke) schuldenregeling. Daarom heeft de kantonrechter bij het verlenen van de machtiging betrokken dat de rechthebbende voldoende middelen uit de schade-uitkering ter beschikking mag krijgen om in ieder geval de noodzakelijke tenietgegane inboedelgoederen te vervangen door een passend alternatief, waartoe zij een bedrag van € 6.000,- redelijk heeft beoordeeld. Het resterende bedrag dient volgens de kantonrechter te worden betrokken in de schuldenregeling. In het bedrag van € 6.000,- zijn de kosten van derden niet betrokken; die kunnen door de bewindvoerder rechtstreeks aan deze derden worden voldaan.

2.3

Namens de bewindvoerder en de rechthebbende is aangevoerd dat de beslissing van de kantonrechter niet (nader) gemotiveerd is en reeds daarom vernietigd dient te worden. Waarom een bedrag van € 6.000,- redelijk zou zijn is nog steeds niet gemotiveerd. Met dat bedrag heeft de rechthebbende slechts een aantal goederen kunnen vervangen. Hij stelt dat zijn woning thans niet leefbaar is en dat hij in een uitzichtloze en onhoudbare situatie zit die in hoge mate ten koste gaat van zijn gezondheid. De rechthebbende wil slechts zijn situatie herstellen naar hoe die was; daarmee worden de schuldeisers niet benadeeld, terwijl het standpunt van de kantonrechter juist mee brengt dat de schuldeisers onredelijk bevoordeeld worden door de brand.

2.4

Hoewel de vraag gesteld kan worden of de bewindvoerder voor het doen van de gewenste uitkering de machtiging van de kantonrechter nodig heeft, zal het hof, nu deze machtiging gevraagd is en de bewindvoerder daar kennelijk belang bij heeft, een inhoudelijke beoordeling geven.

2.5

Het hof stelt daarbij voorop dat de beslissing van de kantonrechter, zoals die op

6 mei 2019 is gegeven, iedere motivering mist. Reeds daarom kan deze beslissing niet in stand blijven en zal deze worden vernietigd.

2.6

Ter beantwoording van de vraag hoe in hoger beroep op het daardoor weer voorliggende verzoek van de bewindvoerder moet worden beslist overweegt het hof het volgende.

Een beschermingsbewind, zoals waarvan hier sprake is, heeft tot doel de vermogensrechtelijke belangen te beschermen van meerderjarigen die daar zelfstandig niet behoorlijk toe in staat zijn. Daartoe behoort in zijn algemeenheid ook dat zoveel mogelijk wordt geprobeerd schulden te vermijden of te voldoen. De belangen van schuldeisers (en het indirecte belang van een rechthebbende om met zo min mogelijk schulden door het leven te gaan) wegen echter naar het oordeel van het hof niet zo zwaar dat een uitkering wegens brandschade, die gedaan wordt om de verzekerde/belanghebbende weer terug te brengen in de toestand zoals die onmiddellijk vóór de brand was (conform het indemniteitsbeginsel, neergelegd in artikel 7:960 Burgerlijk Wetboek), ten dele gebruikt behoort te worden ter betaling van bestaande schulden. Een ander oordeel zou immers meebrengen dat niet voldaan wordt aan de bedoeling van de verzekeringsovereenkomst, namelijk dat de rechthebbende niet beter wordt van een schadeveroorzakend evenement, maar ook niet slechter.

In dit kader merkt het hof terzijde op dat het begrip "vervangingswaarde" hetzelfde omvat als "dagwaarde" en dus niet meebrengt dat meer wordt uitgekeerd dan het indemniteitsbeginsel meebrengt; de kantonrechter lijkt, gezien haar brief van 4 december 2019, aan dit begrip een andere betekenis te hebben toegekend. De in dit geval beschikbaar gekomen schade-uitkering moet dan ook beschouwd worden als een bedrag dat de rechthebbende slechts in staat stelt de toestand zoals die onmiddellijk vóór de brand was te herstellen. Op dat herstel heeft hij recht. Niet valt in te zien waarom belangen van schuldeisers, om betaling van hun vordering te verkrijgen, een inbreuk op dat recht zouden rechtvaardigen. Als er sprake zou zijn van een schuldsaneringsbewind zou dat mogelijk anders liggen, omdat dan andere eisen worden gesteld aan de schuldenaar wat betreft diens financiële handel en wandel, maar van een dergelijk bewind is in dit geval (nog) geen sprake.

2.7

Het bovenstaande brengt mee dat het hof zal beslissen dat de gehele schade-uitkering

- onder aftrek van het daarin opgenomen bedrag dat aan derden dient te worden betaald - aan de rechthebbende mag worden uitgekeerd, teneinde hem in staat te stellen de situatie direct voorafgaande aan de brand zoveel mogelijk te herstellen.

3. De beslissing

Het hof, beschikkende in hoger beroep:

vernietigt de beslissing van de kantonrechter in de rechtbank Midden-Nederland, locatie Lelystad, van 6 mei 2019;

en opnieuw rechtdoende:

verleent machtiging aan de bewindvoerder om een bedrag van € 12.807,25 over te maken aan de belanghebbende, onder inhouding daarop van een bedrag van € 2.371,37 dat rechtstreeks dient te worden overgemaakt aan [D] ;

verklaart deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad.

Deze beschikking is gegeven door mrs. E.B.E.M. Rikaart-Gerard, I.A. Vermeulen en J.D.S.L. Bosch, bijgestaan door mr. E. Klijn als griffier, en is op 21 januari 2020 uitgesproken in het openbaar in tegenwoordigheid van de griffier.