ECLI:NL:GHAMS:2025:708

• Datum uitspraak: 25 maart 2025
• Publicatiedatum: 21 maart 2025
• Zaaknummer: 200.336.548/01
• Instantie: Gerechtshof Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: M.C. Bosch; J.W.M. Tromp; F.J. van de Poel
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Tussenarrest inzake de beoordeling van de oneerlijkheid van een annuleringskostenbeding in een pakketreisovereenkomst

In deze zaak heeft het Gerechtshof Amsterdam op 25 maart 2025 een tussenarrest gewezen in een hoger beroep van Prijsvrij.nl B.V. tegen een vonnis van de kantonrechter in de rechtbank Noord-Holland. De zaak betreft een pakketreisovereenkomst die door de consument, aangeduid als [geïntimeerde], is geboekt maar niet is afgenomen. Prijsvrij vordert betaling van annuleringskosten, terwijl de kantonrechter heeft geoordeeld dat Prijsvrij haar informatieplichten heeft geschonden en de overeenkomst heeft vernietigd. Het hof heeft ambtshalve de vraag opgeworpen of het annuleringskostenbeding dat Prijsvrij hanteert, oneerlijk is in de zin van de Richtlijn 93/13/EEG. Het hof heeft Prijsvrij in de gelegenheid gesteld om zich hierover uit te laten. De zaak is van belang voor de beoordeling van de (pre)contractuele informatieverplichtingen en de eerlijkheid van contractuele bedingen in consumentenovereenkomsten. Het hof heeft de zaak aangehouden voor verdere behandeling en zal op een later moment beslissen over de grieven van Prijsvrij.

Uitspraak

GERECHTSHOF AMSTERDAM

afdeling civiel recht en belastingrecht, team I

zaaknummer : 200.336.548/01

zaak- en rolnummer rechtbank Noord-Holland : 10172334 \ CV EXPL 22-6403

arrest van de meervoudige burgerlijke kamer van 25 maart 2025

in de zaak van

PRIJSVRIJ.NL B.V. ,

gevestigd te 's-Hertogenbosch,

appellante,

advocaat: mr. M.F.J. van Os te 's-Hertogenbosch,

tegen

[geïntimeerde] ,

wonend te [woonplaats] , gemeente [plaats 1] ,

geïntimeerde,

niet verschenen.

Partijen worden hierna Prijsvrij en [geïntimeerde] genoemd.

1. De zaak in het kort

Partijen hebben een pakketreisovereenkomst gesloten. [geïntimeerde] heeft de pakketreis niet afgenomen en alleen een aanbetaling van € 0,01 gedaan. Prijsvrij vordert betaling van annuleringskosten. De kantonrechter heeft geoordeeld dat Prijsvrij haar (pre)contractuele informatieplichten heeft geschonden en zich bedient van een oneerlijke handelspraktijk. Om die reden heeft zij de pakketreisovereenkomst vernietigd en de vorderingen van Prijsvrij afgewezen. Tegen dat oordeel komt Prijsvrij met haar grieven op. Het hof zal eerst ambtshalve onderzoeken of het annuleringsbeding waar Prijsvrij zich op beroept, oneerlijk is in de zin van Richtlijn 93/13/EEG. Prijsvrij krijgt de gelegenheid zich daarover bij akte uit te laten.

2. Het geding in hoger beroep

Prijsvrij is bij dagvaarding van 1 december 2023 in hoger beroep gekomen van een vonnis van 6 september 2023 van de kantonrechter in de rechtbank Noord-Holland, locatie Haarlem (hierna: de kantonrechter), onder bovenvermeld zaak- en rolnummer gewezen tussen Prijsvrij als eiseres en [geïntimeerde] als gedaagde (hierna: het bestreden vonnis).

Tegen [geïntimeerde] is (ook) in hoger beroep verstek verleend.

Prijsvrij heeft daarna een memorie van grieven met producties ingediend.

Ten slotte is arrest gevraagd.

Prijsvrij heeft – na vermindering van eis – geconcludeerd dat het hof het bestreden vonnis zal vernietigen en, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:
- haar vordering in eerste aanleg alsnog zal toewijzen tot een bedrag van € 2.135,66;

- voor recht zal verklaren dat de uit het boekingsproces (zoals beschreven in de in hoger beroep overgelegde beschrijving) voortvloeiende pakketreisovereenkomst van Prijsvrij voldoet aan de artikelen 7:502 en 7:504 van het Burgerlijk Wetboek (BW) en daarmee aan de (pre)contractuele informatieverplichtingen, en een kopie van dit boekingsproces aan het arrest zal hechten, subsidiair aan zal geven welk concreet onderdeel van het boekingsproces niet zou voldoen;

- met veroordeling van [geïntimeerde] in de kosten van het geding in beide instanties.

Prijsvrij heeft een bewijsaanbod gedaan.

3. Feiten

De kantonrechter heeft in het bestreden vonnis onder 2.1 tot en met 2.6 de feiten vastgesteld die zij tot uitgangspunt heeft genomen. In hoger beroep is niet in geschil dat de feiten juist zijn weergegeven, zodat ook het hof daarvan uitgaat. De feiten komen – waar nodig aangevuld – op het volgende neer.

3.1.

[geïntimeerde] heeft op 20 september 2021 via de website van Prijsvrij een pakketreis geboekt bij FTI, een reisorganisator, voor een bedrag van in totaal € 2.140,97. De pakketreis zag op een reis naar [plaats 2] voor vijf personen in de periode 18 april 2022 tot en met 24 april 2022.

3.2.

In de boekingsbevestiging van 20 september 2021 van Prijsvrij is onder meer vermeld:

BELANGRIJK: Het restantbedrag dient uiterlijk 07 maart 2022 op de rekening van Prijsvrij.nl te staan. (…)

Bij boeking bent u akkoord gegaan met de volgende voorwaarden:

-
Algemene voorwaarden Prijsvrij.nl

-
ANVR Boekingsvoorwaarden

-
Garantieregeling van de Stichting Reisgelden (SGR)

-
FTI Reisvoorwaarden

-
Standaardformulier pakketreizen

3.3.

[geïntimeerde] heeft een aanbetaling gedaan van € 0,01.

3.4.

Op 8 en 28 maart 2022 heeft Prijsvrij [geïntimeerde] per e-mail betalingsherinneringen gestuurd voor het restantbedrag van € 2.140,96. In beide e-mails staat ook dat Prijsvrij het recht heeft om de reis te annuleren als er niet tijdig wordt betaald.

3.5.

Op 5 april 2022 heeft Prijsvrij [geïntimeerde] nogmaals aangemaand om tot betaling van het restantbedrag over te gaan. Ook daarbij is vermeld dat Prijsvrij, indien betaling uitblijft, het recht heeft om de reis te annuleren en annuleringskosten in rekening te brengen conform de ANVR-Reizigersvoorwaarden.

3.6.

Op 18 mei 2022 heeft Prijsvrij aan [geïntimeerde] een annuleringsfactuur gezonden ter hoogte van in totaal € 2.140,96. Daarop staat dat een bedrag van € 2.000,00 annuleringskosten betreft en € 140,97 de kosten van verzekeringen, en dat de aanbetaling van € 0,01 daarvan is afgetrokken. Op diezelfde datum heeft Prijsvrij aan [geïntimeerde] een ingebrekestelling gezonden, waarbij [geïntimeerde] een allerlaatste kans wordt geboden om binnen veertien dagen de reissom te voldoen en Prijsvrij zich nogmaals haar recht voorbehoudt om de reis te annuleren.

3.7.

[geïntimeerde] heeft de reis niet afgenomen en heeft niet betaald.

4. Eerste aanleg

4.1.

Prijsvrij heeft in eerste aanleg gevorderd om bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling aan Prijsvrij van € 2.481,91, vermeerderd met de wettelijke rente over € 2.140,96 vanaf 18 oktober 2022, met proceskosten inclusief nakosten en rente.

4.2.

De kantonrechter heeft in het bestreden vonnis overwogen dat Prijsvrij niet heeft voldaan aan de precontractuele en contractuele informatieverplichtingen van artikel 7:504 lid 5 BW. Volgens de kantonrechter had Prijsvrij [geïntimeerde] , alleen al vanwege de omstandigheid dat drie verschillende sets algemene voorwaarden van toepassing zijn, waarbij niet duidelijk is welke ANVR-voorwaarden van toepassing zijn, op duidelijke en begrijpelijke wijze moeten informeren over de mogelijke gevolgen daarvan. Dit geldt temeer omdat de daarin opgenomen annuleringskostenbedingen niet eenduidig zijn, terwijl Prijsvrij heeft nagelaten de algemene voorwaarden van FTI te overleggen. Niet valt uit te sluiten dat [geïntimeerde] , indien zij wel voldoende zou zijn geïnformeerd – over onder meer de annuleringskosten – van de overeenkomst zou hebben afgezien of deze (tijdig of eerder) zou hebben opgezegd. De kantonrechter is van oordeel dat uit de artikelen 6:193b lid 1 en lid 3a BW in verbinding met 6:193d lid 1 en 2 en 6:193f onder c BW volgt dat de handelwijze van Prijsvrij kwalificeert als een oneerlijke handelspraktijk, die overeenkomstig artikel 25 van de Richtlijn (EU) 2015/2302 en vaste jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJEU) een sanctie verdient die doeltreffend, evenredig en afschrikkend is. Daarom heeft de kantonrechter de pakketreisovereenkomst, met toepassing van artikel 3:40 lid 2 en/of artikel 6:193j lid 3 BW, ambtshalve vernietigd en de vorderingen afgewezen. Prijsvrij is veroordeeld in de proceskosten, die op nihil zijn begroot.

5. Beoordeling

5.1.

Tegen deze beslissing en motivering richt Prijsvrij zich met zes grieven in hoger beroep. Samengevat komen de grieven erop neer dat Prijsvrij opkomt tegen het oordeel van de kantonrechter dat niet aan de (pre)contractuele informatieverplichtingen is voldaan. Daarnaast stelt Prijsvrij dat, als het hof tot de conclusie komt dat zij niet aan haar (pre)contractuele informatieplichten heeft voldaan, dit in overeenstemming met de Richtlijn Sanctiemodel informatieplichten (hierna: het Sanctiemodel) moet leiden tot een vermindering van de reissom, in plaats van vernietiging van de gehele overeenkomst. Prijsvrij heeft in hoger beroep de algemene voorwaarden van FTI alsnog overgelegd en in verband daarmee haar eis verminderd (van 90% naar 85% annuleringskosten).

5.2.

Prijsvrij legt aan haar vordering ten grondslag dat [geïntimeerde] tekort is geschoten in de nakoming van haar verplichtingen door de verschuldigde annuleringskosten niet te voldoen. Zij heeft, onder verwijzing naar artikel 9 en onder B.1. van de FTI Reisvoorwaarden (zie hierna onder 5.5), toegelicht dat de overeenkomst als geannuleerd wordt beschouwd als de reissom niet wordt betaald en dat [geïntimeerde] daarom de redelijke annuleringskosten verschuldigd is. Uit het annuleringsbeding van de FTI Reisvoorwaarden volgt dat de annuleringskosten gelijk zijn aan 85% van de reissom als de reis op de vertrekdatum wordt geannuleerd, aldus Prijsvrij.

5.3.

Voordat aan de behandeling van de grieven wordt toegekomen, overweegt het hof als volgt. Het hiervoor genoemde annuleringskostenbeding betreft een beding waarover niet afzonderlijk is onderhandeld in de zin van artikel 3 van Richtlijn 93/13/EEG (hierna: de richtlijn oneerlijke bedingen). Het hof meent daarom dat in deze zaak moet worden beoordeeld of het beding waarop Prijsvrij haar vordering heeft gebaseerd, oneerlijk is in de zin van de richtlijn oneerlijke bedingen. Daarbij merkt het hof het volgende op.

5.4.

In de artikelen 9 en 10 van de ANVR-Reizigersvoorwaarden voor pakketreizen staat, voor zover van belang, het volgende:

Artikel 9 Als je wilt opzeggen

9.1.

Je kunt de reisovereenkomst voor het begin van de pakketreis opzeggen. Doe je dit, dan ben je verplicht om aan de organisator de schade te vergoeden die hij ten gevolge van de opzegging lijdt. Deze schade bedraagt maximaal eenmaal de reissom.

9.2.

Tenzij de organisator afwijkende bepalingen met jou overeenkomt, gelden de hieronder afgesproken percentages (gefixeerde schade) die gebaseerd zijn op het tijdstip van opzegging, de eventueel te verwachten kostenbesparingen en inkomsten die de organisator verkrijgt uit het alsnog verkopen van de door jou geannuleerde reis, naast de eventueel verschuldigde reserveringskosten:


Bij annulering tot de 42e kalenderdag (exclusief) vóór de vertrekdag: de aanbetaling maar niet meer dan 35%;


Bij annulering vanaf de 42e kalenderdag (inclusief) tot de 28e kalenderdag (exclusief) vóór de vertrekdag: 35% van de reissom;


Bij annulering vanaf de 28e kalenderdag (inclusief) tot de 21e kalenderdag (exclusief) vóór de vertrekdag: 40% van de reissom;


Bij annulering vanaf de 21e kalenderdag (inclusief) tot de 14e kalenderdag (exclusief) vóór de vertrekdag: 50% van de reissom;


Bij annulering vanaf de 14e kalenderdag (inclusief) tot de 5e kalenderdag (exclusief) vóór de vertrekdag: 75% van de reissom;


Bij annulering vanaf de 5e kalenderdag (inclusief) tot de vertrekdag: 90% van de reissom;


Bij annulering op de vertrekdag of later: de volledige reissom.

Onder reissom wordt in dit kader verstaan de door of namens de organisator gepubliceerde prijs, exclusief reserveringskosten, verzekeringspremies en bijdrage Calamiteitenfonds.

9.3.

In principe heeft u de mogelijkheid om te bewijzen dat FTI geen of een geringer bedrag aan schade heeft opgelopen. In deze gevallen volgt de berekening van de schadevergoeding individueel.

(…)

Artikel 10 Betaling

10.1.

Je ontvangt vóór het sluiten van de reisovereenkomst informatie van de organisator wanneer de reissom (volledig) betaald moet zijn. (…) Heb je niet op het door de organisator vermelde tijdstip aan jouw financiële verplichtingen voldaan, dan ben je van rechtswege in verzuim.

10.2.

Als je in verzuim bent, maant de organisator, of iemand namens hem jou aan tot betaling en stelt je een termijn van 14 dagen om alsnog aan je verplichtingen te voldoen. Je wordt erop gewezen dat als je ook dan niet betaalt de overeenkomst per deze datum geacht wordt te zijn geannuleerd. De organisator verrekent reeds betaalde bedragen met de annuleringsgelden. Als de vertrekdatum binnen deze 14 dagen ligt, dan moet je de volledige reissom in ieder geval uiterlijk 24 uur voor de vertrekdatum voldoen.”

5.5.

Met gebruikmaking van de bevoegdheid in artikel 9.2 van de ANVR-Reizigersvoorwaarden voor pakketreizen, zijn in de FTI Reisvoorwaarden afwijkende bepalingen overeengekomen voor annuleringskosten. Daarin staat:

2. (…) intrekking in geval van betalingsachterstand

(…)

(3) In het geval van een late of onvolledige aanbetaling of eindbetaling behoudt FTI zich het recht voor om, na een herinnering met een termijn, het contract te ontbinden en schadevergoeding te verlangen in overeenstemming met de annuleringskosten vermeld in artikel 9 (2) in combinatie met de aan het einde van deze Algemene voorwaarden vermelde compensatiepercentages. Afzonderlijke, afwijkende compensatiepercentages zijn van toepassing, voor zover ze zijn gepubliceerd in de servicebeschrijving of aan u worden gecommuniceerd voor de boeking en worden vermeld in de reserveringsbevestiging / factuur.

(…)

9. Herroeping voor vertrek / compensatie

(1) U heeft het recht om op elk moment voor vertrek uit het contract te stappen.

(…)

(2) FTI maakt gebruik van de mogelijkheid om een forfaitaire schadevergoeding in te stellen, rekening houdend met de periode tussen de verklaring van herroeping en het begin van de reis, de verwachte besparingen in kosten van de touroperator FTI en de verwachte verwerving door het andere gebruik van de reisdienst. Behoudens andersluidende kennisgeving vooraf en anders vermeld in de boekingsbevestiging / factuur, zijn de forfaitaire bedragen onderworpen aan de termijnen en compensatiepercentages gepubliceerd aan het einde van deze reis- en betalingsvoorwaarden onder artikel 9 (2).

(3) In principe heeft u de mogelijkheid om te bewijzen dat FTI geen of een geringer bedrag aan schadevergoeding heeft opgelopen. In deze gevallen volgt de berekening van de schadevergoeding individueel.

(…)

tot artikel 9 (2):

Schadevergoedingsbedragen voor reisdiensten van FTI Touristik GmbH

De vergoedingspercentages voor pakketreizen, individuele toeristische diensten en andere individuele toeristische diensten bedoeld in artikel 9 (2) zijn als volgt bekendgemaakt.

(…)

B. Schadevergoedingsbedragen voor pakketreisdiensten

B.1. Alle pakketreisdiensten waarvoor de volgende paragrafen B.2. en B.3. niet van toepassing zijn:

tot de 30e dag voor de aanvang van de reis 25%

van de 29ste – 22ste dag voor de aanvang van de reis 30%

van de 21ste – 15de dag voor de aanvang van de reis 45%

van de 14de – 10de dag voor de aanvang van de reis 60%

van de 9de – 4de dag voor de aanvang van de reis 80%

van de 3de dag voor de aanvang van de reis tot het 85%

begin van de reis van de reissom

5.6.

Op grond van artikel 6:233, onder a, BW is een beding vernietigbaar wanneer het, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de wijze waarop de overeenkomst tot stand is gekomen, de wederzijds kenbare belangen van partijen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk bezwarend is voor de wederpartij (de consument). Dit is het geval indien voldaan is aan artikel 3, lid 1, van de richtlijn oneerlijke bedingen, waarin is bepaald dat een beding als oneerlijk wordt beschouwd indien het, in strijd met de goede trouw, het evenwicht tussen de uit de overeenkomst voortvloeiende rechten en verplichtingen van partijen ten nadele van de consument aanzienlijk verstoort. Volgens artikel 4, lid 1, van de richtlijn oneerlijke bedingen moet de rechter bij de beoordeling van de (on)eerlijkheid van een beding toetsen naar het moment van de sluiting van de overeenkomst en moet hij onder meer alle omstandigheden rond de sluiting ervan in aanmerking nemen.

5.7.

Ingevolge artikel 3, lid 3, van de richtlijn oneerlijke bedingen, in combinatie met de bijlage waarnaar in dat lid wordt verwezen (de indicatieve lijst van contractuele bedingen (ook wel de blauwe lijst genoemd)), kan onder meer als oneerlijk worden aangemerkt het beding, dat tot doel of gevolg heeft om aan de consument die zijn verbintenissen niet nakomt, een onevenredig hoge schadevergoeding op te leggen (onder 1, sub e, blauwe lijst). Bovendien kan als oneerlijk worden aangemerkt het beding dat tot doel heeft de consument een bewijslast op te leggen die volgens het geldende recht normaliter op een andere partij bij de overeenkomst rust (onder 1, sub q, blauwe lijst).

5.8.

Het hof benadrukt dat een beding reeds oneerlijk kan zijn als dit vanaf de datum van sluiting van de overeenkomst de verstoring van het evenwicht in zich droeg, ook al zou deze verstoring zich alleen onder bepaalde omstandigheden kunnen voordoen of zou dat beding in andere omstandigheden zelfs ten goede kunnen komen aan de consument (vgl. HvJEU 27 januari 2021, ECLI:EU:C:2021:68, punt 55). Het hof zal in dit verband de vraag moeten beantwoorden of het hiervoor onder 5.5 opgenomen annuleringskostenbeding van FTI ten tijde van de sluiting van de overeenkomst een verstoring van het evenwicht in zich droeg.

Slotsom

5.9.

Het hof zal Prijsvrij in de gelegenheid stellen om zich bij akte uit te laten over hetgeen onder 5.5 tot en met 5.8 is overwogen.

5.10.

Iedere verdere beslissing wordt aanhouden.

6. Beslissing

Het hof:

6.1.

bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van
15 april 2025 voor de hiervoor onder 5.9 bedoelde akte aan de zijde van Prijsvrij;

6.2.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit arrest is gewezen door mr. M.C. Bosch, mr. J.W.M. Tromp en mr. F.J. van de Poel en door de rolraadsheer in het openbaar uitgesproken op 25 maart 2025.