Uitspraak
GERECHTSHOF AMSTERDAM
afdeling civiel recht en belastingrecht, team I
zaaknummer: 200.303.583/01 KG
zaaknummer rechtbank Noord-Holland: C/15/320449/KG ZA 21-496
arrest van de meervoudige burgerlijke kamer van 6 december 2022
inzake
NOORDEGRAAF THERMOVLOEREN B.V.,
gevestigd te Klarenbeek, gemeente Apeldoorn,
appellante,
advocaat: mr. F.M. Schmitz te Arnhem,
tegen
JUST DRIVE I B.V.,
gevestigd te Beverwijk,
geïntimeerde,
advocaat: mr. S.K. Tuithof te Haarlem.
1.Het geding in hoger beroep
Partijen worden hierna Noordegraaf en Just Drive genoemd.
Noordegraaf is bij dagvaarding van 23 november 2021 in hoger beroep gekomen van een vonnis van de voorzieningenrechter in de rechtbank Noord Holland, locatie Haarlem, van 29 oktober 2021, in kort geding gewezen tussen Noordegraaf als eiseres en Just Drive als gedaagde. Noordegraaf heeft in de dagvaarding grieven (genummerd I tot en met IV) opgenomen en producties (genummerd 1 tot en met 3) overgelegd. Op de eerst dienende dag heeft Noordegraaf op de rol geconcludeerd overeenkomstig de appeldagvaarding.
Just Drive heeft vervolgens een memorie van antwoord met productie ingediend.
Noordegraaf heeft geconcludeerd dat het hof het bestreden vonnis zal vernietigen en -uitvoerbaar bij voorraad - haar vorderingen zoals in eerste aanleg ingesteld alsnog zal toewijzen, met veroordeling van Just Drive in de proceskosten in beide instanties, met nakosten en rente vanaf veertien dagen na het in deze te wijzen arrest.
Just Drive heeft geconcludeerd tot bekrachtiging van het bestreden vonnis, met - uitvoerbaar bij voorraad - veroordeling van Noordegraaf in - zo begrijpt het hof - de proceskosten van het hoger beroep, met nakosten en rente.
Partijen hebben de zaak ter zitting van 19 oktober 2022 doen bepleiten, Noordegraaf door mr. Schmitz voornoemd, en Just Drive door mr. Tuithof voornoemd, ieder aan de hand van pleitnotities die zijn overgelegd. Voorts heeft Noordegraaf bij deze gelegenheid nog producties (genummerd 4 tot en met 6) overgelegd.
Ten slotte is arrest gevraagd.
2.Feiten
2.1.
De voorzieningenrechter heeft in het bestreden vonnis onder 2 (2.1. tot en met 2.12.) de feiten opgesomd die hij bij de beoordeling van de zaak tot uitgangspunt heeft genomen. Deze feiten zijn niet in geschil, met uitzondering van de in het bestreden vonnis onder 2.7. vermelde datum waarop Noordegraaf na te melden factuur van Just Drive d.d. 16 juli 2021 heeft ontvangen. Just Drive betoogt in hoger beroep dat Noordegraaf de factuur niet pas op 13 augustus 2021 heeft ontvangen, zoals waarvan de voorzieningenrechter is uitgegaan, maar al op 16 juli 2021, althans voorafgaand aan na te melden kredietovereenkomst van 27 juli 2021. Het hof komt daar bij de beoordeling op terug. Voor het overige zijn de door de voorzieningenrechter opgesomde feiten niet in geschil en dienen zij ook het hof vooralsnog tot uitgangspunt. Samengevat en waar nodig aangevuld met andere feiten die worden afgeleid uit niet weersproken stellingen van partijen, dan wel de niet (voldoende) bestreden inhoud van producties waarnaar zij ter staving van hun stellingen verwijzen, komen de feiten vooralsnog neer op het volgende.
2.2.
Just Drive handelt onder meer in tweedehands (lease-)auto’s. Medio 2021 heeft zij op Marktplaats geadverteerd met een tweedehands auto BMW type X5 M met kenteken [kenteken 1] (verder: de auto). De advertentie bevat diverse specificaties van de auto, waaronder:
“(…)
Financiële gegevens:
“(…)
BTW/Marge:BTW(Bedrijven kunnen de BTW terugvorderen van de belasting)
(…)””
De advertentie bevat een exoneratiebeding dat onder meer inhoudt:
“(…)
Aan de in dit document verstrekte informatie kunnen op geen enkele wijze rechten worden ontleend (…) Alle informatie is onder voorbehoud van druk-, zet-, prijs-, en programmeerfouten. (…)”
2.3.
Op 10 juli 2021 zijn partijen een schriftelijke koopovereenkomst aangegaan met betrekking tot de auto waarbij zij een koopprijs zijn overeengekomen van € 68.000,00 door Noordegraaf te voldoen door inruil van haar oude auto met kenteken [kenteken 2] tegen een waarde van € 13.500,00, uit een krediet van € 19.500,00 en voor € 35.000,00 uit eigen middelen.
2.4.
Op 11 juli 2021 heeft Noordegraaf een aanbetaling op de auto gedaan van € 1.000 en op 27 juli 2021 is door bemiddeling van Just Drive een kredietovereenkomst tot stand gekomen tussen Noordegraaf en Volkswagen Financial Services Pon B.V. voor een kredietbedrag van per saldo (inclusief kredietvergoeding) € 25.248,48 terug te betalen in maandelijkse termijnen van € 284,68. De kredietovereenkomst houdt onder meer in:
“(…)
De aankoopprijs is € 68.000,00 (inclusief btw).
(…)”
De hoofdsom van € 19.000,00 is door Volkswagen Financial Services Pon rechtstreeks aan Just Drive voldaan. Vanaf 27 juli 2021 wordt het termijnbedrag maandelijks automatisch afgeschreven van de bankrekening van Noordegraaf.
2.5.
Noordegraaf heeft van Just Drive voor de auto een factuur d.d. 16 juli 2021 ontvangen. De factuur houdt onder meer in:
“(…)
Aan u geleverd volgens de margeregeling:
(…)
Verkoopprijs: 68000,00 68000,00
Totaal excl. BTW 68000,00
Totaal incl. BTW 68000,00
2.6.
Bij Whatsapp bericht van 13 augustus 2021 heeft Noordgraaf aan Just Drive bericht:
“
(…)
(…)
Ik heb een factuur ontvangen Maar van € 68000 ex btw deze kan ik niet boeken de btw moet op de factuur vermeld staan (…)”
2.7.
Bij e-mail met bijlage van nog steeds 13 augustus 2021 heeft Just Drive aan Noordegraaf bericht:
“(…)
Hierbij de aangepaste factuur, het betreft een marge auto. Dit was dus al kloppend.
(…)”
2.8.
Bij e-mail van 17 augustus 2021 heeft Noordegraaf aan Just Drive geantwoord:
“(…)
Maar feit blijft wel dat wij heel duidelijk afgesproken hebben en ook in het contract en advertentie staat duidelijk te lezen dat het een btw auto betreft.
U heeft zelf voor ons nog uitgerekend dat dit dan totaal € 11801,65 is waarna wij gezegd hebben die betalen wij erbij mee direct en vorderen die zelf terug dit financieren we niet mee.
Dus pas gewoon de factuur aan naar 68000 incl btw of naar € 56198,35 ex btw dan is alles direct geregeld.”
2.9.
Noordegraaf heeft Just Drive laatstelijk bij brief van zijn advocaat van 30 augustus 2021 gesommeerd om - kort gezegd - de koopovereenkomst na te komen door een factuur met een btw-component te verstrekken. Just Drive heeft aan die sommatie geen gehoor gegeven.
3.Beoordeling
3.1.
Noordegraaf heeft bij de inleidende dagvaarding gevorderd dat Just Drive wordt veroordeeld om binnen 24 uur na de te wijzen uitspraak aan Noordegraaf het bezit van de auto te verschaffen, alsmede een factuur voor € 68.000,00 inclusief btw waarbij de btw-component van € 11.801,65 expliciet op de factuur staat vermeld, tegen betaling door Noordegraaf aan Just Drive van € 34.000 en overdracht door Noordegraaf aan Just Drive van de inruilauto. Noordegraaf heeft aan haar vordering ten grondslag gelegd dat Just Drive toerekenbaar tekort is geschoten in de nakoming van de koopovereenkomst door te weigeren om haar een btw-factuur te verstrekken.
3.2.
De voorzieningenrechter heeft geoordeeld dat Just Drive niet verplicht was om aan Noordegraaf een btw-factuur te verschaffen en heeft de vordering afgewezen en Noordegraaf in de kosten veroordeeld. Tegen die beslissing en de gronden waarop zij berust is Noordegraaf met vier grieven opgekomen.
3.3.
De grieven strekken samengevat en in de kern tot betoog dat partijen de koop en verkoop van een zogenoemde btw-auto zijn overeengekomen en dat in de koopprijs van € 68.000,00 een bedrag van € 11.801,65 aan btw is verdisconteerd. Noordegraaf heeft er belang bij dat dit in de aankoopfactuur tot uitdrukking komt, omdat zij dan het btw-bedrag bij haar eigen btw-aangifte kan terugvragen. Het hof overweegt als volgt.
3.4.
De schriftelijke koopovereenkomst van 10 juli 2021 bevat geen specificatie van de auto als btw- of marge-auto. De koopovereenkomst vermeldt ook alleen de kale koopsom van € 68.000,00 zonder toevoeging incl. of excl. btw. Het komt er bij de uitleg van de overeenkomst op die punten dus op aan, wat partijen overigens over en weer hebben verklaard en hoe zij elkaars verklaringen en gedragingen over en weer redelijkerwijs hebben mogen opvatten.
3.5.
Just Drive heeft zich op het standpunt gesteld dat de advertentie op Marktplaats moet worden opgevat als een uitnodiging om in onderhandeling te treden, hetgeen door Noordegraaf niet gemotiveerd is weersproken, zodat ook het hof daarvan zal uitgaan. Dat betekent echter niet dat Noordegraaf aan de advertentie geen verwachtingen mocht ontlenen. De vermelding
“BTW/Marge:BTW(Bedrijven kunnen de BTW terugvorderen van de belasting)”mocht Noordegraaf in beginsel redelijkerwijs begrijpen als een verklaring van Just Drive dat het om een zogenoemde btw-auto ging waarover btw verschuldigd was die zij bij haar eigen aangifte kon terugvragen. Het had, als dat anders was, op de weg gelegen van Just Drive om tijdens de onderhandelingen Noordegraaf daarop te wijzen. Daarbij wordt in aanmerking genomen dat het - zoals bij Just Drive bekend mag worden verondersteld - voor een btw-plichtige koper evident van belang is of een koop al dan niet met btw is belast. Dat evidente belang zal ook precies de reden zijn geweest waarom in de advertentie op Marktplaats over dat aspect (marge- of btw-auto) expliciet een mededeling is gedaan. Dat die mededeling achteraf een fout betreft - wat daar ook van zij - en dat Just Drive aansprakelijkheid voor fouten in de advertentie heeft uitgesloten, doet aan de hiervoor bedoelde mededelingsplicht van Just Drive niet af.
“BTW/Marge:BTW(Bedrijven kunnen de BTW terugvorderen van de belasting)”mocht Noordegraaf in beginsel redelijkerwijs begrijpen als een verklaring van Just Drive dat het om een zogenoemde btw-auto ging waarover btw verschuldigd was die zij bij haar eigen aangifte kon terugvragen. Het had, als dat anders was, op de weg gelegen van Just Drive om tijdens de onderhandelingen Noordegraaf daarop te wijzen. Daarbij wordt in aanmerking genomen dat het - zoals bij Just Drive bekend mag worden verondersteld - voor een btw-plichtige koper evident van belang is of een koop al dan niet met btw is belast. Dat evidente belang zal ook precies de reden zijn geweest waarom in de advertentie op Marktplaats over dat aspect (marge- of btw-auto) expliciet een mededeling is gedaan. Dat die mededeling achteraf een fout betreft - wat daar ook van zij - en dat Just Drive aansprakelijkheid voor fouten in de advertentie heeft uitgesloten, doet aan de hiervoor bedoelde mededelingsplicht van Just Drive niet af.
3.6.
Niet is in geschil dat Just Drive tijdens de onderhandelingen wist dat Noordegraaf een onderneming dreef en btw-plichtig was; het bestanddeel
Thermovloerenin de bedrijfsnaam van Noordegraaf wijst daar ook op. Desondanks heeft Just Drive tijdens de onderhandelingen Noordegraaf niet erop gewezen dat het geen btw- maar een margeauto betrof. [naam] , die namens Just Drive de onderhandelingen heeft gevoerd, heeft ter zitting in eerste aanleg verklaard dat hij tijdens de onderhandelingen niet eens wist of het een marge- of BTW-auto betrof; dat dit aspect pas naar voren is gekomen bij het bezwaar van Noordegraaf tegen de eerste factuur.
Thermovloerenin de bedrijfsnaam van Noordegraaf wijst daar ook op. Desondanks heeft Just Drive tijdens de onderhandelingen Noordegraaf niet erop gewezen dat het geen btw- maar een margeauto betrof. [naam] , die namens Just Drive de onderhandelingen heeft gevoerd, heeft ter zitting in eerste aanleg verklaard dat hij tijdens de onderhandelingen niet eens wist of het een marge- of BTW-auto betrof; dat dit aspect pas naar voren is gekomen bij het bezwaar van Noordegraaf tegen de eerste factuur.
3.7.
Door het zwijgen van Just Drive tijdens de onderhandelingen heeft Noordegraaf de advertentie mogen blijven opvatten als een verklaring van Just Drive dat het een btw-auto betrof; dat Joosten daar geen wetenschap van had komt voor rekening van Just Drive. De veronderstelling dat het een btw-auto betrof, is in stand gelaten en bovendien versterkt door de verklaring in de kredietovereenkomst
”De aankoopprijs is € 68.000,00 (inclusief btw)”.Die verklaring kan eveneens aan Just Drive worden toegerekend. Zij heeft ter zitting in hoger beroep verklaard dat zij betrokken is geweest bij het opstellen van de kredietovereenkomst.
”De aankoopprijs is € 68.000,00 (inclusief btw)”.Die verklaring kan eveneens aan Just Drive worden toegerekend. Zij heeft ter zitting in hoger beroep verklaard dat zij betrokken is geweest bij het opstellen van de kredietovereenkomst.
3.8.
Daarenboven neemt het hof voorshands aan dat het aspect btw-auto tijdens de onderhandelingen ook expliciet ter sprake zal zijn gekomen. Noordegraaf heeft die stelling met schriftelijke verklaringen onderbouwd, maar ook zonder die verklaringen is vooralsnog voldoende aannemelijk dat over een btw-teruggaaf is gesproken, vanwege het evidente financiële belang daarbij van Noordegraaf.
3.9.
De stelling van Just Drive dat Noordegraaf de factuur van 16 juli 2021 diezelfde dag, althans voorafgaand aan het opmaken van de kredietovereenkomst heeft ontvangen, wordt verworpen. Volgens Noordegraaf heeft zij die factuur pas op 13 augustus 2021 ontvangen en heeft zij bij Whats-app bericht van diezelfde dag terstond geprotesteerd. In het licht van die gemotiveerde betwisting heeft Just Drive de door haar gestelde ontvangstdatum van de factuur - waarvan zij de bewijslast heeft - vooralsnog onvoldoende onderbouwd; hier wreekt zich dat Just Drive geen op 16 juli 2021 gedateerde begeleidende e-mail of andersoortig ontvangstbewijs heeft overgelegd. Het op de gestelde ontvangstdatum van op (of omstreeks) 16 juli 2021 voortbouwende verweer van Just Drive dat Noordegraaf de factuur aanvankelijk zonder protest heeft ontvangen en behouden en dat Noordegraaf ten tijde van het opstellen van de kredietovereenkomst met de factuur bekend was, gaat - los van de relevantie van het verweer - vooralsnog dus niet op.
3.10.
Het voorgaande leidt het hof tot het voorlopig oordeel dat de koopovereenkomst op een btw-auto betrekking heeft, althans op een auto ter zake waarvan Noordegraaf gerechtvaardigd erop mocht vertrouwen dat zij 21% van de koopprijs kan verrekenen met haar eigen btw-aangifte. Niet is in geschil dat de verkoper van een zogenoemde btw-auto gehouden is om de koper een btw-factuur te verstrekken waarop de btw-component expliciet staat vermeld. Dat dit niet zou kunnen omdat het in feite een marge-auto betreft, acht het hof vooralsnog voldoende weerlegd door de verklaringen zijdens Just Drive ter zitting in eerste aanleg en hoger beroep, dat als de auto alsnog als btw-auto wordt gefactureerd, zij de gefactureerde btw moet afdragen. Dat zou enkel betekenen dat het feit dat de auto geen btw- maar een marge-auto blijkt te zijn voor rekening van Just Drive wordt gebracht in plaats van die van Noordegraaf. Dat lijkt het hof bij zijn uitleg van de overeenkomst vooralsnog alleszins gerechtvaardigd.
3.11.
De slotsom is dat de vordering van Noordegraaf als na te melden alsnog zal worden toegewezen, versterkt met - als verder niet weersproken - een dwangsom van € 500,00 per dag of gedeelte van een dag dat zij daarmee geheel of gedeeltelijk in gebreke blijft tot een maximum van € 50.000,00. Het spoedeisend belang van Noordegraaf is daarin gelegen dat zij tegenover inruil van haar oude auto en betaling van de restant koopprijs van € 34.000 eindelijk in het bezit van de auto wordt gesteld. In het voorlopig oordeel van het hof ligt besloten dat Noordegraaf de nakoming van haar betalingsverplichtingen bevoegdelijk heeft opgeschort tegenover het verzuim van Just Drive om de verlangde btw-factuur te verstrekken.
3.12.
De stellingen van partijen kunnen verder onbesproken blijven. Het bestreden vonnis zal worden vernietigd en Just Drive zal als de in het ongelijk gestelde partij als na te melden worden veroordeeld in de kosten van de eerste aanleg en het hoger beroep.
4.Beslissing
Het hof:
vernietigt het vonnis waarvan beroep, en
opnieuw rechtdoende:
veroordeelt Just Drive om binnen 24 uur na betekening van dit arrest aan Noordegraaf het bezit te verschaffen van de auto met kenteken [kenteken 1] , alsmede om met betrekking tot die auto aan Noordegraaf een factuur te verstrekken voor € 68.000,00 inclusief btw, waarbij de btw-component van € 11.801,65 expliciet op de factuur staat vermeld, op voorwaarde dat Noordegraaf het restant van de koopprijs van € 34.000,00 aan Just Drive heeft voldaan en de eigendom van de inruilauto met kenteken [kenteken 2] aan Just Drive heeft overgedragen;
veroordeelt Just Drive om aan Noordegraaf een dwangsom te voldoen van € 500,00 per dag of gedeelte van een dag dat zij met voormelde veroordeling geheel of gedeeltelijk in gebreke blijft, zulks met een maximum van € 50.000,00;
veroordeelt Just Drive in de kosten van het geding in beide instanties, in eerste aanleg aan de zijde van Noordegraaf begroot op € 103,33 explootkosten, € 667,00 griffierecht en € 1.312,00 voor salaris en in hoger beroep tot op heden op € 103,33 explootkosten, € 772,00 griffierecht en € 2.228,00 voor salaris en op € 163,00 voor nasalaris, te vermeerderen met € 85,- voor nasalaris en de kosten van het betekeningsexploot ingeval betekening van dit arrest plaatsvindt, te vermeerderen met de wettelijke rente, indien niet binnen veertien dagen na dit arrest dan wel het verschuldigd worden van de nakosten aan de kostenveroordeling is voldaan;
verklaart de veroordelingen uitvoerbaar bij voorraad.
Dit arrest is gewezen door mrs. I.A. Haanappel-van der Burg, G.C. Boot en A.S. Arnold en door de rolraadsheer in het openbaar uitgesproken op 6 december 2022.