ECLI:NL:GHAMS:2022:2699

Uitspraak

beslissing

___________________________________________________________________ _ _

GERECHTSHOF AMSTERDAM

afdeling civiel recht en belastingrecht

zaaknummer : 200.298.971/01 NOT

nummer eerste aanleg : C/05/384165 / KL RK 21-30

beslissing van de notaris- en gerechtsdeurwaarderskamer van 20 september 2022

inzake

BHB BEHEER B.V.,

gevestigd te Leeuwarden,

appellante,

gemachtigde: mr. B.M.B. Gruppen, advocaat te Groningen,

tegen

mr. [geïntimeerde],

kandidaat-notaris te [vestigingsplaats] ,

geïntimeerde,

gemachtigden: mr. D.K. Baas en mr. L. Carrière-Verlinden, beiden advocaat te Arnhem.

Partijen worden hierna klaagster en de kandidaat-notaris genoemd.

1.De zaak in het kort

Het gaat in deze zaak om een overname van aandelen in een vennootschap die actief is in de autobranche. Klaagster is de koper van de aandelen. Verkoper is de enig aandeelhouder van de vennootschap en heeft met de vennootschap een gezamenlijke rekeningcourantfaciliteit bij een bank. Zowel klaagster als verkoper wordt bij de (ver)koop begeleid door een financieel adviseur. De kandidaat-notaris heeft de akte van levering van de aandelen opgesteld en gepasseerd. In deze akte is een bepaling opgenomen over de herfinanciering door klaagster van de bestaande schulden van de vennootschap. Vlak voor het passeren van de akte is de tekst van deze bepaling nog door de kandidaatnotaris gewijzigd. Na het passeren van de akte ontstaat er een verschil van inzicht tussen partijen over de uitleg van de herfinancieringsbepaling in de akte. Klaagster verwijt de kandidaat-notaris dat zij (1) een onduidelijke bepaling in de akte heeft voorgesteld en opgenomen ter zake van de betalingsverplichtingen van klaagster, (2) zich geen juist en volledig beeld heeft gevormd van de betekenis van hetgeen in de akte is neergelegd en (3) niet bij klaagster is nagegaan of de (mogelijke) rechtsgevolgen van de akte voor klaagster voldoende duidelijk waren.

2.Het geding in hoger beroep

2.1.

Klaagster heeft op 25 augustus 2021 een beroepschrift – met bijlagen – bij het hof ingediend tegen de beslissing van de kamer voor het notariaat in het ressort ArnhemLeeuwarden (hierna: de kamer) van 27 juli 2021 (ECLI:NL:TNORARL:2021:57). De kandidaat-notaris heeft op 3 februari 2022 een verweerschrift bij het hof ingediend.

2.2.

Het hof heeft van de kamer de stukken van de eerste aanleg ontvangen.

2.3.

De zaak is behandeld ter openbare terechtzitting van het hof van 21 april 2022. Klaagster, vertegenwoordigd door haar directeur [naam 1] , en haar gemachtigde zijn verschenen. De kandidaat-notaris en haar gemachtigden zijn eveneens verschenen. De gemachtigde van klaagster en mr. L. Carrière-Verlinden hebben het woord gevoerd aan de hand van aan het hof overgelegde pleitnota’s. De zaak is aangehouden om partijen in de gelegenheid te stellen het arrest van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in de civiele zaak van klaagster tegen onder andere de verkoper van de aandelen in het geding te brengen.

2.4.

Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft op 3 mei 2022 zijn arrest in die zaak uitgesproken. Klaagster heeft op 9 mei 2022 een akte uitlating genomen omtrent de door dit hof tijdens de mondelinge behandeling gestelde vraag of en in hoeverre aan voormeld arrest consequenties dienen te worden verbonden voor de onderhavige tuchtprocedure. De kandidaat-notaris heeft op 24 mei 2022 een antwoordakte genomen.

3.Feiten

Het hof verwijst voor de feiten naar hetgeen de kamer in de bestreden beslissing heeft vastgesteld. Partijen hebben tegen de vaststelling van de feiten door de kamer geen bezwaar gemaakt, zodat ook het hof van die feiten uitgaat. Samengevat en waar nodig aangevuld met andere feiten die zijn komen vast te staan, komen de feiten neer op het volgende.

3.1.

De Knobben B.V. (hierna: De Knobben) is een vennootschap die actief is in de autobranche. Bestuurder van De Knobben is [naam 2] (hierna: [bestuurder De Knobben] ). Tot 6 februari 2018 was De Knobben enig aandeelhouder van JHV Auto Groep B.V. (hierna: Autogroep).

3.2.

In het verleden hebben De Knobben en Autogroep op enig moment een gezamenlijke rekeningcourantfaciliteit (een ‘comptejoint-faciliteit’) van

€ 1.000.000,- verkregen bij ABN AMRO Bank N.V. (hierna: ABN AMRO). Onder deze faciliteit hielden De Knobben en Autogroep ieder een eigen rekening-courant aan bij ABN AMRO.

3.3.

Klaagster is bestuurder en aandeelhouder van een aantal vennootschappen die eveneens actief zijn in de autobranche. Indirect bestuurder van klaagster is onder andere [naam 1] (hierna: [naam 1] ).

3.4.

Op 10 november 2017 hebben De Knobben en klaagster een overeenkomst gesloten over de overname van de aandelen in Autogroep door klaagster (hierna: de intentieovereenkomst). Daarbij is overeengekomen dat de aandelen in Autogroep tegen betaling van een koopsom van € 1.000.000,- overgedragen zullen worden aan klaagster en dat klaagster verplicht is om de schulden van Autogroep te herfinancieren.

3.5.

De intentieovereenkomst is vastgelegd in een schriftelijke ‘intentieverklaring’. Deze verklaring – waarin klaagster wordt aangeduid als de ‘Koper’ en waarin Autogroep wordt aangeduid als de ‘Vennootschap’ – vermeldt over de verplichting tot herfinanciering van de schulden van Autogroep het volgende:

“
1.2 Naast de levering van de aandelen zoals bepaald in artikel 1.1. van dit artikel zal Koper ook tot herfinanciering overgaan van de bestaande schulden van de vennootschap per overnamedatum. Deze schulden betreffen de schulden aan De Knobben BV cs (groot € 1.852.000,--) alsmede de in de vennootschap aanwezig rekening-courant van de ABN AMRO (faciliteit € 1.000.000,-- opgenomen thans € 451.000, partijen genoegzaam bekend).”

3.6.

Klaagster heeft zich in het kader van de overname van de aandelen in Autogroep laten bijstaan door MRW Accountants en de aan dit kantoor verbonden adviseurs [naam 3] (hierna: [adviseur 1] ) en [naam 4] (hierna: [adviseur 2] ). De Knobben heeft zich in het kader van de overname laten bijstaan door [naam 5] (hierna: [naam 5] ) van Afier Accountants.

3.7.

Na het sluiten van de intentieovereenkomst heeft klaagster door MRW Accountants een due diligence-onderzoek laten uitvoeren naar Autogroep. MRW Accountants heeft in het kader van dat onderzoek onder meer kennisgenomen van de overeenkomst met ABN AMRO over de rekening-courantfaciliteit en van de jaarrekening 2016 van Autogroep.

3.8.

Naar aanleiding van het due diligence-onderzoek hebben De Knobben en klaagster de koopprijs voor de aandelen in Autogroep verlaagd van € 1.000.000,- naar € 970.000,-.

3.9.

MRW Accountants heeft op 29 januari 2018 aan het kantoor van de kandidaatnotaris een e-mail gestuurd met het verzoek zorg te dragen voor de levering van de aandelen.

3.10.

Op 1 februari 2018 heeft de kandidaat-notaris een concept van de akte van levering van de aandelen aan partijen gestuurd. Dit concept vermeldt het volgende over de koopprijs:

“
B. Koopprijs/kwijting

1. De koopprijs voor de aandelen bedraagtNEGENHONDERD ZEVENTIG DUIZEND EURO (€ 970.000,00).

2. De verkoper heeft de koopprijs ontvangen door storting op een rekening derdengelden van de notaris en verleent daarvoor kwijting.

4. De verkoper heeft voormeld bedrag van ÉÉN MILJOEN ACHTHONDERD

TWEEËNVIJFTIG DUIZEND ZEVENHONDERD DRIEËNNEGENTIG EURO

(€ 1.852.793,00) in het kader van vorenbedoelde herfinanciering ontvangen door storting op een rekening derdengeldrekening van de notaris en verleent daarvoor kwijting.

5. Indien de schuld van de vennootschap aan verkoper per heden lager mocht zijn, dan voornoemde stand per éénendertig december tweeduizend zeventien, zal het verschil door verkoper terstond worden terugbetaald aan de vennootschap.”

3.11.

Op 2 februari 2018 heeft de kandidaat-notaris de volgende e-mail aan onder andere [naam 1] en [bestuurder De Knobben] (met cc aan [adviseur 1] , [adviseur 2] en [naam 5] ) gestuurd:

“
Hierbij bericht ik u allen dat de ondertekening van de akte van levering van aandelen in JHV Auto Groep B.V. is verplaatst naardinsdag 6 februari aanstaande om 16.00 uur.

Ten behoeve van de akte ontvang ik graag de definitieve balans/de jaarstukken van JHV Auto Groep B.V. per 31 december 2017.

Deze jaarstukken heb ik vanmorgen in concept ontvangen. Daarin zie ik dat de af te lossen rekeningcourantschuld bij ABN AMRO Bank ziet op een rekeningcourant schuld die strekt ten behoeve van JHV Auto Groep B.V. en De Knobben B.V. gezamenlijk.

Verder zijn door JHV Auto Groep B.V. aan ABN AMRO Bank zekerheden verstrekt:

(…)

Graag verneem ik of met ABN AMRO Bank is kortgesloten dat deze rekeningcourantschuld wordt afgelost en dat JHV Auto Groep B.V. daarna geen partij meer dient te zijn in deze rekening courant faciliteit en dat alle door JHV Auto Groep aan ABN AMRO Bank verstrekte zekerheden na deze aflossing dienen te vervallen. In dat geval ontvang ik graag stukken waaruit dit blijkt, zoals een aflosnota.

Mocht dit nog niet het geval zijn dan ontvang ik graag de gegevens van de contactpersoon bij ABN AMRO Bank, zodat dit kan worden afgestemd.”

3.12.

Diezelfde dag heeft [naam 5] aan [adviseur 1] en [naam 1] (met cc aan [adviseur 2] , [bestuurder De Knobben] en de kandidaat-notaris) per e-mail een reactie gegeven op de conceptakte en daarbij onder andere het volgende opgemerkt:

“
(…)

Koopprijs

Onder het kopje koopprijs dient tevens vermeld te worden dat de koper tot herfinanciering van de rekening-courant overgaat. Aangezien de rekening-courant dagelijks wisselt is ons voorstel om deze op een bepaald moment, ons voorstel om per woensdag 8 februari as te blokkeren. Onze inschatting op dit moment is dat koper ongeveer € 450.000 - € 500.000 dient te voldoen. Dit ook met inachtneming van het feit dat deze rekening verbonden is met andere vennootschappen welke niet in de transactie betrokken zijn. De bank heeft laten weten dat ontvlechting pas kan plaatsvinden nadat de transactie heeft plaatsgevonden.

(…)”

3.13.

Op 5 februari 2018 heeft [adviseur 1] per e-mail aan de kandidaat-notaris (met cc aan onder andere [naam 5] , [naam 1] en [bestuurder De Knobben] ) laten weten dat partijen die dag divers overleg hebben gehad over de e-mail van [naam 5] van 2 februari 2018 en heeft hij de kandidaat-notaris geïnformeerd over de gezamenlijk besproken reactie. In de e-mail verzoekt [adviseur 1] de kandidaatnotaris om de opmerkingen te verwerken en partijen zo spoedig mogelijk een aangepast concept van de akte van levering te mailen, tenzij er namens verkoper nog opmerkingen zijn op deze e-mail.

3.14.

Op 6 februari 2018 om 10:26 uur heeft [naam 5] per e-mail aan [adviseur 1] (met cc aan [naam 1] , [bestuurder De Knobben] en de kandidaat-notaris) zijn “laatste aanvullingen” gestuurd.

3.15.

Op 6 februari 2018 om 11:19 uur heeft de kandidaat-notaris een aangepast concept van de akte van levering van de aandelen aan partijen gestuurd. Dit concept vermeldt het volgende over de koopprijs:

“
B. Koopprijs/kwijting

1. De koopprijs voor de aandelen bedraagtNEGENHONDERD ZEVENTIG DUIZEND EURO (€ 970.000,00).

2. De verkoper heeft de koopprijs ontvangen door storting op een rekening derdengelden van de notaris en verleent daarvoor kwijting.

4. De verkoper heeft voormeld bedrag van ÉÉN MILJOEN ACHTHONDERD

TWEEËNVIJFTIG DUIZEND ZEVENHONDERD DRIEËNNEGENTIG EURO

(€ 1.852.793,00) en van ÉÉNENZEVENTIGDUIZEND ÉÉNHONDERD VIJFENZESTIG EURO EN ÉÉN EUROCENT (€ 71.165,01) in het kader van vorenbedoelde herfinanciering ontvangen door storting op een rekening derdengeldrekening van de notaris en verleent daarvoor kwijting.

5. Indien de schuld van de vennootschap aan verkoper per heden lager mocht zijn, dan voornoemde stand per éénendertig december tweeduizend zeventien vanwege mutaties na het jaar tweeduizend zeventien, zal het verschil door verkoper terstond worden terugbetaald aan de vennootschap.”

3.16.

Op 6 februari 2018 om 13:48 uur heeft [naam 5] per e-mail aan [adviseur 1] (met cc aan onder andere [naam 1] , [bestuurder De Knobben] en de kandidaat-notaris) nog een aanvulling op de concept-akte gestuurd:

“
In aanvulling op de concept-akte zouden wij onder het kopje koopprijs het navolgende willen aanvullen:

- partijen zijn overeengekomen dat koper een betaling doet gelijk aan het bedrag zijnde het verschil tussen de 1.000.000 rekening courantfaciliteit en het daarvan opgenomen bedrag. Dit door koper verschuldigde bedrag bedraagt thans 650.000 euro en (naar verwachting) morgen (woensdag) een bedrag van 450.000 euro.

Ik heb van[hof: [bestuurder De Knobben] ]
begrepen dat hij dit met[hof: [naam 1] ]
heeft afgestemd.

Wij zouden graag ter voorkoming van misverstanden dit in de akte willen opnemen.”

3.17.

Op 6 februari 2018 om 15:53 uur heeft een collega van de kandidaat-notaris per email aan [naam 5] en [bestuurder De Knobben] (met cc aan onder andere [adviseur 1] en [naam 1] ) een aangepast concept van de akte van levering gestuurd. Dit concept vermeldt het volgende over de koopprijs:

“
B. Koopprijs/kwijting

1. De koopprijs voor de aandelen bedraagtNEGENHONDERD ZEVENTIG DUIZEND EURO (€ 970.000,00).

2. De verkoper heeft de koopprijs ontvangen door storting op een rekening derdengelden van de notaris en verleent daarvoor kwijting.

3. Koper zal voorts per heden de schuld van de vennootschap aan verkoper, per éénendertig december tweeduizend zeventien grootÉÉN MILJOEN ACHTHONDERD TWEEËNVIJFTIG DUIZEND ZEVENHONDERD DRIEËNNEGENTIG EURO (€ 1.852.793,00), alsmede de rekening courant schuld van de vennootschap per heden aan ABN AMRO Bank; aan partijen genoegzaam bekend herfinancieren. Partijen zijn in het kader van de herfinanciering van de rekening courant schuld aan ABN AMRO Bank overeengekomen dat koper thans een betaling doet gelijk aan het bedrag zijnde het verschil tussen de ÉÉN MILJOEN EURO (€ 1.000.000,00) rekening courantfaciliteit bij ABN AMRO Bank en het daarvan opgenomen bedrag. Dit door koper verschuldigde bedrag bedraagt thans ZESHONDERD VIJFTIG DUIZEND EURO (€ 650.000,00) en (naar verwachting) morgen (zeven februari tweeduizend achttien) een bedrag van VIERHONDERD VIJFTIG DUIZEND EURO (€ 450.000,00).

4. De verkoper heeft voormeld bedrag van ÉÉN MILJOEN ACHTHONDERD

TWEEËNVIJFTIG DUIZEND ZEVENHONDERD DRIEËNNEGENTIG EURO

(€ 1.852.793,00) en van ZESHONDERD VIJFTIG DUIZEND EURO (€ 650.000,00) in het kader van vorenbedoelde herfinanciering ontvangen door storting op een rekening derdengeldrekening van de notaris en verleent daarvoor kwijting.

6. Indien de te herfinancieren rekening courant schuld van de vennootschap aan ABN AMRO Bank op heden lager mocht zijn dan voornoemd bedrag van ZESHONDERD VIJFTIG DUIZEND EURO (€ 650.000,00), waarvan dient te blijken uit een schriftelijke verklaring van ABN AMRO Bank, geeft verkoper hierbij opdracht en voor zover nodig onherroepelijk volmacht aan mij, notaris, om het verschil terug te storten op de bankrekening van de koper.”

3.18.

[naam 5] heeft per e-mail van 6 februari 2018 om 16:06 uur aan de collega van de kandidaatnotaris (met cc aan onder andere [bestuurder De Knobben] , [adviseur 1] en [naam 1] ) laten weten dat hij voorstelt dat deze laatste concept-akte met partijen aan tafel wordt doorgesproken voor de laatste punten.

3.19.

Op 6 februari 2018 heeft de kandidaat-notaris, als waarnemer van mr. [naam 6] , notaris te [plaats] , de akte gepasseerd waarmee De Knobben de aandelen in Autogroep heeft geleverd aan klaagster (hierna: de overdrachtsakte). [bestuurder De Knobben] en [naam 1] waren – als vertegenwoordigers van de respectievelijke vennootschappen – bij het passeren van de overdrachtsakte aanwezig.

3.20.

De overdrachtsakte vermeldt het volgende over de koopprijs:

“
B. Koopprijs/kwijting

1. De koopprijs voor de aandelen bedraagtNEGENHONDERD ZEVENTIG DUIZEND EURO (€ 970.000,00).

2. De verkoper heeft de koopprijs ontvangen door storting op een rekening derdengelden van de notaris en verleent daarvoor kwijting.

3. Koper zal voorts per heden de schuld van de vennootschap aan verkoper, per éénendertig december tweeduizend zeventien grootÉÉN MILJOEN ACHTHONDERD TWEEËNVIJFTIG DUIZEND ZEVENHONDERD DRIEËNNEGENTIG EURO (€ 1.852.793,00), terzake van welke schuld verkoper verklaart dat hierin geen mutaties na het jaar tweeduizend zeventien zijn opgetreden, herfinancieren, en zal daarnaast de (rekening courant) schuld van de vennootschap per heden aan de verkoper die verband houdt met de rekening courant schuld van verkoper aan ABN AMRO Bank, aan partijen genoegzaam bekend, herfinancieren, welke door partijen hierbij bindend wordt vastgesteld opVIERHONDERD ZESTIG DUIZEND EURO (€ 460.000,00).

4. De verkoper heeft voormeld bedrag van ÉÉN MILJOEN ACHTHONDERD

TWEEËNVIJFTIG DUIZEND ZEVENHONDERD DRIEËNNEGENTIG EURO

(€ 1.852.793,00) en van VIERHONDERD ZESTIG DUIZEND EURO (€ 460.000,00) in het kader van vorenbedoelde herfinanciering ontvangen door storting op een rekening

derdengeldrekening van de notaris en verleent daarvoor kwijting.

5. De verkoper garandeert aan de koper dat hij voormeld bedrag van VIERHONDERD

ZESTIG DUIZEND EURO (€ 460.000,00) benut voor de aflossing van haar rekening

courant schuld aan ABN AMRO Bank. Uit de aan deze akte te hechten verklaring de dato heden volgt dat ABN AMRO Bank afstand doet van al haar zekerheidsrechten jegens de vennootschap.”

3.21.

Op 16 februari 2018 heeft klaagster aan De Knobben gemeld dat Autogroep op de

overnamedatum een tegoed van ongeveer € 289.000.- (een creditsaldo) had op haar rekening-courant bij ABN AMRO. Klaagster heeft zich daarbij op het standpunt gesteld dat zij, gezien dat tegoed, ten onrechte € 460.000,- heeft betaald voor de herfinanciering van de schuld van Autogroep aan ABN AMRO.

3.22.

Bij brief van 13 april 2018 heeft klaagster De Knobben gesommeerd om het bedrag van € 460.000,- uiterlijk op 18 april 2018 aan klaagster terug te betalen. Aan deze sommatie heeft De Knobben geen gehoor gegeven.

3.23.

Op 15 mei 2018 heeft klaagster De Knobben gedagvaard in kort geding bij de

rechtbank Noord-Nederland, locatie Leeuwarden. Klaagster heeft daarbij gevorderd dat

De Knobben veroordeeld wordt tot betaling van € 460.000,-, te vermeerderen met rente en kosten. De voorzieningenrechter heeft deze vordering bij vonnis van 6 juni 2018 afgewezen.

3.24.

Op 21 september 2018 heeft klaagster een verzoek ingediend tot het bevelen van een voorlopig getuigenverhoor omtrent de door haar gepretendeerde vordering op De Knobben. De rechtbank Noord-Nederland, locatie Leeuwarden, heeft dit verzoek bij beschikking van 15 oktober 2018 toegewezen. Onder andere de kandidaat-notaris is als getuige gehoord. Het voorlopig getuigenverhoor is op 9 mei 2019 afgesloten.

3.25.

Op 13 mei 2020 heeft de rechtbank Noord-Nederland ook in de bodemzaak de vordering van klaagster op De Knobben tot terugbetaling van € 460.000,- afgewezen.

3.26.

Klaagster heeft vervolgens hoger beroep ingesteld bij het gerechtshof ArnhemLeeuwarden. Bij arrest van 3 mei 2022 heeft het gerechtshof ArnhemLeeuwarden het vonnis van de rechtbank NoordNederland van 13 mei 2020 vernietigd en De Knobben onder meer veroordeeld tot betaling aan klaagster van € 460.000,-, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 6 februari 2018 tot de dag van voldoening.

4.Standpunt van klaagster

4.1.

Klaagster verwijt de kandidaat-notaris op de eerste plaats dat zij een onduidelijke bepaling (onder B.3, zie hiervoor onder 3.20) in de akte heeft voorgesteld en opgenomen ter zake van de betalingsverplichtingen van klaagster. Verder verwijt klaagster de kandidaat-notaris dat zij zich – ogenschijnlijk onder de druk en tijdsdruk van de omstandigheden – geen juist en volledig beeld heeft gevormd van de betekenis van hetgeen in de akte is neergelegd. Daarnaast stelt klaagster dat de kandidaat-notaris niet bij klaagster is nagegaan of de (mogelijke) rechtsgevolgen van de akte voor klaagster voldoende duidelijk waren. Ondanks het voorgaande heeft de kandidaatnotaris klaagster ertoe bewogen het bedrag van € 460.000,- ‘bindend’ in de akte te doen opnemen.

5.Beoordeling

5.1.

De kamer heeft in de bestreden beslissing de klacht van klaagster tegen de kandidaat-notaris ongegrond verklaard. Naar het oordeel van de kamer valt de kandidaat-notaris geen tuchtrechtelijk verwijt te maken van het feit dat zij zonder de samenstelling van de rekening-courantschuld te kennen, of in ieder geval zonder de afzonderlijke aandelen in die schuld van De Knobben enerzijds en de over te dragen vennootschap anderzijds te beschrijven, de overdrachtsakte heeft gepasseerd.

5.2.

Het hof ziet aanleiding de klachtonderdelen gezamenlijk te bespreken. De opdracht aan de kandidaat-notaris was om de akte van levering van aandelen in Autogroep door De Knobben aan klaagster op te stellen en te passeren. Uit artikel 17 lid 1 van de Wet op het notarisambt (Wna) volgt dat een notaris zijn ambt in onafhankelijkheid uitoefent en de belangen van alle bij de rechtshandeling betrokken partijen op onpartijdige wijze en met de grootst mogelijke zorgvuldigheid behartigt. Het hof is, anders dan de kamer, van oordeel dat de kandidaatnotaris in dit geval de belangen van klaagster niet met de grootst mogelijke zorgvuldigheid heeft behartigd bij het redigeren van de koopprijsbepaling in de overdrachtsakte. Bij dit oordeel spelen de volgende omstandigheden een rol.

De betrokkenheid van adviseurs

5.3.

De betrokkenheid van adviseurs (met name van [naam 5] en [adviseur 1] ) bij deze transactie is groot geweest. Allereerst waren zij betrokken bij het voortraject, waaronder de totstandkoming van de intentieverklaring en het verrichten van het due diligence-onderzoek. De opdracht aan het notariskantoor tot het opstellen en passeren van de overdrachtsakte werd verstrekt door [adviseur 1] . Verder is op de diverse concept-akten gereageerd door de adviseurs en niet door [naam 1] en/of [bestuurder De Knobben] zelf. Tot het moment van de passeerafspraak heeft de kandidaat-notaris dus veel rechtstreeks contact gehad met deze adviseurs.

5.4.

Bij het passeren van de overdrachtsakte waren alleen de comparanten [bestuurder De Knobben] en [naam 1] aanwezig, zonder hun adviseurs. Tijdens deze passeer-afspraak is de koopprijsbepaling aan de orde gekomen. Toen er onduidelijkheid over de inhoud van deze bepaling ontstond, heeft de kandidaat-notaris aanleiding gezien om hierover contact op te nemen met [naam 5] en vervolgens met [adviseur 1] . Zowel de kandidaat-notaris als [adviseur 1] hebben als getuige in het voorlopig getuigenverhoor verklaard dat tijdens hun telefoongesprek gesproken is over het vastzetten van de schuld op een vast bedrag. Na deze telefoongesprekken heeft de kandidaat-notaris de tekst van de koopprijsbepaling aangepast en deze vervolgens telefonisch doorgenomen met [naam 5] . De definitieve tekst van de koopprijsbepaling heeft de kandidaat-notaris, zoals zij ook ter zitting in dit hoger beroep heeft verklaard, niet besproken met [adviseur 1] . De kandidaat-notaris heeft hierover verklaard dat zij hiervoor geen aanleiding zag omdat [naam 1] “duidelijk in de wedstrijd zat”, nu hij – anders dan [adviseur 1] – de schuld wel wilde vastzetten op een vast bedrag (omdat er een voorraad auto’s tegenover stond).

5.5.

Anders dan de kamer constateert het hof dat over de formulering van de definitieve tekst van de koopprijsbepaling geen (telefonisch) contact heeft plaatsgehad met de adviseurs van beide partijen, maar alleen met de adviseur van verkoper ( [naam 5] ). Hoewel er in het algemeen geen recht bestaat voor adviseurs om geïnformeerd te worden over een wijziging in een concept-akte, is het hof van oordeel dat de kandidaatnotaris in dit geval de definitieve tekst van de koopprijsbepaling ook aan de adviseur van koper ( [adviseur 1] ) had moeten voorhouden, ook al zat diens cliënt ( [naam 1] ) bij haar aan de passeertafel. Redengevend hiervoor is dat eerdere wijzigingen ook altijd aan [adviseur 1] (en andere adviseurs) zijn toegestuurd en dat de tekst wel (telefonisch) aan [naam 5] is voorgehouden. Het vorenstaande doet niet af aan de eigen verantwoordelijkheid van [naam 1] als comparant en zijn wens om het bedrag van de schuld wel in de akte vast te zetten, maar de notariële zorgvuldigheid brengt in dit geval met zich dat de adviseurs van beide partijen gelijkelijk hadden moeten worden geïnformeerd over de definitieve tekst van de koopprijsbepaling in de overdrachtsakte.

De regiefunctie van de kandidaat-notaris

5.6.

Tijdens de passeerafspraak werd het voor de kandidaat-notaris gaandeweg minder duidelijk hoe het zat met de rekening-courantschuld, waarna zij telefonisch overleg zocht met de adviseurs. Dat partijen er toen voor kozen om het bedrag van de rekeningcourantschuld vast te zetten op € 460.000,-, terwijl dus achteraf in werkelijkheid sprake was van een tegoed op de rekening-courant met ABN AMRO van € 289.000,-, valt de kandidaat-notaris niet te verwijten. Het is in beginsel niet de taak van de passerend (kandidaat)notaris om zelfstandig de hoogte van een rekening-courantschuld of vordering vast te stellen, tenzij de (kandidaat-)notaris voldoende concrete signalen zou hebben ontvangen dat er mogelijk iets niet zou kunnen kloppen aan het door partijen genoemde bedrag. In dit geval was duidelijk en was het de kandidaat-notaris bekend dat de stand van de rekening-courant permanent wisselde als gevolg van ontvangen betalingen voor verkochte auto’s.

5.7.

Het was de kandidaat-notaris voordien reeds bekend dat de rekeningcourant-verhouding met ABN AMRO twee vennootschappen betrof (zie r.o. 3.11). Ook na het telefonisch overleg met tweemaal [naam 5] en eenmaal [adviseur 1] tijdens de passeerafspraak is de kandidaat-notaris ervan uit blijven gaan dat de herfinanciering de rekeningcourantschuld betrof van (uitsluitend) Autogroep aan ABN AMRO, zo heeft zij ook ter zitting in dit hoger beroep verklaard. Voor het hof is dan onverklaarbaar (want met het vorenstaande onverenigbaar) dat de kandidaat-notaris vervolgens – in afwijking van eerdere concept-akten – in de overdrachtsakte opneemt dat klaagster “de (rekening courant) schuld van [hof: Autogroep] per heden aan [hof: De Knobben] die verband houdt met de rekening courant schuld van [hof: De Knobben] aan de bank” herfinanciert. Deze redactie ziet op een rekening-courantschuld van De Knobben aan ABN AMRO, terwijl de kandidaat-notaris uitging van een rekening-courantschuld van Autogroep aan ABN AMRO. Hieruit volgt dat de kandidaat-notaris haar eigen tekst niet begreep en zij partijen dus ook niet goed heeft kunnen voorlichten. Deze redactie heeft bovendien nadien (kennelijk) ruimte gelaten voor andersluidende interpretaties (van de bedoelingen van, respectievelijk de afspraak tussen partijen). Het hof is daarom van oordeel dat de kandidaat-notaris ten tijde van het passeren van de overdrachtsakte niet (meer) voldoende overzicht en daarmee ook onvoldoende regie had over de inhoud van de koopprijsbepaling, waardoor deze tekst in de overdrachtsakte onvoldoende zorgvuldig tot stand is gekomen.

5.8.

Het hof Arnhem-Leeuwarden heeft in zijn arrest van 3 mei 2022 geoordeeld dat de kandidaat-notaris door de onder 3.16 genoemde e-mail van [naam 5] van 6 februari 2018 om 13:48 uur op het verkeerde been is gezet en zo ook klaagster. Dit laat onverlet dat de kandidaat-notaris de belangen van klaagster niet met de grootst mogelijke zorgvuldigheid heeft behartigd bij het redigeren van de koopprijsbepaling in de overdrachtsakte. De kandidaat-notaris had ervoor moeten zorgen dat zowel voor haarzelf als voor alle partijen bij de akte de inhoud van de koopprijsbepaling duidelijk was. Het hof is daarom, anders dan de kamer, van oordeel dat de klacht gegrond is.

Maatregel

5.9.

Wat betreft de op te leggen maatregel overweegt het hof het volgende. Het had onder de gegeven omstandigheden op de weg van de kandidaat-notaris gelegen om tijdens het passeren van de overdrachtsakte de lacunes in haar feitenkennis aan te vullen en de regie in handen te houden, een tekst te concipiëren die zij begreep en zich ervan te vergewissen dat beide comparanten – na overleg met hun adviseurs – de definitieve tekst van de koopprijsbepaling met als gevolg een door klaagster te betalen vast bedrag van € 460.000,- begrepen en daarmee instemden. Door dit niet te doen heeft de kandidaatnotaris de belangen van klaagster geschaad. De kandidaat-notaris heeft met haar handelwijze een kernwaarde van het notariaat, te weten haar zorgplicht zoals neergelegd in artikel 17 lid 1 Wna, geschonden. Gelet op de laakbaarheid hiervan is de maatregel van berisping passend en geboden en kan niet worden volstaan met een waarschuwing.

Kostenveroordeling

5.10.

Per 1 januari 2021 is de Richtlijn kostenveroordeling notaris- en gerechtsdeurwaarderskamer Gerechtshof Amsterdam 2021 (Staatscourant 2020, nr. 67513) in werking getreden.

5.11.

Omdat de uitspraak van de kamer wordt vernietigd en het hof de klacht tegen de kandidaat-notaris gegrond verklaart, dient de kandidaat-notaris het door klaagster aan de kamer betaalde griffierecht van € 50,- alsmede het door klaagster betaalde griffierecht in hoger beroep van € 50,- aan haar te vergoeden.

5.12.

Aangezien het hof de kandidaat-notaris ook een maatregel oplegt, wordt de kandidaat-notaris verder veroordeeld in de volgende kosten in eerste aanleg bij de kamer:

a. a) € 50,- kosten van klaagster;

b) € 1.050,- kosten van klaagster in verband met door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand;

c) € 2.000,- kosten van behandeling van de klacht door de kamer,

en in de volgende kosten in hoger beroep:

d) € 50,- kosten van klaagster;

e) € 1.050,- kosten van klaagster in verband met door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand;

f) € 2.000,- kosten van behandeling van de klacht door het hof.

Er zijn geen bijzondere omstandigheden gesteld of gebleken die aanleiding geven tot een andere beslissing.

5.13.

De kandidaat-notaris dient het griffierecht en de kosten van klaagster aan klaagster te voldoen. Klaagster dient hiervoor een rekeningnummer aan de kandidaatnotaris op te geven. Na opgave van dit rekeningnummer dient de kandidaatnotaris binnen vier weken het griffierecht en de kosten van klaagster te voldoen.

5.14.

De kandidaat-notaris dient de kosten van behandeling van de klacht door de kamer alsmede in hoger beroep te voldoen aan het Landelijk Dienstencentrum voor de Rechtspraak (hierna: LDCR). Het LDCR zal de kandidaat-notaris berichten binnen welke termijn en op welke wijze zij de kosten dient te voldoen.

Conclusie

5.15.

Uit hetgeen hiervoor is overwogen volgt dat het hof, anders dan de kamer, van oordeel is dat de klacht tegen de kandidaat-notaris gegrond is en dat aan de kandidaatnotaris de maatregel van berisping moet worden opgelegd. Het hof zal de beslissing van de kamer daarom vernietigen.

6.Beslissing

Het hof:

- vernietigt de bestreden beslissing;

en, opnieuw beslissende:

- verklaart de klacht tegen de kandidaatnotaris gegrond;

- legt aan de kandidaatnotaris de maatregel van berisping op;

- veroordeelt de kandidaatnotaris tot betaling aan klaagster van de aan haar zijde gevallen kosten in eerste aanleg, bestaande uit € 50,- aan griffierecht, € 50,- aan kosten klaagster en € 1.050,- aan kosten rechtsbijstand, in totaal € 1.150,-, binnen vier weken na opgave van het rekeningnummer door klaagster;

- veroordeelt de kandidaatnotaris tot betaling van € 2.000,- aan kosten van behandeling van de klacht in eerste aanleg, te betalen aan het LDCR op de wijze en binnen de termijn als door het LDCR aan de kandidaatnotaris zal worden meegedeeld;

- veroordeelt de kandidaatnotaris tot betaling aan klaagster van de aan haar zijde gevallen kosten in hoger beroep, bestaande uit € 50,- aan griffierecht, € 50,- aan kosten klaagster en € 1.050,- aan kosten rechtsbijstand, in totaal € 1.150,-, binnen vier weken na opgave van het rekeningnummer door klaagster;

- veroordeelt de kandidaatnotaris tot betaling van € 2.000,- aan kosten van behandeling van de klacht in hoger beroep, te betalen aan het LDCR op de wijze en binnen de termijn als door het LDCR aan de kandidaatnotaris zal worden meegedeeld.

Deze beslissing is gegeven door mrs. H.T. van der Meer, J.W.M. Tromp en B.J.M. Gehlen en in het openbaar uitgesproken op 20 september 2022 door de rolraadsheer.

Klacht tegen kandidaat-notaris over onduidelijke koopprijsbepaling en zorgvuldigheid bij aandelenoverdracht

Uitspraak

1.De zaak in het kort

2.Het geding in hoger beroep

3.Feiten

4.Standpunt van klaagster

5.Beoordeling

6.Beslissing