ECLI:NL:GHAMS:2022:1722

• Datum uitspraak: 1 juni 2022
• Publicatiedatum: 7 juni 2022
• Zaaknummer: 23-001626-19
• Instantie: Gerechtshof Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: P. Greve; S. Clement; P.C. Römer
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Vrijspraak van belastingfraude en gewoontewitwassen na onvoldoende bewijs van criminele herkomst van geld

In deze zaak heeft het gerechtshof Amsterdam op 1 juni 2022 uitspraak gedaan in hoger beroep tegen een vonnis van de rechtbank Amsterdam. De verdachte was beschuldigd van belastingfraude en gewoontewitwassen. De tenlastelegging voor belastingfraude betrof het opzettelijk indienen van onjuiste belastingaangiften over de jaren 2011 tot en met 2014, terwijl de beschuldiging van gewoontewitwassen betrekking had op het witwassen van een aanzienlijk geldbedrag. Het hof heeft vastgesteld dat de verdachte in de onderzochte jaren geen regulier inkomen of vermogen had, wat leidde tot een luxe levensstijl die niet te verklaren was. Ondanks het vermoeden van belastingfraude en witwassen, heeft het hof geoordeeld dat er onvoldoende bewijs was om de verdachte te veroordelen. De advocaat-generaal had gevorderd tot een gevangenisstraf van 15 maanden, maar het hof heeft de verdachte vrijgesproken van beide tenlastegelegde feiten. Het hof concludeerde dat de verklaringen van de verdachte over de herkomst van zijn geld en de leningen die hij had afgesloten, voldoende waren om het witwasvermoeden te ontzenuwen. De verdachte had aangetoond dat zijn luxe levensstijl gefinancierd werd door leningen van vrienden en familie, en dat er geen bewijs was dat het geld uit misdrijf afkomstig was. Het hof heeft het vonnis van de rechtbank vernietigd en de teruggave van in beslag genomen voorwerpen gelast.

Uitspraak

afdeling strafrecht

parketnummer: 23-001626-19

datum uitspraak: 1 juni 2022

TEGENSPRAAK

Arrest van het gerechtshof Amsterdam gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis

van de rechtbank Amsterdam van 23 april 2019 in de gevoegde strafzaken onder de parketnummers

13-845061-16 en 13-845236-16 (gevoegd in eerste aanleg) tegen

[verdachte] ,

geboren te [geboorteplaats] ([geboorteland]) op [geboortedag] 1968,

adres: [adres].

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van

6 juli 2021 en 18 mei 2022, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422, tweede lid, van het

Wetboek van Strafvordering, naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in eerste aanleg.

De verdachte en het openbaar ministerie hebben hoger beroep ingesteld tegen voormeld vonnis.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen de verdachte

en de raadsvrouwen naar voren hebben gebracht.

Tenlasteleggingen

Aan de verdachte is tenlastegelegd dat:

Zaak met parketnummer 13-845061-16 (hierna
Zaak A ):

hij, op één of meer tijdstip(pen) in de periode van 13 december 2013 tot en met 02 oktober 2015, te Oostzaan en/of Hoorn en/of Apeldoorn, althans in Nederland, alleen, althans tezamen en in vereniging met een ander of anderen, meermalen, althans eenmaal, (telkens) opzettelijk (een) bij de Belastingwet voorziene aangifte(n), als bedoeld in de Algemene wet inzake rijksbelasting, te weten één of meerdere (digita(a)l(e)) aangifte(n) voor de Inkomstenbelasting Premie Volksverzekeringen t.n.v. [verdachte] over het/de ja(a)r(en) (3-OPV):

-2011 (DOC-023), en/of

-2012 (DOC-024), en/of

-2013 (DOC-025), en/of

-2014 (DOC-026),

(gedeeltelijk) onjuist/onvolledig heeft gedaan, immers heeft verdachte (telkens) opzettelijk op/in het/de bij/naar de Inspecteur der belastingen en/of de Belastingdienst ingeleverde/gezonden/ingediende (digita(a)l(e)) aangifte(n) Inkomstenbelasting Premie Volksverzekeringen geen (belastbaar) inkomen en/of vermogen opgegeven/doen (laten) opgeven, terwijl dat/die feit(en) (telkens) ertoe strekte(n)

dat te weinig belasting werd geheven;

Zaak met parketnummer 13-845236-16 (hierna
Zaak B ):

hij, op één of meer tijdstip(pen) in de periode van 7 januari 2011 tot en met 11 mei 2016 te Oostzaan en/of Amman, althans in Nederland en/of Jordanië, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, van het plegen van witwassen een gewoonte heeft/hebben gemaakt, althans heeft/hebben witgewassen, immers heeft/hebben verdachte en/of zijn mededader(s) (telkens) (een) voorwerp(en), te weten (een) geldbedrag(en) (van in totaal circa 1.095.817,00 euro) (OPV, p.24/39) verworven, voorhanden gehad, overgedragen en/of omgezet, althans van dat/die voorwerp(en), te weten genoemd(e) geldbedrag(en) gebruik gemaakt, terwijl hij en/of zijn mededader(s) wist(en) of redelijkerwijs had(den) moeten vermoeden dat het/die voorwerp(en) geheel of gedeeltelijk - onmiddellijk of middellijk - afkomstig was/waren uit enig misdrijf.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zal het hof deze verbeterd lezen. De verdachte wordt daardoor niet in de verdediging geschaad.

Vonnis waarvan beroep

Het vonnis waarvan beroep zal worden vernietigd, omdat het hof tot een andere beslissing komt

dan de rechtbank.

Vordering van het openbaar ministerie

De advocaat-generaal heeft in beide zaken gevorderd dat de verdachte voor de tenlastegelegde feiten zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 15 maanden met aftrek van het voorarrest, waarvan drie (3) maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee (2) jaren. Daartoe heeft hij - kort weergegeven - het volgende aangevoerd.

Ten aanzien van
Zaak A heeft de advocaat-generaal op de eerste plaats naar voren gebracht dat de verdachte zijn woonplaats in Nederland heeft, aangezien hij met Nederland een duurzame band van persoonlijke aard heeft en dus binnenlands belastingplichtig is.

De gedane nihil-aangiften inkomstenbelasting zijn onjuist. Gelet op het dossier had de verdachte de boxen 1 (de handel van de verdachte in horloges) en 3 (gezien zijn hoge schulden) moeten invullen. Daarmee is ook aan het strekkingsvereiste voldaan.

In
Zaak B is sprake van witwassen, waarvan de verdachte een gewoonte heeft gemaakt. Op grond van het dossier kan worden geconcludeerd tot een vermoeden van witwassen. De verklaringen

die de verdachte vervolgens heeft afgelegd zijn niet concreet en niet verifieerbaar. Het gaat om economisch onverklaarbaar en onzakelijk financieel handelen van de verdachte waarbij het geld afkomstig is van onduidelijke en niet te verifiëren bronnen.

Vrijspraak

Het hof is van oordeel dat niet wettig en overtuigend is bewezen hetgeen de verdachte in de
zaken A en
B is ten laste is gelegd, zodat de verdachte hiervan moet worden vrijgesproken.

Het hof leidt uit de dossiers [zaak 1] (
Zaak A ) en [zaak 2] (
Zaak B ) en het onderzoek ter terechtzitting

de volgende feiten en omstandigheden af.

Over de jaren 2011 tot en met 2014 was van de verdachte bij de Belastingdienst geen regulier inkomen of vermogen bekend. Dit bevreemdde gezien de luxe levensstijl van de verdachte. Na onderzoek werd geconcludeerd dat de verdachte in voornoemde jaren in Nederland belastingplichtig was en opzettelijk te weinig inkomstenbelasting had betaald. Ook rees het vermoeden dat sprake was van witwassen.

De bij de verdachte zichtbare geldstromen kwamen voort uit leningen van de verdachte bij vrienden, bekenden en/of andere natuurlijke personen in plaats van bij reguliere geldverstrekkende instellingen. Met deze leningen voorzag de verdachte in zijn levensonderhoud en kocht hij dure horloges met de intentie - aldus de verdachte - deze later met winst door te verkopen.

Het hof overweegt als volgt.

Zaak B (witwassen)

Naar bestendige jurisprudentie kan in een geval als het onderhavige, waarin geen direct bewijs aanwezig is voor inkomsten uit brondelicten, witwassen bewezen worden geacht indien het op grond van de vastgestelde feiten en omstandigheden niet anders kan zijn dan dat de goederen afkomstig zijn uit enig misdrijf. Het ligt op de weg van het openbaar ministerie zicht te bieden op het bewijs waaruit zodanige feiten en omstandigheden kunnen worden afgeleid. De toetsing door de rechter dient daarbij de volgende stappen te doorlopen. Allereerst zal moeten worden vastgesteld of de aangedragen feiten en omstandigheden van dien aard zijn dat deze een vermoeden van een criminele herkomst van de goederen rechtvaardigen. Indien dit zich voordoet, mag van de verdachte worden verlangd dat hij een verklaring geeft voor de herkomst van de goederen.

Het hof stelt vast dat de verdachte in de tenlastegelegde periode een luxe levensstijl had en vaak contante stortingen deed, terwijl hij geen regulier inkomen of eigen vermogen had. Deze levensstijl werd door de verdachte onder meer bekostigd door middel van leningen van onder andere [naam]. Dit betroffen veelal kortlopende leningen tegen een hoog rentepercentage. De aflossingen op die leningen werden verricht vanuit Jordaanse bankrekeningen. Daarnaast heeft de verdachte gebruik gemaakt van Nederlandse bankrekeningen op naam van zijn ouders, waarop periodiek grote geldbedragen uit het buitenland werden bijgeschreven. Bovendien is sprake van contante stortingen met een onduidelijke herkomst. Dit alles wekt een vermoeden van witwassen.

Van de verdachte mag dan worden verlangd dat hij een concrete, min of meer verifieerbare en niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijke verklaring aflegt. Bij de beoordeling van deze verklaring spelen de omstandigheden waaronder en het moment en de wijze waarop deze tot stand is gekomen mede een rol.

De verdachte heeft, wederom ter terechtzitting in hoger beroep, in de kern verklaard dat hij geld leende van onder andere [naam] en de familie [familie 1] (succesvolle Nederlandse zakenlieden), dat hij van zijn zeer vermogende vader vanuit Jordanië schenkingen ontving en dat tegenover de contante stortingen een hoger bedrag aan contante opnamen stond.

Over de leningen van [naam] heeft de verdachte verklaard dat een groot deel van het geld van [naam] naar Jordanië is overgemaakt zodat de verdachte aldaar een onderneming kon opzetten en ook leningen aan derden kon verstrekken tegen een hoog rentepercentage. Toen de onderneming niet bleek te lukken, heeft de verdachte het geleende geld weer via een wisselkantoor teruggeboekt naar Nederland ter aflossing van de leningen van [naam].

Het hof overweegt dat zich in het dossier een groot aantal leningsovereenkomsten en bankafschriften van stortingen en aflossingen bevindt. Verder heeft getuige [naam] ter terechtzitting in hoger beroep als getuige het bestaan van de leningen bevestigd. Een deel van de leningen is afgelost, maar een groot deel staat nog open. Er resteert - aldus [naam] ter terechtzitting in hoger beroep - nog een schuld van de verdachte aan hem van € 550.000,00. De verdachte heeft het bestaan van deze schuld erkend.

Ten aanzien van de verklaring van de verdachte dat zijn ouders vermogend waren overweegt het hof dat zich in het dossier een aantal documenten bevindt waaruit kon worden afgeleid dat de vader van de verdachte inderdaad vermogend was. Zo is het blooteigendom van de woning aan de [adres] door de vader van de verdachte in 1999 geschonken aan de kinderen van de verdachte. Blijkens de akte van levering had de woning op dat moment een vrije verkoopwaarde van bijna één miljoen gulden. ^[1] Na het vertrek van de ouders van de verdachte naar Jordanië viel het volledige eigendom van de woning aan de kinderen toe. Ook medewerkers van de Rabobank hebben tegenover de Belastingdienst verklaard dat de vader van de verdachte vermogend was en veel geld zou hebben verdiend in de [bedrijf]. ^[2]

Hoewel daartoe ingevolge het hiervoor vermelde stappenplan niet verplicht, heeft de verdachte zijn verklaring met betrekking tot het vermogen van zijn vader verder met stukken onderbouwd. Zo is er door de verdediging een schriftelijke verklaring van de moeder van de verdachte overgelegd waaruit volgt dat zij een huis aan de kleinkinderen van de verdachte hebben geschonken, dat zij hun kleinkinderen en hun zoon financieel hebben ondersteund en dat de verdachte geld van hen ontving. Voorts heeft de verdediging een document overgelegd van [document] waaruit blijkt dat de familie van de verdachte al vele jaren een Triple A-status in Jordanië heeft. Ook is er een brief van Advocate Office Abdel Rahim Al Jbour & Partners overgelegd. Hierin staat dat zij de familie [familie 2] al tientallen jaren kennen, dat de vader van de verdachte een “respected and of excellent reputation” had en een succesvolle zakenman was en, tot slot, dat de moeder van de verdachte in het bezit is van “one of the best real estate in [plaats]”.

Tenslotte blijkt uit het dossier dat de contante bankopnamen waarover de verdachte heeft verklaard

in de periode 2011 tot en met 2016 de contante stortingen ruimschoots overtroffen. ^[3]

De verklaring van verdachte ten aanzien van de leningen, de schenkingen en de contante stortingen heeft naar het oordeel van het hof het witwasvermoeden voldoende ontzenuwd. Voor zover het Openbaar Ministerie de verklaring van de verdachte heeft onderzocht, heeft dit geen falsificatie van die verklaring opgeleverd. Op grond van het vorenstaande kan niet worden bewezen dat het geld uit enig misdrijf afkomstig is, zodat vrijspraak van dit feit dient te volgen.

Zaak A (artikel 69 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen, hierna: Awr)

De vraag waarvoor het hof zich bij dit feit mede gesteld ziet, is of het handelen van de verdachte ertoe strekte dat te weinig belasting werd geheven (het strekkingsvereiste van artikel 69 Awr). Naar bestendige jurisprudentie is aan het strekkingsvereiste voldaan indien de gedraging naar haar aard en in het algemeen geschikt is teweeg te brengen dat onvoldoende belasting wordt geheven.

In het onderzoek is niet komen vast te staan dat de verdachte in de onderzochte jaren belastbare inkomsten (bijvoorbeeld handel in horloges) heeft gehad, of dat hij meer bezittingen had dan schulden.

Dat hij - bij juiste belastingaangifte - belasting zou zijn verschuldigd, kan dan ook niet worden vastgesteld. De stelling van het Openbaar Ministerie dat de verdachte inkomen zou hebben gehad uit vermeende horlogehandel of illegale praktijken uit het verleden berust slechts op een veronderstelling en is niet met stukken onderbouwd. Eventuele illegale praktijken uit het verleden leiden daarbij ook niet automatisch tot belastbare inkomsten in de onderzochte belastingjaren. Daarmee is niet bewezen dat het handelen van de verdachte ertoe heeft gestrekt dat te weinig belasting is geheven, zodat hij van het in Zaak A ten laste gelegde moet worden vrijgesproken. De vraag of de verdachte in de tenlastegelegde periode woonplaats had in Nederland behoeft in het kader van deze strafzaak dan ook geen beantwoording.

Beslag

In het dossier bevindt zich een ‘lijst van inbeslaggenomen voorwerpen’ van 16 januari 2019. Op deze beslaglijst staan meerdere lege horlogedozen van het merk Rolex en Backes & Strauss, horloges van het merk Rolex, Audemars Piquet en Backes & Strauss, een garantiecertificaat van een Rolex, een zilverkleurige ring en een goudkleurige ring.

Teruggave

Het hof zal de teruggave van de onder nummer 48, 49, 50, 52, 53, 54, 55, 58, 60, 61, 62, 63 inbeslaggenomen voorwerpen aan de verdachte gelasten.

Bewaring ten behoeve van de rechthebbende

Het als nummer 51 op de beslaglijst vermelde horloge van het merk Audemars Piquet (
het hof begrijpt: Audemars Piguet ) zal worden bewaard ten behoeve van de rechthebbende.

BESLISSING

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart niet bewezen dat de verdachte het in de zaak met parketnummer 13-845061-16 (
Zaak A ) en in de zaak met parketnummer 13-845236-16 (
Zaak B ) tenlastegelegde heeft begaan en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Gelast de
teruggave aan de verdachte van de in beslag genomen, nog niet teruggegeven voorwerpen, te weten:

48. 1.00 STK Box Rolex

49. 1.00 STK Horloge TVG KM-468

50. 1.00 STK Box Rolex

52. 1.00 STK Horloge Backes & Strauss

53. 1.00 STK Box Backes&Strauss

54. 1.00 STK Box Rolex

55. 1.00 STK Box Rolex

58. 1.00 STK Certificaat Rolex garantie

60. 1.00 STK Ring kl: Zilver

61. 1.00 STK Ring kl: Goud

62. 1.00 STK Box Rolex

63. 1.00 STK Box Rolex

Gelast de bewaring ten behoeve van de rechthebbende van het in beslag genomen, nog niet teruggegeven voorwerp, te weten:

51. 1.00 STK Horloge Audemars Piquet H94807

Dit arrest is gewezen door de meervoudige strafkamer van het gerechtshof Amsterdam, waarin zitting hadden mr. P. Greve, mr. S. Clement en mr. P.C. Römer, in tegenwoordigheid van mr. B.K.M. Pouw, griffier, en is uitgesproken op de openbare terechtzitting van dit gerechtshof van 1 juni 2022.

Voetnoten

1. Dossier [zaak 2], D 001, D 002 en D 003.

2. Dossier [zaak 1], D 010.

3. Dossier [zaak 2], OPV p. 17.