Uitspraak
GERECHTSHOF AMSTERDAM
afdeling civiel recht en belastingrecht, team I
zaaknummer : 200.242.258/01
zaak- en rolnummer rechtbank Amsterdam : C/13/629215 / HA ZA 17-522
arrest van de meervoudige burgerlijke kamer van 26 november 2019
inzake
1.T.V. MEDIA PARTNERS B.V.,
2.
STICHTING NATIONALE BUSINESS SUCCES AWARD INSTITUUT,
STICHTING NATIONALE BUSINESS SUCCES AWARD INSTITUUT,
beide gevestigd te Rotterdam,
appellanten,
advocaat: mr. E.J. Bink te Amsterdam,
tegen
RTL NEDERLAND B.V.,
gevestigd te Hilversum,
geïntimeerde,
advocaat: mr. B.T. Craemer te Amsterdam.
1.Het geding in hoger beroep
Partijen worden hierna TVMP, NBSA en RTL genoemd. TVMP en NBSA worden gezamenlijk ook TVMP c.s. genoemd.
TVMP c.s. zijn bij dagvaarding van 25 juni 2018 in hoger beroep gekomen tegen een vonnis van de rechtbank Amsterdam van 20 juni 2018, onder bovenvermeld zaak- en rolnummer gewezen tussen TVMP c.s. als eiseressen in conventie, verweersters in reconventie en RTL als gedaagde in conventie, eiseres in reconventie.
Partijen hebben daarna de volgende stukken ingediend:
- memorie van grieven, met producties;
- memorie van antwoord, met producties.
Partijen hebben de zaak ter zitting van 11 oktober 2019 doen bepleiten, TVMP c.s. door mr. Bink voornoemd en RTL door mr. Craemer voornoemd en door zijn kantoorgenoot mr. N.J.P. Miltenburg, ieder aan de hand van pleitnotities waarvan exemplaren zijn overgelegd. TVMP c.s. hebben nog een productie in het geding gebracht.
Ten slotte is arrest gevraagd.
TVMP c.s. hebben geconcludeerd dat het hof het bestreden vonnis zal vernietigen en
– uitvoerbaar bij voorraad – alsnog hun vorderingen zal toewijzen en die van RTL zal afwijzen, met veroordeling van RTL in de kosten van het geding in beide instanties, met nakosten en rente.
RTL heeft geconcludeerd dat het hof het bestreden vonnis zal bekrachtigen, met hoofdelijke veroordeling – uitvoerbaar bij voorraad – van TVMP c.s. in de kosten van het geding in beide instanties.
Beide partijen hebben in hoger beroep bewijs van hun stellingen aangeboden.
2.Feiten
De rechtbank heeft in het bestreden vonnis onder 2.1-2.21 de feiten vastgesteld die zij tot uitgangspunt heeft genomen. Voor zover deze feiten in hoger beroep niet in geschil zijn, dienen zij ook het hof tot uitgangspunt. Samengevat en aangevuld met andere vaststaande feiten komen de feiten op het volgende neer.
2.1
De stichting NBSA heeft tot doel succesvol ondernemen te stimuleren. In verband daarmee sloot zij overeenkomsten met ondernemingen die konden deelnemen aan de verkiezing van de zogenoemde Nationale Business Succes Awards (hierna: de Succes Awards).
2.2
In verband met de verkiezing koos NBSA ondernemingen uit. De gekozen ondernemingen werden aangeduid als branchewinnaars. Branchewinnaars konden een media exposure-pakket van NBSA kopen voor € 12.750,- exclusief btw. Bij afname van het pakket werden advertenties over de branchewinnaar geplaatst in kranten, in tijdschriften, op websites en op social media en werd een item over de branchewinnaar uitgezonden in een televisieprogramma genaamd De Succesfactor.
2.3
NBSA maakte gebruik van diensten van TVMP. TVMP produceerde het zojuist genoemde televisieprogramma De Succesfactor. De Succesfactor wordt gepresenteerd door [X] (hierna: [X] ).
2.4
Vanaf 2012 zond de commerciële omroep RTL ongeveer 45 reguliere afleveringen per jaar van De Succesfactor uit. Dit deed zij op basis van met TVMP gesloten overeenkomsten, volgens de constructie 'tape-on-desk'. Dat betekent dat TVMP als producent de programma's kant en klaar bij RTL aanleverde overeenkomstig een door RTL goedgekeurd format.
2.5
Jaarlijks werd een Finale Awardshow geproduceerd en uitgezonden in een extra aflevering van De Succesfactor. In die show werden twintig Awards uitgereikt. De hoofdprijs was € 100.000,- en ging gepaard met extra media exposure. Alleen branchewinnaars konden meedingen naar de hoofdprijs.
2.6
In 2012 heeft TVMP een e-mailbericht aan RTL gestuurd met "een serieuze klacht" over De Succesfactor, die verband houdt met "een agressieve manier van verkoop".
Eind 2014 ontving RTL een klacht over de wijze waarop een ondernemer was benaderd. Op 22 december 2014 heeft TVMP aan RTL een e-mailbericht gestuurd over "professionalisering van de nominatieprocedure".
In februari 2015 ontving RTL opnieuw een klacht over de wijze waarop een ondernemer was benaderd. Naar aanleiding daarvan heeft RTL haar afdeling Juridische Zaken ingeschakeld en TVMP gewaarschuwd dat de in de klacht omschreven handelwijze niet werd geaccepteerd. Hierop heeft TVMP bij e-mailbericht van 20 februari 2015 een omschrijving gegeven van de wijze waarop ondernemers volgens haar werden benaderd.
2.7
Het televisieprogramma Rambam wordt uitgezonden door de publieke omroep BNN-VARA. Rond 6-8 december 2016 hebben medewerkers van Rambam opnamen gemaakt met een verborgen camera. Hierbij werd ook [X] gefilmd. Deze heeft daarvan melding gemaakt bij TVMP. TVMP heeft contact opgenomen met [A] (hierna: [A] ). [A] was werkzaam bij iTV Media en fungeerde als intermediair tussen TVMP en RTL.
2.8
In december 2016 is NBSA benaderd door een medewerker van Rambam. Deze heeft medegedeeld dat opnamen waren gemaakt met een verborgen camera en dat een uitzending werd voorbereid over de Succes Awards.
2.9
Eind december 2016 zijn tussen TVMP en RTL overeenkomsten gesloten voor het voorjaar, de zomer en het najaar van 2017. Op de overeenkomsten zijn algemene voorwaarden van RTL van toepassing (hierna: de Productievoorwaarden). Artikel 16 daarvan luidt:
"ARTIKEL 16 - BEËINDIGING
16.1
Ingeval Producent niet, niet tijdig of niet behoorlijk voldoet aan haar verplichtingen uit de Overeenkomst is RTL gerechtigd haar verplichtingen uit de Overeenkomst op te schorten zolang de vorenbedoelde tekortkoming voortduurt, zonder tot enige schadevergoeding gehouden te zijn. Het voorgaande laat onverlet het recht van RTL om schadevergoeding en/of nakoming te vorderen.
16.2
Zowel RTL als Producent is gerechtigd de Overeenkomst door middel van een aangetekende brief (geheel of gedeeltelijk) te ontbinden indien de andere partij ook na schriftelijke aanmaning om binnen een redelijke termijn alsnog na te komen in gebreke blijft aan haar verplichtingen uit de Overeenkomst te voldoen, onverminderd het recht op schadevergoeding.
16.3
De ene partij is gerechtigd deze Overeenkomst zonder rechterlijke tussenkomst per aangetekende brief onmiddellijk te beëindigen, wanneer de andere partij:
- (Voorlopige) surséance van betaling aanvraagt of verkrijgt;
- Faillissement aanvraagt of in staat van faillissement wordt verklaard;
- De onderneming liquideert, of de huidige onderneming staakt;
- Wordt overgenomen door een derde partij."
2.1
Rambam heeft in een persbericht bekend gemaakt dat zij op 12 januari 2017 een aflevering zou uitzenden over de Succes Awards. Vanaf 8 januari 2017 werd hierover een teaser uitgezonden. Een of meer journalisten heeft of hebben RTL benaderd voor een reactie op het persbericht.
2.11
Op 11 januari 2017 is telefonisch contact geweest tussen [B] , directeur tape-on-desk van RTL, en [C] , communicatieadviseur van TVMP c.s. Op 12 januari 2017 heeft RTL door tussenkomst van de redactie van Rambam een voorvertoning van de uitzending van Rambam gezien. Op dezelfde dag heeft RTL de samenwerking met TVMP 's middags telefonisch met onmiddellijke ingang opgezegd en een persbericht gepubliceerd en verspreid, dat luidt:
"Wij hebben de uitzending van Rambam inmiddels kunnen bekijken; Dit is een zeer ernstige zaak. Wij hebben dit verder onderzocht en naar aanleiding van onze bevindingen zijn wij genoodzaakt per direct het betreffende programma, dat wordt uitgezonden op RTL7 via ingekochte zendtijd, niet meer uit te zenden. Ook zal het betreffende programma niet meer te zien zijn bij RTL XL."
Onder meer De Volkskrant, NRC, De Telegraaf en Metro hebben hiervan melding gemaakt.
2.12
Op 12 januari 2017 is de aflevering van Rambam 's avonds uitgezonden. De uitzending bevat onder meer beelden die met een verborgen camera zijn opgenomen. Aan het einde van de uitzending komt de volgende tekst in beeld:
"RTL heeft inmiddels drastische maatregelen genomen. Benieuwd welke? Check onze site!"
2.13
Bij brief van 13 januari 2017 heeft RTL de mondelinge opzegging van de samenwerking met TVMP bevestigd. In deze brief staat onder meer:
"Gisteravond heeft de VARA in het programma RamBam de werkwijze van het Nationale Business Succes Award Instituut dat de verkiezing organiseert onder de loep genomen. Uit de uitzending blijkt dat de verkiezingsprocedure zoals die door [NBSA] op de website wordt gecommuniceerd in de praktijk niet wordt gevolgd. De makers van het programma zijn er zelfs in geslaagd om met een nepbedrijf genomineerd te worden voor de verkiezing.
In de uitzending wordt blootgelegd dat de selectie- en verkiezingsprocedure van [NBSA] doorgestoken kaart is. Er wordt door [NBSA] geen enkel onderzoek gedaan naar de bedrijven die meedoen aan de verkiezing. Tevens worden er branches verzonnen om bedrijven die zich aanmelden tot branchewinnaar uit te kunnen kiezen (in totaal zijn er inmiddels circa 500 branches gedefinieerd, waaronder de cranberry-branche en de eierkoeken-branche). Uiteindelijk komt het er op neer dat iedereen die bereid is 12.750,- euro te betalen als branchewinnaar wordt uitgeroepen.
Met bovenstaande praktijken misleidt en benadeelt [NBSA] niet alleen de deelnemers aan de verkiezing maar ook haar mediapartners, waaronder RTL.
Ook is gebleken dat [NBSA] in strijd met de waarheid publiekelijk verkondigt dat zij een samenwerking heeft gesloten met de Kamer van Koophandel.
Het door [TVMP] aangevoerde verweer dat juist in deze zaak bij uitzondering de procedure niet is gevolgd acht RTL volstrekt ongeloofwaardig.
Hoewel [TVMP] al sinds begin december 2016 op de hoogte was van de voorgenomen uitzending van RamBam heeft zij dit opzettelijk voor RTL verzwegen. RTL heeft pas op woensdagavond 11 januari jl. - een dag voor de uitzending - kennis genomen van de kwestie, nadat zij door een aantal journalisten hierover werd bevraagd. Daarmee heeft [TVMP] zich niet als een goede contractspartij gedragen en heeft zij RTL bovendien de mogelijkheid ontnomen om zich gedegen voor te bereiden op de negatieve media-aandacht die uit deze kwestie voor RTL voortvloeit.
Een en ander heeft ertoe geleid dat RTL heeft besloten om de samenwerking met [TVMP] per direct te beëindigen. Deze brief moet dan ook beschouwd worden als een formele aanzegging waarmee de tussen partijen bestaande uitzendovereenkomst voor het programma "De Succesfactor" met onmiddellijke ingang wordt opgezegd.
RTL stelt [TVMP] aansprakelijk voor alle door RTL te lijden schade als gevolg van de hierboven genoemde misleidende praktijken, waaronder maar niet beperkt tot claims van deelnemers aan de verkiezingen van de Nationale Business Succes Award van de afgelopen jaren en de derving van inkomsten van uitzendvergoedingen als gevolg van het wegvallen van het programma. Daarnaast is het evident dat deze kwestie schade toebrengt aan de reputatie en het imago van RTL, voor welke schade RTL [TVMP] eveneens aansprakelijk houdt."
2.14
De uitzendingen van De Succesfactor die stonden gepland vanaf 15 januari 2017 hebben geen doorgang gevonden. De opname van de Finale Awardshow 2016 die stond gepland op 2 februari 2017 (met uitzending op 5 februari 2017) is evenmin doorgegaan.
2.15
Bij brief van 3 februari 2017 heeft TVMP aan RTL medegedeeld dat TVMP voor zover nodig de uitzendovereenkomsten ontbindt.
2.16
Bij dagvaarding van 23 maart 2017 heeft een groot aantal (oud-)deelnemers van De Succesfactor een procedure tegen TVMP c.s. ingesteld bij de rechtbank Rotterdam. Bij vonnis van 14 februari 2018 heeft die rechtbank de vorderingen van de
(oud-)deelnemers goeddeels toegewezen. TVMP c.s. hebben hoger beroep ingesteld. In dat hoger beroep zijn de (oud-)deelnemers niet verschenen. Bij arrest van 28 mei 2019 heeft het hof Den Haag het vonnis van de rechtbank vernietigd en de vorderingen van de (oud-)deelnemers voor een veel kleiner deel toegewezen.
3.Beoordeling
3.1
In dit geding hebben TVMP c.s., verkort weergegeven, verklaringen voor recht en schadevergoeding, op te maken bij staat, gevorderd. Kort gezegd hebben zij aan hun vorderingen de stelling ten grondslag gelegd dat RTL toerekenbaar is tekortgeschoten en onrechtmatig heeft gehandeld door de overeenkomst te beëindigen zonder dat zij daarvoor een grond had en zonder de procedure te volgen die in art. 16 Productievoorwaarden is voorgeschreven en door het persbericht te verspreiden.
De rechtbank heeft de vorderingen afgewezen. Daartoe heeft zij geoordeeld dat RTL de overeenkomst met TVMP met onmiddellijke ingang mocht opzeggen en met het persbericht publiekelijk afstand van TVMP c.s. mocht nemen (rov. 4.9 en 4.17).
3.2
In reconventie heeft RTL onder meer gevorderd dat TVMP wordt veroordeeld tot betaling van onbetaald gebleven facturen voor uitzending van afleveringen van De Succesfactor. De rechtbank heeft die vordering toegewezen tot € 115.996,50, met rente. Daartoe heeft de rechtbank overwogen dat TVMP niet heeft betwist dat RTL de afleveringen conform de overeenkomsten heeft uitgezonden (rov. 4.24).
3.3
De rechtbank heeft de reconventionele vorderingen van RTL voor het overige afgewezen. Die afwijzingen zijn in dit hoger beroep niet aan de orde.
3.4
TVMP c.s. hebben 35 grieven aangevoerd tegen het bestreden vonnis. Die lenen zich voor gezamenlijke behandeling.
3.5
In het midden kan blijven of de hiervoor in rov. 2.6 bedoelde klachten gegrond waren, hoe ernstig ze waren en in hoeverre zij duidden op structurele gebreken bij de benadering van ondernemers om deel te nemen aan de verkiezing. In elk geval moest het voor TVMP uit die klachten duidelijk zijn dat RTL er belang aan hechtte dat ondernemers niet op een te agressieve wijze zouden worden benaderd of geworven voor deelname aan de verkiezing.
3.6
Ook indien TVMP c.s. (aanvankelijk) geen duidelijk beeld hadden van wat de inhoud van de uitzending van Rambam zou zijn en ook indien [A] van iTV Media hen adviseerde RTL niet te informeren, lag het op de weg van TVMP c.s. om RTL eerder en duidelijker te informeren over de opnamen die rond
6-8 december 2016 met een verborgen camera waren gemaakt, eventueel na navraag bij [X] en/of anderen. TVMP c.s. hebben onvoldoende gesteld om te kunnen aannemen dat TVMP c.s. gedwongen waren het advies van [A] op te volgen of dat zij zonder meer mochten afgaan op het advies van [A] . Het aanbod om met getuigen bewijs te leveren van feiten en omstandigheden die verband houden met het advies van [A] wordt daarom gepasseerd wegens gebrek aan belang.
TVMP c.s. hebben aangevoerd dat RTL eerder dan op 11 januari 2017 heeft gehoord van het voornemen tot uitzending van de aflevering van Rambam. In dat verband hebben zij erop gewezen dat er vanaf 8 januari 2017 een teaser van de aflevering werd uitgezonden. RTL heeft aangevoerd de teaser niet te hebben gezien. Ook indien RTL al op 8 januari 2017 van het voornemen tot uitzending vernam, was er maar weinig tijd tot de datum van de geplande uitzending, 12 januari 2017. Ook blijft dan overeind dat TVMP c.s. er zelf voor hebben gekozen RTL niet eerder te informeren.
3.7
Niet is betwist dat RTL in elk geval door één journalist is benaderd. Dat betekent op zichzelf al dat RTL bij de beoordeling van de vraag of en zo ja hoe zij zou reageren op de voorgenomen uitzending van Rambam, mocht meewegen dat er reeds media-aandacht naar RTL uitging. Ook mocht zij meewegen dat er mogelijkerwijs nog meer media-aandacht naar RTL zou uitgaan. De voorgenomen uitzending van Rambam zou immers worden gewijd aan de Succes Awards. Daarover ging het programma De Succesfactor. Dat programma werd uitgezonden door RTL. RTL was ook eindverantwoordelijk voor de inhoud van De Succesfactor.
3.8
Zoals het hof bij het pleidooi aan partijen heeft medegedeeld, heeft het hof voorafgaand aan het pleidooi kennisgenomen van de aflevering van Rambam, met behulp van de usb-stick die als productie is overgelegd.
De uitzending duurt ruim 25 minuten. In de uitzending wordt de volgende gang van zaken vertoond. Een groep personen, voorgesteld als makers van Rambam (hierna: de makers) overleggen over de Succes Awards (1:26-2:36). Zij voeren telefoongesprekken met mensen die zeggen dat zij branchewinnaar zijn geworden, hebben moeten betalen voor een media exposure-pakket en daar weinig aan hebben gehad (3:49-4:53). Vervolgens bespreken de makers het plan dat ze zullen proberen te worden aangemerkt als branchewinnaar met het verzonnen werving- en selectiebureau Topp Recruitment (4:53-6:09). Zij richten een ruimte in als kantoor en maken een fictief jaarverslag (6:42-7:21). Een van de makers voert een telefoongesprek met iemand van de Succes Awards die zegt dat Topp Recruitment niet meedoet in de branche "werving en selectie", maar wel in de branche "job recruitment" (7:21-7:52). Er komt iemand van de Succes Awards op bezoek, die zegt dat hij het werving- en selectiebureau niet heeft kunnen vinden op internet en dat hij niet geïnteresseerd is in cijfers, omdat die volgens hem weinig zeggen over succes. Tijdens het bezoek belt een maker van Rambam en doet hij alsof hij een tevreden klant van Topp Recruitment is (9:47-13:52). Na het bezoek zeggen de makers tegen elkaar dat de bezoeker geen vragen heeft gesteld en de klaargelegde documentatie niet heeft ingekeken (13:52-14:20). Vervolgens krijgen de makers het bericht dat ze branchewinnaar zijn geworden. Er blijkt een lovende tekst van vier pagina's te zijn opgesteld over het bedrijf van de makers, waarbij kennelijk niet is vastgesteld dat dit bedrijf fictief is (14:20-16:21). Er zal een filmploeg langskomen om een aflevering van De Succesfactor op te nemen. Er komt een filmploeg langs met presentator [X] . Tijdens de opnamen proberen de makers een zo slecht mogelijke indruk te maken om te bewerkstelligen dat zij worden gediskwalificeerd als branchewinnaar, want zij willen niet betalen. Ze doen alsof ze alcohol drinken in werktijd, alsof er een boze klant van Topp Recruitment opbelt en alsof de eigenaar van Topp Recruitment zeer onvriendelijk is tegen het eigen personeel (16:21-20:35). Niettemin blijft Topp Recruitment branchewinnaar (20:35). Dan komt een van de makers met een cameraploeg een prijs uitreiken aan [X] , met de mededeling dat ervoor moet worden betaald (20:35-22:00). [X] maakt bezwaar tegen de gang van zaken. Daarbij bevestigt hij dat men heeft laten zien dat het geen zuivere koffie is (22:23-23:20). Er wordt een deel van een filmpje met een reactie van NBSA getoond (23:35-23:58). Vervolgens belt een van de makers met een woordvoerder van [D] , die de hoofdprijs heeft uitgereikt op de Finale Awardshow 2015 (24.00-24.43). De uitzending eindigt met de tekst in beeld die hiervoor in rov. 2.12 is weergegeven (25:01-25:17).
3.9
Naar het oordeel van het hof wekt de aflevering van Rambam bij de gemiddelde kijker de indruk dat sprake is van doorgestoken kaart, in die zin:
a. dat een bedrijf dat in werkelijkheid geen activiteiten ontplooit, door te doen alsof het die wel ontplooit, branchewinnaar kan worden en dan een zeer lovend jury-rapport ontvangt op basis van geheel ontbrekend of onvoldoende onderzoek;
b. dat verschillende bedrijven uit dezelfde branche branchewinnaar kunnen worden doordat voor een branche verschillende namen worden verzonnen;
c. dat een bedrijf dat tijdens opnamen voor De Succesfactor een bijzonder slechte indruk maakt, toch branchewinnaar blijft.
3.1
De aflevering van Rambam wekt bij de gemiddelde kijker de indruk dat het voor de organisatoren van De Succesfactor veel belangrijker is om branchewinnaars te acquireren en hen tot betaling voor het media exposure-pakket te bewegen, dan om branchewinnaars te selecteren die daadwerkelijk kunnen worden aangemerkt als succesvolle vertegenwoordigers van hun branche, en dat de organisatoren van De Succesfactor niet deugdelijk onderzoeken of de branchewinnaars daadwerkelijk succesvolle vertegenwoordigers van hun branche zijn. In de uitzendingen van De Succesfactor worden de branchewinnaars echter zonder voorbehoud voorgesteld als succesvolle vertegenwoordigers van hun branche.
3.11
In verband met deze aflevering heeft Rambam een website gemaakt waarin staat dat Topp Recruitment vier jaar geleden is opgericht, werknemers en werkgevers met elkaar in contact brengt en onderdeel is van Toppot B.V. Laatstgenoemde besloten vennootschap bestaat werkelijk. De makers van Rambam hebben zich bij de organisatoren voor de verkiezing aangemeld met verwijzing naar een communicatiebureau. Van dat bureau is ook een website gemaakt. Verder hebben zij cijfers en bedrijfsgegevens van Topp Recruitment opgesteld en een pand ingericht als kantoor. Door middel van acteerwerk hebben zij gedaan alsof het werving- en selectiebureau Topp Recruitment daar kantoor hield. Dit alles neemt niet weg dat het in de uitzending van Rambam opgevoerde werving- en selectiebureau Topp Recruitment in werkelijkheid geen activiteiten ontplooit en dat de organisatoren van De Succesfactor dit niet hebben ontdekt. Dat wekt de indruk dat de organisatoren van De Succesfactor in het algemeen geen deugdelijk onderzoek doen naar ondernemingen die willen worden aangemerkt als branchewinnaar, althans de stellige indruk dat ze in dit geval geen deugdelijk onderzoek hebben gedaan. Die indruk wordt niet weggenomen als men weet dat de makers van Rambam het hiervoor omschrevene hebben gedaan om te doen voorkomen dat Topp Recruitment een werkelijk bestaand en werkelijk actief werving- en selectiebureau is.
3.12
De wijze waarop Rambam zichzelf presenteert, doet niet aan de hiervoor omschreven indruk af. Weliswaar wekken de makers van Rambam de indruk veel plezier te hebben en verrichten zij (ook voor de kijker als zodanig herkenbaar) acteerwerk in de uitzending, maar daarmee wordt niet de indruk gewekt dat wat Rambam over De Succesfactor laat zien, in werkelijkheid niet waar is of overdreven is. Ook hetgeen TVMP c.s. over andere uitzendingen van Rambam heeft aangevoerd, doet er niet aan af dat deze aflevering van Rambam bij de gemiddelde kijker de indruk wekt die hiervoor is omschreven.
3.13
Gelet op de inhoud van de aflevering van Rambam mocht RTL in redelijkheid menen dat uitzending van die aflevering zeer schadelijk zou zijn voor de goede naam van RTL. Ook mocht zij in redelijkheid vrezen dat deelnemers van De Succesfactor schadeclaims tegen RTL zouden instellen, in aanmerking genomen dat RTL eindverantwoordelijk was voor de inhoud van De Succesfactor. RTL mocht het gerechtvaardigd achten dat zij de gevaren van aantasting van haar goede naam en van schadeclaims zou tegengaan door geen afleveringen van De Succesfactor meer uit te zenden en door zo snel mogelijk aan het publiek duidelijk te maken:
(a) dat zij afstand nam van de werkwijze van de organisatoren van De Succesfactor en (b) dat zij geen afleveringen van De Succesfactor meer zou uitzenden.
3.14
De inhoud van de aflevering van Rambam en de aankondiging dat die zou worden uitgezonden, dienen te worden aangemerkt als onvoorziene – niet in de overeenkomst verdisconteerde – omstandigheden, die niet voor rekening van RTL komen en die van zo ernstige aard zijn dat TVMP naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid instandhouding van de overeenkomst tot het overeengekomen tijdstip niet mag verwachten. Daarom mocht RTL de overeenkomsten met onmiddellijke ingang opzeggen, ook al waren de overeenkomsten voor bepaalde tijd gesloten tussen professionele, commerciële partijen en was er geen tussentijdse opzegbaarheid bedongen.
3.15
Weliswaar bevat art. 16 Productievoorwaarden een regeling van opschorting en ontbinding, maar dat maakt het voorgaande niet anders. RTL mocht de inhoud van de aflevering van Rambam zo ernstig achten en het belang bij bescherming van haar eigen reputatie en het belang van afwending van schadeclaims zo groot, dat niet van haar gevergd kon worden dat zij zou volstaan met opschorting van haar verplichtingen als bedoeld in art. 16 lid 1 Productievoorwaarden en aanmaning van TVMP om binnen een redelijke termijn alsnog na te komen als bedoeld in art. 16 lid 2 Productievoorwaarden. Zij mocht het ter bescherming van haar eigen goede naam en ter afwending van schadeclaims aangewezen achten dat zij reeds vóór de uitzending van de aflevering van Rambam aan het publiek duidelijk zou maken dat zij geen afleveringen van De Succesfactor meer zou uitzenden. Hieraan doet niet af dat RTL wist dat TVMP groot belang had bij instandhouding van de overeenkomst, onder meer omdat de Finale Awardshow 2016 reeds op korte termijn gepland stond.
Ook voor de Finale Awardshow 2016 geldt dat RTL ter bescherming van haar reputatie en ter afwending van claims mocht besluiten die niet te zullen uitzenden.
3.16
TVMP c.s. hebben aangevoerd dat RTL als grote commerciële omroep in andere gevallen waarin RTL-programma's bekritiseerd zijn geweest, geen of minder ingrijpende maatregelen heeft getroffen. Ook dit betoog doet niet aan het voorgaande af. Aan andere gevallen kunnen TVMP c.s. in beginsel geen rechten ontlenen. RTL heeft onbestreden gewezen op relevante verschillen tussen die andere gevallen en het onderhavige geval. Aan die andere gevallen konden TVMP c.s. ook niet het vertrouwen ontlenen dat RTL in dit geval zou volstaan met minder ingrijpende maatregelen. Dit geldt temeer omdat RTL al eerder haar afdeling Juridische Zaken had ingeschakeld en TVMP had gewaarschuwd dat de handelwijze die toen aan de orde was, niet werd geaccepteerd. Die handelwijze had ook betrekking op de wijze waarop branchewinnaars werden geworven (zie rov. 2.6 en 3.5 hiervoor).
3.17
RTL mocht de inhoud van de uitzending van Rambam zo ernstig achten, dat zij in het belang van de bescherming van haar eigen reputatie reeds voorafgaand aan die uitzending een persbericht mocht doen uitgaan met de inhoud als hiervoor in rov. 2.11 is weergegeven. Zo kon zij bevorderen dat aan het publiek dat van de uitzending van Rambam zou kennisnemen, ook werd medegedeeld dat RTL afstand nam van de werkwijze van de organisatoren van De Succesfactor en dat RTL de zaak zo hoog opnam dat zij de uitzendingen met onmiddellijke ingang staakte.
Weliswaar moest het RTL duidelijk zijn dat het persbericht de belangen van TVMP c.s. zou schaden, maar zij mocht de bescherming van haar eigen reputatie en het belang van afwending van schadeclaims zo zwaarwegend achten dat het uitbrengen van het persbericht daardoor werd gerechtvaardigd.
3.18
Het voorgaande doet iedere grondslag ontvallen aan de vorderingen van TVMP c.s. De rechtbank heeft die dus terecht afgewezen.
3.19
In reconventie heeft de rechtbank TVMP veroordeeld tot betaling van € 115.996,50, met rente. Dit betreft onbetaald gebleven facturen voor uitzending van afleveringen van De Succesfactor.
3.2
Volgens TVMP c.s. is de Finale Awardshow een integraal onderdeel van De Succesfactor. Doordat RTL de Finale Awardshow 2016 niet heeft uitgezonden en zij de eerdere afleveringen van De Succesfactor in een kwaad daglicht heeft gesteld, kan zij in redelijkheid geen betaling verlangen voor uitzending van de eerdere afleveringen van De Succesfactor, aldus TVMP c.s.
3.21
Dit betoog faalt. Tussen TVMP c.s. is niet overeengekomen dat RTL slechts voor de uitzending van afleveringen van De Succesfactor zou behoeven te betalen, indien ook de Finale Awardshow zou worden uitgezonden. Dat RTL de overeenkomst heeft opgezegd, het persbericht heeft verspreid en de Finale Awardshow 2016 niet heeft uitgezonden, laat onverlet dat zij betaling kan verlangen voor de afleveringen die zij wel heeft uitgezonden. Dat is naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet onaanvaardbaar.
3.22
Er is geen plaats voor verrekening van de vordering in reconventie met de vordering in conventie, aangezien laatstgenoemde vordering niet toewijsbaar is.
3.23
Dat TVMP op 13 augustus 2018 een bedrag van € 50.000,- aan RTL heeft betaald, is geen reden om de veroordeling in reconventie geheel of gedeeltelijk te vernietigen.
3.24
Het hof passeert het bewijsaanbod van TVMP c.s., omdat het stellingen betreft die niet tot een ander oordeel kunnen leiden.
3.25
Voor zover in voorgaande overwegingen geen verwerping van de grieven ligt besloten, falen de grieven bij gebrek aan belang. Het vonnis waarvan beroep zal worden bekrachtigd. TVMP c.s. zullen als de in het ongelijk gestelde partijen worden veroordeeld in de kosten van het geding in hoger beroep.
4.Beslissing
Het hof:
bekrachtigt het vonnis waarvan beroep;
veroordeelt TVMP c.s. hoofdelijk in de kosten van het geding in hoger beroep, tot op heden aan de zijde van RTL begroot op € 726,- aan verschotten en € 2.148,- voor salaris;
verklaart de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit arrest is gewezen door mrs. G.C.C. Lewin, J.W. Hoekzema en P. Volker en door de rolraadsheer in het openbaar uitgesproken op 26 november 2019.