beschikking ___________________________________________________________________
GERECHTSHOF AMSTERDAM
ONDERNEMINGSKAMER
zaaknummer: 200.252.663/01 OK
beschikking van de Ondernemingskamer van 5 april 2019
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
IC HOLDING B.V.,
gevestigd te Peize,
2.
[A],
wonende te [....] ,
VERZOEKSTERS,
advocaat:
mr. R.S. van der Spek, kantoorhoudende te Leeuwarden,
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
CAVARI CLINICS NEDERLAND B.V.,
gevestigd te Groningen,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
CAVARI CLINICS GRONINGEN B.V.,
gevestigd te Groningen,
VERWEERSTERS,
niet verschenen,
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
DIGITALIS B.V.,
gevestigd te Groningen,
BELANGHEBBENDE,
advocaten:
mr. R.G. Luinstraen
mr. J. Biesheuvel-Hoitinga, beiden kantoorhoudende te Groningen.
1.
Het verloop van het geding
1.1 In het vervolg zullen de hierna te vermelden (rechts)personen als volgt worden aangeduid:
- verzoekster sub 1 met IC Holding;
- verzoekster sub 2 met [A] ;
- IC Holding en [A] gezamenlijk met IC Holding c.s.;
- verweerster sub 1 met Cavari Clinics;
- verweerster sub 2 met Cavari Groningen;
- verweersters gezamenlijk met Cavari Clinics c.s.;
- belanghebbende met Digitalis;
- [B] met [B] ;
- [C] met [C] ;
- [B] en [C] gezamenlijk met [B] c.s.;
- [D] met [D] .
1.2 IC Holding c.s. hebben bij verzoekschrift met producties, ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen op 14 januari 2019, de Ondernemingskamer verzocht - zakelijk weergegeven - bij beschikking een onderzoek te bevelen naar het beleid en de gang van zaken van Cavari Clinics en Cavari Groningen vanaf 1 januari 2015 en bij wijze van onmiddellijke voorzieningen voor de duur van het geding een door de Ondernemingskamer aan te wijzen persoon te benoemen als bestuurder van Cavari Clinics met doorslaggevende stem en de door Digitalis in Cavari Clinics gehouden aandelen ten titel van beheer over te dragen aan een door de Ondernemingskamer aan te wijzen persoon, met veroordeling van Digitalis en [B] c.s. in de kosten van het geding.
1.3 [D] heeft bij brief van 3 februari 2018, ingekomen ter griffie op 8 februari 2019, gereageerd op het verzoekschrift van IC Holding c.s.
1.4 Digitalis heeft bij verweerschrift met producties, ingekomen ter griffie op 8 februari 2019, geconcludeerd tot niet-ontvankelijkheid van IC Holding c.s. althans afwijzing van hun verzoek en de Ondernemingskamer meer subsidiair verzocht, indien de Ondernemingskamer van oordeel is dat het belang van Cavari Clinics het treffen van bepaalde onmiddellijke voorzieningen vergt, de door IC Holding c.s. gevraagde onmiddellijke voorzieningen af te wijzen en bij wijze van onmiddellijke voorzieningen een persoon tot zelfstandig bevoegde bestuurder van Cavari Clinics te benoemen voor de duur van de enquêteprocedure dan wel voor de tijd die nodig is om tot een ontvlechting van Cavari Clinics te komen en het stemrecht van IC Holding en Digitalis op hun aandelen in Cavari Clinics ten titel van beheer over te dragen aan een door de Ondernemingskamer aan te wijzen persoon, met veroordeling van IC Holding op grond van artikel 2:350 lid 2 BW om alle schade te vergoeden die Cavari Clinics ten gevolge van het oneigenlijke verzoek lijdt en heeft geleden.
1.5 Het verzoek is behandeld ter openbare terechtzitting van de Ondernemingskamer van 28 februari 2019. Bij die gelegenheid hebben de advocaten de standpunten van de onderscheiden partijen toegelicht aan de hand van - aan de Ondernemingskamer en de wederpartij overgelegde - aantekeningen, en onder overlegging van op voorhand aan de Ondernemingskamer en de wederpartijen toegezonden aanvullende producties. Partijen en hun advocaten hebben vragen van de Ondernemingskamer beantwoord en inlichtingen verstrekt.
2 De feiten
2.1Cavari Clinics is op 31 december 2008 opgericht door Digitalis. [B] c.s. zijn enig bestuurders en enig aandeelhouders van Digitalis.
2.2[A] is enig bestuurder en enig aandeelhouder van IC Holding.
2.3Op 27 september 2011 heeft IC Holding 6.001 van de geplaatste 18.000 aandelen in Cavari Clinics van Digitalis geleverd gekregen. De koopsom voor deze aandelen bedroeg € 352.666. Sindsdien houdt Digitalis 11.999 aandelen in Cavari Clinics en zijn [A] en [B] c.s. bestuurders van Cavari Clinics. Volgens artikel 16 lid 6 en artikel 27 van de sinds 27 september 2011 geldende statuten van Cavari Clinics is voor diverse bestuurs- en aandeelhoudersbesluiten de voorafgaande schriftelijke goedkeuring van 2/3e van het geplaatste kapitaal van Cavari Clinics vereist. Eveneens op 27 september 2011 is tussen [B] c.s., [A] , Digitalis en IC Holding een aandeelhoudersovereenkomst tot stand gekomen. In artikel 6 van de aandeelhoudersovereenkomst staat welke bestuursbesluiten, in afwijking van de statuten, de goedkeuring van beide aandeelhouders behoeven.
2.4Cavari Clinics houdt 95% van de aandelen in Cavari Groningen. [D] houdt 5% van de aandelen in Cavari Groningen. Enig bestuurder van Cavari Groningen is Cavari Clinics.
2.5Cavari Clinics is een zelfstandig behandelcentrum (ZBC). Een ZBC is een samenwerkingsverband van ten minste twee medisch specialisten. [B] , cardioloog, en [A] , psychiater, vormen samen het samenwerkingsverband van Cavari Clinics met behulp van diverse medische specialisten, die Cavari Clinics kan inhuren. Cavari Clinics c.s. leveren zogenaamde
integrated care(“ontschotte zorg”) op het gebied van psychiatrie en somatiek, zowel in de zin van medisch specialistische zorg als arbo-curatieve zorg. Incidenteel wordt cardiologische en psychiatrische hulp geboden zonder onderlinge integratie.
2.6De inkomsten van Cavari Clinics bestaan onder andere uit vergoedingen voor verzekerde zorg en niet-verzekerde zorg. Cavari Clinics kan verzekerde zorg alleen verrichten vanwege haar relatie met Stichting Cavari Clinics IC (verder: de stichting), een erkende WTZi-instelling, die formeel de verzekerde zorg levert en de werkzaamheden uitbesteedt aan Cavari Clinics c.s. onder de voorwaarden van de op 1 juli 2011 tussen de stichting en Cavari Clinics gesloten samenwerkingsovereenkomst. [B] en [A] vormen het bestuur van de stichting. De stichting kent voorts een uit drie personen bestaande raad van toezicht (verder: de raad van toezicht).
2.7Digitalis houdt alle aandelen in Curit B.V. (verder: Curit). Curit is de ICT leverancier van Cavari Clinics en Cavari Groningen.
2.8Op 19 januari 2017 heeft [A] aan [B] c.s. een e-mail gestuurd. In de e-mail staat dat [A] een aantal facturen van Curit heeft gezien en dat zij niet akkoord gaat met betaling daarvan. [B] heeft op diezelfde datum op de e-mail gereageerd en aan [A] onder meer geschreven: “
Over inhoud van facturen[is]
met ons geen discussie mogelijk, wel over factuur datum en we willen zoals aangeven in acc overleg ze in 2015 kwijt omdat dan de winst nog wat gedrukt kan worden.” Het bedrag is door Cavari Clinics aan Curit betaald.
2.9Op 11 februari 2018 hebben [B] c.s. en [A] een document getiteld “Administratieve organisatie en interne controle Cavari Clinics” (AO IC) ondertekend, waarin onder meer staat beschreven op welke wijze zakelijke afspraken worden gemaakt, facturen worden geaccordeerd en betalingen worden gedaan.
2.1In een gesprek op 20 april 2018 tussen de accountant, [B] c.s. en [A] , heeft [A] kenbaar gemaakt dat zij een aantal bezwaren had tegen de concept-jaarrekening 2016 en dat zij de jaarrekening daarom niet wilde tekenen.
2.11Bij brief van 27 april 2018 heeft [B] aan [A] onder meer geschreven dat [B] c.s. het “
zat zijn” dat zij door [A] worden zwart gemaakt, dat zij constateren dat er een vertrouwenscrisis is en dat zij nog maar één weg zien, te weten “
onze gezamenlijke activiteiten binnen de B.V. ’s met jou te staken en om vanaf nu onder passende begeleiding scenario’s te bekijken, waarbij we onze gezamenlijke participatie in de bedrijven afbouwen en mogelijkheden onderzoeken om zakelijk separaat verder te gaan. Zolang dit niet geregeld is, zullen we ook hulp nodig hebben bij het verbeteren c.q. weer normaliseren van een normale bedrijfsvoering.”
2.12Op 30 april 2018 heeft [B] een memo aan de raad van toezicht gestuurd, waarin hij melding maakt van de door hem aan [A] gestuurde brief en schrijft dat Cavari Clinics volgens hem ontvlochten dient te worden en dat hij graag met de raad van toezicht in overleg wil “
in het licht van vigerende Governancecode Zorg”. In het memo staat verder onder meer dat het [B] de afgelopen jaren gaandeweg duidelijk is geworden dat “
door volstrekt verschillende overtuigingen, uitgangspunten, managementstijl, persoonlijke doelen, enz. enz., en het niet hebben kunnen opzetten van een normale overlegstructuur, we uiteindelijk gezamenlijk niet in staat zijn gebleken om succesvol te ondernemen. Hiernaast is er, en ik denk dat dit het belangrijkste is, geen vertrouwensbasis meer. Het lijkt erop dat we over alles andere gedachten en meningen hebben, behalve (meestal) over de zorg voor de individuele patiënt. (…) Ik heb het gevoel dat[de]
patiëntenzorg actueel nog niet in gevaar komt, maar bij zo door gaan zal dat weldra zeker het geval zijn.”
2.13Bij brief van 23 mei 2018 heeft [A] aan de raad van toezicht medegedeeld dat wat haar betreft ontvlechting niet aan de orde is. In haar brief staat, na de constatering dat Cavari Clinics een in medisch opzicht goed lopende organisatie is, onder meer: “
Dit laat onverlet dat er reeds sinds mijn intrede in 2011 als aandeelhouder en bestuurder zakelijke spanningen zijn (…) Cavari was voor 2011 een familiebedrijf met een onzichtbare kleine andere aandeelhouder en er was en is een zeer nauwe verwevenheid met het ICT bedrijf Curit waar de andere twee aandeelhouders – [B] en [C] – eigenaar van zijn. Dit heeft zeker voordelen maar er is ook een duidelijke belangenverstrengeling waar de overige stakeholders, waaronder ik als bestuurder van Cavari, maar mijns inziens ook u als toezichthouder alert op dienen te zijn en dienen te zorgen dat de belangen van Cavari hierdoor niet worden benadeeld.
Ondanks herhaalde pogingen van mijn kant om Cavari te transformeren van een zuiver familiebedrijf naar een organisatie met een zakelijke en professionele bedrijfsvoering (…) heeft dit steeds op veel weerstand gestuit. (…) De druppel was echter dat er in 2016 een aantal financiële transacties hebben plaatsgevonden waarbij ik door mijn medeaandeelhouders bewust niet bij de besluitvorming betrokken ben en die niet mijn goedkeuring hebben. Ik heb mijn bezwaren kenbaar gemaakt en aan mijn medeaandeelhouders medegedeeld. (…) Op 20 april 2018 (…) vond de bespreking van de BV jaarrekeningen 2016 plaats en heb ik de jaarrekeningen na overleg met mijn eigen accountant niet getekend. Reden was o.a. dat de AO-IC wel ondertekend is maar uit recente voorvallen gebleken is dat hij nog niet nageleefd wordt. Daarnaast zijn er tussen Cavari en Curit nog steeds geen contracten (…).
Ik heb aangegeven de jaarrekening wel te zullen tekenen als voornoemde punten op een overtuigende wijze opgelost zijn. (…)
Mijns inziens dienen de werkelijke problemen opgelost te worden door het verbeteren van de bedrijfsvoering en niet door een mooi bedrijf als Cavari met een uniek zorgaanbod feitelijk te beëindigen. Daar kan ik niet mee akkoord gaan. (…)
Rest mij te beklemtonen dat de patiëntenzorg geen gevaar loopt (…) ik heb er alle vertrouwen in dat onze verschillen van mening door geen van ons beiden ten laste van de patiëntenzorg zal komen.”
2.14Bij brief van 20 juni 2018 hebben [A] en [B] aan de raad van toezicht geschreven dat zij gesprekken willen voeren “
met als doel een structuur te bedenken/afspraken te maken, die continuering [van de] samenwerking binnen Cavari tot doel hebben (in huidige organisatiestructuur). Onderdeel van de structuur/afspraken zal zijn een periodieke evaluatie van de verbeterpunten onder begeleiding van twee adviseurs met desgewenst periodieke rapportage aan de RvT.”
2.15Op 22 augustus 2018 heeft [B] -Zonder namens Curit een ‘Toelichting en offerte ICT-dienstverlening aan Cavari Clinics’ aan [A] gestuurd. Dit heeft niet geleid tot de totstandkoming van een contract tussen Cavari Clinics en Curit.
2.16Bij brief van 1 november 2018 hebben [B] c.s. aan mr. Van der Spek geschreven dat “
de gesprekken, die de afgelopen maanden zijn gevoerd in het kader van een ultieme poging om de verhoudingen tussen de DGA’s binnen Cavari Clinics te normaliseren, niet het gewenste doel hebben gehad. Eerder hebben deze gesprekken en nieuwe incidenten de verhouding verder verslechterd.
(…) Wij beschouwen het ‘mediationtraject’ (…) als mislukt. Derhalve hebben wij besloten om de 11.999 aandelen Cavari Clinics Nederland B.V., die in het bezit zijn van Digitalis B.V. conform de statutaire regeling aan IC Holding aan te bieden. Ons voorstel is dat de waarde van de door ons geboden aandelen wordt bepaald door een of meer onafhankelijke deskundigen.”
2.17Bij brief van 8 november 2018 heeft mr. Van der Spek aan [B] c.s. onder andere bericht dat [B] c.s. een tegenstrijdig belang hebben bij de activiteiten van Curit voor Cavari Clinics, dat [B] c.s. in gebreke blijven om er voor te zorgen dat Curit een fatsoenlijk voorstel doet inzake de samenwerking met Cavari Clinics en dat Cavari Clinics daardoor een subsidie ad € 24.000 misloopt, en dat Cavari risico loopt “
een subsidie van € 40.000 voor de A1 module mis te lopen, indien Curit niet volgens de VIPP-module levert”. In de brief staat verder dat IC Holding c.s. een aantal ernstige bezwaren hebben “
over financiële transacties tussen Cavari en u c.q. Curit, welke een bedrag van afgerond € 60.000 betroffen. De bezwaren van cliënte, inhoudende dat voor deze betaling geen grondslag aanwezig was, wimpelde de heer [B] weg. Dat is ernstig verwijtbaar. Bovendien heeft u beiden nadien, zonder instemming van cliënte, gemeend aan mevrouw [B] een salaris vanuit Cavari te moeten gaan betalen”. De brief vermeldt verder dat [B] c.s. een probleem met [A] hebben gecreëerd, dat zich door toedoen van [B] c.s. zelfs tot op de werkvloer uitbreidt, dat [B] zich aan zijn verplichtingen onttrekt om te participeren in de projecten die binnen Cavari Clinics plaatsvinden, en dat het niet toelaatbaar is om als bestuurder overleg met een medebestuurder te weigeren. In de slotalinea van de brief wordt een enquêteprocedure in het vooruitzicht gesteld.
2.18Bij brief van 14 november 2018 heeft mr. Van der Spek aan [B] c.s. onder andere bericht: “
(…) cliënte verklaart zich conform het bepaalde in de statutaire aanbiedingsregeling geïnteresseerd in de koop van de aandelen. (…)”.
2.19In een e-mail van 24 november 2018 heeft de raad van toezicht aan het bestuur van Cavari Clinics vooropgesteld dat naar aanleiding van een eerder verzoek op 1 mei 2018 om met een zodanige oplossing te komen dat het voor de raad van toezicht duidelijk wordt dat de patiëntenzorg op verantwoorde wijze voortgezet kan worden geen signalen zijn ontvangen dat er zodanige verbeteringen zijn dat met vertrouwen naar de toekomst gekeken kan worden. De raad van toezicht heeft het bestuur verzocht om binnen een termijn van twee weken met een rapportage te komen over hetgeen in de afgelopen periode al dan niet is bereikt. In de e-mail staat verder: “
als er een impasse is ontstaan, verzoeken we u met een voorstel te komen om uit die impasse te geraken, ook hier gezamenlijk dan wel afzonderlijk, en ook binnen een termijn van twee weken.”
2.2Bij brief van 21 december 2018 heeft mr. Luinstra aan mr. Van der Spek onder andere bericht dat er vanwege de historische verwevenheid tussen Curit en Cavari Clinics steeds een samenwerking is geweest, waarbij gemaakte afspraken werden gerespecteerd, dat er over de jaren 2013, 2014 en 2015 vanwege de matige liquiditeitspositie van Cavari Clinics niet is gefactureerd voor geleverde diensten, dat dit gegeven bij de bespreking van de jaarrekening over 2016 met [A] is besproken, dat het alsnog factureren van de verleende diensten over de jaren 2013 en 2014 door [A] is geaccordeerd maar dat de facturen over 2015 en 2018 onbetaald zijn gebleven en dat het kennelijke verzet van [A] tegen het gebruik van de software en de diensten geleverd door Curit onbegrijpelijk is, een verlammende werking op de samenwerking heeft en de bedrijfsvoering ontregelt. In de brief staat verder onder meer dat de aantijgingen van [A] voor wat betreft het mislopen van subsidie misplaatst is, dat [A] een volstrekte verkeerde visie heeft op een arbeidsconflict dat ontstaan is met een fysiotherapeut die in dienst is van Cavari Clinics, dat [A] ook op andere vlakken haar eigen koers volgt en afspraken binnen de organisatie niet nakomt. Mr. Luinstra heeft laten weten dat Digitalis bereid is op voorhand een voorstel te doen onder welke condities zij bereid is haar aandelen aan [A] over te dragen.
2.21Bij brief van 27 december 2018 heeft de raad van toezicht aan het bestuur van Cavari Clinics bericht dat hij kennis heeft genomen van de rapportage van [B] (30 november 2018) en van [A] (7 december 2018) en dat hij op grond van de rapportages vaststelt dat het niet is gelukt om met behulp van adviseurs/mediators tot een oplossing te komen in de zin van het gezamenlijk voortzetten van Cavari Clinics. Verder staat in de brief onder andere dat de raad van toezicht vaststelt dat het niet mogelijk is om Cavari Clinics met het huidige bestuur voort te zetten zonder dat de geleverde zorg in het geding komt en dat hij bereid is de voorgestelde oplossing, overdracht van de aandelen aan [A] , een kans te geven en wil weten hoeveel tijd [B] c.s. en [A] daarvoor nodig denken te hebben.
2.22Bij brieven van 6 januari 2019 hebben [B] en [A] op de brief van de raad van toezicht gereageerd. [A] heeft in haar brief geschreven dat de oplossingsrichting niet zo eenvoudig te realiseren is en dat waardebepaling slechts een onderdeel daarvan is. Zij schetst een aantal onderwerpen die in het kader van een aandelenoverdracht geregeld moeten worden, waaronder de continuïteit van de organisatie, de ICT-diensten, overdracht van contacten in het kader van acquisitie en een concurrentiebeding voor [B] c.s.
2.23De raad van toezicht heeft zijn zorgen over een goede en veilige patiëntenzorg herhaald in brieven van 21 januari en 2 februari 2019, in de brief van 21 januari 2019 geconstateerd dat er geen onmiddellijke oplossing voorhanden is en in laatstgenoemde brief (na een samenvatting van de reacties van [B] en [A] op de brief van 21 januari 2019) onder meer geschreven dat “
er in de huidige omstandigheden geen grond meer is erop te vertrouwen dat er goede en veilige gecombineerde cardio/somatische/psychiatrische patiëntenzorg geleverd blijft worden door de zittende leden van de RvB. We weten nu zeker dat er van integrale zorg geen sprake zal en mag zijn en verzoeken jullie daar in de komende weken dan ook van af te zien als dat nog wel een keer aan de orde zou komen. In afwachting van de uitspraak van de Ondernemingskamer is de RvT bereid jullie tot 16 maart 2019 de tijd te geven ons een voorstel te doen toekomen hoe jullie de lopende patiëntenzorg van plan zijn te gaan overdragen of afbouwen.”
2.24Bij brief van 4 februari 2019 heeft mr. Luinstra aan mr. Van der Spek onder andere bericht dat hij graag uiterlijk 8 februari 2019 van [A] verneemt “
ofwel een voorstel tot overname van de aandelen ofwel een naam van een scheidsman die tezamen met een door mijn cliënt aan te wijzen scheidsman en een derde door deze gezamenlijk te benoemen scheidsman bindend zal adviseren over de ontvlechting van Cavari Clinics B.V.”
2.25Bij brief van 12 februari 2019 heeft mr. Luinstra aan mr. Van der Spek onder andere bericht dat Digitalis bereid is € 1 te ontvangen voor de door haar gehouden aandelen in Cavari Clinics en dat ter afwikkeling nog nadere afspraken dienen te worden gemaakt.