ECLI:NL:GHAMS:2018:993

Uitspraak

beschikking

_____________________________________________________________

GERECHTSHOF AMSTERDAM

ONDERNEMINGSKAMER

zaaknummer: 200.228.494/01 OK

beschikking van de Ondernemingskamer van 27 maart 2018

inzake

DE ONDERNEMINGSRAAD VAN CANON EUROPA N.V.,

gevestigd te Amstelveen,

VERZOEKER,

advocaat:
mr. J.J.M. van Mierlo, kantoorhoudende te Tilburg,

t e g e n

de naamloze vennootschap

CANON EUROPA N.V.,

gevestigd te Amstelveen,

VERWEERSTER,

advocaten:
mr. P.A. Nabbenen
mr. B. Vaandrager, beiden kantoorhoudende te Amsterdam.
1. Het verloop van het geding

1.1 In het vervolg zal verzoeker (ook) worden aangeduid met de ondernemingsraad en verweerster met Canon Europa.

1.2 De ondernemingsraad heeft bij op 30 november 2017 ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen verzoekschrift met producties de Ondernemingskamer verzocht, uitvoerbaar bij voorraad, (i) te verklaren dat Canon Europa bij afweging van alle betrokken belangen in redelijkheid niet heeft kunnen komen tot het besluit van 2 november 2017 met betrekking tot “
Outsourcing Utility Hosting”en (ii) bij wege van voorziening Canon Europa te verbieden het besluit uit te voeren, tenzij hij daarbij voorziet in de personele gevolgen overeenkomstig het sociaal plan van 27 september 2012 (hierna: het Sociaal Plan).

1.3 Canon Europa heeft bij op 22 januari 2018 ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen verweerschrift met producties geconcludeerd tot afwijzing van het verzoek.

1.4 Het verzoek is behandeld ter openbare terechtzitting van de Ondernemingskamer van 8 februari 2018. Bij die gelegenheid hebben de advocaten de standpunten van de onderscheiden partijen toegelicht aan de hand van – aan de Ondernemingskamer en de wederpartij overgelegde – aantekeningen en wat mr. Van Mierlo betreft onder overlegging van op voorhand aan de Ondernemingskamer en de wederpartij gezonden nadere producties. Partijen en hun advocaten hebben vragen van de Ondernemingskamer beantwoord en inlichtingen verstrekt.

2 De vaststaande feiten

2.1

Canon Europa maakt deel uit van een internationaal concern, met aan het hoofd Canon Inc., gevestigd in Japan. De belangrijkste activiteit van het Canon concern is de verkoop van beeldverwerkingsoplossingen aan bedrijven en consumenten. Dit betreft de ontwikkeling van producten en diensten voor kantoren en professionele printerafdelingen, de verkoop van breedformaatprinters en commerciële printers, inclusief aanverwante diensten, en de verkoop van (professionele) foto- en videoapparatuur, projectoren, netwerkcamera’s, broadcastoplossingen en digitale radiografie.

2.2

Op 27 september 2012 zijn onder meer Canon Europa enerzijds en een aantal vakbonden anderzijds een Sociaal Plan overeengekomen. Het Sociaal Plan heeft een looptijd van 1 november 2012 tot en met 31 december 2014. Art. 4 lid 2 bepaalt dat het Sociaal Plan van toepassing is op werknemers met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd met (onder meer) Canon Europa, “
die als gevolg van een reorganisatie waarvoor een adviesaanvraag voor 1 januari 2015 bij de OR is ingediend hun arbeidsplaats verliezen, dan wel een andere functie of standplaats krijgen toegewezen.” Het Sociaal Plan voorziet in een afvloeiingsregeling op basis van de toenmalige kantonrechtersformule.

2.3

Op 23 juni 2014 heeft Canon Europa de ondernemingsraad advies gevraagd over een voorgenomen reorganisatie van de IT-organisatie. Voorafgaand aan deze adviesaanvraag heeft Canon Europa The Boston Consulting Group (hierna: BCG) opdracht gegeven onderzoek te doen, gericht op een “
Future Organisation Design”. Dit onderzoek heeft geresulteerd in een aantal aanbevelingen. Onder verwijzing naar artikel 25 lid 1 aanhef en onder d WOR heeft Canon Europa de ondernemingsraad advies gevraagd over:

(p.1 ) “
IT function organisation 2014-2016/2017:


Organisation structure and restructure of resources


Substantially changed and/or new capabilities


Consolidation of capabilities


Workforce reduction due to functional overlaps, synergies, redundancies


New roles: definition of selection & appointment process for new and/or

significantly changed positions/capabilities


Change and implementation plan”

Op grond van artikel 25 lid 1 aanhef en onder e WOR heeft Canon Europa de ondernemingsraad gevraagd advies uit te brengen over:

“
Design principles and decisions for the envisioned target organisation of the IT function > 2016/2017.”

Op p. 5 van de adviesaanvraag (in hoofdstuk 1.1. “
Mid Term Plan – MTP – 2014-2016”) vermeldt Canon Europa (onderstreept): “
This Request for Advice[hierna ook: RFA]
is specifically requested for the Canon EMEA Amstelveen location. In order to provide the Works Council with a full understanding of the decisions taken by management the full picture is necessary.”

In hoofdstuk 2.1. “
Fit for Future Project” staat (p. 8):

“
As the Unity rollout will be spread over several years, the IT-transformation journey needs to be staggered, the changes cannot be implemented simultaneously. Therefore, the intention is to at first create an Intermediate Organisation, that is a stepping stone towards the final, post Unity organisation design, being the Target State Organisation(Ondernemingskamer: hierna ook: Target Organisation).
The first phase has the objective to create a more efficient, reliable and stable organisation, while the final phase is to optimise the organisation to its full extent.

As the journey encompasses several years, there may be internal and external elements requiring revisiting the End State Organisation later on. We count on the understanding of the Works Council an agile attitude and approach will be necessary to implement the Target State Design. Business environment is not static, over time further minor changes may be required which the provided advice should make acceptable.”

In hoofdstuk 4.2
“Intermediate and Target State Organisation” staat:

(p. 13/14) “
BCG has recommended that Canon adopts the following two organisation designs for the Intermediate and the Target state.(…)

The major part of the restructuring and consolidating of resources will take place during the implementation of the Intermediate Organisation. The focus of the Target State organisation will be optimalisation.”

(p. 15) “
According Chapter IV Article 25 1 e Canon Europa Management requests advice from the Works Council on the intended organisational design for both the Intermediate and the conceptual Target State organisation of IT.

The full roll-out of Unity being planned beyond 2016 the Target Organisation is to be seen as directional. In the coming years the external market and company strategy may require revisiting the structure. Works Council is therefore requested to advise on the envisaged Target Organisation.”

2.4

De ondernemingsraad heeft over dit voorgenomen besluit een negatief advies uitgebracht en daarin onder meer geadviseerd dat op personeel dat in het kader van Fase II (de implementatie van de Target Organisation) zou afvloeien het Sociaal Plan van toepassing is. Canon Europa heeft op 28 november 2014 haar definitieve besluit kenbaar gemaakt aan de ondernemingsraad. Dit besluit bevat onder meer de volgende passage: “
Phase II of the reorganisation highlights the so called post Unity Organisation. The headcount needs/requirements will be defined at that moment of time, taking into account the evolution of Canon EMEA in the coming years, specifically the changed technological environment of our business. The impact of these business related changes is unknown at this very moment, we are not in a position to identify headcount three years beforehand.

Should phase II result in a negative change in headcount plans, a new[Request for Advice]
will be submitted to the works council for evaluation.

Management cannot agree on the applicability of the actual social plan for actions not foreseen in the actual request for advice.”

De “
management decision”luidt: “
It is the decision of the management to execute the intended changes as described in the Request for Advice and the reply to the works council advice and recommendations.”

2.5

De ondernemingsraad heeft indertijd tegen dit besluit beroep ingesteld bij de Ondernemingskamer en in zijn (gewijzigd) verzoek de Ondernemingskamer verzocht:

1. te verklaren dat de ondernemer bij afweging van alle betrokken belangen in redelijkheid niet heeft kunnen komen tot het besluit van 28 november 2014;

2. de ondernemer te verbieden het besluit, voor zover dat betrekking heeft op Fase II, uit te voeren, tenzij de ondernemer daarbij in de personele gevolgen voorziet overeenkomstig het Sociaal Plan van 27 september 2012.

2.6

De Ondernemingskamer heeft bij beschikking van 21 april 2015 het beroep gegrond geacht en:

(i) verklaard dat Canon Europa in redelijkheid niet heeft kunnen komen tot het besluit van 28 november 2014, en

(ii) Canon Europa een verbod opgelegd dat besluit, voor zover dat betrekking heeft op Fase II (de invoering van de Target Organisation), uit te voeren, tenzij Canon Europa daarbij in de personele gevolgen voorziet overeenkomstig het Sociaal Plan van 27 september 2012.

De Ondernemingskamer heeft aan haar oordeel onder meer ten grondslag gelegd dat de adviesaanvraag betrekking heeft op zowel de invoering van de Intermediate Organisation, als op de Target Organisation en dat het beroep van de ondernemingsraad dat inhoudt dat Canon Europa heeft nagelaten inzicht te geven in wijze waarop in de personele gevolgen van invoering (te zijner tijd) van de Target Organisation voorzien zal worden, gegrond is. Canon Europa is, zo overweegt de Ondernemingskamer, in haar besluit in het geheel niet ingegaan op te treffen maatregelen om eventuele personele gevolgen van de invoering van de Target Organisation te ondervangen en zij heeft evenmin gemotiveerd waarom – ondanks het bepaalde in art. 4 lid 2 – het Sociaal Plan hier niet van toepassing is. De Ondernemingskamer heeft daarbij nog voor de duidelijkheid opgemerkt dat de toewijzing van de clausulering van onderdeel 2 van het verzoek
(“tenzij Canon Europa daarbij in de personele gevolgen voorziet overeenkomstig het Sociaal Plan van 27 september 2012”) geen oordeel van de Ondernemingskamer over de toepasselijkheid en betekenis van het Sociaal Plan impliceert. De clausulering is slechts een beperking van de reikwijdte van de door de ondernemingsraad verzochte voorziening en de Ondernemingskamer beoogt niet méér toe te wijzen dan verzocht, aldus de Ondernemingskamer in rechtsoverweging 3.10.

2.7

Op 12 oktober 2015 heeft Canon Europa in een blog aan alle IT medewerkers laten weten dat Fase II (Target Organisation) niet zal worden uitgevoerd.

2.8

Tijdens een overlegvergadering met de ondernemingsraad op 18 december 2015, heeft Canon Europa medegedeeld dat Fase I, de invoering van de Intermediate Organisation, is afgerond en dat het project Fit for Future daarmee is voltooid.

2.9

Op 25 januari 2016 heeft Canon Europa haar “
IT community” laten weten dat het project Fit For Future is afgesloten en dat Canon Europa Fase II (Target Organisation) niet zal uitvoeren.

2.1

Op 19 juli 2017 heeft Canon Europa een adviesaanvraag ingediend bij de ondernemingsraad met betrekking tot “
Outsourcing Utility Hosting”. In de adviesaanvraag staat onder meer het volgende onder het kopje “
Background”: “
The current landscape of ‘on-premise utility computing’ is evolving rapidly, and the move towards the cloud already begun. It is expected the transition will not only increase in volume but also the pace will increase. (…) The business environment in which Canon is operating remains extremely challenging. Over the past years both turnover and profit have been in decline and the growth expected over the coming years is limited. This situation in general requires strict cost control and to take any possible action that allows reduction of costs in our operation. Given the above situation it is felt additional action in the IT service model are required.”

Onder het kopje “
Current Situation” staat onder meer:

“Evaluation after being in operation for several years has shown that the relation between cost and value add in the Utility Hosting tower is out of balance and no longer justifiable. We have an internal team that has indeed a high level of experience, but this level at the same time results in a significant – too high – labour cost. The expertise required for this activity is available with several IT service providers, who are able to provide service at a significant lower cost than our internal cost. The savings that can be realised are of course in an offshoring structure.”

Onder het kopje “
Proposed changes to the organisation structure” staat onder meer dat “
the offshore option provides the most important financial benefit. (…) Offshore Outsourcing will make all staff in the Utility Hosting tower redundant, this impacts seven permanent staff members. For two temporary staff members the contract will not be extended.”

Onder het kopje “
Impact Related to the Proposed Changes”staan de gevolgen voor het betrokken personeel genoemd, waaronder voor het personeel in vaste dienst een de wettelijke transitievergoeding x 1,4 per persoon en een budget voor
outplacementvan € 3.000 en een budget voor training van € 3.000 per persoon.

2.11

In de periode tussen 4 augustus 2017 en 10 oktober 2017 heeft de ondernemingsraad vragen gesteld aan Canon Europa en nadere documentatie met betrekking tot de adviesaanvraag opgevraagd. Canon Europa heeft op deze verzoeken gereageerd en informatie verstrekt.

2.12

Op 10 oktober 2017 heeft de ondernemingsraad een negatief advies uitgebracht. In het advies staat onder meer en voor zover relevant:

“As Works Council believes that there are similarities between the Fit For Future Request for Advice of 2014 and this Request for Advice, therefore the same terms and conditions of the Fit For Future social plan must be applied to the affected employees. This is in line with the decision (…) of the Enterprise Section (Ondernemingskamer (…))[van 21 april 2015]
. The reasons are:


The department is within ICT


Within timespan of Fit for Future Phase 2 (Post Unity)


ICT must be cost effective


Outsourcing strategy.”

Ter toelichting op deze punten staat in het advies onder meer:
“The department is within ICT and within the scope of the Fit For Future RFA, in which the Works Council has been asked to advice on ‘the envisaged Target Organization’. (…) The Target Organization is to be seen as directional. This RFA is, in the opinion of the Works Council, in line with this statement.”Ten aanzien van het laatste bullit heeft hij gewezen op het advies dat BCG in het kader van het project Fit For Future heeft uitgebracht: “
As part of their investigation and Advice for the Infrastructure and Operations team their rationale for sourcing is that 90% of architects and admins can be outsourced, remaining 10% necessary for in-house knowledge.”

2.13

Op 2 november 2017 heeft Canon Europa het bestreden besluit genomen en aan de ondernemingsraad kenbaar gemaakt. In reactie op het advies van de ondernemingsraad staat dat (i) het Fit For Future Plan ten aanzien van de Target Organisation niet voorzag in een wijziging van de Enterprise Operations & Infrastructure delivery, waaronder de Utility Hosting activiteiten vallen, (ii) dat de door de ondernemingsraad gemaakte vergelijkingen (
“similarities”) tussen de adviesaanvraag van 23 juni 2014 en de adviesaanvraag van 19 juli 2017 niet opgaan, (iii) in de organisatie kenbaar is gemaakt dat Fase II niet zal worden uitgevoerd, en (iv) het Sociaal Plan niet van toepassing is op het besluit. “
In management’s opinion works council hasn’t brought forward any argument that evidences the RFA FFF 2014 foresaw the envisaged outsourcing of this RFA. Management does not follow the reasoning of works council (…) and consequently cannot agree on the request to apply the social plan of Fit For Future. Also, the social plan of 27 September 2012 is only applicable to reorganisations for which an RFA has been filed before 1 January 2015. The social plan 2012 is therefore not applicable to this RFA dated 16th July 2017.”

3.De gronden van de beslissing

3.1

De ondernemingsraad heeft aan zijn verzoek ten grondslag gelegd dat Canon Europa bij afweging van alle betrokken belangen niet in redelijkheid heeft kunnen komen tot het besluit van 2 november 2017 met betrekking tot “
Outsourcing Utility Hosting”. Hij heeft daartoe in de kern gesteld dat dit besluit onderdeel is van het project Fit For Future, omdat het betrekking heeft op de optimalisatie van de Intermediate Organisation en deel uitmaakt van de invoering van de Fase II (Target Organisation). Met de outsourcing van “
Utility Hosting” wordt het project Fit For Future (materieel gezien) feitelijk uitgevoerd. De ondernemingsraad heeft in dit verband gewezen op overeenkomsten tussen de onderhavige adviesaanvraag (onder andere ten aanzien van het begrip kostenefficiency) en de adviesaanvraag van 23 juni 2014 en op het advies van BCG waarin outsourcing wordt aanbevolen (zie hierboven onder 2.12). Dit betekent volgens de ondernemingsraad, dat het, op grond van artikel 4.2 van het Sociaal Plan van 27 september 2012 en in lijn met de beschikking van de Ondernemingskamer van 21 april 2015, Canon Europa niet vrij staat om in de personele gevolgen van de outsourcing te voorzien, anders dan overeenkomstig het Sociaal Plan. Canon Europa heeft volgens de ondernemingsraad niet toereikend gemotiveerd waarom zij van het advies van de ondernemingsraad is afgeweken.

3.2

Canon Europa heeft in haar verweer gesteld dat zij niet verplicht is om in de personele gevolgen van het bestreden besluit te voorzien door middel van het toepassen van het Sociaal Plan van 27 september 2012 omdat de adviesaanvraag van 19 juli 2017 op een latere datum is ingediend dan de in artikel 4 lid 2 van het Sociaal Plan genoemde datum van 1 januari 2015. Daarnaast heeft zij zich op het standpunt gesteld dat het onderhavige besluit niet ziet op de Target Organisation zoals die in de adviesaanvraag van 23 juni 2014 werd voorgesteld, dat die adviesaanvraag niet zag op uitbesteding van
Utility Hostingmaar zich met name richtte op Fase I (de Intermediate State Organisation), te weten de integratie van de toenmalige drie IT-organisaties (Unity, Canon IT en Océ IT) en de gevolgen daarvan voor de locatie Amstelveen en dat het doel van Fase II (de Target State Organisation) een verdere optimalisatie van de IT-organisatie na beëindiging van het Unity programma behelsde, dat aan het onderhavige besluit een andere beweegreden ten grondslag ligt (te weten een snelle evolutie naar de “
cloud”, het op dat gebied niet beschikbaar zijn van interne kennis en kunde, flexibiliteit en kostenefficiency) dan aan het project Fit for Future, dat de adviezen van de BCG dienden als achtergrondinformatie bij de adviesaanvraag van 23 juni 2014, maar daarvan geen onderdeel uitmaakten en dat Fase II (de Target Organisation) van het project Fit for Future niet wordt uitgevoerd, zoals in eind 2015 en begin 2016 binnen Canon Europa bekend is gemaakt.

3.3

Met betrekking tot de stelling van de ondernemingsraad dat het Canon Europa niet vrij staat om in de personele gevolgen van de outsourcing te voorzien, anders dan overeenkomstig het Sociaal Plan van 27 september 2012 overweegt de Ondernemingskamer als volgt.

3.4

Artikel 4 lid 2 van het Sociaal Plan (zie hierboven onder 2.2) vereist een concreet verband tussen een reorganisatie waarvoor een adviesaanvraag is ingediend voor 1 januari 2015 en het verlies van een arbeidsplaats of de toewijzing van een andere functie of standplaats. De vraag die in dit geval rijst is of de personele gevolgen (het verlies van arbeidsplaatsen) van de reorganisatie waarover op 19 juli 2017 advies is gevraagd en waartoe op 2 november 2017 is besloten in een zodanig concreet verband staan met de reorganisatie waarop de adviesaanvraag van 23 juni 2014 zag, dat dit verlies aan arbeidsplaatsen in wezen het gevolg is van de reorganisatie waarop de adviesaanvraag van 23 juni 2014 zag en het Sociaal Plan om die reden op die gevolgen van toepassing is. In het kader van deze procedure heeft de Ondernemingskamer te beoordelen of de ontkennende beantwoording van deze vraag door Canon Europa meebrengt dat zij niet in redelijkheid tot haar besluit van 2 november 2017 heeft kunnen komen.

3.5

De Ondernemingskamer is van oordeel dat de ondernemingsraad haar stelling dat de adviesaanvraag van 19 juli 2017 materieel gezien ziet op invoering van Fase II (Target Organisation) niet aannemelijk heeft gemaakt. De adviesaanvraag van 23 juni 2014 had voor wat betreft de Target Organisation slechts betrekking op de “
design principles and decisions” en de personele gevolgen van invoering van de Target Organisation waren daarom indertijd nog niet bekend. De ondernemingsraad heeft niet duidelijk kunnen maken dat de adviesaanvraag van 23 juni 2014 voor zover deze betrekking had op de Target Organisation mede zag op outsourcing van Utility Hosting en hij heeft evenmin kunnen aanwijzen welke plaats Utility Hosting in de destijds beoogde Fase II (Target Organisation) zou krijgen. Nog daargelaten dat Canon Europa nadien op verschillende momenten eind 2015 en begin 2016 kenbaar heeft gemaakt dat Fase II niet zal worden uitgevoerd en dat het project Fit For Future was afgerond (zie hierboven onder 2.7, 2.8 en 2.9), heeft zij zich ook inhoudelijk in redelijkheid op het standpunt kunnen stellen dat de onderhavige adviesaanvraag los staat van de invoering van Fase II (Target Organisation). Tegenover hetgeen Canon Europa in dat verband heeft aangevoerd (zie hierboven onder 3.2) missen de door de ondernemingsraad aangevoerde argumenten – die in wezen slechts berusten op enkele algemene punten van overeenstemming tussen beide adviesaanvragen –overtuigende kracht. Dit leidt tot de conclusie dat een voldoende concreet verband tussen de reorganisatie waar de adviesaanvraag van 23 juni 2014 betrekking op had en het bestreden besluit ontbreekt en dat Canon Europa reeds daarom in redelijkheid het Sociaal Plan van 27 september 2012 buiten toepassing heeft kunnen laten op de personele gevolgen van dat besluit. Zij heeft dit tevens afdoende gemotiveerd.

3.6

Terzijde overweegt de Ondernemingskamer nog het volgende. Het standpunt van de ondernemingsraad dat de beschikking van de Ondernemingskamer van 21 april 2015 inhoudt dat het Sociaal Plan van toepassing is op de invoering van de Target Organisation, berust op een onjuiste lezing van die beschikking. In het dictum van die beschikking heeft de Ondernemingskamer Canon Europa verboden het besluit van 28 november 2014 uit te voeren, voor zover dat besluit betrekking heeft op de invoering van de Target Organisation, “
tenzij Canon Europa daarbij in de personele gevolgen voorziet overeenkomstig het Sociaal Plan van 17 september 2012.”Zoals de Ondernemingskamer in rechtsoverweging 3.10 van die beschikking tot uitdrukking heeft gebracht impliceert het gecursiveerde gedeelte van het dictum geen oordeel van de Ondernemingskamer over de toepasselijkheid en betekenis van het Sociaal Plan, maar is het slechts de consequentie van de door de ondernemingsraad gekozen beperking van de reikwijdte van haar verzoek.

3.7

De slotsom luidt dat de stellingen van de ondernemingsraad niet kunnen leiden tot het oordeel dat Canon Europa niet in redelijkheid tot het bestreden besluit heeft kunnen komen. Het verzoek zal worden afgewezen.

4.De beslissing

De Ondernemingskamer:

wijst het verzoek af.

Deze beschikking is gegeven door mr. G.C. Makkink, voorzitter, mr. A.M.L. Broekhuijsen-Molenaar, en mr. M.M.M. Tillema, raadsheren, en drs. J.S.T. Tiemstra RA, en drs. C. Smits-Nusteling RC, raden, in tegenwoordigheid van mr. S.C. Prins en M.G. van de Bunt, griffiers, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van de Ondernemingskamer van 27 maart 2018.