Uitspraak
mr. F.A.M. Knüppeen
mr. K. Harmsen, beiden kantoorhoudende te Arnhem,
mr. C.R. Huiskesen
mr. N.P.M. Haas, beiden kantoorhoudende te Enschede,
1.[C Beheer B.V.] ,
[D Beheer B.V.],
STICHTING ADMINISTRATIEKANTOOR [A],
[F],
[H],
[E],
[D],
1.Het verloop van het geding
- [B Beheer B.V.] met [B Beheer B.V.] ;
- [A Groep B.V.] met [A Groep B.V.] of de vennootschap;
- [C Beheer B.V.] met [C Beheer B.V.]
- [D Beheer B.V.] met [D Beheer B.V.] ;
- Stichting Administratiekantoor [A] met Stak;
- [F] met [F] ;
- [J] met [J] ;
- [H] met [H] ;
- [E] met [E] ;
- [D] met [D] ;
- [G] met [G] ;
- [C] met [C] ;
- [K] met [K] .
2.De feiten
partijen (…) het bij nader inzien niet wenselijk (achten) de certificering van aandelen met medewerking van de Vennootschap te continueren in verband waarmee zij het wenselijk achten over te gaan tot decertificering van de aandelen; de onderhavige decertificering zal worden gevolgd door een certificering van aandelen zonder medewerking van de Vennootschap.”Eveneens op 19 maart 2010 zijn de aandelen gecertificeerd zonder medewerking van [A Groep B.V.] . Aan de certificaathouders komen sindsdien geen vergaderrechten meer toe. In de administratieovereenkomst van die datum staat in dit verband: “
De onderhavige certificering geschiedt zonder medewerking van [A Groep B.V.] . De Aandeelhouders realiseren zich dat aan de certificaten geen certificaathoudersrechten verbonden zijn. De Aandeelhouders doen voor zover nodig afstand van alle eventueel aan de certificaten verbonden certificaathoudersrechten.”
Het bestuur is hiermee ingenomen en wenst hen veel succes toe”. Bij de rondvraag bedankt [K] de deelnemers voor de goede en open vergaderingen waaraan zij de afgelopen jaren heeft deelgenomen.
de familie niet tot in lengte van jaren geld kan blijven investeren in het bedrijf. De heer [F] merkt op dat er tot en met 2012 geen geld door de familie is gestort in het bedrijf [T] . (…) De heren [D] en [C] geven aan wel bereid te zijn om hierin eigen geld te investeren en een risico te nemen. De voorzitter geeft vervolgens aan dat het reëel is dat mevrouw [K] hier iets tegenoverstelt. Mevrouw [K] geeft aan dat zij haar aandelen wel wil verkopen voor € 1,00 aan de heren [D] en [C] . De voorzitter stelt dat dit een zeer ingrijpend voorstel is waarbij beslist niet over een nacht ijs gegaan moet worden, hij stelt voor dat mevrouw [K] en mevrouw [G] hier samen na de vergadering verder over praten en desgewenst zal de voorzitter hierbij aansluiten.Onder het kopje
Verdere verloop(dat ziet op hetgeen zich na en buiten de vergadering heeft afgespeeld) vermelden de notulen:
na enkele overleggen tussen de voorzitter, mevrouw [K] en mevrouw [G] is afgesproken dat de voorzitter op korte termijn een afspraak zal maken met de adviseur van de familie van mevrouw [K] , de heer [W] . Dit met de doelstelling om een voorstel uit te werken met betrekking tot de bijdrage van mevrouw [K] in het kader van het feit dat zij niet meedoet met de overname van het appartementencomplex in Ugchelen.”
overeenkomst tot overdracht van certificaten van aandelen [A Groep B.V.] ”staat dat in verband met de financiering van liquiditeit van [A Groep B.V.] , [B Beheer B.V.] van de door haar gehouden certificaten 4 % overdraagt aan respectievelijk [D Beheer B.V.] en [C Beheer B.V.] en wel aan ieder 2.666 certificaten voor een koopprijs van € 1, dat [B Beheer B.V.] instemt met overdracht van het appartementencomplex (in de akte aangeduid met:
de Registergoederen) aan Timiaan Vastgoed B.V. in plaats van aan Dream Investment B.V. Een bespreking van deze conceptakte is niet doorgegaan omdat blijkens een overgelegde verklaring van de betrokken notaris de bereidheid tot overdracht van [B Beheer B.V.] voorafgaand aan die bespreking werd ingetrokken.
kredietbeperking banken”hebben [J] en [F] aan de bestuursleden en certificaathouders van Stak en de raad van commissarissen van [A Groep B.V.] onder meer bericht dat [A Groep B.V.] sinds september 2013 onder bijzonder beheer van de banken valt en dat de banken hebben aangekondigd de bankfaciliteit voor de werkkapitaalfinanciering in te perken van € 15 miljoen naar € 12 miljoen. Voorts staat er in het memo:
Uit bijgaande liquiditeitsprognose voor de komende maanden blijkt dat door de kredietinperking het risico zeer groot is dat het bedrijf in liquiditeitsproblemen komt, los van een eventuele langdurige vorstperiode (…) Daarnaast vinden de banken het heel belangrijk dat de aandeelhouders van [A Groep B.V.] vertrouwen uitspreken over [A Groep B.V.] en ze willen dat vertaald zien in een kapitaalversterking. (…) Om de juiste beslissingen te kunnen nemen zullen we hieronder een aantal belangrijke onderwerpen behandelen.
Eigen vermogen [L] B.V.” hebben [J] en [F] de bestuursleden en certificaathouders van Stak en de raad van commissarissen van [A Groep B.V.] onder meer bericht dat uit de reeds toegezonden begrotingsstukken blijkt dat het eigen vermogen van [L] B.V. ultimo 2013 fors daalt met ruim € 6 miljoen en dat dit komt door het grote verlies over 2013. Als bijlagen zijn onder meer meegestuurd de begroting 2014, de liquiditeitsontwikkeling 2011- 2014 en een perioderapportage tot en met het derde kwartaal 2013. Voorgesteld wordt om het geld dat de aandeelhouders gaan storten als nieuw kapitaal in [A Groep B.V.] door te storten naar [L] .
impairmentsop de grondposities, dat de raad van commissarissen de begroting voor 2014 heeft goedgekeurd en dat er als gevolg van de kredietbeperking door de banken nieuw kapitaal moet komen van ten minste € 3 miljoen. Het bestuur verzoekt de certificaathouders om een totale kapitaalstorting te doen van € 4 miljoen naar rato van ieders belang, zodat de verhouding zal zijn dat [D] Beheer en [C Beheer B.V.] elk € 1,5 miljoen zullen storten en [B Beheer B.V.] € 1 miljoen. In de notulen staat voorts dat [C] en [D] beiden akkoord gaan met het voorgestelde bedrag en dat [G] op voorhand aangeeft hieraan geen medewerking te willen verlenen. Het hierboven genoemde memo van 4 december 2013 inzake het eigen vermogen van [L] B.V. wordt besproken en unaniem goedgekeurd door de vergadering.
Tevens is het bekend dat het Bestuur nog een impairment moet doen op de vastgoedposities. Gezien de marktontwikkelingen en de houding van de accountants en AFM is een afwaardering van € 10 miljoen denkbaar. Ook daardoor komt de waarde van [A Groep B.V.] onder druk.
De emissieprijs is door het bestuur van [A Groep B.V.] bepaald en is conform de statuten ter goedkeuring aan de Raad van Commissarissen voorgelegd, die het voorstel hebben goedgekeurd. Bij de vaststelling van de emissiekoers is rekening gehouden met de gerealiseerde verliezen van de afgelopen jaren, de toekomstverwachtingen van de bouw in het algemeen en die van [A Groep B.V.] in het bijzonder, het risico op discontinuïteit en de verwachte afwaarderingen van de vastgoedposities. (…) Voorgesteld wordt dat de emissie openstaat voor alle certificaathouders naar rato van hun huidige bezit. Indien een of twee certificaathouders geen gebruik maken van hun voorkeursregeling zal voor dat gedeelte geen emissie plaatsvinden.”
€ 23.125.000 dan wel € 17.500.000 bedraagt, dat de bankleningen vooral betrekking hebben op de financiering van vastgoedposities en bedrijfsgebouwen, dat verkoop daarvan geen oplossing biedt en dat de feitelijke waarde van [A Groep B.V.] zonder bijstorting ultimo 2013 nihil is. Het memo vervolgt met:
Tegelijkertijd, zolang de aandeelhouders en banken het bedrijf ondersteunen, is er toekomstperspectief. De verwachtingen voor het bedrijf zijn voor 2014 niet negatief en verwacht wordt dat de bouwsector in 2015 of 2016 zal profiteren van economisch herstel. Naar aanleiding van het feit dat [B Beheer B.V.] eerder niet bereid is geweest over te gaan tot stortingen is er overleg geweest met de twee andere, grootste, certificaathouders, waarbij deze hebben aangegeven dat gezien bovenstaande zij bereid zijn te accepteren dat als de derde certificaathouder [B Beheer B.V.] niet zou meedoen, zij het redelijk vinden dat het belang van [B Beheer B.V.] na emissie niet onder de 10% uitkomt. Zij beschouwen dat als een geste, omdat zij ook onderschrijven dat de waarde zonder emissie van de onderneming feitelijk nihil is. Uiteraard hopen wij, als bestuur, dat alle certificaathouders meedoen, waardoor de onderneming de gevraagde en benodigde € 4 mln. kan emitteren en tevens de onderlinge certificatenverhoudingen na emissie intact blijven.”
De Vennootschap dient op de kortst mogelijke termijn te beschikken over aanvullende financiële middelen (…). Het bestuur heeft overleg gepleegd met certificaathouders en hen de vraag voorgelegd of zij bereid zijn noodzakelijke extra financiële middelen aan de Vennootschap ter beschikking te stellen, welk verzoek door twee van de drie certificaathouders is ingewilligd. Punt van aandacht vormt de koers welke de algemene vergadering dient te bepalen op basis waarvan aandelen worden uitgegeven onder de voorwaarden de Vennootschap bekend. Gelet op de spoedeisendheid van de kapitaalinbreng zijn de onderstaande voorstellen door het bestuur geformuleerd.”
Het voorstel tot uitgifte van 99.000 aandelen (…) aan (…) Stak, die daar tegenover evenzoveel certificaten van aandelen toekent respectievelijk zal toekennen, zonder vergaderrecht, aan [D Beheer B.V.] , onder de voorwaarde dat door [D Beheer B.V.] wordt gestort bij de Vennootschap (…) een bedrag groot € 1.500.000=, uiterlijk op 30 december 2013. Voor het geval de uitgiftekoers die wordt gehanteerd te hoog mocht zijn (deze beloopt bij de voorgenomen uitgifte circa €15,15) naar de mening van een door de Vennootschap in overleg met Stak en/of certificaathouders aan te wijzen deskundige, gebaseerd op de financiële situatie en de overige omstandigheden zoals die zijn voorafgaand aan het besluit van de vergadering waarvoor deze oproep is gedaan, zal het aantal uit te geven aandelen aan Stak en het aantal vervolgens toe te kennen certificaten aan [D Beheer B.V.] zodanig worden gecorrigeerd dat het aantal uit te geven aandelen het resultaat is van een door die deskundige te bepalen koers in samenhang met het reeds door [D Beheer B.V.] gestorte bedrag. Voor het geval uit voormelde koersvaststelling zou blijken dat een hogere koers dan € 15,15 zou moeten worden gehanteerd volgens [de] deskundige, wordt aan [D Beheer B.V.] de last opgelegd een zodanig aantal certificaten om niet aan de Vennootschap terug over te dragen dat het aantal certificaten dat [D Beheer B.V.] vervolgens houdt correspondeert met het door hem gestorte bedrag gedeeld door de alsdan vastgestelde koers (..).”
De heer [E] beaamt dat tijdens de vorige vergadering nog niet een definitief standpunt door [B Beheer B.V.] ingenomen is. Hij attendeert er in dit verband op dat hij met nadruk aan mevrouw [G] heeft gevraagd of zij alle informatie had om tot goede besluitvorming te kunnen komen, waarop mevrouw [G] bevestigend heeft geantwoord. Dit laatste bevestigt mevrouw [G] opnieuw.”
De heer [E] licht toe dat nu wordt uitgegaan van een uitgiftekoers van € 15,15 met dien verstande echter dat, als een deskundige wordt benoemd die tot een andere waardering komt, die andere waardering maatgevend zal zijn, hetgeen zowel tot een opwaarts als een neerwaarts effect kan leiden waar het de uit te geven aandelen betreft. De staak [K] dient zich te realiseren dat een dergelijke waardering dus ook tot een voor haar negatievere situatie kan leiden, dan bij uitgifte van de nu genoemde aandelen. De heer [E] waarschuwt hier nadrukkelijk voor. (…) De heer Haas geeft aan dat het aan de staak [K] is om aan te geven of zij de waardering wenst. Daarbij kan ook van belang zijn of de staak [K] alsnog besluit ook zelf te participeren in de emissie. Voor de Vennootschap is dit echter niet noodzakelijk. Op die manier moeten de voorstellen worden gelezen. De heer Knüppe geeft aan dit anders te hebben gelezen. Hij stelt dat er onduidelijkheid is over de uitgiftekoers. (…) [B Beheer B.V.] vindt dat er voorafgaand aan de waardering een emissiekoers moet zijn bepaald. Hij geeft aan dat er een alternatief is, te weten een achtergestelde geldlening met conversie na vaststelling van de koers. (..) De heer [E] wijst er op dat er reeds nagedacht is over een achtergestelde geldlening en dat het bestuur en de Raad van Commissarissen zich hebben afgevraagd hoe stakeholders, waaronder ook de banken en kredietverzekeraars/borgen hier tegenaan kijken. Men is tot de conclusie gekomen dat het het beste is om aandelen uit te geven. (…) De heer [E] zegt dat in het belang van de Vennootschap deze koers wordt aangenomen en dat toetsing kan plaatsvinden indien [B Beheer B.V.] dat wenst. (…) Er wordt vervolgens gesproken over de waardering. De heer [E] wijst op het memo van het bestuur. De nu gekozen emissiekoers ligt fors boven deze waardering. (…) De heer Knüppe geeft aan dat [B Beheer B.V.] verlangt dat de waardering klopt. Zij vindt de uitgiftekoers onjuist. (…) De heer [E] stelt voor dat beide advocaten overleg plegen over de exacte wijze van waarderen, indien [B Beheer B.V.] die waardering wenst. De heer Knüppe vindt de volgorde onjuist. [B Beheer B.V.] zal in dit traject niet meegaan. (…) De heer Knüppe geeft aan dat [B Beheer B.V.] om een indicatieve waardebepaling aan een derde heeft gevraagd. De heer Haas stelt dat hij eerder heeft voorgesteld om dan gelijk te kiezen voor de deskundige in het kader van de nu voorliggende voorstellen. Daartoe is [B Beheer B.V.] niet bereid.”
3.De gronden van de beslissing
governancestructuur van [A Groep B.V.] gebrekkig is gelet op de posities die met name [D] en [F] innemen: zij zijn (indirect) bestuurder bij het merendeel van de vennootschappen binnen het concern, [D] is tevens certificaathouder en commissaris en naast [F] bestuurder van Stak; [E] is commissaris van [A Groep B.V.] en tevens bestuurder van Stak. Een en ander is niet in overeenstemming met de Nederlandse Corporate Governance Code. Daarnaast is het [B Beheer B.V.] niet bekend of aan de in de wet gestelde eisen voor de raad van commissarissen is voldaan.
sinds jaar en dag schromelijk worden verwaarloosd”. Zij wijst er in dat verband op dat (i) haar administratie aan haar zicht is onttrokken en is ondergebracht op het kantoor van [A Groep B.V.] , (ii) haar de vergaderrechten van een certificaathouder zijn ontnomen, (iii) ten onrechte van haar is geëist om 4% certificaten over te dragen aan haar medecertificaathouders als tegenprestatie voor het feit dat zij niet wenste in te stemmen met de koop en verkoop van het appartementencomplex te Ugchelen, (iv) de aandelenemissie tegen een evident te lage uitgifte koers
erdoor gedrukt en uitgevoerdis zonder dat een deugdelijke waardering van [A Groep B.V.] heeft plaatsgevonden (in welk kader zij vraagtekens heeft gesteld bij de
impairmentsvan de grondposities), zonder dat rekening is gehouden met haar bezwaren en zonder dat door haar voorgestelde alternatieven zijn onderzocht. Deze emissie, waaraan de noodzaak ontbrak, heeft tot gevolg gehad dat zij is verwaterd en een miljoenenschade lijdt;
level playing fieldontbrak. In dat verband heeft zij gewezen op de besluiten ten aanzien van decertificering en nieuwe certificering zonder vergaderrechten, de koop en verkoop van de appartementen te Ugchelen en het emissiebesluit.
Eigen vermogen [L] B.V.”met daarbij behorende bijlagen (zie hierboven onder 2.17) een relevant stuk in de besluitvorming is geweest en dat dit memo tijdens de gecombineerde vergadering van certificaathouders en het bestuur van Stak van 6 december 2013 unaniem is goedgekeurd. [B Beheer B.V.] wist dus hoe de situatie er voor stond en moet doordrongen zijn geweest van het belang om kapitaal in te brengen in [A Groep B.V.] . Dat de afwaardering op de grondposities nog onvoldoende duidelijk was, is tijdens die vergadering eveneens aan de orde geweest (zie daarover het memo van 12 december 2013, hierboven onder 2.21). Naar het oordeel van de Ondernemingskamer stond al met al de noodzaak van de emissie van aandelen vast. Daarmee is het bezwaar van [B Beheer B.V.] op dit punt ten aanzien van die emissie verworpen.
door gedruktis, gewezen op haar in december 2013 gemaakt bezwaar tegen een te houden vergadering op 20 december 2013. Die vergadering is vervolgens op 27 december 2013 gehouden, waarbij de oproepingstermijn is gerespecteerd. Een en ander brengt geen gegronde reden voor twijfel aan een juist beleid en een juiste gang van zaken mee.
zomaarwerd verhoogd van € 14,29 naar € 15,15; die verhoging was juist ingegeven om haar belang te beschermen.